Morgunblaðið - 09.05.1982, Qupperneq 25

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 9. MÁÍ1982
25
Með dramatískum hætti lýsti
Margrét Thatcher í breska sjón-
varpinu kuldanum og óveðrun-
um, sem nú legðust að eyjum
einum suður í ishafi, er róm-
anskar þjóðir kenna við bret-
ónsku borgina Saint-Malo á slóð-
um frönsku íslandssjómannanna
og nefna Maloineyjar, en ensku-
mælandi kenna við aðalsmann-
inn Falkland.
í viðtalinu daginn eftir að
Bretar tóku Georgseyju notaði
Margrét komandi vetrarveður
með kulda og óveðrum sem af-
sökun fyrir því hve breska flot-
anum lægi mikið á að ljúka sér
af svo nærri heimskautasvæð-
inu. Sem Gáruhöfundur lenti svo
kvöldið eftir á annarri eyju, 10
gráðum nær Norðurpólnum en
Georgseyjar eru frá Suðurpóln-
um, hvarflaði að honum að for-
sætisráðherrann breski hefði
kannski í lýsingu sinni farið
eyjavillt. Þessi voðalega veður-
lýsing ætti frekar við um vorveð-
ur á íslandi en haustveður á
Falklandseyjum. Enda voru
bresk herskip fyrrum búin að fá
smjörþefinn af bardúsi í óblíðum
veðrum á okkar slóðum.
Jafnvel forhertustu aðdáendur
kuls og svala fá dálítinn með-
aumkunarsting í hjartað með
eyjunni sinni við að koma úr
blómaskrúðinu í næstu löndum
fyrir sunnan okkur og sjá að
vordísin var ekki farin að láta
sjá sig í grænum kjól 3 vikum
eftir fyrsta sumardag. Og svo
innbyggð er í sinnið von margra
kynslóða um vorkomuna, að allt-
af verður maður jafnhissa, eins
og borgfirska sveitakonan sem
sagði:
Kg héit það væri ad vora og hlýna
og vonih hún kemst yfir alll.
En þegar éR háttaúi í holuna mína
var helvitiú íajokul kalt.
Á svona vori er svo sannarlega
rétt tímasett að Ijúka í apríl-
mánuði síðbúnu sumarfríi á
meginlandi Evrópu. Með því
móti má krækja sér í tvö vor og
tvö sumur. Hægt að upplifa vetr-
arlokin í 1500—3000 m hæð í sól-
skini á háfjöllum Sviss á páskum
og svo vorkomuna á leið niður
fjöllin, þar sem vínviðurinn er að
byrja að klífa upp eftir stautun-
um sínum í hlíðunum, trén verða
grænni og laufgaðri með hverri
beygju á veginum og ávaxtatrén
farin að blómstra á dalbotninum
við Rón. Með því að halda svo
norður eftir álfunni í
járnbrautalest meðfram Rín
fyrri hluta apríl upplifir maður
beinlínis grænkunina á ökrum
og trjálundum. Og þegar komið
er til Parísar um miðjan mánuð
eru öll trén á búlivörðunum þeg-
ar alsett þessu ferska ljósgræna
laufi, sem bærist í vorgolunni og
fólkið sest út á gangstéttarkaffi-
húsin. Sólin þegar farin að skína
á gangstéttina framan við Sel-
ekt, sem íslendingar gerðu að
sínum samastað í París í ára-
tugi, vegna þess að Valtýr Pét-
ursson, listmálari, uppdagaði
eitthvert vorið að einmitt á
eftir Elínu
Pálmadóttir
þennan stað næðu sólargeislarn-
ir fyrst að skína að vori gegn um
skarð í húsaröðina á móti, að þvi
er sagan segir. Hvar sem litið er,
eru ávaxtatrén alsett hvítum og
bleikum blómum í Frakklandi og
allt norður fyrir London. En á
Isiandi erum við enn í vetrar-
ham, sem hefur raunar sína
kosti líka. Við eigum enn kost á
að troða okkur til ánægju bífun-
um í þrönga skó og staulast að
skíðalyftum.
Er ekki annars stórkostlegt að
þúsundir, ef ekki milljónir, efn-
aðasta fólks á jarðkringlunni
skuli á 20. öldinni sækjast með
bros á vör og við stór fjárútlát
eftir fótabúnaði, sem ekki er
með góðu móti hægt að ganga á.
Svo að nær hver maður leggur á
sig fyrir málefnið allt frá eymsl-
um í tá og upp í kvalir og dofa
upp á miðjan legg. Ef ekki strax
á fyrsta degi skíðaferðar, þá
a.m.k. þegar frá líður. Sá eftir-
sótti skófatnaður er því fínni og
dýrari sem fóturinn er klemmd-
ari og þrengslin ná lengra upp
eftir leggnum. En ég verð að
játa, að þegar búið er að ríg-
smella skónum með manni ofan
á skíði, þá hlýðir allt apparatið
minnstu hreyfingu — það er ef
maður er í brekku með snjó í.
Maður verður alveg uppnuminn
yfir því hve miklu betur gengur
að sveifla sér niður þrönga braut
og hitta fram hjá tré heldur en
þegar byrja þurfi á því að beygja
innan í skíðaskónum, sveigja þá
svo til með átaki og mikilli axla-
sveiflu, áður en skíðin tóku að
beygja.
En vandinn er að komast að
skíðalyftunum á skónum. Raun-
ar makalaust af hve miklu hug-
viti menn leysa þann vanda að
ganga þegar í nauðirnar rekur.
Það sá ég á páskum á skíðafólk-
inu í Montana í svissnesku Ölp-
unum, þar sem hver morgunn
hefst eins og sýning á leikriti
með strengjabrúðum, þegar
skarinn streymir að lyftunum.
Ég hefi heyrt því fleygt, að ein-
hver íslenzkur vísindamaður
ætli að rannsaka göngulag ís-
lendinga, sem ku vera nokkuð af-
brigðilegt miðað við aðrar þjóð-
ir, enda höfum við í aldaraðir
þjálfast við að stíga ölduna og
ganga á þúfum. En ekki væri
kúnstin að ganga á nútimaskíða-
skóm síður efni í doktorsritgerð.
Fjölbreytni í göngulagi má beita:
1. Koma niður á sólann allan
með skelli. Þá verður að halda
hnjánum vel bognum. Má ekki
rétta úr þeim — enda nær
ógerlegt. Ganga hokinn með
bogin hné — dálítið líkt frum-
manninum, eins og hann sást
í kvikmyndinni Leitin að eld-
inum. Einkum ef skíði eru
borin um öxl eins og lurkar.
Upplagt göngulag til nota upp
og niður tröppur.
2. Láta speldin á skónum flaksa
svo sem hægt er. En þá má
lyfta hælunum obbolitið inn-
an í skónum, jafnvel þótt
hann nuddist við harðplastið í
hverju spori — og koma þann-
ig niður á tána á undan hæln-
um. Það er ef stóru tærnar
eru ekki orðnar of sárar til að
ýtast með hnykk í harða skó-
tána. Þetta er sárast niður
halla. Þessi aðferð er því erf-
iðari sem skórnir eru fínni og
hallast meira fram um legg-
inn, í þeim tilgangi að fá góð-
an framhalla á skrokkinn í
skíðabrekkunni.
3. Skella sér niður á hælinn og
láta sig svo falla á sólann með
smelli. I hópi á malbiki verður
úr þessu hið besta trommu-
sóló. Líkaminn tekur snöggan
hnykk fram á við í hverjum
takti og ekkert út á það að
setja þótt andlitsviprur eða
jafnvel stuna fylgi um leið.
Göngutegundir eru sem sagt
fjölskrúðugar. Skíðaskóbúnaður-
inn hefur þann kost, að vera á
kvöldum óþrjótandi umræðuefni
um tegundir af blöðrum, sárum,
eymslum, marblettum, nöglum
sem særa hold, aumum kálfa-
vöðvum o.s.frv. Flestir geta tekið
þátt í umræðunum. Það hristir
fólk saman. Þeir á gömlu skón-
um skilja ekkert í hvers vegna
skórinn er allt í einu farinn að
meiða og þeir á nýju skónum
segja hugrakkir að skórnir sínir
eigi bara eftir að lagast eftir
fætinum — eða öfugt.
Er ekki stórkostlegt á tækni-
öld, þegar búið er að finna upp
geimför, tölvur, kjarnorku, þot-
ur, hjartaskiptaaðferð og örygg-
isnælu til að leysa vanda daglegs
lífs, að ekki skuli vera búið að
finna upp skíðaskó sem í senn
duga til að vera milliliður milli
fóta og skíða og til að ganga á
ósár. Enginn heragi gæti sent
menn til orustu í slikum fóta-
búnaði síðan uppi voru á miðöld-
unum brynjuðu riddararnir, er
þurfti lyftitæki til að hífa á bak
fákum sínum. Komnir á bak
voru þeir líka góðir til síns
brúks, ef allt sneri rétt — alveg
eins og skíðamennirnir í brekk-
unum. Ætti að vinna þarfaverk
á slíku skótaui kæmi vísast -til
kasta vinnuverndareftirlits. En
nú sækjast allir skíðamenn, með
sælubros á vör, eftir slikum fóta-
búnaði. Uti í heimi er þetta sport
fína fólksins, sem kannski á ekki
völ á öðru tækifæri til að finna
til. Og skíðafólk er sem kunnugt
er óbangið fólk.
valds en ekki í samráði við hinn
almenna mann.
Ástarjátningar hinnar nýju
stéttar Alþýðubandalagsins í garð
launþega nú síðustu daga hljóma
ekki sannfærandi, vægt til orða
tekið. Sunnudagssamþykkt verka-
lýðsmálaráðs Alþýðubandalagsins
frá 25. apríl um að niðurstaða í
kjarabaráttunni fengist á kjördag
22. maí rann út í sandinn, þegar
Vinnuveitendasamband íslands
beindi því til stjórnarmanna í
þessu sama verkalýðsmálaráði,
hvort þeir ætluðu í kjaraviðræð-
unum að starfa í anda samþykkt-
arinnar — alþýðubandalagsmað-
urinn Ásmundur Stefánsspn, for-
seti Alþýðusambands íslands,
sagðist „dolfallinn" yfir því, að
vinnuveitendur skyldu taka svo
mikið mark á samþykkt verka-
lýðsmálaráðsins! Búvörusvindl
fjármálaráðherra Alþýðubanda-
lagsins og fyrrverandi formanns
þess, Ragnars Arnalds, er enn eitt
dæmið um það, hvernig hin nýja
stétt flokksins notar völdin og
fjármuni almennings til að stunda
pólitískar blekkingar.
Örlög
Framsóknar
og krata
í kosningabaráttunni hér í
Reykjavík hefur það hvað eftir
annað komið fram, að framsókn-
armenn og kratar líta á atkvæði
greitt sér sem viðurkenningu á
vinstri stjórninni í höfuðborginni
undanfarin 4 ár og umboð til að
starfa áfram í meirihluta undir
forystu kommúnista. Engir gera
sér betri grein fyrir þessu en
valdamennirnir í hinni nýju stétt
Alþýðubandalagsins, enda sagði
Svavar Gestsson í útvarpsumræð-
um, að „milliflokkarnir" skiptu
ekki ýkja miklu máli í komandi
kosningum — það væri sem sé
skynsamlegra að kjósa milliliða-
lausan meirihluta kommúnista.
Formaður Alþýðubandalagsins
metur stöðuna þannig, að komm-
únistar hafi þá í hendi sér, þegar
pólitísku hrossakaupin hefjast að
kosningum loknum, ef Sjálfstæð-
isflokkurinn fær ekki hreinan
meirihluta.
Þessi örlög framsóknarmanna
og krata eru dæmalaus í íslensk-
um stjórnmálum, aldrei fyrr hefur
það gerst, að kommúnistar hafi
mótmælalaust getað talað fyrir
munn annarra flokka. Umræður
síðustu dagana á Alþingi gáfu að
vísu til kynna, að þingmönnum
þætti nóg um ofríki kommúnista,
þeir stöðvuðu skyldusparnaðar-
frumvarpið og veittu Hjörleifi
Guttormssyni verðuga ráðningu
— þar voru það óbreyttir þing-
menn, sem gripu fram fyrir hend-
ur á ríkisstjórn og ráðherrum —
ráðherrarnir stóðu með Alþýðu-
bandalaginu, en þingmenn veittu
viðnám. I borgarstjórn Reykjavík-
ur eru það oddvitar kommúnista,
krata og Framsóknar, sem standa
saman eins og ráðherrarnir í rík-
isstjórninni — þeir ætla að mynda
vinstri meirihluta saman að kosn-
ingum loknum, fái þeir til þess
fylgi. Eins og þingmenn stöðvuðu
yfirgang kommúnista í ríkis-
stjórninni á síðustu dögum þings-
ins, geta kjósendur stöðvað yfir-
gang þeirra í sveitarstjórnum —
ekki síst Reykjavík. Kommúnistar
verða ekki stöðvaðir með því að
greiða krötum og framsóknar-
mönnum atkvæði. Aðeins Sjálf-
stæðisflokkurinn og afl hans dug-
ar til að veita Alþýðubandalaginu
þá ráðningu, sem það á skilið.
Valid skýrt
Auðvitað er tekist á um marg-
vísleg mál í einstökum sveitarfé-
lögum. Hér verða þau ekki tíunduð
en þó má minna á tvö höfuðmál
kosninganna í Reykjavík: Vilja
Reykvíkingar, að framtíðarbyggð
borgarinnar rísi á sprungusvæð-
inu fyrir norðan Rauðavatn? Þeir,
sem það vilja, kjósa Alþýðubanda-
lagið og fylgifiska þess — hinir
kjósa Sjálfstæðisflokkinn, sem
vilja að byggt verði með strönd-
inni upp að Korpúlfsstöðum og
Úlfarsfelli. Vilja Reykvíkingar, að
breytt verði um stefnu í skatta-
málum og fasteignagjöld lækkuð?
Þeir, sem vilja laekkun fasteigna-
gjalda kjósa Sjálfstæðisflokkinn,
hinir, sem vilja óbreytt ástand og
áframhaldandi hækkanir á fast-
eignagjöldum kjósa Alþýðubanda-
lagið og fylgifiska þess.
Það er ef til vegna þess hve valið
er skýrt og einfalt í þessum kosn-
ingum, að ýmsum finnst sem
kosningabaráttan sé dauf og
bragðlaus. Vinstri menn hafa auð-
vitað reynt að þyrla upp mold-
viðri, eins og þeirra er siður, en
ekki tekist. Áfstaða sjálfstæð-
ismanna er skýr, til dæmis telja
þeir það lýðræðislegra að borgar-
stjórinn í Reykjavík sé valinn
beint af Reykvíkingum en það sé
ekki ákveðið í pólitískum hrossa-
kaupum að kosningum loknum,
hver sitji í borgarstjórastólnum
— þess vegna bjóða sjálfstæðis-
menn nú eins og ávallt áður fram
mann til borgarstjórastarfa.
Albert Guðmundsson, borgar-
fulltrúi og alþingismaður, segir í
DV nú í vikunni: „Hvað varðar
borgarstjóraefni Sjálfstæðis-
flokksins, þá bendi ég á, að Davíð
Oddsson var valinn sem formaður
okkar fyrir tveimur árum, og á
þeirri reynslu sem Sjálfstæðis-
flokkurinn hefur af forystu hans,
var hann staðfestur sem borgar-
stjóraefni okkar. Davíð Oddsson
hefur víðtæka reynslu af borg-
armálum, og hefur verið nánasti
samstarfsmaður minn í borgar-
ráði og borgarstjórn, síðan Birgir
ísleifur Gunnarsson lét af emb-
ætti. Samstarf okkar hefur ávallt
verið gott. Á reynslu minni af því
góða samstarfi byggði ég þá til-
lögu mína, að Davíð Oddsson yrði
staðfestur í það forustuhlutverk
sem hann hefur nú einróma verið
valinn að gegna. Hann er ungur,
þó reynsluríkur, vel menntaður
maður, sem ég treysti. Því bind ég
vonir mínar við glæsilega framtíð
borgarflokksins undir hans for-
ustu.“