Þjóðmál - 01.06.2010, Blaðsíða 43

Þjóðmál SUmAR 2010 41
Í ljósi alls sem að framan er ritað er ljóst og
hafið yfir vafa að starfsfólk þeirra stofnana, sem
setja áttu reglur á fjármálamarkaði eða sinna
fjármálalegum stöðugleika, hefur góða og gilda
ástæðu til að draga hlutlægni nefndarmannsins í
efa . Ég tek hins vegar eftir því, þegar ég lít á þær
umræður sem urðu um þetta mál á sínum tíma,
að nokkrir hagfræðingar hafa tekið til máls og
talið afar áríðandi að umræddur nefndarmaður
haldi áfram störfum í nefndinni . Eru þar á ferð
einstaklingar sem eftir þrot bankanna beittu sér
af mikilli hörku í opinberum umræðum um
málið og veittust mjög að Seðlabanka Íslands
og mínum störfum og í sumum tilfellum minni
persónu sérstaklega . Í ljósi eðlis hinna opinberu
ummæla nefndarmannsins vekur ákefð þessara
manna í að nefndarmaðurinn haldi áfram störf­
um í nefndinni, aukna athygli .
Ég vænti staðfestingar þess af hálfu nefndar­
innar að umræddur nefndarmaður hafi á
eng an hátt komið að niðurstöðum og áliti
nefnd arinnar að því er varðar starfsfólk þeirra
stofn ana sem nefndarmaðurinn fjallaði um
opin berlega með framangreindum hætti áður
en rannsókn nefndarinnar hófst . Ég þarf varla
að taka fram hversu augljóst er, að sú stað­
hæfing á opinberum vettvangi, að starfs fólk
eftirlitsstofnana hafi sýnt af sér slíkt sinnuleysi
að heilt bankakerfi hafi hrunið, er ekki
almenn saklaus hugleiðing, auk þess sem engu
breytti um vanhæfi nefndarmannsins þótt að
hann hefði einungis tjáð sig með almenn um
hætti . Allir sjá, að eftir hin opinberu um mæli
nefndarmannsins, í riti sem gefið er út í þeim
háskóla, þar sem nefndarmaðurinn kenn ir,
hefur nefndarmaðurinn persónulega hags­
muni af því, hvaða mat verður lagt á störf þess
fólks sem sinnti þeim hlutverkum sem nefnd­
armaðurinn fjallaði um með þessum hætti .
Má hér til nokkurrar glöggvunar vekja
athygli á dómi Hæstaréttar Íslands í máli nr .
662/2009 sem kveðinn var upp 1 . desember
síðastliðinn . Var þar staðfest niðurstaða
héraðsdóms að dómara bæri að víkja sæti í
máli, þar sem hann hefði, með því að veita
viðtal í framhaldi af því atviki er málið varðaði,
tekið þátt í opinberri umræðu um málið . Bæri
dómaranum því að víkja sæti, eins þó hann
hefði aðeins fjallað um málefnið almennum
orðum, sem hefðu eingöngu verið endursögn
almennra staðreynda sem ekki væri deilt um .
Vel þekki ég það almenna sjónarmið að
vægari hæfisreglur séu að jafnaði gerðar til þeirra
er taki stjórnsýsluákvörðun en þeirra sem með
endanlegt dómsvald fari . Það al menna sjónarmið
á sér skýringar sem eru ágæt ar, svo langt sem
þær ná . Í þessu tilviki ná þær hins vegar mjög
skammt, eins og ég mun rekja síðar .
Þá hefur verið vakin athygli á því, að tengda ­
dóttir annars nefndarmanns, Tryggva Gunn ars­
sonar umboðsmanns Alþingis, hafi bæði fyrir
og eftir bankaþrot starfað sem lögfræðingur í
Fjár málaeftirlitinu . Mér er sagt að umræddur
starfs maður hafi þar verið lykilstarfsmaður og
allt í öllu á mörgum sviðum . Er óhjákvæmilegt
að líta svo á að nefndarmaðurinn verði við
þess ar aðstæður vanhæfur til að taka þátt í
rann sókn á málefnum Fjármálaeftirlitsins
og þá einnig annarra stofnana, því vitaskuld
hljóta nefndarmenn oft að standa frammi fyrir
því álitamáli hvort einstök málefni hafi fremur
verið á verksviði Fjármálaeftirlitsins en annarra
stofn ana . Er útilokað að líta svo á að vanhæfi
nefnd armannsins takmarkist við þau mál þar
sem umrætt venslamenni nefndarmannsins
kemur við sögu undir eigin nafni, enda
blasir við að lögfræðingar eftirlitsins starfa
að fjölda mála sem svo eru afgreidd í nafni
æðstu yfirstjórnar, auk þess sem umræddur
starfsmaður mun hafa starfað afar náið með
æðstu stjórn embættisins . Fer ekki hjá því að
slíkir starfsmenn hafi af því hagsmuni hvernig
fjallað verður um hlut þess embættis er þeir
störfuðu hjá, þó að þeir hafi ekki farið með
æðstu stjórn þess . Þá má með gildum rökum
halda því fram, að komist opinber nefnd að því
að Fjármálaeftirlitið hafi ekki sinnt skyldum
sínum á tilteknum sviðum, og það hafi haft
afdrifaríkar afleiðingar við þá atburðarás að
bankakerfið hrundi, hvorki meira né minna,
þá sé það álitshnekkir ekki aðeins fyrir
æðstu stjórn þess heldur einnig lögfræðinga
stofnunarinnar, ekki síst ef fyrir liggur að þeir
hafi verið lykilstarfsmenn og unnið náið með
yfirstjórninni . Hafi hlutaðeigandi lögfræðingur
jafnframt verið um tíma upplýsingafulltrúi