Morgunblaðið - 29.06.1974, Blaðsíða 24

24 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 29. JUNI 1974
Valdinu sé dreift út
um byggðir landsins
AXEL Jónsson skipar nú fjórða sætið á framboðs-
lista Sjálfstæðisflokksins í Reykjaneskjördæmi.
Axel er 52ja ára að aldri, fæddur í Vesturbænum í
Reykjavík en fluttist ungur með móður sinni að
Hvftanesi f Kjós. Þar hóf Axel að stunda fþróttir og
varð brátt í fremstu röð íþróttamanna, jafnframt
sem hann hóf þá afskipti af félagsmálum fyrir
alvöru. Hann varð formaður Ungmennafélagsins
Drengs þegar Félagsgarður f Kjós var byggður, var
um árabii formaður UMSK og átti f fjölda ára sæti í
UMSÍ og ÍSÍ. Þá var hann annar formaður Æsku-
lýðssambands tslands. Axel bjó að Hvítanesi þar til
brezki herinn hernam landið en Axel varð þá túlkur
brezka sjóliðsins þar. Árum saman var Axel
mjólkurbílstjóri í Kjósinni, síðar forstjóri Sund-
lauga Reykjavfkur, starfsmaður á skrifstofu Sjálf-
stæðisflokksins, fulltrúi Almannavarna rfkisins og
er nú framkvæmdastjóri Samtaka sveitarfélaga í
Reykjaneskjördæmi. Axel fluttist íKópavoginn árið
1953, var kjörinn þar f bæjarstjórn 1962 og hefur átt
sæti f bæjarstjórn og bæjarráði allt síðan. Þá hefur
hann verið varaþingmaður Reykjaneskjördæmis frá
1963 og varð aðalmaður við fráfall Ólafs Thors og
Péturs Benediktssonar.
— Axel, nú ert þú búinn að
starfa lengi að stjðrnmálum hér f
Reykjaneskjördæmi. Hvernig er
að starfa fyrir svona mannmargt
kjördæmi?
—Já, ég hef verið vara- og aðal-
þingmaður Reyknesinga sl. þrjú
kjörtímabil og er nú á ný í fjórða
sæti. Allan þann tima, sem ég hef
verið viðriðinn Alþingi höfum við
þingmenn Sjálfstæðisflokksins
hér á Reykjanesi leitazt við að
fylgja fram hagsmunamálum
Reyknesinga i samvinnu við alla
þingmenn kjördæmisins. Við
gerum okkur grein fyrir því, að
það kann að vera erfitt fyrir hin’i
almenna kjósanda í landinu að
átta sig á því hvers vegna þetta
hérað skuli þurfa svo mikla fiár-
muni til að standa undir skóla-
byggingum og félagslegri upp-
byggingu hér um slóðir. Við virð-
um og höfum alltaf virt sjónarmið
þeirra, sem vilja viðhalda sem
jafnastri byggð í landi okkar, en
hitt má ljóst vera, að á herðum
okkar Reyknesinga hefur það
hvílt á undanförnum árum að
taka við og sjá farborða megin-
kjarna fólksfjölgunarinnar í land-
inu.“
— Þinn aðalvettvangur hefur
þó alla tíð verið Kópavogur og
málefni hans.
„Já, allar götur frá 1962 hef ég
setið í bæjarstjórn og bæjarráði
hér I Kópavogi. Ég hef haft mikla
ánægju af þvi að taka þátt í því
gífurlega uppbyggingarstarfi,
sem hér hefur átt sér stað á
undanförnum árum. Að vísu var
ég tvö fyrstu kjörtímabilin í
stjórnarandstöðu, ef svo má segja,
en reyndi þá engu að síður að
beina stjórn bæjarins inn á far-
sælli brautir en þá var ekki á mig
hlustað. Árið 1970 komst Sjálf-
stæðisflokkurinn í fyrsta sinn í
meirihlutaaðstöðu um stjórn
bæjarmála Kópavogs, og ég er
sannfærður um, að það sé sam-
dóma álit manna hér, að þá hafi
orðið straumhvörf hér í bæ. Verk-
legar framkvæmdir, svo sem
gatnagerð og skólabyggingar,
stórjukust — að ógleymdum
samningnum við Reykjavíkur-
borg um hitaveitu í Kópavog, sem
er tvímælalaust stærsta hags-
munamál Kópavogs fyrr og síðar.
Vió Kópavogsbúar eigum enn
mörg óleyst vandamál, en ég
fagna þvf, að okkur sjálfstæðis-
mönnum skuli hafa verið falið að
eiga hlut í að leysa þessi mál, nú f
samvinnu við ágæta menn, þá
Magnús Bjarnfreðsson og Jóhann
Á. Jónsson, fulltrúa Framsóknar-
flokksins í Bæjarstjórn hér.
Umfram allt tel ég það þó mestu
varða fyrir Kópavog, að Björgvin
Sæmundsson skuli verða bæjar-
stjóri Kópavogs næsta kjörtíma-
bil. Þar er réttur maður á réttum
stað.“
— Nú ert þú framkvæmdastjóri
Samtaka sveitarfélaga á Reykja-
nesi. Hver er verkahringur þess-
ara samtaka?
„Þessi samtök okkar verða 10
ára á hausti komanda, en þau eru
þó langelzt allra samtaka, sem
stofnuð hafa verið í þessum
anda, þ.e., að öll sveitarfélög sama
kjördæmis séu saman komin
innan einna vébanda. Áður fyrr
voru fjórðungssamtökin, en þau
störfuðu á þrengri grundvelli en
samtök okkar, SASÍR, gera.
Meginviðleitni okkar er fólgin í
því að mynda öflug samtök allra
þeirra sveitarfélaga, sem liggja í
næsta nágrenni Reykjavíkur,
ekki gegn Reykjavík heldur til að
þar sé aðili, sem getur rætt við
eða samið við þennan sterka
bróður — Reykjavík — á jafn-
réttisgrundvelli svo að segja. Við
viljum aukið vald út til landshlut-
anna. Við eigum að vísu hægast
með að reka okkar erindi í höfuð-
borginni vegna nálægðarinnar en
leggjum þó ríka áherzlu á að vald-
inu sé sem mest dreift út um
byggðir landsins. Þar stöndum við
einhuga með bræðrasamtökunum
úti á landsbyggðinni."
— En hverju hafa SASlR
komið til leiðar á þessum ára-
tugi?
„í fljótu bragði kann það að
virðast smávægilegt, en ég vil þó
minna á, að eftir lagasetninguna
um tekjustofna sveitarfélaganna
var haldin ráðstefna á veg-
um samtakanna um að sveitar-
félögin á Reykjanesi leituðust
eftir því að hafa samráð og sam-
ræmi í álagningum gjalda, þar á
ég við útsvör, aðstöðugjöld og
fasteignaskatta. Og ekkert kjör-
dæmi utan Reykjavíkur mun vera
komið nær því að samræma sínar
álögur í þessu efni. I annan stað
vil ég nefna, að samtökin beita sér
fyrir könnun á sviði skólamála
miðað við gildandi lög og benda á
hvar úrbóta sé helzt þörf. Þá má
einnig benda á, að samtökin
starfa nú að athugun á málefnum
aldraðra og hvaða leiðir séu væn-
legastar til útlausnar á því sviði.
Eins reynum við innan SASIR að
samræma eins og kleift er kjara-
samninga við launþega okkar,
auglýsingar okkar um opinber
gjöld og fleira og fleira. Takmark
okkar er því ekki hvað sízt hag-
kvæmni í allri stjórnsýslu innan
þessa fjölmenna en að mörgu
lejti ólíka kjördæmi hvað at-
vinnuhætti snertir."
— Við höfum nú staldrað lengi
við málefni Reykjaness og því ráð
að snúa sér að landsmálunum.
Hvernig Ifzt þér á viðskilnað
vinstri stjórnarinnar I efnahags-
málunum?
„Það er sammerkt með fyrrver-
andi vinstri stjórn og þessari, að
báðar gefast þær upp í bezta góð-
æri, sem yfir Iandið hefur gengið.
Vegna hvers? Jú, vegna þess, að
hvorki innan þáverandi ríkis-
stjórnar eða núverandi var um að
ræða neinar úrlausnir á efnahags-
vandanum. Talsmönnum núver-
andi ríkisstjórnar hefur orðið
ákaflega tíðrætt um kreppuárin
Rætt við
Axel Jóns-
son, fjórða
mann á lista
Sjálfstæðis-
flokksins
1968—70 og hæla sér af því, að nú
sé þó ástandið allt annað. En
verum þess minnug, að árið 1968
varð verðfall á útflutningsafurð-
um okkar svo mikið, að þorsk-
blokkin varð aðeins 1/4 af því,
sem hún er I dag; þar að auki
brugðust síldveiðar okkar, sem
verið höfðu fast að 50% af út-
flutningsafurðum okkar og enn
má bæta því við, að á þessu tíma-
bili lokuðust skreiðarmarkaðirnir
í Nígeríu. Hvert einstakt þessara
atriða var nóg til þess að valda
verulegri röskun í efnahagslífi
þjóðarinnar en öll til samans
hlutu þau að valda hreinni efna-
hagskreppu. Og það er við þetta
ástand, sem núverandi stjórnar-
flokkar vilja bera sig saman við
— í einu mesta góðæri, sem yfir
landið hefur gengið! Það varð
þjóðinni til happs, að Sjálfstæðis-
flokkurinn hafði forustu um
stjórn landsins á þessum erfið-
leikatímum. Sjálfstæðismenn
gengu óhikað til verks um að
treysta og tryggja atvinnuvegi
landsins og því fór sem fór. Is-
lenzkur atvinnurekstur til lands
og sjávar rétti fljótlega við og
skilaði aftur möguleikum til enn
frekari uppbyggingar og það var
glæst bú, sem vinstri stjórnin nú-
verandi tók við sumarið 1971.“
— Og lokaorð?
„Já, ég vildi þá kannski fá að
beina orðum mínum sérstaklega
til Kópavogsbúa: Fyrir nákvæm-
lega fimm vikum óskaði ég eftir
stuðningi ykkar við stefnu Sjálf-
stæðisflokksins í bæjarmálum
Kópavogs. Ég þakka hinn mikla
stuðning og einhug, sem þið
veittuð flokki minum þá. Ég heiti
því, að við munum ekki bregðast
því trausti. Nú leita ég aftur eftir
stuðningi ykkar við að koma á
traustri stjórn í landsmálum, þar
sem hentistefna og glundroði
verða látin víkja. Og í annan stað
heitum við sjálfstæðismenn
ykkur kjósendum því, að við
munum beita öllu afli okkar
til að sjá til þess, að
öryggi Islands verði áfram tryggt
með aðild Islands að NATO og
áfram haldið samvinnu við þær
þjóðir, sem skyldastar okkur eru
að menningu og stjórnarháttum.
Þið Kópavogsbúar, sem viljið f
raun trausta forustu í innanlands-
málum og öryggi í utanrikismál-
um, hljótið því að kjósa Sjálf-
stæðisflokkinn nú.“
— Frystihúsin
Framhald af bls. 2.'l
stofnunin hefur haft með að gera,
eins og Byggingasjóði, hafa
Suðurnesin engan aðgang að
vegna reglugerðar, sem hið háa
Alþingi setti. Er sérstaklega hart
til þess að vita, að svona skuli
vera búið að Suðurnesjum, sem
leggja þjóðinni til um 20—30% af
öllum sjávarafla Iandsins. Hins
vegar blöskraði mönnum svo ó-
sanngirnin varðandi lánsfjársvelt
Suðurnesjanna, að þegar enginn
beiðni barst þaðan vegna skut-
togarakaupanna voru fundnar
leiðir til að fara í kringum reglu-
gerðir í því skyni að gera Suður-
nesjunum kleift að eignast slíkt
tæki.“
— Hvað um horfur f öðrum
atvinnugreinum?
„Já, þá ber þess að geta, að
Keflavíkurflugvöllur hefur verið
stór vinnuveitandi á Suðurnesj-
um. Hins vegar gerðist það eftir
að stjórnarsáttmáii vinstri
stjórnarinnar nú kom fram, þar
sem kveðið var á um brottför
hersins, að allar framkvæmdir
drógust saman og þar sem áður
sköpuðust milljarðar í gjaldeyri
er nú hvorki orðið fugl né fiskur.
Og hundruðum manna hefur ver-
ið sagt upp vinnu.
Nú, byggingariðnaðurinn á
Suðurnesjum hefur einnig dreg-
izt saman af þessum sömu sökum
og vegna getuleysis húsnæðis-
málastjórnar til að standa við gef-
in lánsfjárloforð. Hefur það vald-
ið gífurlegum samarætti í bygg-
ingarframkvæmdum öllum.
Og þó að horft hafi verið björt-
um augum til komu skuttogar-
anna í byggðarlagið er framtíð
þeirra síður en svo glæsileg. Sam-
kvæmt endurskoðun á spá um
rekstrarafkomu skuttogaranna er
talið, að tapið á minni togurunum
nemi um 13.5 milljónum á hvern
þeirra á þessu ári og um 17
milljónum á þá stærri. Einnig
liggur það nú fyrir, að það mun
þurfa á annan milljarð króna til
að rétta við rekstrargrundvöll
frystihúsanna. Að þessu framan-
greindu er fyrirsjáanlegt, að al-
varlegt atvinnuleysi blasir við, ef
ekki verður brugðið hastarlega
við með leiðréttingu á rekstrar-
grundvelli fyrirtækjanna. Ég hef
orðið áþreifanlega var við það á
liðnum árum, að þegar kreppa
skellur á á Suðurnesjunum og
samdráttur verður i atvinnulíf-
inu, byrjar þessara áhrifa ekki að
gæta fyrr en um 8 mánuðum síðar
á höfuðborgarsvæðinu, þ.e.a.s.
svo lengi sem það tekur gjald-
eyrisvarasjóðinn að tæmast."
— Nú átt þú Ingvar sæti I
stjórn Landssambands iðnaðar-
manna og hefur verið fulltrúi
þess í Utflutningsmiðstöð
iðnaðarins — hvernig eru
horfurnar þar?
„Mjög slæmar. Þó svo að gengið
hafi almennt fallið um 13.5% frá
áramótum, þá veit hver maður
innan viðskiptalífsins, að gengis-
skráningin gagnvart útflutnings-
atvinnuvegunum í heild er röng,
sem nemur að minnsta kosti um
20%. Það er þvi óhjákvæmilegt,
að eitt fyrsta verkefni, sem bíður
næstu stjórnar, verður að leið-
rétta gegnisskráninguna sem
þessu nemur. Máli mínu til stuðn-
ings má taka til viðmiðunar niður-
greiðsluloforð sjávar- og við-
skiptaráðherra varðandi samning
á sölu niðurlagningar-, ullar- og
skinnavara til Rússlands."
— En hver mundir þú telja
brýnustu framfaramálin á Suður-
nesjum?
„Þar er tvímælalaust hitaveitan
stærsta málið, sem nú er orðið
tveimur árum á eftir áætlun, því
að fjármunir þeir, sem lagðir
voru fram á fjárlögum, þegar
rannsóknir áttu að hefjast á
Svartsengi, voru notaðir til bora-
kaupa fyrir jarðboranir ríkisins
— sennilega vegna þess hugar-
fars ráðamanna, að Suðurnesin
megi alltaf bíða. Einnig má nefna
hafnarmálin. Þó að vel hafi verið
gert í Grindavfk vegna atburð-
anna í Vestmannaeyjum væri
fróðlegt fyrir almenning í land-
inu að fá að kynnast hvernig
landshöfnin í Njarðvíkum og
Keflavík hefur verið algjörlega
fjársvelt og yfirleitt allar hafnir
þar syðra á undanförnum árum,
þótt að það séu um 5% þjóðarinn-
ar, sem búi sunnar Hafnarfjarðar,
og afli nærfellt fjórðungs þess
gjaldeyris, sem skapast af sjávar-
útvegi. Og það hlutfall væri marg-
falt hærra, ef tekið væri tillit til
þeirra milljarða, sem inn koma
vegna varnarliðsframkvæmda og
af alþjóðaflugi um Keflavfkur-
flugvöll. Og enn vil ég nefna eitt
atriði — símavandræði á Suður-
nesjurh eru orðin svo alvarleg, að
menn kjósa nú í stórum stll frem-
ur að aka til borgarinnar en sitja
2—3 klukkustundir við símann til
að ná sambandi til borgarinnar."
— Að lokum, Ingvar — hvernig
lýst þér stjórnmálalegt andrúms-
loft á Suðurnesjum fyrir kosning-
arnar á sunnudag?
„Ég tel, að nú sé það efst í
hugum kjósenda, að vinstri stjórn
hefur verið gefið tækifæri og hún
hefur brugðizt i veigamestu mál-
um þjóðarinnar — f öryggismál-
unum hefur hún þannig snúið
baki við vinum okkar og frændum
með ótímabærum ráðstöfunum,
og í efnahagsmálunum hefur
stjórnin gert íslenzku þjóðina að
athlægi í nágrannalöndunum,
þannig að þar er vitnað til
ástandsins hér sem dæmis um al-
gjört stjórnleysi f þeim málum.
Ég er sannfærður um, að hver
hugsandi maður telur þessum
þremur árum vinstri stjórnarinn-
ar þó ekki illa varið, þar eð nú
hafi þjóðin öðlazt endanlegan
skilning á þvf hversu grátt vinstri
stjórnin getur leikið okkar. I dag
segi ég ekki við neinn tslending:
Ég bið þig um að kjósa Sjálf-
stæðisflokkinn, ég beinlfnis
krefst þess, að þeir geri það.“