Vísir - 24.12.1940, Blaðsíða 30

30
VÍSIR
GLEÐILEG JÓL !
Árni Jónsson, heildverslnn.
GLEÐILEG JÓL!
Bifreiðastöðin Geysir.
GLEÐILEG JÓL !
Bifreiðastöð íslands.

hildi við segir á Húnaflóa, en
horið jafnan gæfu til að stýra
heilu fari í höfn. Hann er son-
Ur Skúla hreppstjóra Gunn-
laugssonar frá Stöpum, þess, er
fórst í sjóslysinu 1865.
GUNNLAUGUR SKÚLASON.
Ferðin gekk að óskum. Ekki
hefði eg trúað því, nema af eig-
in, sjón, að Þorgrímsstaðadalui -
inn væri jafn sumarfagur sem
hann er, vafinn grasi upp á
fjallabrúnir og engin víða slétt
flæðilönd.
I dalnum eru aðeins þrír hæ-
ir; Tunga, Áshjarnarstaðir og
Þorgrímsstaðir inn undir dal-
hotni að vestan. Þar skamt
sunnar, skiftist dalurinn sem
fyr greinir í 2 dali, Ásgarðsdal
og Ambáttardal. Liggja þeir
háðir hærra enn, þröngir og
óbyggilegir.
Ásgarður er lítið eitt norðar
en þar, sem árnar úr dölunum
koma saman.
Þótt liðin séu 235 ár síðan
Árni Magnússon skrifar sína
lýsingu af Ásgarði — og hér
kemur orðrétt, — liefi eg engu
við að bæta, annað en það, sem
að likum ræður, að rústaleif-
arnar munu nú, eftir nærfelt
hálfa þriðju öld, vera allmjög
óljósari en þær voru þá. Eklci
getur vaidið tvímæli, að hér er
um fornbýli að ræða, en hvort
á Ásgarði hefir verið grafreit-
ur, verður ekki upplýst nema
með uppgreftri. —
Nokkur örnefni eru á þess-
um slóðum, sem sennilega hafa
haldist frá því að búið var á
Ásgarði, Engjaholt út og upp
frá rústunum, Engjahjalli uppi
i fjallinu, Ásgarðsdalur, Ás-
garðsdalsá og Ásgarðsdalsár-
foss.
Suður og yfir í Miðtungunni
eru girðingaleifar, er bóndinn
á Þorgrímsstöðum — hann var
með okkur — gat til að væri
fornt akurgerði. Þar allmiklu
sunnar fanst vorið 1939 rústa-
leifar af fornri fjárrétt.
I vestari dalnum — Am.bátt-
ardal — vestan árinnar, eru
rústaleifar af fornbýli, sem
Árni nefnir Katastaði, og all-
miklu sunnar aðrar rústir, Am-
báttarkot, er vel getur verið
sama býlið, en bygt á mismun-
andi tímum, en fornt. Fyrir
hvorutveggju rústunum sést
glögt, svo að full vissa er, að
á báðum stöðunum liefir fólk
búið, þótt sannanir vanti urii,
á hvaða tíma það hefir verið.
Þessi örnefni liafa varðveist,
sennilega frá þeim tíma, er
bygð var þar: Kathólar, Kat-
hólabreiðar, Ambáttardalur og
Ambáttardalsá.
Fleiri fornbýli nefnir yárni
Magnússon ekki í dölum þess-
um, og ménn, sem nú eru uppi
á Vatnsnesi, þektu ekki fleiri,
enda virðast litlar ííkur fyrir, að
hygð hafi verið innar í dölun-
um, hæði eru þeir þröngir,
landið mjög hækkandi og þar
af leiðandi mikið vetrarrílci.
Heimildir.
Rannsókn heimilda er af
skornum skamti, er skapast af
færslu handritanna burt úr
Reykjavík, vegna ófriðar-
ástandsins. Verðdr því aðeins
getið prentaðra heimilda.
í merkjalýsingu dagsettri 21-
nóvember 1485 á milli Tungu
og Ásbjarnarstaða, er getið, að
Tjarnarkirkja eigi fram að
Seljagili á móti Ásgarði. (ís-
lenskt Fornbréfasafn VI).
í Jarðabók Árna Magnússon-
ar, dagsett 9.—25. nóvember
1705 stendur: Ásgarður: Fornt
eyðiból, veit enginn maður
hvað langt er síðan þessi ból-
staður eyðilagst hefir, en þó
sést þar enn nú til girðinga
nokkuð litið, og svo bæjar-
stæðis. Liggur þetta eyðiból í
því Breiðabólstaðarkirkju af-
réttarlandi, sem fram yfir allra
lifandi manna minni og til-
spurn, hafa Breiðabólstaðar
haldarar átölulaust og ómót-
mælt haft og haldið Breiðabóls-
staðarkirkju afréttarland, og
tolla eftir tekið, og svo lielst
það enn í dag.
Munnmæli eru, að hér skuli
til forna hafa kirkjustaður ver-
ið. Engin vita menn rök til
þess, nema þau ein, að hér
skuli liafa nokkur mannabein
fundist, og eru menn þó ekki
í vissu þar um, hvort satt sé
eða munnmæli ein.
Tún allt í hrjóstur komið og
mosa nú, en þvi ómögulegt aft-
ur að byggja, fyrir því, að*vetr-
arríki vildi fordjarfa yrkingu
manna, þá staðarhaldarinn að
Breiðabólsstað vildi leggja hér
kostnað til, að brjóta jörð til