Morgunblaðið - 04.11.1976, Blaðsíða 15
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 4. NOVEMBER 1976
Stjórnmál lögreglunnar eru
líka eitt af þvi sem deilum veldur,
uppbygging hinna ýmsu sveita er
mjög flókin, svo að ekki sé meira
sagt og skipulag víða í molum, þar
sem enginn veit hver ræður
hverju og hver á að gefa hverjum
skipanir.
Rekja má gremju lögreglu-
mannanna tvö ár aftur í tímann
en þá fengu atvinnuhermenn
töluverða launahækkun svo og
var áhættuþóknun þeirra hækk-
uð. Þá hét ráðherrann þvi að hug-
að yrði einnig að lögregluliði
landsins en litið hefur orðið úr
efndum hvað það snertir.
Lögreglunni er bannað að fara I
verkfall en dagsmótmæli þeirra
sem áður er vikið að, þar sem þeir
hvöttu til að þeir hægðu á sér við
störf og gripu til ýmissa fleiri
ráða til að vekja athygli á málstað
sínum, fékk mikinn hljómgrunn
hjá öllu liðinu.
Svo virðist sem einhugur sé
meðal lögregluliðs Frakka hvað
kröfurnar snertir. Hér er um að
ræða um það bil eitt hundrað þús-
und manns og þvi þykir
Poniatowski mikið við liggja að
málin verði leidd til lykta á frið-
samlegan hátt. Þó bendir ýmis-
legt til að fjármálaráðuneytið hafi
sett fótinn fyrir að þessu sinni og
á þeim forsendum að slíkt myndi
verða til að launahækkunaralda
myndi skella á Frakklandi, svo
mögnuð að ekki yrði undir henni
risið.
15
eftir sínum eigin leiðum i stjórn-
málunum og hún hafi ekki getað
hugsað sér að nokkur einn maður
réði yfir henni, heldur hvatt fólk
til að fylgja sér að málum og Mao
hafi hvatt hana til aukins sjálf-
stæðis.
Aðspurð um hlut Chiangs i
menningarlífi Kína sagði Witke
að hún hefði komið hugmyndum
og húgsjónum Maos á framfæri í
söngvum og dönsum. I fyrstu að-
eins í Pekingóperunni og látið að
sér kveða að þvi leyti.
Witke segir að sér þyki hand-
takan vera óhemju óvægin að-
gerð .. . ,,að eiginkona formanns-
ins sem milljónir hafa sungið lof
og dýrð í 50 ár skuli nú vera í
stofufangelsi... Það er ægi-
Bandarísk kona kynntist ekkju Maos:
„Vildi ekki láta ráða yfir sér — þróttmikU
og talaði án afláts klukkutimum saman”
Witke ásamt Chiang
í NEWSWEEK er skýrt frá þvi að
einn af fáum Vesturlandabúum
sem hafði tækifæri til að kynnast
ekkju Mao formanns persónulega
hafi verið Roxanne Witke, banda-
risk kona frá háskólanum I New
York, sérfræðingur um Kina og
Kinv. málefn. Hún dvaldi m.a. um
hrið í Kina i ágúst 1972 við rann-
sóknir og átti þá Iangar samræður
við Chiang Ching og árangurinn
af samtölum þeirra mun birtast i
bókarformi innan tíðar. Frétta-
maður Newsweek inntl Roxanne
Witke eftir kynnum þeirra og
spurði hvernig hún teldi réttast
að lýsa henni:
Roxanne Witke sagði að hún
væri stórgáfuð kona, líkamlega
sterk, enda þótt hún hafi átt við
ýmsan sjúkleika að striða. Hún
hafi mikið úthald og geti talað svo
klukkutimum skipti án þess að
þreytumerki sjáist á henni, enda
þótt aðrir verði úrvinda. Hún sé
óvenjulega þróttmikil og kröftug
og hafi gott lag á að telja fólk á
sitt band. Hún sé óhemju stjórn-
söm og stjórnsemi hennar sé slík
að það sé mjög óvenjulegt meðal
kinverskra kvenna — eða reynd-
ar meðal kvenna yfirleitt. Hún
hiki ekki við að láta þessa stjórn-
semi sína koma fram. „En ekkert
hefði hún getað gert af þvi sem
hún hefur komið til leiðar nema
fyrir það að hún naut stuðnings
Maos,“ segir frú Witke.
Er Roxanne Witke var að því
spurð hversu mikil áhrif hún hafi
haft í reynd yfir Mao og hvernig
hjónaband þeirra hafi verið sagði
Witke, að Mos hefði iðulega hald-
ið sér frá daglegri pólitískri önn.
Chiang hafi oft farið út á land og i
heimsóknir í bæina án þess að
fólk vissi hver hún væri og síðan
hafi hún gefið honum skýrslu.
Hún hafi verið stjórnmálalega séð
trú Mao. En hins vegar hafi hún
verið staðráðin i að brjótast áfram
legt... En ... að sumu leyti er
það eins konar endurgjald. Hún
hefur beitt sér fyrir handtökum
og stofufangelsunum á þúsundum
manna. Hún hefur leitt til lykta á
snöggan máta feril margra þeirra
sem bæði höfðu reynslu og gáfur
til að bera. Nú hefur taflinu verið
snúið við.“
Þá segir Witke að hún hafi í
samtölum sínum við Chiang feng-
ið það sterklega á tilfinninguna
að stjórnin í Peking væri aðallega
í höndum tiltölulega fárra manna.
Ákvarðanir sem hafi verið teknar
hafi yfirleitt verið teknar í þröng-
um hópi.
slíkum leikmannafjölda. Islend-
ingar höfnuðu í 19. sæti en þátt-
takendur voru þessir: Eggert
Gilfer, Ásmundur Ásgeirsson,
Einar Þorvaldsson, Baldur Möll-
er, Árni Snævarr, Steingrímur
Guðmundsson, Guðmundur Arn-
laugsson og Sigurður Jónsson.
Varamenn voru þeir Ari
Guðmundsson (fyrsti forseti
Skáksambands íslands) og
Garðar Þorsteinsson, en þeir voru
jafnframt fararstjórar.
Næsta Olympíumót var haldið í
Stokkhólmi 1937, en það var jafn-
framt fyrsta Olympíumót, sem
haldið var á Norðurlöndum.
Vegna þess hve illa stóð á ferðum
urðu íslenzku þátttakendurnir að
dvelja í 10 daga i Stokkhólmi á
vegum Sænska skáksambandsins
áður en mótið hófst. Má ætla að
það hafi komið sér vel, því þeirra
beið óvenju ströng dagskrá. Þátt-
takendur urðu nefnilega að tefla
suma dagana tvær skákir á dag,
fimm tíma hvora skák eða 10 tíma
alls á dag og þætti mörgum það
erfitt núna, þar sem flestir eru
búnir að fá nóg eftir eina slíka
setu. í þessu liði voru: Eggert
Gilfer, Jón Guðmundsson,
Ásmundur Ásgeirsson, Baldur
Möller, en Sturla Pétursson var
varamaður. Höfnuðu þeir í 16.
sæti af 19. Árið 1939 fara svo
íslendingar hina frægu og sigur-
sælu för til Buenos Aires í
Argentínu og verður vikið nánar
að þeirri för hér á eftir. En siðan
líða 11 ár þar til næsta Olympíu-
mót er haldið, en það var í
Dubrovnik í Júgóslavíu árið 1950,
en island tók ekki þátt, en voru
hins vegar með i Helsinki 1952.
En þó að bæði Eggert Gilfer og
Guðmundur Arnlaugsson væru
báðir meðal þátttakenda voru nú
komnir nýir menn, sem leystu
brautryðjendurna af hólmi, en i
Helsinki tefldu þeir báðir í fyrsta
skipti þeir Friðrik Ölafsson og
Ingi R. Jóhannsson. Á árunum frá
1931 til 1950 urðu þeir allir ís-
landsmeistarar þessir eftirtöldu
menn, sem voru í fyrstu Olympíu-
liðunum: Ásmundur Ásgeirsson,
Jón Guðmundsson, Eggert Gilfer,
Baldur Möller, Einar Þorvaldsson
og Guðmundur Arnlaugsson.
Buenos
Aires 1939
Mörgum skákmönnum er förin
til Buenos Aires minnisstæð fyrir
margra hluta sakir. 1 fyrsta lagi
var ferðin sjálf, aðdragandi og
eftirmáli harla óvenjulegur, og þá
ekki síður hitt að skákmennirnir
stóðu sig með afbrigðum vel í
förinni. Þátttakendur voru þess-
ir: Baldur Möller, Ásmundur
Ásgeirsson, Jón Guðmundsson,
Einar Þorvaldsson og varamaður
Guðmundur Arnlaugsson. Alls
tóku 27 lið þátt í keppninni, eða
16 í A-riðli en 11 i B-riðli.
Englendingar hættu við þátttöku
vegna þess að seinni heims-
styrjöldin hófst einmitt sömu dag-
ana og síðari hluti mótsins stóð
yfir og fóru nokkrir úr enska lið-
inu heim. Íslendingarnir gerðu
sér lítið fyrir og sigruðu i B-flokki
og hlutu að sigurlaunum glæsileg-
an bikar, sem forseti Argentínu
gaf til keppninnar. Baldur Möiler
ritaði ferðasöguna i afmælisrit
T.R. og segir hann svo frá: „17.
júlí 1939 lögðu skákmennirnir af
stað með „Selfossi“ til Antverpen,
en þaðan voru skákmennirnir
fluttir. Lagði skipið „Piriapolis"
af stað 29. júlí með 100 skákmenn
áleiðis til Argentínu. Að morgni
hins 21. ágúst kom skipið til
Buenos Aries. Eftir mótið fóru
allir Evrópsku skákmennirnir frá
Buenos Aires þann 28. sept.,
þ.e.a.s. þeir, sem ekki voru farnir
áður, en aðrir fóru alls ekki vegna
striðsins. Tók ferðin Iengri tíma
en til stóð og komu íslenzku skák-
mennirnir, að undanskildum
Guðmundi Arnlaugssyni, sem
varð eftir til náms í Kaupmanna-
höfn, heim til Reykjavikur 16.
nóv., eftir 4 mánaða fjarveru."
Lýkur hér að segja frá þátttöku
íslendinga í fyrstu Olympiumót-
unum og þeirra brautryðjenda-
starfi. Þessir menn ruddu braut-
ina öðrum fremur á erlendum
vettvangi og lögðu grundvöllinn
ásamt mörgum öðrum góðum
skákmönnum að þeim mikla skák-
áhuga á Íslandi og skákmennt og
stuðluðu að því að gera Island að
þvi skákveldi, sem það vissulega
er i dag miðað við margar aðrar
þjóðir.
Njörður P. Njarðvfk
„Sigrún fer
í sjúkrahús”
BÓKAUTGÁFAN Iðunn hefur
sent frá sér bókina Sigrún fer á
sjúkrahús eftir Njörð P. Njarð-
vík, myndskreytta af Sigrúnu
Eldjárn. Þetta er eins konar
heimildasaga fyrir börn. Sagt er
frá fjögurra ára stúlku, sem þarf
að fara á sjúkrahús til að láta taka
úr sér hálskirtla, en jafnframt er
veröld sjúkrahússins kynnt.fyrir
börnum. „Mörg börn eiga erfitt,
þegar þau mæta þessari framandi
veröld i fyrsta sinn og verða að
vera án foreldra sinna i nýju og
einkennilegu umhverfi. En
reynslan sýnir að þau börn, sem
vel eru undirbúin og vita hvað í
vændum er, eiga auðveldara með
að mæta þessari nýju og stundum
erfiðu lífsreynslu," segir í frétta-
tilkynningu frá útgefanda.
Bókin er samin í samráði við
barnadeild Landakotsspítala og
er ætlað ofannefnt undirbúnings-
og kynningarhlutverk, auk þess
sem hún er í söguformi.
Argentinu-fararnir (talið frá vinstri): J6n Guðmundsson. Einar Þorvaldsson, Baldur MöIIer, Ásmundur
Asgeirsson og Guðmundur Arnlaugsson.