Vísir - 24.12.1940, Blaðsíða 8

8
VlSIR
mér fansl virðingu og sóma þjóðar minnar misboðið, enda var
sjálfstæðismálið þá ákaflega viðkvæmt liugðarefni, ekki síst fyr-
ii blóðheita unglinga ný-uppæsta af hinni eldheilu kosninga-
liríð liér lieima sumarið 1908.
Við jafnaldra mína þarna á vinnustofunni lenti eg oft í
ósviknu tuski út af sjálfstæðismálunum, og þó eg væri enginn
atgervismaður, var eg þaulvanur áflogum frá æsku og kunni
nokkur ísl. glímubrögð, sem komu sér vel i hinni „króriisku“
liryggspennu við Danina. Hugðu þeir mig vera kraftamann mik-
inn, en raunverulega var það einfaldur íslenskur linéhnykkur,
sem gerði mismuninn. Danir eru undarlega veikir á svellinu
fyrir fótbrögðum, enda man eg ekki til, að mér tækist ekki að
fella félaga mína á hnéhnykk og líkaði þeim þetta stórilla.
Það munaði eitt sinn minstu, að sjálfstæðismál íslendinga
yrðu mér örlagarik. Þetta bar við með þeim hætti, að á vinnu-
stofunni hjá C. B. Hansen vann þýsk-danskur maður, Seemann
að nafni, hæggerður, rólyndur náungi, sem lítt liafði lagt til
íslandsmála. Hann var þar undirverkstjóri — meistarasveinn
— kallaður. Einn morguninn þegar eg kom til vinnu, meist-
arinn sjálfur var þá ekki kominn, voru strákarnir auðsjáan-
lega búnir að æsa Seemann upp gegn mér. Ilann var stærstr
ur okkar allra og karlmenni að burðum. Það er því ekki ólík-
legt að strákarnir bafi æst bann upp, með það fvrir augum,
að Iækka í mér þjóðarhrokann, eins og þeir kölluðu það. Strax
og eg kom til vjnnu minnar þennan morgun, tók bann að erta
mig, hæðast að landi minu og þjóð og draga dár að því á
svipaðan hátt og liinir strákarnir höfðu gert. Eg reiddist og
svaraði í sama tón. Eg ákvað að gæta mín þó og leggja ekki
í fangbrögð við Seemann að fyrrabragði, því þá fyrst vat' smán
mín fullkomnuð, cf eg réðist á hann og tapaði fvrir honum.
Orðasenna okkar óx orð af orði, strákarnir inönuðu okkur
eftir mætti — liann sem sterkasta manninn, livort hann ætlaði
að láta Jiennan snáða kúska sig, — cn mig sem sjálfstæðishetju
Islands, hvort eg þyrði ekki framar að berjast 'fyrir hugsjón-
um mínum. Það augnablik langaði mig til að ráða ýfir vöðva-
styrk Sigurjóns Péturssonar eða Einars á Núpi og slíkra karla.
Loks kom að því, að Seemann sveif á mig með mikilli beil’t
og tók mig hryggspennutökum af þvílíku afli, að eg fann þeg-
ar, að eg myndi ekki verjast lengi. Eg tók þá til mins gamla
bragðs, setti á hann lméhnykk og hafði hann undir mig í sömu
svipan. En þrek hans var svo mikið, að hann reis jafnharðan
upp aftur, án þess að eg fengi nokkuð að gert. Ilann var nú
hálfu bráðari en áður og greip mig aflur hryggspennuiökum
svo föstum, að inér fanst sem hann ætlaði að krcmja mig í
sundur. Danir neyta nær altaf hryggspennutaka og kunna ekki
að verjast fótabrögðum íslensku glímunnar. Þetta varð mér til
gæfu, eg gat sveigt hann yfir linéð, svo liann féll flatur og eg
ofan á hann; en í fallinu hafði hann lenl á kassabrún, og
þegar hann staulaðist á fætur aftur, var hann með háhljóðum.
Meistarinn kom að í þessum svifum, mjög ygldur á brunina
og ófrýnn á svip. Varð mér ekkí um sel, því eg bjóst við öllu
hinu versta, ekki einungis að Seeman hefði stórslasast (við
rannsókn kom í Ijós, að hann var rifbrotinn, og var hann flutt-
ur á sjúkrahús), heldur og að eg yrði rekinn burtu al’ mynd-
skurðarstof unni.
Til þcss kom þó ekki, og átti eg það eingöngu verkstjóran-
um ;ið þakka, ]iví að jafnvel þótt sveinarnir kendu mér ein-
um um alt og töldu mig makalausan andskotans mann, að
beinbrjóta heiðarlegt fólk að ástæðulausu, þá lók verkstjórinn
málstað minn og taldi mig ekki eiga sökina á þessu upphlaupi.
Úrslil málsins urðu því þau, að eg slapp með áminningu, en
eftir þetta var eg ekki áreittur, og á sjálfstæðismál íslendinga
var ekki framar minst með móðgandi óvirðingu.
Eg tek þetta dæmi fram, aðeins til að sýna kalann og fyrir-
litninguna, sem ríkti meðal Dana i garð okkar Islendinga á
þeim árum, en það sýnir lika, að þetta var okkur viðkvæmt
mál, og að við vildum eftir megni verja lieiður okkar og þjóð-
arstolt. /
Eg var á listaháskólanum í 4 vetur — samtíða Jóhannesi
Kjarval, Kristínu Jónsdóttur, Júlíönu Sveinsdóttur, Guðjóni
Samúelssyni og Guðmundi Thorsteinsson,«og kyntist eg lion-
um einna mest þessara skólasystkina minna. Hugljúfari mað-
Frh. á bls. 41.
Lampi.
(Þetta er eitt af siðustu og fegurstu listaverkum Ríkarðar, smiðað í
tilefni af 70 ára afmæli Árna Thorsteinson lónskáldsi)