Morgunblaðið - 15.10.1975, Blaðsíða 34

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 15. OKTÓBER 1975
200 mílur
33
— Mattliías
Bj arnason
Framhald af bls. 13
ætlunin, að Islendingar haldi sjálfir þær
reglur, sem settar eru fiskstofnunum til
verndar.
VIÐHORF 1
SAMNINGAVIÐRÆÐUM_________
I framhaldi af þessu vék Matthías
Bjarnason, að viðhorfum í samningamál-
um og sagði:
— Á meðan við getum ekki tryggt land-
helgina fyrir okkur sjálfa er skynsamlegt
að ræða við þær þjóðir, sem óskað hafa
eftir samningaviðræðum og semja við þær
um mjög takmarkað magn til skamms
tima á mjög takmörkuðum veiðisvæðum.
Ég á við með þessu, að það er skynsam-
legra að semja um takmarkaðar veiði-
heimildir en að láta stela úr landhelginni
margfalt meira magni og njóta á móti
engra fríðinda í viðskiptum við þessar
þjóðir. Þessu til skýringar vil ég benda á,
að Bretar veiddu 1973 um 155 þúsund
lestir undir herskipavernd, en samningar
við þá voru ekki gerðir fyrr en 13. nóvem-
ber það ár. Við sitjum svo eftir með tolla-
þvinganir og margvísleg önnur óþægindi.
VlÐTÆK SAMSTAÐA A
HAFRETTARRAÐSTEFNU
Þá var vikið að hafréttarráðstefnunni
og sjávarútvegsráðherra hafði þetta að
segja um hana:
— Á hafréttarráðstefnunni hefur náðst
víðtæk samstaða þess efnis, að strandriki
geti ákveðið leyfilegan hámarksafla innan
200 milna fiskveiðilögsögu og möguleika
sinn til að hagnýta hann. Þar sem strand-
ríki hefur ekki möguleika til þess, á það
að gefa öðrum ríkjum leyfi til þess. Þessi
ákvæði koma fram í 50. og 51. grein 2.
kafla heildarfrumvarpsins á ráðstefnunni.
Óhikað má fullyrða, að þessi ákvæði njóta
stuðnings yfirgnæfandi meirihluta þeirra
ríkja, sem þátt taka í störfum ráðstefn-
unnar. Við Islendingar teljum okkur geta
fullnýtt fiskimið okkar nú og verðum
m.a.s. að gæta hóís í því að fjölga ekki
verulega frá því sem nú er nýjum og
stórum fiskiskipum. Það er samhljóða álit
vísindamanna skipstjórnarmanna, út-
gerðarmanna og annarra þeirra, sem
gerzt þekkja, að söknin á miðin sé orðin of
mikil og við þurfum bæði að losna við
erlend skip af miðunum og takmarka sókn
okkar ísiendinga sjálfra.
NÝTUM AFLANN
____________BETUR______________
Það er ekki úr vegi að minnast'á, að
heildarafli Islendinga einna á Islands-
miðum var 1243 þúsund lestir 1966, þar af
var síldin 770 þúsund lestir. Þessi afli
hrundi gjörsamlega á tveimur til þremur
árum og nú síðustu þrjú árin hafa síld-
veiðar verið bannaðar við Island þar til á
þessu hausti, að leyft verður að veiða allt
að 10 þúsund lestir 1 hringnót og reknet.
Þetta ofboðslega fall á síldveiðunum, sem
voru svo stór þáttur í sjávarútvegi og
þjóðarbúinu, sýnir, að við verðum að fara
gætilegar en við höfum gert, i sambandi
við veiðar annarra fisktegunda. Það er
ágætt að fiska og fiska vel, en það er þó
ekki höfuðatriði að fiska vel, heldur að
nýta á sem fullkomnastan hátt þann afla,
sem á land kemur. Það er ósennilegt, að
heildaraflinn verði meiri á næstunni en
verið hefur, en ef við eigum að byggja í
jafnrfkum mæli afkomu okkar ásjávarút-
vegi verðum við að stefna að stóraukinni
vöruvöndun. Við verðum að taka hart á
þvi, að gildandi reglur verði virtar, ekki
aðeins um borð i skipum, heldur einnig í
sambandi við uppskipun og alla vinnu i
landi. Þá er sala á afurðum okkar ekki
síður mikið vandamál. Það er ekki nóg að
fiska eða vinna afurðirnar, við verðum að
selja þær og fá sem hagkvæmast verð
fyrir. I þeim efnum stöndum við nú
frammi fyrir miklum erfiðleikum. Við
höfum orðið fyrir þungu áfalli á þeim
markaði sem er langstærstur, þ.e. i Banda-
rikjunum, þar er framboð á fiski mikið.
Sömuleiðis er verð á afurðum okkar til
Sovétrfkjanna of lágt, miðað við aukningu
á framleiðslukostnaði hér innanlands. Við
verðum því að leita fanga á nýjum miðum.
Við verðum að gera allt, sem hægt er, til
þess að auka viðskipti við aðrar þjóðir og
þá sérstaklega Vestur-Evrópu þjóðir.
I samkeppni um sölu á sjávarafurðum
rekum við okkur á það, að við eigum mjög
ójafnan Ieik, þar sem eru þjóðir Efnahags-
bandalagsins, sem fiskveiðar Stunda og
þær styrkja útveg sinn mjög. Þar er
raunar ekki eingöngu um að ræða EBE
rikin. Frændur okkar Norðmenn styrkja
sinn útveg stórkostlega. Það skapar gífur-
legan aðstöðumun, þegar okkar menn eru
að selja fiskafurðir á erlendum mörkuð-
um i samkeppni við þessar þjóðir. Við
íslendingar getum ekki staðið undir
styrkjum til útgerðarinnar, því að út-
gerðin og fiskvinnslan eru um 80% af
útflutningsverðmæti þessarar þjóðar. Það
eru þvi engir möguleikar á þvi, að undir-
stöðuatvinnuvegirnir geti orðið að styrk-
þegum, því að fslenzkur sjávarútvegur er
hornsteinn sjálfstæðis þessarar þjóðar.
Yfirlitsmynd yfir Hafréttarráðstefnuna í Caracas Venezuela sumarið 1974
— Spjallað við
Hans G.
Andersen
Framhaid af bls. 17
þeirra og fjölmargra annarra, að ýmis
önnur mál séu leyst um leið, svo sem
reglur varðandi alþjóðlega hafsbotns-
svæðið, umferð um sund og ýmislegt
fleira.“
„Hvenær telur þú að textinn geti náð
sinni endanlegu mynd?“
,,Nú er ráðgert, að næsti fundur ráð- -
stefnunnar verði i New York i marz til
mai 1976 og ef til vill einn fundur enn
síðar á því ári, þannig að undirritun gæti
farið fram mjög seint á þvi ári eða
snemma á árinu 1977. Auk þess eru sér-
stakir fundir haldnir i nefndum, sem
starfa milli ráðstefnufunda, bæði í ýmsum
rikjahópum og Evensen-nefndinni. Næsti
fundur i Evensen-nefndinni verður fyrstu
tvær vikurnar í desember i New York.
Allt miðar þetta starf að því að hægt sé að
Ijúka verkefni Hafréttarráðstefnunnar
sem fyrst. Af Islands hálfu er aðalatriðið
að sjá um, að þær reglur, sem ég nefndi
áðan verði formlega staðfestar í endan-
legum hafréttarsáttmála án þess að nokk-
ur þriðji aðili hafi þar úrskurðarvald."
„Hvaða áhrif getur útfærsla tslendinga
haft á framgang málsins á Hafréttarráð-
stefnunni?“
„Við íslendingar höfum í dag fært út i
200 milur, en það mun hafa mikla þýðingu
við framhald málsins á Hafréttarráðstefn-
unni að vel takist með framkvæmd reglu-
gerðarinnar. Ef nú eru gerðir samningar
við önnur ríki, sem hagsmuna hafa að
gæta, þannig að þau gætu fengið nokkra
úrbót i bili, mundi það tvennt vinnast, að
þeir samningar væru gcrðir á grundvelli
200 milna svæðis, jafnvel áður en það
fyrirkomulag hefur verið endanlega stað-
fest á ráðstefnunni og að tekið væri tillit
til þess að endanleg niðurstaða liggur enn
ekki fyrir. Auðvitað yrði þar að vera um
að ræða verulegan niðurskurð á afla og
ýmsar skerðingar koma til viðbótar — þö
þannig, að þær samrýmdust því, að tök
væru á að ná umsömdu aflamagni. Á þeim
grundvelli yrði svo framhaldið — að berj-
ast til þrautar fyrir þessu mikla velferðar-
máli.“ — mf.