Þjóðmál - 01.06.2010, Blaðsíða 50

48 Þjóðmál SUmAR 2010
að stuðla að öryggi fjármálakerfisins, þ .e . að
tryggja fjármálastöðugleika . Þetta er vaxandi
viðfangsefni í Seðlabanka Íslands og nauðsynlegt
þykir að kveða sérstaklega á um það í lögunum . Í
þessu felst ekki að bankinn feti sig inn á verksvið
Fjár málaeftirlitsins . Fjármálaeftirlitið hefur
hlut verki að gegna sem skilgreint er í lögum
um opinbert eftirlit með fjármálastarfsemi . Það
bygg ist m .a . á því að fylgjast með því að stofn­
anir sem sæta eftirliti Fjármálaeftirlits starfi í
sam ræmi við lög og reglur sem um starfsemina
gilda . Athygli Seðlabankans beinist ekki að
þessu og síður að einstökum stofnunum en
verkefni Fjármálaeftirlitsins .“
Í ljósi orða athugasemdanna um fjár mála­
stöðug leika má hins vegar vekja athygli á því,
að það hugtak kom hvergi fyrir í lagatextanum
sjálfum á þeim tíma sem athugun nefndarinnar
tekur til .
Í eldri lögum um Seðlabanka frá árinu 1986,
var valdsvið, hlutverk og ábyrgð bankans mun
víðtækara en nú . Þar var hlutverk bankans með
sama hætti og nú er, að því viðbættu að undir
bankann heyrði einnig eftirlitshlutverk sem
nú heyrir undir aðra stofnun, það er að segja
Fjármálaeftirlitið, sem starfar samkvæmt lögum
nr . 87/1998 um opinbert eftirlit með fjár mála­
starfsemi . Í athugasemdum með frum varpi að
þeim lögum segir meðal annars: „Mikilvægt er
að eftirlitstofnun fái að starfa óháð öðrum hags­
munum en þeim sem í eftirlitinu felast . Þetta
verður best tryggt með því að tryggja þessari
starfsemi sjálfstæði . Því er í frumvarpi þessu
lagt til að með eftirlitið fari sérstök stofnun,
Fjármálaeftirlitið . Stofnun inni er ætlað mikið
sjálfstæði til ákvarðana og er gert ráð fyrir að
stofnunin hafi sérstaka stjórn . Einnig er gert ráð
fyrir að ákvörðunum stofnunarinnar verði vísað
til sérstakrar kærunefndar en ekki ráðherra . Gert
er ráð fyrir að stofnunin falli stjórnskipulega
undir viðskiptaráðherra, en honum er ekki ætlað
vald til að hafa áhrif á ákvarðanir stofnunarinnar
eða til að endurskoða þær .“
Enn má nefna 8 . gr . laga nr . 87/1998 um
opinbert eftirlit með fjármálastarfsemi, þar sem
segir: „Fjármálaeftirlitið skal fylgjast með að
starfsemi eftirlitsskyldra aðila sé í samræmi við
lög, reglugerðir, reglur eða samþykktir sem um
starfsemina gilda og að starfsemin sé að öðru
leyti í samræmi við heilbrigða og eðlilega við­
skiptahætti .“
Í 9 . gr . þessara sömu laga er meðal annars
kveðið á um, að til þess að ná þessu markmiði
sínu sé Fjármálaeftirlitinu beinlínis skylt að
athuga rekstur eftirlitsskyldra aðila (fjármála­
stofnana) svo oft sem þurfa þykir . Þeim er
skylt að veita Fjármálaeftirlitinu aðgang að
öllu bókhaldi sínu, fundargerðum, skjölum
og öðrum gögnum í vörslu þeirra er varða
starfsemina sem Fjármálaeftirlitið telur nauð­
syn legan . Vegna starfsemi sinnar getur Fjár­
mála eftirlitið gert vettvangskannanir eða óskað
upplýsinga á þann hátt og svo oft sem það telur
þörf á . Fjármálaeftirlitinu er heimilt að skipa
sérfræðing til að gera athugun á tilteknum
þáttum í starfsemi eða rekstri eftirlitsskylds
aðila eða til að hafa að öðru leyti sértækt
eftirlit með eftirlitsskyldum aðila . Þá eru
Fjármálaeftirlitinu í lögunum veittar verulega
víðtækar heimildir aðrar til að sinna lögboðnu
eftirlitshlutverki sínu og er of langt mál að
telja öll þau lagaákvæði, en Fjármálaeftirlitinu
er m .a . veitt heimild til húsrannsóknar,
haldlagningar á skjölum og öðrum gögnum,
bæði hjá fyrirtækjum og einstaklingum . Auk
þessa er Fjármálaeftirlitinu meðal annars einnig
skylt að annast ýmsar kannanir og koma með
ábendingar og kröfur til úrbóta, ákveða févíti
og sektir og fleira .
Að gefnu tilefni ber einnig að tiltaka
að í 1 . mgr . 36 . gr . laga nr . 161/2002 um
fjármálafyrirtæki, segir: „Innlend fjármála­
fyrirtæki sem hyggjast starfrækja útibú í öðru ríki
á Evrópska efnahagssvæðinu, í aðildarríki Frí­
Samkvæmt þessu verður stjórn­valdið að stíga afar varlega til
jarðar . Kannski mætti frekar ætla
að Seðlabankinn hafi gengið lengra
en flestum þótti rétt, í að reyna að
koma vitinu fyrir fólk og stofnanir
á hættutímum .