Morgunblaðið - 15.10.1975, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 15. OKTOBER 1975
Grimsby — London — Bonn — Ottawa
Nýtt þorskastríð óhjákvæmi-
legt — takist ekki samningar
— segir Nigel Marsden, framkvæmdastjóri
Consolidated Fisheries Ltd. í Grimsby
Grimsby — Frá blaðam. Mbl.,
Ingva Hrafni Jónssyni.
„EF EKKI nást samningar um
áframhaidandi veiðar brezkra
togara innan 50 mílnanna er
óhjákvæmilegt að til nýs
þorskastríðs komi,“ sagði Nigel
Marsden framkvæmdastjóri
Grimsby-fyrirtækisins Conso-
lidated Fisheries Ltd. við
fréttamann Mbl. í dag er hann
var spurður álits á samningun-
um sem framundan eru. „Það
vill enginn nýtt stríð en ef 50
mílunum verður lokað er það
endirinn á útgerð um 50—100
síðutogara og fyrirtæki mitt
myndi þurrkast út á einni
nóttu. Consolidated Fisheries
Ltd. gerir nú út 11 síðutogara
en hefur lagt 4 skipum frá ára-
mótum, þar á meðal Everton,
sem mjög kom við sögu í síðasta
striði. Það sem af er þessu ári
eða til 1. september höfðu þessi
skip landað um 8000 lestum af
fiski af íslandsmiðum en um
700 tonnum af öðrum miðum.
Þess má geta, að er Everton var
lagt í júní, var skipið með mest
af aflaverðmæti pr. úthaldsdag
af skipum fyrirtækisins en
Everton er gufutogari. Var
meðal aflaverðmæti hjá skip-
inu 1142 sterlingspund pr. út-
haldsdag.
Ég sé ekki hvernig hægt er að
hugsa sér f framtiðinni að brezk
skip verði lokuð frá 50 milun-
um, það hljóta að vera hags-
munir beggja að halda uppi við-
skiptum og því skyldi ekki vera
hægt að verzla með veiðileyfi
eins og aðra vöru. Ég geri mér
ljóst að 200 mílur eru ekki
langt undan á alþjóðavettvangi
Forsætis-
ráðherra í
norska
útvarpinu
SAMKVÆMT upplýsingum
Agriars Kl. Jónssonar, sendi-
herra íslands í Ósló, hefur lítið
sem ekkert verið fjallað um út-
færsluna í norskum fjölmiðlum
undanfarna daga og enginn
hefur leitað til sendiráðsins
vegna útfærslunnar. — Sagði
Agnar að sendiráðið væri að
undirbúa að senda út mikla til-
kynningu, sem borizt hefði frá
rikisstjórn íslands með skýr-
ingum á málinu og þörf út-
færslunnar. Kvað hann öll
sendiráð Islands hafa fengið
slíka tilkynningu til dreifingar.
Agnar sagði að yfirleitt fyigd-
ust Norðmenn mjög vel með þvi
sem íslendingar gerðu i fisk-
verndunarmálum. Hann sagðist
búast við því að eitthvað yrði
um málið í blöðunum i dag, en f
fréttum síðdegis í gær í norska
útvarpinu var birt viðtal við
Geir Hallgrímsson, forsætisráð-
herra, sem fréttamaður norska
útvarpsins tók við hann i
Reykjavfk. Agnar sagði að Geir
hefði I viðtalinu skýrt afstöðu
Islands og hvers vegna Is-
Iendingar gætu ekki beðið úr-
slita málsins á hafréttarráð-
stefnu Sameinuðu þjóðanna.
en samningaleiðin hlýtur alltaf
að vera opin. Persónulega segi
ég alveg eins og er að ég mun
einskis láta ófreistað til þess að
tryggja að skip mfn fái að halda
veiðum áfram við ísland og ef
eina leiðin er að gera það undir
herskipavernd þá munum við
fá vernd. Brezka rikisstjórnin
veit að íslandsveiðarnar eru
undirstaða undir rekstri skip-
anna og skapar þúsundum
manna atvinnu og hún mun
ekki láta viðgangast að það fólk
missi atvinnu sína. Við
skiljum hinsvegar frið-
unarsjónarmið tslendinga
mjög vel og styðjum
allar friðunaraðgerðir en þær
verða að vera innan skynsam-
legs ramma og byggðar á stað-
reyndum. Vísindamenn eru
ekki óskeikulir. Þeir sögðu að
allur fiskur væri búinn f Hvíta-
hafinu, en aflinn þar hefur
aldrei verið meiri en nú.“
Mbl. spurði Marsden hvað
hann teldi að myndi gerast ef
samið yrði t.d. um 60—70
þúsund lesta hámarksafla.
„Ég geri mér grein fyrir að
íslendingar munu ekki sætta
sig við samninga sem ekki
gerðu ráð fyrir verulegri afla-
minnkun en það yrði þá brezku
togaraeigendanna að skipu-
Ieggja hvernig sá afli yrði
tekinn og hvernig honum yrði
skipt. Hins vegar þýðir ekkert
að bjóða okkur að taka þann
afla utan 50 milna þvi að þá er
ekki grundvöllur fyrir útgerð-
inni. Ef Islendingar segja I
næstu viðræðum að ekki sé um
að ræða möguleika á að leyfa
veiðar innan 50 mílna liggur
það eiginlega á hreinu að það
verður stríð og þó að enginn
hafi viljað né vilji strið er það
stundum eina leiðin til að knýja
á um samninga."
Þetta samtal við Marsden var
eina tilfellið þar sem blm. varð
var við beina þorskastrfðshót-
un. Annars virðast menn hér á
einu máli um, að leysa verði
málið með samningum, óhugs-
andi sé að fara í nýtt þorska-
stríð. Ron Chapman, for-
maður sjómannadeildar sam-
taka flutningaverkamannasam
bandsins I Grimsby, sagði við
blm. Mbl. að erfitt væri að gera
sér grein fyrir stöðu málanna
eins og horfði því að menn
hefðu engar tilraunir gert til
samninga sem kallazt gætu og
af því hefði hann mestar
áhyggjur. „Við vonum að sjálf-
sögðu að hægt sé að leysa þetta
mál friðsamlega og trúum að
það sé hægt við samningaborð-
lið. Það vill enginn nýtt þorska-
stríð og það þarf að koma
þessum málum á fastan
grundvöll, þannig að stöð-
ug óvissa og spenna
|sé ekki ríkjandi milli
íslendinga og Breta með nokk-
urra ára' millibili." Chapman
sagði að ef brezkir togarar yrðu
útilokaðir frá 50 milunum við
ísland myndi það hafa hroða-
legar afleiðingar á atvinnu-
ástand og 2000—3000 manns
missa atvinnuna. Allir gætu séð
hverjar afleiðingár það myndi
hafa I för með sér, einkum
þegar á atvinnuástand í land-
inu í heild er litið. „Við gerum
okkur grein fyrir því að líklegt
er að 200 mílurnar verði að
veruleika á næstunni en eigum
erfitt með að trúa þvi að þær
verði til að útiloka veiðar okkar
skipa við ísland um alla fram-
tíð. Við verðum að treysta þvi
að rfkisstjórnir okkar beri gæfu.
til að leysa þetta mál á sann-
,gjarnan og farsælan hátt
þannig að hagsmunir beggja
verði tryggðir."
Þá ræddum við einnig við
Dave Hawley, formann og
framkvæmdastjóra félags yfir-
manna á togurum I Grimsby.
Hann sagði að sfnir menn hefðu
miklar áhyggjur af landhelgis-
málinu. Mjög mikið og alvar-
legt atvinnuleysi hefði skoll-
ið yfir félagsmenn á undan-
förnum 18 mánuðum og
nú hefðu aðeins 140
,af 220 skráðum félögum
vinnu þannig að 80 hefðu misst
hana. Ef Islendingar lokuðu 50
lilunum myndi það þýða at-
vinnuleysi fyrir allan þorra
félagsmanna. „Þrátt fyrir þetta
vill enginn hugsa til þess að til
nýs þorskastríðs komi og við
trúum þvf að hægt verði að
leysa málið með samningum.
Þvi er hins vegar ekki að leyna
að hugmyndin um herskipa-
vernd er með mönnum undir
niðri ef ekki tekst að semja en
herskipavernd hefur alltaf
verið neyðarúrræði og það
siðasta sem menn vilja gripa
til.“
Talsmaður utanríkisráðuneytisins í Bonn í samtali við MbL:
Bíðum enn eftir
tillögu um fund
„NU EFTIR að útfærslan hefur
átt sér stað ættu rfkisstjórn-
irnar báðar að leggja allt kapp
á að koma saman og reyna að
Talsmenn brezku
ríkisstjórnarinnar;
„No commeut”
TALSMENN sjávarútvegs- og
utanrikisráðuneytjsins i
London vildu ekkert segja um
útfærsluna. Beðið væri eftir þvi
að nýr viðræðufundur yrði
haldinn og á meðan væri ekkert
unnt að segja um framvindu
mála.
semja um málin áður en til
alvarlegra árekstra gæti
komið,“ sagði talsmaður vestur-
þýzka utanrfkisráðuneytisins f
Bonn f samtali við Morgunblað-
ið f gær. „Afstaða stjórnarinnar
til útfærslunnar sjálfrar er vel
kunn, en hún leggur nú mikla
áherzlu á að lausn finnist á
friðsamlegan hátt. Við bfðum
aðeins eftir tillögu frá fslenzku
rfkisstjórninni um tfmasetn-
ingu viðræðnanna. Á fundi
utanrfkisráðherra beggja ríkj-
anna í New York lofaði Einar
Ágústsson að gera tillögu um
fund háttsettra embættis-
manna frá rfkisstjórnum
beggja, og við vonum aðeins að
Belgfskur togari frá Ostende var
mflna markanna útaf Reykjanesi f
einn þriggja belgfskra togara sem voru á veiðum f hólfi innan 50
gær.
slfk tillaga berist hið fyrsta svo
að viðræður megi hefjast.“
Talsmaðurinn kvaðst ekki geta
farið inn á smáatriði varðandi
siglingar vestur-þýzku togar-
anna og eftirfitsskipanna eftir
útfærsfuna, m.a. vegna þess að
slfkt væri fyrst og fremst mál
togaraeigenda og skipstjóra
þeirra. I AP-frétt frá Bonn í
gær segir að fiskveiðideilan
kunni að koma til umfjöllunar
á reglubundnum blaðamanna-
fundi ríkisstjórnarinnar á
morgpn, miðvikudag.
Ernst Stabel, ræðismaður í
Cuxhaven, i samtali við Mbl.:
„Hljótt um
útfærsluna
enn sem
komið er”
„ÞAÐ var nú aðeins smáklausa
um útfærsluna I blaðinu hér á
staðnum í dag,“ sagði Ernst
Stabel, ræðismaður Islands i
Cuxhaven, í samtali við Mbl. f
gær. „Það hefur verið fremur
hljótt um þetta og mér hafa
ekki borizt til eyrna nein sér-
stök viðbrögð, nema hvað fisk-
kaupmenn kvarta mjög undan
því að fá ekki fisk. Ég veit ekki
hvernig útgerðarmenn lfta á
málin, en sjálfsagt reyna togar-
arnir að veiða áfram eins og
þeir gerðu þegar fært var út I
50 mflur. Það er hins vegar mál
sem er á milli útgerðarmann-
anna og skipstjóra, og jafnvel
áhafnirnar fá Iftið að vita um
það. En það er litið talað um
þetta hér enn sem komið er.“