Þjóðmál - 01.06.2010, Blaðsíða 130

128 Þjóðmál SUmAR 2010
Bók Styrmis er geysilega fróðleg yfirferð um
skýrsluna, og í raun nauðsynleg eftir hina skökku
mynd sem fjölmiðlar og álitsgjafar hafa gefið .
Styrmir ber mikið lof á skýrsluna, þótt hann sé
ekki blindur á vankanta hennar, sem eru vissulega
töluverðir . Þá fær vinnuhópur um siðferði, sem
skilaði undarlegu hliðarverki við skýrsluna, stutta
umfjöllun og stendur ekki glæsileg ar eftir en áður .
Styrmi þykir mjög margt í skýrsl unni vera mjög vel
gert og rökfast, en stund um detti skýrsluhöfund­
ar hins vegar niður í bjúrókrat ísk ar meinlokur,
skriffinnskusjónarmið sem engan veginn eigi við
þegar mikið er í húfi í raunveruleik anum:
Fyrstu viðbrögð mín eftir lestur þessa kafla
Skýrsl unnar, þar sem ályktanir rann sókn ar­
nefnd ar Alþingis um yfirtöku Glitnis er að finna
og ofan greindar tilvitnanir eru teknar út, voru
þessi: Hafa þeir, sem þennan texta skrifuðu,
aldrei dýft hendi í kalt vatn? Fjár málakerfi
landsins stendur í ljósum log um síðustu helgina
í september 2008 og rann sókn arnefnd Alþingis
hefur hugann að verulegu leyti við það, hvort
allra formsatriða hafi verið gætt! Hvort þetta skjal
hafi verið áritað með réttum hætti eða kallað eftir
öðru skjali úr því að Glitnismenn voguðu sér að
tala við Seðlabankann án þess að leggja fram
skjöl . Það má vel vera, að í háskólasamfélaginu
geti menn leyft sér svona nákvæm vinnubrögð
skriffinna en í stjórnmálum og atvinnulífi koma
þær stundir að það er ekki hægt . Það verður að
taka ákvarðanir á grundvelli þeirra upplýsinga,
sem fyrir liggja, og það verður að gera strax .
Þetta er ekki trúverðug gagnrýni .
Styrmir nefnir ýmis fleiri dæmi . Eitt þeirra er
gagnrýni nefndarmanna á Geir H . Haarde fyrir
að hafa farið að þeirri ósk Ingibjargar Sól rúnar
Gísladóttur, formanns Samfylkingarinnar, að
Össur Skarphéðinsson en ekki Björgvin G .
Sigurðsson kæmi að Glitnismálinu . Rann sóknar­
nefndin segir að Geir hefði átt að virða þessa ósk
Ingibjargar Sólrúnar að vettugi . Styrmir segir:
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir liggur á sjúkra­
beði í New York og óskar eftir því við Geir H .
Haarde að hann kalli Össur Skarphéðinsson
til fundar í Seðlabankanum en ekki Björgvin
G . Sigurðsson . Að auki er Jón Þór Sturluson,
aðstoðarmaður viðskiptaráðherra, á staðnum en
sagður þar vera í öðru hlutverki sínu, sem efna­
hagsráðgjafi utanríkisráðherra . Hvernig dett­
ur rannsóknarnefnd Alþingis í hug að gera þá
kröfu til forsætisráðherra við þessar að stæður
að hann gangi þvert á vilja formanns sam­
starfs flokksins í ríkisstjórn? Enn eru ein hver
skriffinnskusjónarmið á ferð, sem taka ekkert
mið af veruleikanum í mannlífinu sjálfu .
Hér tæpir Styrmir á einn af helstu göll um
skýrslunnar . Stundum taka skriffinnsku sjónar­
miðin gersamlega völdin og raun veru leikinn
hverfur sjónum . Úr verður stundum fjarstæðu­
kennd gagnrýni eða jafnvel ásakanir um van­
rækslu, sem eru einfaldlega byggðar á því að hálfu
öðru ári eftir að atburðir urðu, dettur rannsóknar­
nefndarmönnum í hug að kannski hefði mátt
að gera þetta eða hitt, sem engin lagaskylda var
til og ekkert bendir til að hefði neinu breytt .
Skrifa minnisblað, halda fundargerð, kalla eftir
skjali, kanna þetta eða hitt . En við slíkum galla á
skýrslunni mátti auðvitað búast og hann breytir
ekki því að margt er stórfróðlegt í skýrslunni og
hún hafsjór af upplýsingum sem mjög gagnlegt
getur verið að safnað hafi verið saman .
Miklu skiptir að menn fái sanngjarna mynd af
aðalatriðum skýrslunnar . Þar stóðu fréttamenn,
stjórnmálamenn og álitsgjafar sig eins og búast
mátti við . Þótt Vefþjóðviljinn sé ekki sammála
Styrmi Gunnarssyni um alla hluti í bókinni,
þá er bók hans ákaflega skýrt og skynsamlegt
hjálpargagn þeim sem vill átta sig á raunverulegum
aðalatriðum málsins .
Styrmir hefur sagt frá því að hann hafi lesið
skýrsluna á sjö dögum og skrifað bókina á
öðrum sjö . Það finnst eflaust einhverjum lítill
tími til hvors um sig, og það má til sanns vegar
færa . En þá má hafa í huga að fréttamenn,
stjórnmálamenn og álitsgjafar tóku sér sumir
aðeins nokkrar mínútur til sömu hluta . Og
nefndarmenn sjálfir virðast telja það eðlilegt . Þeir
héldu blaðamannafund og svöruðu fyrirspurn um
þegar enginn hafði lesið skýrsluna nema þeir, og
gáfu kost á sjónvarpsviðtölum sama kvöld . Þeir
segjast svo aldrei ætla að ræða hana framar .
vEf-Þjóðviljinn, 136 . tbl . 14 . árg .,
„Helgarsprokið“, andriki .is, 16 . maí 2010 .