Þjóðmál - 01.06.2010, Blaðsíða 47

Þjóðmál SUmAR 2010 45
end urskoðunar nokkurs staðar . Aldrei hefur
nokkurri nefnd svipað meira til dómstóls og
hefur það fólk, sem á hendur sínar að verja fyrir
nefnd inni, raunar færri úrræði en þeir sem ekki
vilja una héraðsdómsniðurstöðu, því ekki getur
borgarinn áfrýjað niðurstöðu nefndarinnar . Má
færa sterk rök fyrir því að sterkari, en ekki veik­
ari, hæfisskilyrði gildi um umrædda nefnd en
um dómstóla .
Þegar fyrir liggur að engri nefnd hefur meira
svipað til dómstóls, að niðurstöður nefndarinn­
ar skipta það fólk, sem nefndarmenn ákveða að
fjalla um, verulegu máli og sjálfsagt í mörgum
tilvikum meira máli en ef dómstóll ætti í hlut,
þegar ljóst er að hagsmunirnir sem nefndin fjall­
ar um eru gríðarlegir, sjálfstæði nefndarmanna
algert en endurskoð unarmöguleikarnir engir; þá
er algerlega ljóst að þeir borgarar, sem nefndin
kýs að fjalla um, eiga skýra og óumdeilanlega
kröfu um að ekki leiki nokkur minnsti vafi á
hæfi nefndarmanna . Aldrei nokkru sinni hafa
gilt strangari hæfisskilyrði um nokkra nefnd .
Svo það sé sagt út, þá væri það hrein vitfirring ef
nefnd, eins og hér hefur verið lýst, færi jafnframt
fram á að um sig giltu vægustu hæfisskilyrði
sem finna mætti í stjórnsýslunni . Því verður
ekki trúað að óbrjálaður maður geti skrifað sig
til slíkrar niðurstöðu og varla brjálaður heldur .
Því verður raunar ekki trúað að nefndarmenn
reyni slíkt . Nefndinni er ætlað að auka traust
í landinu . Nefndarmenn geta ekki farið fram á
að um þá sjálfa gildi vægustu hæfisskilyrði sem
stjórnsýslan framast getur fundið .
Þá hlýt ég að fara fram á upplýsingar um hvort
nefndin, eða einstakir nefndarmenn, hafi leitað
til sérfræðinga við vinnu sína, en í 4 . gr . laga um
nefndina segir, svo sem nefndinni er kunnugt:
„Nefndin getur leitað sérfræðilegrar aðstoðar
innlendra eða erlendra aðila við mat á einstökum
þáttum rannsóknarinnar . Nefndin skal gæta þess
að þeir sérfróðu aðilar sem hún leitar til hafi ekki
tengsl eða hagsmuni sem leiða til þess að þeir
uppfylli ekki kröfur 3 . gr . stjórnsýslulaga nr .
37/1993 .“ Í ljósi þeirra sjálf sögðu skilyrða sem
lögin setja hér um hæfi hvers og eins manns sem
nefndarmönnum er til ráðgjafar, hlýtur nefndin
að upplýsa það fólk, sem nefndin hefur nú sent
bréf í skilningi 13 . gr . laga um nefndina, um
hverjir þeir menn eru . Skipta þær upplýsingar
bersýnilega máli þegar and mælaréttur er nýttur,
þegar af þeirri augljósu ástæðu að ég, eða aðrir
þeir sem bréf fá frá nefndarmönnum, kunna
að hafa upplýsingar um vanhæfi einhverra úr
þessum hópi, þó nefndar menn hafi þær ekki . Er
ljóst að umrætt lagaákvæði á jafnt við um þá sem
veitt hafa nefndinni allri aðstoð og ráðgjöf eða
einstökum nefndarmönnum .
Þá vil ég láta þess getið, að er ég kom til
skýrslu gjafar fyrir nefndinni tók að spyrja mig
ein staklingur, er starfar á vegum nefndarinnar .
Hóf hann spurningar sínar á því að upplýsa
mig um að hann teldi mig að minnsta kosti
„ekki einan“ bera ábyrgð á bankahruninu . Þá
varð hlutaðeigandi maður ítrekað skilinn svo að
hann lýsti mikilli furðu á að ég hefði ekki fyrir
löngu sagt af mér embætti mínu . Þarf ekki að
hafa mörg orð um hversu vandlega um ræddur
einstaklingur hefur með þessum yfir lýsingum
gert sig vanhæfan til starfs fyrir nefnd ina . Vænti
ég staðfestingar nefndarinnar á því, að umræddur
einstaklingur hafi á engan hátt komið að því að
móta skoðanir eða aðrar nið urs töður er tengjast
mínum störfum, minna sam starfs manna eða
annarra er á sama sviði hafa starfað .
III
Þrátt fyrir að ætla megi að nefndin fjalli í skýrslu sinni um verkefni og valdsvið hinna
ýmsu stofnana og eftirlitsaðila, svo sem Seðla­
bankans, Fjármálaeftirlitsins, Samkeppnis eftir­
lits ins og umboðsmanns Alþingis, þá virðist
skorta nokkuð á að tekið sé fullt tillit til þessa
atriðis þegar drög að ásökunum eru borin fram í
bréfi nefndarinnar . Er án sérstaks rökstuðnings
gefið í skyn að bankastjórn Seðlabankans hafi
ekki sinnt skyldum sínum og meðal annars af
þeim sökum sé allt komið í óefni . Þrátt fyrir
að nefndarmönnum eigi að vera kunnugt um
sumt það sem hér fer á eftir verður samkvæmt
framansögðu að fjalla um það, þótt tíminn,
sem ég hef til andsvara sé naumur .
Nefndarmönnum á að vera kunnugt um að
svokölluð lögmætisregla felur í sér að bankinn
hvorki á að né má fara út fyrir valdsvið sitt að