Vísir - 24.12.1940, Blaðsíða 61

VlSIR
61
son augastað á Baldri heitnum
Sveinssyni sem ritstjóra. Hann
var þá fyrir allnokkru kominn
frá Vesturheimi, og hafði sest
að á Isafirði. Tók Baldur í
fyrstu vel í þetta, en hvarf frá
því ráði seinna, en ekki er mér
að fullu kunnugt um tildrög
þess, með því að staðan stóð
honum opin, og var gert ráð
fyrir að hann kæmi suður hinn
11. maí þ. á.
I>egar hér var komið málum,
fékk stjórn blaðsins augastað á
Jakob Möller bankaritara, sem
ritstjóra, og leitaði hófanna hjá
lionum um það, hvort hann
myndi vilja taka að sér starfið.
Lyktaði þeim umleitunuin á
þann veg, að .Takob Möller var
ráðinn ritstjóri og tólc hann við
starfinu hinn 1. júlí 1915.
Eignir þær, sem Visir li.f. tók
við, er það keypti hlaðið, voru
mjög óverulegar, — einkum var
ritstjórnin. illa stödd, með því
að hún fékk ekkert til umráða
annað en éinn vindlakassa tóm-
an og hrotinn, með einu hrotnu
pennaskafti. Hófst félagsstjórn-
in handa um að kippa þessu í
lag, kaupendaskrár voru endur-
skoðaðar og samdar að nýju, og
reyndust kaupendur þá 1073.
Afgreiðslunni var nú korpið fyr-
ir í nýju húsnæði að Hótel Is-
land. Hafði eg tekið þar sal
mikinn á leigu, sem manna á
meðal nefnist . svínastían.
Lét eg skifta honum í tvent, —-
lét afgreiðsluna liafa helming-
inn, fen heildverslunin Land-
stjarnan settist að í hinum
helmingnum. Við vorum svo
heppnir að fá Kristján Jónsson,
nú bankagjaldkera, fyrir af-
greiðsluniann, en hann var
reglusamur um alla hluti, og lét
sig reksturinn miklu skifta, og
tókst honum að koma afgreiðsl-
unni i fyrirmyndar lag. Þá var
tekin upp sú venja, að tölusetja
smáauglýsingarnar, svo sem nú
er gert, og lögð á það rík á-
hersla, að bókhald yrði sem full-
komnast og afgreiðsla sem
greiðust. Náði það ekki aðeins
til Reykjavíkur, heldur og
Ilafnarfjarðar, en þangað var
maður sendur daglega með
hlöðin, til þess að bera þau út
til kaupenda og safna auglýs-
ingum. Fór hann venjulega fót-
gangandi, hvernig sem veður
var, og bar blaðapakkann.
Reksturinn gekk að óskum og
á fyrsta aðalfundi var afkoman
svo hagstæð, að samþykt var að
greiða hluthöfum 20% í arð og
stjórninni sérstök heiðurslaun
fyrir mikið og vel imnið starf.
Fyrstu árin var Vísir prent-
aður í Östlunds-prentsmiðju, en
er hér var komið sögu hafði
Östlund selt prentsmiðjuna
Sveini Oddssyni, sem nýkominn
var frá Ameríku, en við Brynj-
úlfur Björnsson höfðum gert
það að slíilyrði fýrir kaupum á
Vísi, að hann yrði ekki bundinn
prentsmiðjunni með löngum
samningi, og hafði það verið
samþylct af prentsmiðjunnar
liálfu, og höfðum við samið við
liana urn prentun þá fyrst um
sinn. 1 októherniánuði árið
1916 átti að hækka prentverð
verulega, og með því að að-
staða öll i Östlunds-prentsmiðju
var erfið, — t. d. enginn afkimi
til prófarkalesturs, og hafði rit-
stjórinn kvartað undan því, —
tókum við að hugleiða livort
ekki væri heppilegt að skifta um
prentsmiðju og leita til annar-
ar, þar sem vinnuskilyrði væru
betri. Við Brynjúlfur Björnsson
vorum, liluthafar i Félagsprent-
smiðjunni og gátum því hvorlci
né vildum koma fram i samn-
ingum fyrir hönd blaðsins eða
prentsmiðjunnar, og varð þá að
ráði, að tveimur mönnum var
falið að ræða og undirbúa
samninga, Ólafi Ólafssyni fyrir
prentsmiðjunnar hönd, en Hirti
Hjartarsyni trésmíðameistara
fyrir hönd Visis. Voru samning-
ar undirritaðir millum Félags-
prentsmiðjunnar og Vísis hinn
25. nóv. 1916, og hafa viðskifti
þessi haldist siðan mdllum þess-
ara aðilja.
Rekstur Vísis var nú orðinn
allumsvifamikill og varð að ráði
um þetta leyti, að Guðmundur
Kr. Guðmundsson var ráðinn til
aðstoðar ritstjóra. Skyldi hann
liafa með liöndum söfnun aug-
lýsinga og frétta, þýðingar o. fl.,
og gegndi hann því starfi um
nokkurst skeið.
Á aðalfundi fyrir þetta ár,
sem haldinn var 11. mars 1917,
liafði liagur blaðsins enn batn-
að til muna. Hluthöfum var
greiddur góður arður og svo vel
liafði verið séð fyrir þörfum
blaðsins, að það átti þá fyrir-
liggjandi pappírsbirgðir, sém
nægðu alt árið, þrátt fyrir ófrið-
inn og margvísleg vandkvæði,
sem honum voru samfara.
Á þessu ári varð skeytakostn-
aður óvenju milcill. Vildum við
leggja á það liöfuðáherslu, að
fá sem fullkomnastar fréttir, og
höfðum leitað til Jóns Guð-
brandssonar skrifstofustjóra í
Kaupmannahöfn og beðið hann
Um að hafa uinsjón með skeyta-
sendingum. Varð hann góðfús-
lega við þeim, tilmælum.
Til gamans má geta þess, að
um þetta leyti hafði þlaðið birt
að staðaldri gengisskráningu
bankanna. Var þessu svo vel
tekið af verslunarmönnum, að
kaupmannafélag Reykjavikur
sendi blaðinu kr. 50,00 að gjöf
í viðurkenningarskyni fyrir
birtinguna, og var þeirrar gjaf-
ar sérstaklega getið á aðalfundi
blaðsins.
BRYNJÚLFUR BJÖRNSSON
Iíaupendum fjölgaði mjög á
þessum árum og voru þeir
komnir liátt á þriðja þúsundið.
En er hér var lcomið málum,
skall á verðhækkun á prentun,
sem nam 55%, og var að sjálf-
sögðu mjög tilfinnanleg fyrir
blaðið. Bárurn við Brynjúlfur
Björnsson þá fram tillögu um
að hækka áskriftarverð blaðsins
upp í kr. 0.90 á mánuði og
grunntaxtagjald auglýsinga upp
í kr. 0.40 pr. cm., og var það
samþykt. Samningur var svo
gerður við prentsmiðjuna hinn
(f, apríl 1917 og hækkaði þá
prentverð samkvæmt ofan-
sögðu.
í októbermánuði 1917 var
sagt upp húsnæði því, er við
höfðum haft fyrir afgreiðslu að
Hótel Island, og tókum við þá
á leigu húsnæði í Aðalstræti 14,
sem var eitt af gömlu húsunum
frá tímum Skúla Magnússonar
landfógeta, og sem nú er rifið
fyrir nokkru. Var það suðurendi
hússins, sem við tókum á leigu,
en þar hafði ein merkasta
verslun bæjarins liaft aðsetur
um langt skeið, — verslun
Sturlu Jónssonar og þeirra
bræðra.
Rekstur blaðsins hafði að öllu
leyti geiigið vel, og samvinna
við ritstjórann verið hin ákjós-
anlegasta. Hinsvegar var hér um
hjáverk að ræða af hendi eig-
enda blaðsins, og er okkur barst
kauptilboð frá Jalcobi Möller,
dags. 20. janúar 1918, varð það
úr, að við ákváðum að selja
honum blaðið, en samningar
voru undirritaðir hinn 6. mars
þ. á. Var hlutafélagið þvi næst
leyst upp og tók Jakob Möller
einn við rekstrinum.
Eg sé ekki ástæðu til að ræða
frekar um rekstur blaðsins, en
eg liefi þegar gert, en eg vil að
lokum geta þess, að meðan Vis-
ir li.f. starfaði var tekin upp
samvinna við Morgunblaðið, og
áttum við Vilhjálmur Finsen
þar hlut að máli. Gerðum við
samning um hækkun á mánað-
argjöldum blaðanna og um
sameiginlegan auglýsingataxta
beggja blaðanna. Var þar svo
ákveðið, að ef ágreiningur risi
millum aðilja út af samningin-
um, skyldi leggja það mál und-
ir gerð þriggja manna. Til-
nefndu aðiljar sinn hvorn, en
bæjarfógeti Reylcjavikur til
nefndi oddamann. Slikur gerð-
ardómur hefir þó aldrei þurft
að útkljá nein deilumál milh
blaðanna, en þessi samningur
myndaði heilbrigðan grundvöli
fyrir rekstri blaðanna, og hefir
því að mínum dómi haft stór-
vægilega þýðingu.
N Áður en eg liverf frá því efni,
sem hér um ræðir, vildi eg að
siðustu vekja athygli á því, að
eg liygg að ekkert blað liafi unn-
ið jafnt að ýmiskonar mann-
úðarstarfsemi og Vísir. Nægir í
þvi efni að skirskota til allra
þeirra samskota, sem blaðið
hefir beitt sér fyrir alt frá upp-
hafi. Strandaldrkja mun hafa
fengið flest álieit frá Vísi og
fátæklingar eða góðgerðastarf-
semi yfirleitt ríflegastar fúlgur.
Er það ósk mín og von, að liag-
ur blaðsins og rékstur megi
stöðugt eflast og dafna á kom-
andi árum, þannig að Vísir telj-
ist ekki eingöngu elsta dagblað-
ið á íslandi, lieldur einnig
stærsta og besta dagblaðið á ís-
landi.“
16