Morgunblaðið - 04.11.1976, Blaðsíða 32
32
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 4. NÖVEMBER 1976
Skiptar skoðanir um tillögu
Alþýðuflokksmanna um
skipun rannsóknarnefndar
A fundi neóri deild-
ar Alþingis á mánudag
var framhaldið um-
ræöu um þingsálykt-
unartillögu, sem þrír
þingmenn Alþýðu-
flokksins hafa flutt
um skipun þingnefnd-
ar til þess að kanna
framkvæmd dóms-
mála. Alls tóku sex
þingmenn þátt í um-
ræðunum í gær en um-
ræðunni varð ekki lok-
iö og var málið tekið
út af dagskrá.
SÍKurlaují Bjarnadótlir (S)
tók fyrst til mál.s ofí benti
á, aó flutninnur tillöftu um
skipan rannsöknarnefndar á
vefíum Alþinfíis væri ekkert eins-
dæmi. Taldi þin}*maðurinn að
dómsmálaráðherra hefði sýnt full
mikla viðkvæmni í málflutninfti
sínum við umræður um þessa til-
lögu og vitnaði til þeirra orða
ráðherrans, að hvað sem yrði um
Hér verður drepið á nokkur efnisatr
iði í málflutningi stjórnarandstöðuþing-
manna i 1 umræðu um fjárlagafrum-
varpið
Efnahagsstjórn
í kalda koli.
Geir Gunnarsson (Abl) sagði m a ,
að hreystiyrði stjórnarsinna um nokk-
urn árangur í viðnámi gegn verðbólgu
og viðskiptahalla væru haldlltil Verð
innfluttrar vöru hefði aðeins hækkað
um 5 tíl 6% á liðnu ári og 6—7% á
yfirstandandi ári Samt væri talið, að
framfærsluvisitalan hér mundi hækka i
ár um 25—30% og frá ágúst '75 til
ágúst '76 hækkaði hún um 31.8-s. Á
þessu 1 2 mánaða timabili hefði aðeins
dregið úr verðbólgu á fslandi um 25%
miðað við árið 1974, en um 40% að
jafnaði i OECD-löndum
Svípuðu máli gegndi um minnkun
viðskiptahallans Viðskiptahallinn út á
við hefði numið 20 000 m kr I fyrra
en yrði á ár 8 til 10.000 m kr mmni
Þessi árangur væri ekki vegna stefnu
stjórnarinnar, heldur þrátt fyrir hana,
og ætti rætur i hækkuðu útflutnings-
verði sjávarafurða
Þá ræddí Geir um afkomu rikissjóðs,
en rikisbúið hefði verið rekið með vax-
andi halla, a.m.k. fram á yfirstandandi
ár Skuld rikissjóðs við Seðlabankann
hefði verið komin í rúmar 12 000
m kr í september sl
Geir sagði, að söluskattur og inn-
flutningsgjöld hefðu hækkað um 23
milljarða frá þvi árið 1974 Nú ætti
vörugjald að hækka úr 2330 m kr í
5250 m kr Hann sagði að rikis-
apparatið þendist jafnt og þétt út, þrátt
fyrir meint aðhald, en hins vegar
drægjust framkvæmdir saman, einkum
á þeim vettvangi er lyti að samfélags-
legri þjónustu heilbrigðismálum,
fræðslumálum, vegamálum, hafnamál-
um o.sv.frv
Hvar er nú
kenningin um
„ þak á fjárlögin"?
Jón Ármann Héðinsson (A) sagði
m a , að margt hefði verið gott i álykt-
unum landsfundar Sjálfstæðisflokks
um skaðsemi verðbólgunnar sem „af-
skræmdi þjóðfélagið og skekkti." Sigur
herrastóli. Sagði Sigurlaug að
þessi orð ráðherrans bæru keim
af því að hann teldi að með henni
væri verið að veitast að honum
persónulega. Tók Sigurlaug fram,
að hún teldi hugmyndina að baki
tillögunni bæði rétta og eðlllega,
svo mjög sem afgreiðsla ýmissa
afbrotamála hefði dregizt á lang-
inn og nefndi þingmaðurinn í því
sambandi Klúbbmálið. Að síðustu
sagði þingmaðurinn það von sína
að starf þeirrar þingnefndar, sem
tillagan gerði ráð fyrir, skilaði
þeim árangri að hægt væri að
bæta dómskerfið.
Tómas Árnason (F) tók í upp-
hafi máls síns fram að hann væri í
sjálfu sér ekki á móti skipan
slfkra rannsóknarnefnda eins og
tillagan gerði ráð fyir. Nefndi
þingmaðurinn þessu næst nokkur
atriði, sem hann teldi vera með
þeim hætti í umræddri tillögu, að
hann gæti ekki stutt hana. Sagði
Tömas að í tillögunni væri gert
ráð fyrir, að nefndin væri skipuð
einum fulltrúa frá hverjum þing-
flokki og þar með væri ljóst, að
meirihluti nefndarinnar yrði í
höndum st jórnarándstöðunnar.
Tömas sagði það furðulegt, að
stjórnarandstaðan léti sér detta í
hug að Alþingi skipaði nefnd, sem
skipuð yrði með þessum hætti til
að rannsaka málaflokk eins ráð-
Sjálfst fl i siðustu þingkosningum
hefði og byggzt á loforðum um víðnám
gegn verðbólgu. Forsætisráðherra
hefði heitið þvi i fyrstu stefnuræðu
sinni að koma verðbólgunni niður i
1 5% eða á svipað stig og i viðskipta-
löndum okkar Við þetta hefði ekki
verið staðið. Verðbólgan væri enn um
eða yfir 30%, eða þreföld sú, sem ríktí
i nágrannalöndum Verðbólguvöxtur-
inn hefði verið 140% hér á landi, litið
á þriggja ára tímabil Það væri fyrst
siðustu 3 eða 4 mánuði sem hægt
væri að tala um 20% verðbólgu
Jón gagnrýndi hina háu vexti I þjóð-
félaginu. sem hann taldi auka á verð-
bólgu og vanda atvinnurekstrar Lækka
ætti vexti um helming en taka upp
verðtryggingu fjárskuldbindinga Hann
sagði sparifé landsmanna vera um
40 000 milljónir króna, þrátt fyrir
ranga fjármálapólitik. sem bókstaflega
krefðist þess af mönnum, áður en
verðgildi þeirra hyrfi f verðbólgugim-
aldið llla væri farið með þetta ráð-
deildarfólk. sem í ra'un sæi atvinnuveg-
um fyrir rekstrarfé gegnum bankakerf-
ið Hér þyrfti úrað bæta
Jón gagnrýndi útflutningsbætur á
landbúnaðarafurðir, sem hann sagði
nema andvirði allrar veiddrar og unn-
innar sildar i ár — Sildveiði okkar í
Norðursjó (seld í Danmörku) og and-
virði humars og rækju til EBE-rikja
(bókun sex) gerði heldur ekki betur en
að mæta þessum útflutningsbótum Er
hér ekki rangt að staðið, spurði Jón?
Hann deildi hart á áfengisgróða
ríkisins. sem enn ætti að vaxa. Böggull
fylgdi þvi skammrifinu Hann sagðist
ekki krefjast hækkunar á útgjöldum
ríkisins, nema á einu sviði, til íþrótta
Þar væri aðhaldið of mikið og mætti
yfirfærast á aðra gjaldaliði
Jón sagði að fengi fjármálaráðherra
að bera fram þriðja fjárlagafrumvarpið
færi það efalitið yfir 100 milljarða
markið Hann spáðí því og að þetta
fjárlagafrumvarp væri óraunhæft
pappirsplagg, sem skapa þyrfti i nýrri
mynd eins og raunin hefði á orðið með
hin fyrri frumvörp þessarar ríkisstjórn-
ar.
Auk Jóns Armanns talaði Sighvatur
Björgvinsson í þessari umræðu fyrir
Alþýðuflokkinn
herra stjórnarinnar. Þingmaður-
inn sagði, að hér væri bersýnilega
á ferðinni tillaga, sem flutt væri í
pólitískum tilgangi. 1 ræðu sinni
fjallaði Tómas nokkuð um dóms-
kerfi landsins og minnti á að í
mörgun hæstaréttardómum væri
að finna aðfinnslur í garð dómara
þar sem fundið væri að starfshátt-
um þeirra. Að lokum sagði Tóm-
as, að tillaga sú, sem nú væri til
umræðu, væri með þeim mein-
bugum að verkefni rannsóknar-
nefndarinnar væru ekki nógu vel
aðgreind og ef vinna ætti sam-
kvæmt tillögunni yrði störfum
nefndarinnar ekki lokið nema á
löngum tíma. Lokaorð þing-
mannsins voru á þá leið, að hann
taldi fráleitt að Alþingi sam-
þykkti tillöguna í þeim búningi,
sem hún lægi fyrir.
Ragnhildur Helgadóttir (S)
sagði að yfirleitt hefðu frumvörp
um dómsmál, sem til meðferðar
hefðu verið á Alþingi, fengið litla
umræðu og því væri oft borið við,
að þarna væri um mjög sérhæfð-
an málaflokk að ræða. Sagðist
Ragnhildur ekki vera sammála
þessum rökum en hins vegar væri
nauðsynlegt að þingmenn gætu
fræðzt betur um dómsmál. Varp-
aði þingmaðurinn fram þeirri
hugmynd, hvort ekki væri rétt að
taka upp þann hátt að dómsmála-
„Þakið" og
þingmennirnir.
Til andsvara urðu fyrrverandi og nú-
verandi fjármálaráðherra. Halldór E.
Sigurðsson og Matthfas Á. Mathie
sen. Sá fyrrnefndi sagði að hver
gjaldaliður væri góður út af fyrir sig
skoðaður, enda enda teldu ætið ein-
hverjir, að hann mætti hærri vera. En
samankomnir i eina niðurstöðu værí
myndin ekki eins fögur eða viðráðan-
Framhald á bls. 33
ráðherra flytti á hverju þingi yfir-
leitt yfir dómsmálin. Þarna yrði
bæði um að ræða þingmenn
fengju yfirlit yfir þennan mála-
flokk og ráðherra gæfist tækifæri
til kynna ýmis mál, sem unnið
væri að.
ölafur Jóhannesson, dómsmála-
ráðherra, sagði hugmynd Ragn-
hildar góða og væri að hluta kom-
ið til móts við hana í nýju frum-
varpi til lögreglulaga, sem leggja
ætti fyrir þingið á næstunni. Þar
væri gert ráð fyrir, að lögreglu-
dómarar gæfu árlega skýrslu og
ráðherra hefði heimild til að gefa
þær út í sérstakri árbók. Minnti
ráðherrann á, að nær öll réttar-
höld væru opin rétt eins og Al-
þingi á meðan húsrúm leyfði.
Bæði blaðamenn og aðrir ættu þvi
að hafa aðstöðu til að fylgjast með
gangi hinna einstöku dómsmála.
Karvel Pálmason (Sfv) sagði að
alltof áberandi væri að þingmenn
litu á tillögu um skipan sérstakra
rannsóknarnefnda sem persónu-
lega árás viðkomandi ráðherra.
Minnti hann á tillögu, sem hann
hefði flutt um skipan rannsóknar-
nefndar til að kanna störf Land-
helgisgæzlunnar á meðan hann
var stjórnarþingmaður en sú til-
laga hefði ekki fegnið samþykki
hjá öðrum st jórnarþingmönnum á
þeim tíma. Sagðist Karvel ekki
hafa trú á því að núverandi dóms-
málaráðherra hefði neitt að fela
og hann ætti því að geta talað með
öðrum hætti við þessar umræður
en hann hefði gert. Þingmaðurnn
tók undir áður fram komna gagn-
rýni að tillagan væri of víðfeðm
eins og hún væri flutt og þörf
væri á að setja einhver tímamörk
inn í hana. Tillagan ætti þó full-
komanlega rétt á sér en alltof
mikil tregða væri hjá Alþingi að
fara þá leið, sem tillagan gerði ráð
fyrir, þegar um slík mál sem þetta
væri að ræða, sagði Karvel að
lokum.
Þórarinn Þórarinsson (F)
sagðist óttast að þessi tillaga yrði
til að tefja fyrir nauðsynlegum
umbótum á sviði dómsmálanna.
Það væri ekki nóg að ný lög um
rannsóknarlögreglu ríkisins
næðu fram að ganga. Aðstöðu lög-
gæzlumanna og dómstóla væri
Sigurlaug Ragnhildur
Tómas Þórarinn
ábótavant og launakjör lögreglu-
manna væru léleg. Tók Þórarinn
fram að ekki þyrfti að kanna
þetta. Þörfin fyrir bættan aðbún-
að dómsvalda hefði verið augljós í
nokkur ár en úrbætur hefðu
strandað á fjármagnsskorti. Sagði
þingmaðurinn það verkefni þing-
manna Reykjavíkur að vinna að
auknum framlögum til löggæzlu-
mála í Reykjavík. Þórarinn gerði
þessu næst að umtalsefni tillögu-
flutning sinn á þinginu 1966 um
skipan rannsóknarnefndar til að
rannsaka réttmæti fullyrðinga
um að utanríkismálanefndar-
menn létu frá sér fara m.a. til
blaða upplýsingar um trúnaðar-
mál, sem rædd væru á fundum
nefndarinnar. Sagði Þórarinn að
tillagan hefði verið felld og þá
hefði Alþýðuflokkurinn barizt
hart gegn samþykkt tillögunnar
en áhugi þingmanna flokksins
væri greinilega orðinn annar á
slíkum nefndum. Þingmaðurinn
lýsti þessu næst þeirri skoðun
sinni að taka ætti upp þann hátt í
stjórnkerfi landsins að greina á
milli framkvæmdavalds og lög-
gjafarvalds að hætti Bandaríkja-
manna þannig að þingmenn yrðu
ekki eins háðir framkvæmdavald-
inu eins og gerist þar sem þing-
ræðisfyrirkomulagið er við lýði.
Sagði Þórarinn að hann teldi
þessa breytingu forsendu þess að
þingið gæti sett á stofn slíka rann-
sóknarnefnd og getið væri um í
tillögunni.
Þegar Þórarinn hafði lokið máli
sinu var málið tekið út af dagskrá
og fundi deildarinnar slitið.
Þingfréttir í stuttu máli
Mælt fyrir
frumvarpi
um skotvopn,
sprengiefni o.fl.
Ölafur Jóhannesson, dóms-
málaráðherra, mælti á fundi
efri deildar á mánudag fyrir
stjórnarfrumvarpi um skotð
vopn, sprengiefni og
skotelda. Frumvarp þetta
var lagt fram á síðasta
þingi en varð ekki útrætt.
Nokkrar breytingar voru gerð-
ar á frumvarpinu í meðförum
Alþingis í fyrra og er frumvarp-
ið nú endurflutt með þessum
breytingum en að öðru leyti er
það efnislega óbreytt frá fyrra
frumvarpi. í athugasemdum
við frumvarpið segir að þörf sé
skýrari ákvæða um ýmis atriði
varðandi sölu og meðferð skot-
vopna og skotfæra. Vegna þess
hversu gildandi ákvæði eru
fábrotin hafa í framkvæmd
mótazt mismunandi reglur í
hinum einstöku lögsagnar-
umdæmum og þá einkum varð-
andi skráningu skotvopna.
Tveir þingmenn tóku til máls
um frumvarpið og voru það
þeir Stefán Jónsson (Abl.) og
Steingrímur Hermannsson (F)
og ræddu þeir nokkuð um
ákvæði frumvarpsins um sjálf-
virk skotvopn.
Frumvarp
um opinberar
fjársafnanir
endurflutt
Helgi F. Seljan (Abl.) mælti í
efri deild á mánudag fyrir
frumvarpi sem hann flytur
um opinberar fjársafnanir.
Frumvarp þetta flutt á síð-
asta þingi en varð ekki
útrætt og flytur flutnings-
maður það nú óbreytt nema
hvað teknar eru upp í það
fáeinar breytingar, sem gerðar
voru á því í meðförum þingsins
í fyrra.
Landssíminn
láni fötluðum
talstöðvar í bifreiðar
Albert Guðmundsson (S)
hefur lagt fram breytingartil-
lögu við frumvarp til laga um
breytingar á lögum um fjar-
skipti og er tillaga Alberts á þá
leið, að Landssima íslands
verði falið að lána endurgjalds-
laust talstöðvar í bifreiðar
fatlaðs fólks, sem er lamað eða
bæklað til gangs, að fenginni
umsögn tryggingaráðs og
Tryggingastofnunar ríkisins.
Þá verði Landssímanum einnig
falið endurgjaldslaust viðhald
umræddra tækja.
Endurbygging
raflínukerfisins
í landinu
Jón Helgason og fimm aðrir
þingmenn Framsóknarflokks-
ins hafa lagt fram á Alþingi
tillögu til þingsályktunar um
endurbyggingu raflínukerfis-
ins í landinu. Tillögugreinin
hljóðar á þann veg: Alþingi
ályktar að fela ríkisstjórninni
að láta nú þegar gera áætlun
um endurbyggingu raflínu-
kerfisins í landinu, bæði stofn-
og dreifilínur,-Áætlunin verði
miðuð við það, að á næstu 4—6
árum verði byggt upp
fullnægjandi línukerfi, svo að
hægt verði að anna eftirspurn
eftir raforku til iðnaðar, húshit-
unar og annarra nota með
nægjanlegu öryggi fyrir
notendur um allt land.
þessa tillögu þá kæmi hún ekki til
að hafa áhrif á setu hans í ráð-
Raddir stjórnarandstöðu um fjárlagafrv.:
Samdráttur 1 ríkisframkvæmdum
— þensla í rekstrarútgjöldum
— Örva þarf sparifjármyndun og verðtryggja fjárskuldabindingar