Vísir - 24.12.1940, Blaðsíða 32

32
VlSIR
GLEÐILEG JÓL!
Eyjabúð.

GLEÐILEG JÓL! Elding Trading Company.

GLEÐILEG JÓL!
Trolle & Kot/ie h.f.
»11111 GLEÐILEG JÓL! iiiii
§>
mt Efnalaugin Kemilco h.f. ininiiiiiiiniiánmiiiiiimnmniiiiiimmmiinH.iin i mTTi
getið til að farið hafi í auðn i
Svartadauða. v
Á Ásgarði, hermir í sögunni,
að hafi verið allmiklar bygg-
ingar, og er í sambandi við það
þess getið, að þar hefðu verið
18 hurðir á járnum.
Enn fremur hermir sama
þjóðsögn frá eftirfarandi at-
burði: Á jólum hafi 18 eða 19
manns lagt á fjallið til að hlýða
tiðum á Ásgarði. Hvaðan fólk-
ið kom eru tvennar sagnir,
önnur sögnin telur fólkið hafa
verið austan úr Vesturhópi, en
hin vestan af Vatnsnesi.* Fólk-
ið hefði átt að leggja snemma
af stað um morguninn í góðu
veðri og tunglskinsbirtu. Þeg-
ar upp á fjallið kom, breyttist
veðurlag, gekk að með dimm-
viðrishríð og frosthörku, með
ofsa veðri. Sögnin hermir, að
fólk þeta hafi átt að komast
yfir á fjallsbrúnina hinumeg-
in, og hrapað ofan af svoköll-
uðum Bana, og lálið alt líf sitt.
Þegár upp birti, átti leit að
vera hafin, en ekkert fanst fyr
en um vorið, að snjóa leysti,
að likin fundust undir Bana,
og áttu öll að hafa verið jarð-
sungin að Ásgarði. Eftir þenn-
an atburð þótti óhreint og villu
gjarnt á dalnum, og enn frem-
ur, að oft hefðu átt að heyrast
klukknahringingar, en jafnan
hefðu þar heyrst annað af
tvennu undan vondum veðr-
um eða manndauða. —
Þessi saga er rituð upp eftir
frásögn húsfreyju Sigurlaugar
Guðmundsdóttur á Guðrúnar-
stöðum nokkru eftir síðustu
aldamót.
2. Þjóðsögn hermir, að
langt aftur í árum hafi sest að
á Ásgarðsdal 2 spellvirkjar —
útilegumenn — og hefðu átt
að hafast þar við part úr
sumri. Lifðu þeir á fé manna.
Hurfu þeir undir haustið, en
bæli þeirra átti að hafa fund-
ist inni á dalnum, grafið inn í
barð og hlaðið grjóti að fram-
an. Ekki hefði átt að finnast
neitt eftir þá, er gæfi til kynna
hverjir þeir hefðu verið. Eng-
inn hefði vitað hvaðan þeir
komu eða hvert þeir fóru, og
spurðist aldrei til þeirra síðan.
3. Þjóðsögnin hermir, að
eitt sinn hafi unglingsmaður
setið yfir ám á fjallinu. Þoka
var og blítt veður. Var hann
að huga að ánum. Alt i einu
átti hann að hafa gengið fram
*) Telur Björn Friðríksson, að
þannig hafi verið sagt frá þessu á
Vatnsnesi, að fólkið legði á fjallið
frá Sauðadalsá. Björn hefir lengi
verið á Vatnsnesi og búið i Þor-
grímsstaðadal, skamt norður af Ás-
garði.
á unga stúlku, er sat á steini.
Virtist honum stúlkan fögur.
Átti liann að hafa yrt á stúlk-
una, en hún gegndi engu, en
lagði af stað yfir fjallið. Fór
hann á eftir, og sá jafnan til
liennar, uns hún hvarf í þok-
una, en í því lirapaði hann
fram af fjallsbrúninni.
Átti pilturinn að hafa fund-
,ist daginn eftir lifandi, en fót-
og handleggsbrotinn. Sögnin
hermir, að hann lifði til elli
við örkuml, og þess utan rask-
aður á geðsmunum. Hafði þráð
stúlkuna, er birtist honum í
þokunni, er kostaði hann
lemstur á fót- og handlegg.
Þessar tvær seinni sagnir
reit ég skömmu eftir 1892, efl-
ir frásögn Jóns Hanssonar,
Natanssonar, Ketilssonar. Var
hann fróður og minnugur, og
að sögn líkur afa sínum hvað
gáfnafar og drengskap snerti.
Niðurlagsorð.
'p'RÁ æskuárum hefir mér
fundist, að sögnin um
kirkjuna á Ásgarði myndi
styðjast við sannindi, þó að
erfitt muni verða að grafa upp
sannanirnar, þar sem aldirn-
ar — að nokkuru leyti — hafa
fent yfir sporin.
Skoðun mín styðst aðallega
við það, að fljótt eftir kristni-
tökuna árið 1000 fjölgaði
kirkjunum mjög. Eru sagnir
að finna um það viða i forn-
ritunum. Sumstaðar voru að-
eins hálfkirkjur, og ekki nærri
alstaðar grafreitir. Heimildir
telja, að Tjörn á Vatnsnesi
væiri orðið henefisíu)n nokk-
uru fyrir 1300, og má vel vera
að fyrir þann tíma, og jafnvel
fram yfir, hafi verið kirkja á
Ásgarði. Sennilega er það
kraftur þjóðsagnarinnar, sem
verkar þannig á ímyndunarafl
mitt, að nú, er nær dregur jól-
unum, og ég er að grípa í að
rita upp -þessar minningar frá
sumrinu, að mér .finst að ég
sjái í gegnum móðu aldanna
hina einmanalegu kirkju á Ás-
garði, í allri sinni fátækt og
nekt — en — umvafða örmum
húnversku fjallanna.
I