Morgunblaðið - 15.10.1975, Blaðsíða 23

22
200 mílur
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 15. OKTÓBER 1975
AÐ TILHLUTAN rfkisstjórnr Ólafs Thors var löggjöf-
in um vísindalega verndun fiskimiöanna sett árið
1948. Lögin heimiluðu ríkisstjórn að ákveða friðunar-
svæði eða verndarsvæði, hvar sem er við strendur
landsins innan takmarka landgrunnsins. Jafnframt
hafði ríkisstjórn Islands á valdi sínu að setja reglur
um hagnýtingu svæðanna. Ákvörðun þessi sló því
föstu, að íslendingar skipuðu sér í flokk þeirra þjóða,
sem töldu, að miða bæri fiskveiðilögsöguna við land-
grunnið. Þetta var í raun ekki skrítið, þar sem land-
grunn íslands er afmarkaðra svæði en landgrunn
nokkurs annars lands.
Fyrsta aðgerð rfkisstjórnar Islands, eftir að land-
grunnslögin höfðu verið sett, var framkvæmd hinn 1.
júni 1950, en þá voru fiskveiðitakmörkin úti fyrir
Norðurlandi færð út frá Horni að Langanesi. Voru þá
settar grunnlfnur og f jörðum og flóum lokað og mörk-
in frá grunnlínum ákveðin 4 mílur. Ekki var að þessu
sinni ráðizt í að færa út fiskveiðilögsöguna úr þremur
í fjórar mílur umhverfis allt landið, þar sem fyrir
alþjóðadómstólnum í Haag var mál Breta og Norð-
manna vegna sams konar breytinga í Noregi og var því
ákveðið að bíða átekta niðurstaðna dómsins. Niður-
staða dómsins varð svo sem kunnugt er Norðmönnum
í hag og þvi gátu Islendingar farið að hugsa sér til
hreyfings f fiskveiðiverndunarmálum.
FLÓUM OG FJÖRÐUM LOKAÐ
Hinn 19. apríl 1952 var síðan sett reglugerð um
útfærslu fiskveiðilögsögunnar umhverfis Island og
ákveðið að hún kæmi til framkvæmda hinn 15. maí.
George Dawson — ævintýramaðurinn, sem
reyndi að brjðta á bak aftur ofurefli
brezkra togaraeigenda.
Útfærslan 1952
og löndunar-
bannið í
Bretlandi
Myndin er tekin, þegar fyrsti Dawson-fiskurinn kom á markað í Billingsgate í
London. Á forsíðu Morgunblaðsins stóð f myndatexta: „Aldrei fyrr hafði svo nýr
fiskur sézt þar á markaði og seldist hann því þegar ..Dawson er lengst til vinstri.
Með reglugerðinni lokuðust allir flóar og firðir lands-
ins á sama hátt og gert hafði tveimur árum áður fyrir
Norðurlandi. Algjör samstaða var með Islendingum
um þessa útfærslu þá sem endranær.
Sama daginn og reglugerðin var gefin út flutti
Ólafur Thors atvinnumálaráðherra ávarp til þjóðar-
innar í útvarp. Ólafur sagði m.a.: ,,Það er að vonum að
margir muni nú spyrja, hverra undirtekta sé að vænta
frá öðrum þjóðum út af þessum ráðstöfunum Islend-
inga.
Um það er bezt að fullyrða sem minnst á þessu stigi
málsins, enda að þvf leyti ekki ástæða að hafa um það
miklar bollaleggingar þvf að íslendingar eiga um
ekkert að velja í þessu máli. Síminnkandi afli
íslenzkra skipa bregður upp svo ótvíræðri og geigvæn-
legri mynd af framtíðarhorfum íslenzkra fiskveiða, ef
ekkert verður aðhafzt að það er algjörlega óhætt að slá
því tvennu föstu:
1. að engin íslenzk ríkisstjórn er í samræmi við
íslenzkan þjóðarvilja og þjóðarhagsmuni, nema hún
geri ráðstafanir til að vernda íslenzk fiskimið.
2. að þess er enginn kostur, að Islendingar fái lifað
menningarlífi í landi sínu, nema þvf aðeins að þær
verndunarráðstafanir komi aðtilætluðum notum.
Aðgerðir íslenzkra stjórnvalda í þessu máli eru
sjálfsvörn smáþjóðar, sem á lff sitt og frelsi að verja.
Að dómi ríkisstjórnarinnar byggjast þær auk þess á
lögum og rétti. I heimi samstarfs og vinarhugs ættu
Islendingar að mega treysta því, að málstaður þeirra
verði skoðaður með sanngirni. Það nægir íslendingum
— ella er að taka því, sem að höndum ber.“
Þegar Morgunblaðinu frá þessum tíma er flett, er
dálítið undarlegt svo að ekki sé meira sagt, að sjá
hvernig blaðamenn blaðsins hafa meðhöndlað fréttir
dagsins. Daginn, sem undirritun reglugerðarinnar fer
fram, er hvergi á það minnst í blaðinu, en hins vegar
er þess getið í eins dálks stuttri frétt á forsíðu hinn 14.
maí, að á morgun verði landhelgin færð út f 4 mílur.
Dægurmálið sem allt virðist snúast um þessa daga,
voru forsetakosningar, þar sem Ásgeir Asgeirsson og
séra Bjarni Jónsson kepptu um hylli kjósenda. Næstu
daga á eftir birtast síðan í blaðinu fréttir um viðtökur