Þjóðmál - 01.06.2010, Blaðsíða 69

Þjóðmál SUmAR 2010 67
notaður til að bregðast við aðalatriðum . Atriði,
sem við venjulegar aðstæður hefði verið tilvalið
að huga að, urðu nú að bíða . Annað hefðu verið
augljós og væntanlega óumdeild vanræksla
og mistök . Stærstu málin kröfðust allra krafta
banka stjórn arinnar sem og margra annarra
starfs manna hins fámenna seðlabanka . Enginn
ágrein ingur var við þá aðila sem haft var samráð
við innan bankans . Ekki hefur verið dregið í efa
að þær ákvarðanir sem bankastjórnin tók, undir
nánast ofurmannlegu álagi, liggi fyrir og hafi
verið teknar með hagsmuni Seðlabankans og
fjár mála kerfisins í huga .
Blasir raunar við, að því er ekki haldið fram
að Seðlabankinn hafi tekið ranga ákvörðun út
á við þessa daga, og þar sem ætluð „mistök“ og
„vanræksla“ starfsfólks bankans eru augljóslega
tæmandi talin í bréfi nefndarinnar, liggur fyrir
að slíkt þykir ekki koma til álita . Hugleiðingar
nefndarinnar snúa að vinnulagi innan bankans,
en því hefur ekki verið haldið fram að það hafi
haft áhrif á atburðarás utan Seðlabankans .
Þá má að raunar segja, að í hugleiðingu
nefnd arinnar sé að vissu leyti falið eitt svarið
við hugleiðingunni . Nefndin kveðst velta því
fyrir sér, hvort í því að bankastjórnin hafi ekki
fylgt „eigin viðbragðsáætlun“ séu mistök og
van ræksla . Hið litla orð, „eigin“, sem nefndin
notar sjálf, segir meira en mörg orð stærri . Við­
bragðsáætlunin var eigin áætlun banka stjórn ar­
innar, sem hún var á engan hátt bundin af .
Það reyndi aldrei á hvort að ákvörðun ríkis­
stjórnar Íslands um „Glitnisleiðina“ hefði
virk að . Þrátt fyrir að forráðamenn og eigend­
ur bankans undirrituðu samþykki sitt við að
styðja tilboð ríkisins, hóf stærsti eigandi bank­
ans áróðursherferð í fjölmiðlum sínum gegn
að gerðinni . Kallaði hann hugmyndir um tug­
milljarða framlag skattborgara í banka hans, sem
eigendur og stjórnendur höfðu komið í þrot,
opinberlega „stærsta bankarán Íslandssögunnar“ .
Sami dró í fjóra daga að boða hluthafafund í
bankanum meðan á áróðursherferðinni stóð .
Það geta því allir sanngjarnir menn séð af hverju
þessi tilraun ríkisstjórnar Íslands til að bjarga
því sem bjargað varð missti trúverðugleika, og
fjármagn tók að fjara undan og úr bankanum .
Þá var smám saman að koma fram að ekki var
allt sem sýndist um eignarhald og lánastarfsemi
bankans . Eigna­ og fjárhagsstaða hans var miklu
mun lakari en endurskoðaðir og áritaðir reikn­
ingar, jafnt árs, sem fjórðunga, og álagspróf
Fjár mála eftirlitsins höfðu gefið til kynna . Það er
hægt að gefa sér nú, þegar flest kurl eru komin
til grafar, að þessum banka hafi naumast verið
viðbjargandi . Þeir sem fölsuðu mynd af stöðu
hans og þeir sem staðfestu þá mynd aftur og
aftur að viðlögðum heiðri sínum og sérþekkingu
hljóta að þurfa að gefa skýringar á því .
Þegar fundið er að því að Seðlabanki Íslands
hafi ekki svarað nægjanlega formlega „erindi“
um lánafyrirgreiðslu í erlendu fé, verður að
benda á að sú beiðni kom aldrei formlega til
bank ans . Hún kom með þeim þreifingum af
hálfu Glitnis sem lýst var, og þegar ljóst var að
bankinn hafði ekki einu sinni í hendi þau veð sem
hann hafði áður lagt til náði málið ekki lengra .
Þá tók ríkisstjórnin yfir forystuna í málinu . For­
sætisráðherrann og fjármálaráðherrann, ásamt
ráðherra frá hinum stjórnarflokknum, tveim ur
ráðuneytisstjórum, aðstoðarmanni við skipta­
ráðherra og fleirum leiddu málið þegar svo
Þetta var ekki æfing í stjórn­sýslu fræðum, þar sem menn
geta tekið sér ómældan tíma í að
sinna hverju smáatriði og skjöplast
hvergi í skriffinnskunni . Það
verður að segja það eins og það
er, að það vekur mikla undrun ef
nefndarmenn, sem hafa haft heilt
ár í að rýna í þessa atburðarás, átta
sig ekki enn á því álagi sem var á
fólki þessa örlagaríku daga . Þá var
þýðingarmest að tími þess væri
eingöngu notaður til að bregðast
við aðalatriðum . Atriði, sem við
venjulegar aðstæður hefði verið
tilvalið að huga að, urðu nú að bíða .