Þjóðmál - 01.06.2010, Blaðsíða 42

40 Þjóðmál SUmAR 2010
atriða sem nefndin fjalli um í bréfinu . Vaknar
þá sú spurning hvers vegna ég hafi ekki verið
spurður um þau öll . Nefndin hafði nægan tíma
og tækifæri til slíks, en ég hef frá öndverðu
verið boðinn og búinn að veita nefndinni svör
og aðstoð .
II
Því miður verður ekki komist hjá að taka fram, að óhjákvæmilegt er að líta svo á
að tveir nefndarmanna séu vanhæfir til að
sinna nefndarstarfinu, að hluta til eða í heild .
Í 1 . mgr . 1 . gr . nefndarlaganna er tilgangur
nefndarstarfsins sagður sá að leita „sannleikans
um aðdraganda og orsök falls bankanna“ .
Komið hefur í ljós að nefndarmaðurinn
Sigríður Benediktsdóttir hóf nefndarstarf sitt
eftir að hafa lýst því opinberlega að orsakir
umrædds falls bankanna hafi annars vegar verið
græðgi og hins vegar ábyrgðarlaust sinnuleysi
þeirra stofnana sem setja hafi átt reglur og
tryggja fjármálalegan stöðugleika . Umræddur
nefndarmaður hafði þannig fyrirfram lýst því
opinberlega hver hann væri, sannleikurinn
sem nefndin skyldi leita . Skal hér áréttað að
lögin leggja þá skyldu á nefndarmennina að
leita sannleikans en ekki einfaldlega að leita
stuðnings við fyrirfram boðaðar niðurstöður
sínar . Þá hlýtur hér sérstaklega að vera bent
á, að umræddur nefndarmaður greindi frá
þessari niðurstöðu sinni í viðtali við blað þess
skóla er hann kennir í erlendis . Augljóst er, að
ef nefndarmaðurinn sneri til baka til skólans
með gagnstæða niðurstöðu við þá sem hann til­
kynnti í viðtalinu, yrði það honum til verulegs
álits hnekkis og niðurlægingar . Að minnsta
kosti hefur það fólk, sem nefndarstarfið beinist
að, góða og gilda ástæðu til að ætla að svo sé .
Við þær aðstæður er augljóst að starfsmenn
þeirra stofnana, sem samkvæmt yfirlýstu mati
nefndarmannsins urðu valdar að bankahruni
heils lands með sinnuleysi sínu, geta ekki þurft
að sæta því að sami einstaklingur gefi álit á
störfum þeirra sem fulltrúi í opinberri rann­
sókn ar nefnd .
Þá kemst ég ekki hjá að taka fram, að athugun
hefur leitt í ljós að fjallað hefur verið opinber lega
um þetta atriði . Í Fréttablaðinu var hinn 11 . júní
2009 rætt við formann nefndarinnar um van­
hæfi umrædds nefndarmanns og segir í blaðinu
að meðal þeirra sem komið hafi nefndarmann­
in um til varnar séu tveir nafngreindir hagfræð­
ingar . Þeir telji „að ummæli hennar lýsi viðhorfi
flestra hagfræðinga í heimi . En hvað finnst Páli?“
spyr Fréttablaðið og formaður nefndarinnar svar­
ar: „Nú ert þú að spyrja mig spurningar sem ég
yrði vanhæfur við að svara .“3 Það blasir við, að
þegar formaður nefndarinnar yrði vanhæfur við
að svara spurningunni, þá er nefndarmaðurinn,
sem það gerði, ekki síður orðinn vanhæfur . Og
gildir þá einu hvort litið er svo á að spurningin
til nefndarformannsins hafi verið um hvort
um mælin lýstu viðhorfi „flestra hagfræðinga
í heimi“ eða um það hvort formaðurinn væri
sjálfur sammála nefndarmanninum . Nefndar­
mað urinn lýsti umræddri skoðun sem sinni
eigin og er það vitaskuld ekki síður til þess
fallið að valda vanhæfi nefndarmannsins, en ef
nefndarmaðurinn hefði sagt umrædda skoðun
vera álit „flestra hagfræðinga í heimi“ .
Ennfremur vek ég athygli á því að í sama
blaði kemur fram að aðallögfræðingur Alþingis,
Ásmundur Helgason, sem er þrautreyndur á
sviði stjórnsýsluréttar eins og nefndarmönnum
er flestum kunnugt, hafi í minnisblaði til
forseta Alþingis sagt að draga megi óhlutdrægni
nefndarmannsins í efa . Allt lýtur þetta í sömu
átt, sem ekki verður efast um .
3 Fréttablaðið, 11 . júní 2009, bls . 4 .
Umræddur nefndarmaður hafði þannig fyrirfram lýst
því opinberlega hver hann væri,
sannleikurinn sem nefndin skyldi
leita . Skal hér áréttað að lögin leggja
þá skyldu á nefndarmennina að leita
sannleikans en ekki einfaldlega að
leita stuðnings við fyrirfram
boðaðar niðurstöður sínar .