Vísir - 24.12.1940, Blaðsíða 63

VÍSÍR
63
AXEL IHORSTEOSOM:
n l\XT SAIHSTARFSMAMMA
Það æxlaðist svo til nokkuru
eftir heimkomu míria frá Yest-
urheimi 1923, að eg fór að
slarfa við Vísi, og var að vísu
aðeins um íhlaupavinnu að
ræða lengi framan af. Eg mint-
ist á það í smágrein, sem eg
skrifaði um Baldur heitinn
Sveinsson blaðamann látinn, að
liann hefði sýnl mér mikla vin-
semd þegar við fyrstn kynni
okkar, eftir 'heimkomu mína,
en liann hringdi þá til mín og
birti dálítið Viðtal um dvöl
mína vestan liafs. Baldur hafði
þá verið blaðamaður við Vísi
um nokkur ár og stundaði það
starf, þar til bann lagðist bana-
leguna síðla árs 1931, en hann
lést í ársbyrjun 1932 eftir þunga
legu. — Kynni okkar Baldurs
leiddu til þess, að hann bað mig
um grein í blaðið endrum og
eins. Brátt fór eg að vinna með
honum dag og dag, stundum
dögum, saman. Jakob Möller
var þá enn ritstjóri ^ísis, en liin
daglegu störf blaðsins hvíldu að
mestu á Baldri heitnum. Annar
slíkur aðstoðarmaður sem eg,
var Magnús Björnsson náttúru-
fræðingur, og vorum við ýmist
annarhvor eða báðir Baldri til
aðstoðar, og bélst það eftir að
Páll Steingrimsson tók við rit-
stjórn blaðsins. Störf min við
blaðið jukust smátt og smátt og
eg var farinn að vinna við það
að staðaldri, er eg tók við starfi
Baldurs heitins við fr^fall bans.
Það er þvi, alllanguriími, sem
eg hefi starfað við Vísi og margs
að minnast frá þessum tíma, er
lilið er um öxl, á 30 ára afmæli
blaðsins. En tök eru eigi að
þessu sinni að skrífa ítarlega
nm, margt, sem gaman væri að
dveljast við. Þykir mér þó
hlýða, á tímamótum þessum í
MAGNÚS BJÖRNSSON
sögu blaðsins, að minnast að
nokkru samverkamanna minna
á þessu tímabili, Baldurs heitins
Sveinssonar og Páls Steingríms-
sonar, sem lét af ritstjórn blaðs-
ins vegna beilsubrests, er núver-
andi ritstjóri, Kristján Guð-
laugsson lögfræðingur, tók við.
Það er kunnara en frá þurfi
að segja, hver ágætismaður
Baldur heitinn Sveinsson var.
Mannkostir lians voru svo mikl-
ir, að öllum var vel til hans og
virtu liann, og er eg ekki í nokk-
urum, efa um, að með persónu-
legri framkomu sinni jók Bald-
iir mjög vinsældir Visis. Hann
álti mæta vini í öllum stéttum,
sem skrifuðu í blaðið fyrir hans
orð við ýms tækifæri. Sjálfur
var Baldur þannig, að öllum,
sem einhver erindi áttu við rit-
stjórnina, þótt gott við liann að
tala, enda riæddi hann við hvern
mann af lipurð og hlýleik og'
leysti vandræði þeirra, er liann
mátti. Alt það, sem frá hendi
Baldurs kom, var vandað að
efni og húgsun. Hann gat verið
afkastamaður við ritstörf, en
var heldur farinn að hægja á
sér liin síðustu misseri, og hygg
eg að valdið liafi þreyta, eftir
margra ára erilsamt starf, og
vera má, að sjúkdómur sá, er
varð banamein lians, liafi þá
verið farinn að búa um sig. All-
ar greinir Baldurs voru vandað-
ar að málfari. Það lenti á stund-
um,NÍ hans hlut, að þýða neðan-
málssögur — og er leitt til þess
að hugsa, að hæfileikamaður
sem Baldur skyldi þurfa að
eyða tíma sínum til slíks starfs
— en eigi kaslaði hann til þessa
höndunum, heldur vandaði
málið sem endranær. 1 fyrsta
lagi fanst honum óhæfa, að láta
nokkuð frá sér fara, sem ekki
var á vönduðu máli, í öðru lagi
var honum ljóst, að til þess að
bæta málsmekk almennings
'þurfti að vanda málið, hvort
sem um slikt efni var að ræða
eða önnur. Mér er í minni sag-
an „Grimumaðurinn", sem
Baldur þýddi og kom neðan-
máls i Vísi. Það var snildarlega
gerð þýðing. Það var sami snild-
arbragurinn á blaðagremum
Baldurs sem, öðru. Hér er dálit-
ill kafli, tekinn af handahófi,
PÁLL STEINGRÍMSSON'
úr grein, sem nefnist „Ferðalög
fuglanna“:
„Þegar nætur eru mjög
dimfriar, skýjað loft, svo að ekki
má greina bafsbrún frá himni,
móða í lofti og lítill úði, þá
skína vitaljós hvað skærast.
Þegar fuglar koma inn í hina
skæru ljósbirtu, en lenda siðan
skyndilega í svartamyrkri, þeg-
ar skyggir fyrir vitaljósin, þá
truflast bin skörpu skynfæri
þeirra, svo að þeir dragasl að
ljósinu. Hópur kemur eftir hóp
og safnast að vitónum og kom-
ast þeir ekki burtu. Þegar skygni
er gott um nætur, má sjá við
vitaljósin, að helst vill hver leg-
und fugla fljúga sér í hóp. En
öðru máli er að gegna, þegar
mörgum tegundum, stórum og
smáum, ægir saman við vitann,
og allir fljúga í einni bendu
hringinn í kring um þá. Sum-
ir þeirra verða þá svo ruglaðir
af birtunni, að þeir fljúga að
lokum beint á vitaglerin og láta
lífið. Stundum getur einnig
margra daga þoka valdið því,
að ólikar fuglategundir safnast
saman að degi til, og einkenni-
legast af öllu er þá að sjá, þeg-
ar smáfuglar njóta stöku sinn-
um þess fararbeina, að mega
sitja á baki sér stærri og sterk-
ari ferðafélaga.“
Vinnuskilyrði blaðamann-
anna við Visi á þessum tima
voru erfið að þvi leyti, að rit-
stjórnin hafði ekki til umráða
nema herbergiskytru, sem var
við hliðina á setjarasalnum, en
op var á veggnum, til þess að
rétti inn handrit og taka við
próförkum, og skiftast á munn-
legum orðsendingum við prent-
arana, eftir því sem á stóð og'
andinn inn blés. Afgreiðsla Vís-
is var þá niðri í bæ, og kom
auglýsingastjórinn upp eftir um
BALDUR SVEINSSON