Morgunblaðið - 20.06.1976, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. JUNI 1976
Línubeitingavélar um borð í ísl. fiskiskip:
„Ekki
síðri
nyjung
en
kraftblökkin”
— segir Magnús
Þórarinsson
skipstjóri
á Bergþóri
LlNUVEIÐAR hafa á
síðustu árum átt erfitt
uppdráttar og kemur þar
einkum til skortur á vön-
um beitingamönnum. Nú
bendir margt til þess að
komin sé á markaðinn
vél, sem leyst getur beit-
ingamennina af hólmi.
Fyrir tveimur árum hóf
norska fyrirtækið
Mustad stöperi & mek.
verksted a/s að framleiða
línubeitingavél til
notkunar um borð í fiski-
skipum. Vélar frá þessu
fyrirtæki hafa nú verið
notaðar um borð í
tveimur íslenzkum fiski-
skipum um nokkurt skeið
og lofar reynslan af þeim
góðu um áframhaldið.
Þegar hafa slíkar vélar
verið pantaðar í 20 önnur
skip og eru þau einkum
af Vestfjörðum og Vest-
urlandi. Blaðamaður
Mbl. ræddi í vikunni við
Magnús Þórarinsson,
skipstjóra á Bergþóri KE
5, en hann er annar
þeirra tveggja skipstjóra,
sem tekið hafa linubeit-
ingavél um borð í skip
sitt.
Á undanförnum árum hafa
verið gerðar tilraunir bæði hér
á landi og erlendis með notkun
véla til línubeitinga en erfið-
lega hefur gengið að finna
þann vélaútbúnað, sem leyst
gæti mannshöndina af hólmi.
Að sögn þeirra sjómanna, sem
reynt hafa vél þá, sem norska
fyrirtækið hefur nú hafið fram-
leiðslu á virðist sem við smíði
hennar hafi tekizt að yfirstíga
þá tæknilegu erfiðleika, er áður
hefur verið við að glíma. En
eins og einn sjómannanna
orðaði það, þá er fátt sem ekki
má bæta og laga og þar verður
reynslan jafnan bezti skólinn.
Eins og áður sagði hóf norska
fyrirtækið að framleiða beit-
ingavélina fyrir tveimur árum
en fyrsta árið var vélin aðeins
notuð til tilrauna og reynslu.
menn halda að þessi vél leysi
mannskapinn af hólmi, þvert á
móti gerir notkun hennar kröfu
til góðs mannskaps.“
Hvernig gekk að fá fyrir-
greiðslu hjá bankakerfinu og
lánasjóðum, þegar þið vilduð
setja þessa vél í bátinn.
Þegar lfnan kemur úr sjó vantar jafnan nokkuð af taumum og
önglum og hér sést einn skipverja á Bergþóri bæta á Ifnuna. Ljósm.
Mbl. t.g.
Beitingavél þessi er í raun véla-
samstæða og í grófum dráttum
er leið línunnar um vélasam-
stæðuna sú, að linan er tekin
inn á línuspil í gegnum af-
dráttarkarl. Afdráttarkarlinn
beinir línunni i rör, sem færir
hana aftur að afsnúningstæki
og þaðan fer línan i upp-
stokkunarvél. Þar eru
önglarnir stokkaðir upp á
önglabrautir og taumum bætt á
linuna. Þegar hér er komið er
línan tilbúin til lagningar á ný,
þegar ákveðið magn hennar er
komið úr sjó. Línan er síðan
lögð aftur jafnharðan í gegnum
beitingavél.
Algengast er að staðsetja
véiasamstæðuna í annarri hlið
skipsins eða á brúarganginum
en æskilegt er að skipin séu
sem mest yfirbyggð. Auk Berg-
þórs hefur beitingavél af þessu
tagi verið sett niður í Guðmund
Péturs frá Bolungarvik og um
þessar mundir er verið að setja
vélar niður i þrjá aðra báta.
Fyrirtækið í Noregi þarf 3
mánuði til að framleiða hverja
vél. en Islendingar fá helming
þeirra véla, sem framleiddar
eru, á móti Norðmönnum. Hjá
umboðsaðila norska fyrirtækis-
ins hér á landi, O. Johnson &
Kaaber, hafa nú verið pantaðar
20 vélar og er nú ekki hægt að
Iofa vélum fyrr en í apríl-
mánuði á næsta ári. Beitinga-
vélasamstæðan kostar milli 9 og
12 milljónir króna eftir stærð
skipsins en niðursetningar-
kostnaður fer eftir því hversu
mikið þarf að breyta skipunum.
Eins og áður sagði ræddi
blaðamaður Morgunblaðsins í
vikunni við Magnús Þórarins-
son skipstjóra á Bergþóri KE 5
en hann tók vél af þeirri teg-
und, sem hér hefur verið lýst,
um borð I bát sinn í fyrrahaust.
Við spurðum Magnús fyrst,
hverjir væru aðalkostirnir við
þessa nýju vél?
„Þeir sem á annað borð ætla
að vera á línu í dag standa
frammi fyrir því að það er ekki
hægt að fá menn til að beita um
borð. Þeir menn sern vinna við
beitingavélina, þurfa ekki að
vera vanir. Stærsta atriðið í
sambandi við línuveiðarnar er
að geta verið hvar sem er og
þurfa ekki að stunda landróðra.
Með beitingavél um borð er
hægt að fara þangað, sem
fiskurinn er og við getum verið
á miðunum eins lengi og við
viljum án þess að fara að landi
til að ná i línu. Og kosturinn við
það kemur ekki sízt fram í
sparnaði á olíu.“
Er hægt að komast af með
færri menn á hvert skip, þegar
notuð er vél sem þessi?
„Svar við þessari spurningu
er í raun bæði já og nei. Við
getum náð sömu afköstum með
10 mönnum og bátur, sem beitir
um borð með 14—15 manna
áhöfn. Með auknum mannskap
getum við hins vegar aukið af-
köstin og ég geri ráð fyrir því
að ef við værum 12 á bátnum
gætum við lagt 80 bjóð á sólar-
hring en nú leggjum við 60 bjóð
á sólarhring með 10 mönnum.
Það er líka misskilningur ef
„Það verður að segja það
hreint út, að þar var það tregðu-
lögmálið sem réð ferðinni.
Menn vildu ekki fallast á að
þetta væri framtíðin og það
gekk vægast sagt mjög illa að fá
fyrirgreiðslu hjá bankakerfi og
lánasjóðum. En það er eins með
þessa nýjung og kraftblökkina,
að það þarf að líða ákveðinn
tími þar til hún verður almennt
viðurkennd. Það er mín skoðun
að þessi vél sé ekki siðri nýjung
en kraftblökkin var og við skul-
um ekki gleyma þvi að henni
var oft hent í land áður en hún
var viðurkennd."
Þú sagðir áðan að þessi vél
gerði kröfu til góðs mannskaps.
Er áhöfnin hjá þér ánægð með
þessa breytingu?
„Ég finn ekki annað en
áhöfnin sé ánægð með þetta.
Menn sjá að það er hægt að
hafa gott upp úr þessu og það
hlýtur að vera það, sem mestu
ræður um hvort menn sækjast
eftir skipsrúmi. Það hefur sýnt
sig að við fáum engu minni fisk
með því að nota vélina og með
því að hafa slíka vél er hægt að
koma við vaktaskiptum. Og þó
ég hafi alltaf verið mikill neta-
veiðimaður, þá er ekki hægt að
loka augunum fyrir því að hrá-
efnið, sem fæst á lfnu, er betra
en það hráefni, sem fæst í net.“
tg.
Einn skipverja á Bergþóri sést hér mata beitingavélina og beitan er
hér smokkfiskur.