Morgunblaðið - 30.11.1982, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 30. NÓVEMBER 1982
19
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir GUÐM. HALLDÓRSSON
Sjálfhelda í stríði
Eþíópíu og Sómalíu
Siad Barre: óvinsæll en meó þjóó-
ina aó baki sér.
mönnum vakti athygli hans. Að
hans sögn eiga bardagarnir ræt-
ur að rekja til þess að sómalskir
útlagar hafi sannfært Eþíópíu-
stjórn um að tíminn væri hent-
ugur til að ráðast fram gegn bar-
áttudeigum her Sómalíumanna
með það lokatakmark í huga að
steypa óvinsælli stjórn Siads.
Hann segir að sé þetta rétt hafi
Eþíópíumenn vanmetið hrapal-
lega baráttuvilja sómölsku her-
mannanna og hæfni Siads til að
sameina almenning gegn Eþí-
ópíumönnum. Eþíópíumenn
virðast hafa talið að staða Siads
væri svo veik að þeir gætu losað
sig við hann með einu lokaátaki,
sem þyrfti ekki að kosta of mikla
áhættu, og Rússar virðast hafa
samþykkt þetta. En eins og vest-
rænn diplómat hefur sagt:
„Jafnvel þótt Sómalíumönnum
sé i nöp við Siad, hata þeir Eþí-
ópíumenn. Þeir munu berjast til
að verja land sitt.“
Afleiðingin virðist vera sú að
sjálfhelda ríki á Sómalíu-víg-
stöðvunum. Sómalíumenn halda
EÞÍÓPÍSKT herlið er enn í svæói 35 km innan landamæra Sómalíu, þar
sem það hefur verið síðan það náði á sitt vald landamæraþorpunum
Balembale og Goldogob 10. júlí þegar styrjöld brauzt aftur út milli
Eþíópíumanna og Sómalíumanna. Eþíópíumenn gerðu síðast árás 21.
október þegar þeir töldu ranglega að herlið Sómaliu yrði upptekið við
hersýningu á byltingardegi stjórnarinnar i höfuðborginni Mogadishu.
Síðan stríðið hófst hafa 500
sómalskir hermenn og
óbreyttir borgarar fallið og 1.200
særzt, en 800 hinna særðu hafa
náð sér og eru aftur komnir á
vígstöðvarnar. Styrjöldin hófst
með því að Eþíópíumenn réðust
fram á breiðri víglínu með
stuðningi sovézkra skriðdreka og
nokkurra sómalskra uppreisnar-
manna. Margir töldu víst að það
sem byggi að baki væri að Rúss-
ar og Khaddafy Líbýuleiðtogi
vildu færa sér í nyt að athygli
heimsins beindist þá að Líbanon
og írak til þess að ná yfirráðum
yfir austurhorni Afríku. Eþí-
ópíumenn virðast hafa haldið að
það yrði auðvelt verk, þar sem
stjórn Siad Barre stæði höllum
fæti.
Síðan Rússar hættu að styðja
Siad og lögðust á sveif með
Eþíópíumönnum 1977 hafa sov-
ézkir ráðunautar verið reknir frá
Sómalíu og Bandaríkjamenn
fengið aðgang að flotahöfninni
Berbera skammt frá innsigling-
unni í Rauðahaf. Bandaríkja-
stjórn hefur heitið Siad 42 millj-
óna dollara hernaðaraðstoð til
tveggja ára og hraðað sendingu
hergagna til Sómalíu síðan sókn
Eþíópíumanna hófst. En Banda-
ríkjamenn hafa verið tregir til
að styðja Siad, þar sem hann er
eindreginn sósíalisti, stjórnar
með harðri hendi og hefur tekið
dræmt í áskoranir um að slaka á
taumunum og bæta ástandið í
efnahagsmálunum sem eru í
kalda koli. Ein hættan er sú að
Siad noti bandaríska aðstoð til
að koma á fót „Stór-Sómalíu“,
sem mundi ná yfir Ogaden-auðn-
ina í Eþíópíu, hluta Vestur-
Kenya og Djibouti.
Eþíópíumenn halda því fram
að þeir taki ekki þátt í átökunum
og að sómalskir uppreisnarmenn
í Eþíópíu hafi staðið að síðustu
sókninni. Vestrænir sérfræð-
ingar eru hins vegar sammála
því sem Siad segir að innrásar-
liðið sé skipað mönnum úr fasta-
her Eþíópíu og njóti stuðnings
Rússa og bandamanna þeirra,
þótt þeir vilji ekki gera of mikið
úr íhlutun Rússa. Eþíópískur
herforingi sagði í samtali, þegar
hann hafði verið tekinn til
fanga, að af 4.000 mönnum hans
væru aðeins 90 sómalskir upp-
reisnarmenn og hlutverk þeirra
er óljóst. Brezkur sérfræðingur,
Richard Greenfield, telur að sov-
ézkir ráðunautar séu með eþíóp-
íska herliðinu, en aðstoð Rússa
sé annars í lágmarki, þótt þeir
útvegi Eþíópíumönnum hergögn.
Greenfield sá engin merki um
kúbanska hermenn, sem hafa
varið Eþíópíustjórn falli í fjögur
ár. Siad sagði í haust að mikill
liðsauki kúbanskra hermanna
hefði verið sendur til Eþíópíu
með sovézkum skipum og flug-
vélum og þeir væru nú allt að
16.000 alls, búnir skriðdrekum og
brynvögnum. Siad sagði að öfl-
ugt kúbanskt herlið hefði verið
dregið saman á Jijiga-svæðinu. í
Washington var talið að kúb-
Eþíópískir hermenn: rangt mat leiddi til sóknarinnar.
„Austurhorn“ Afríku.
önsku hermennirnir væru ekki
nema 13—14.000, að fjöldi þeirra
hefði lítið breyzt og ólíklegt væri
að þeir mundu aðhafast nokkuð í
bráð.
Khaddafy hefur einnig stutt
Eþíópíustjórn og hvatt til bylt-
ingar í Sómalíu í marga mánuði.
Hann sæi sér hag í því að stjórn,
sem nyti stuðnings Eþíópíu,
kæmist til valda í Sómalíu, segði
upp flotasamningnum við
Bandaríkin og gengi í and-
bandarískt bandalag Líbýu,
Eþíópíu og Suður-Jemens. Frétt-
ir herma að Khaddafy hafi út-
vegað sómölsku uppreisnar-
mönnunum vopn og þjálfað þá.
Brezkur fréttaritari, sem ný-
lega heimsótti vígstöðvarnar,
varð lítið var við bardaga og sá
þá verksummerki eftir átök, en
baráttuhugur ungra sómalskra
nýliða og hatur þeirra á Eþíópíu-
því fram að önnur árás sé yfir-
vofandi en sérfræðingar í Mog-
adishu telja að Eþíópíumenn
muni ekki taka þá áhættu vegna
afleiðinganna, sem slíkri árás
mundu fylgja, heldur viðurkenna
mistök sín og hörfa frá sómölsku
yfirráðasvæði. Ef það reynist
rétt þurfa Bandaríkjamenn ekki
að óttast að Eþíópíumönnum
takist að ná Norður-Sómalíu á
sitt vald, einangra hafnarborg-
ina Berbera frá Mogadishu og
svipta þá þeirri fótfestu, sem
þeir hafa náð á austurhorni Afr-
íku.
Styrjöld er ekki eina vanda-
mál Sómalíumanna: flóttamenn,
hungursneyð, flóð og erlend af-
skipti þjaka landslýðinn. Tíu ára
samneyti við Rússa hafði þrúg-
andi áhrif á þjóðlífið. Þá var
landsmönnum bannað að tala
við útlendinga og þjóðin hefur
ekki enn fengið tjáningarfrelsi á
ný. Tilraunir hafa verið gerðar
til að laða að erlent fjármagn, en
kerfið er þess eðlis að það fælir
erlenda kaupsýslumenn í burtu
— ítalskur verktaki hefur t.d.
kvartað yfir því að ekki sé hægt
að ferðast að vild um landið og
skrifstofubáknið sé martröð.
Annar útlendur segir að Sómal-
íumenn séu orðnir svo háðir öðr-
um að þeir geti ekki hjálpað sér
sjálfir. Spilling á æðri stöðum er
meiriháttar vandamál, sem ekki
hefur verið reynt að leysa.
FYRIRBURÐIR A SKALMÖLD
ný skáldsaga eftir Óskar Aðalstein
Kjörin bók fyrir bókavini.
PHOTOS AND FACTS ABOUT ICELAND
eftir Rafn Hafnfjörð
Tilvalin gjöf til vina erlendis.
HÓFADYNUR
eftir Halldór Pétursson, dr. Kristján Eldjárn
og Andrés Björnsson
Öndvegisbók fyrir hestamenn. - örfáar bækur eftir.
EN HVAÐ ÞAÐ VAR SKRÝTIÐ
eftir Pál J. Árdal og Halldór Pétursson
Bók fyrir yngstu lesendurna. - Uppseld hjá forlaginu
★ ★ JÓLAKORT ★ ★
4 LISTAVERKAKORT EFTIR KJARVAL
fyrir listunnendur
20 TEGUNDIR
af öðrum mjög fallegum
jólakortum og pakkakortum.
★ ★ ★ JÓLAPAPPÍR ★ ★ ★
5 FALLEGAR TEGUNDIR
i plastumbúðum (70x100 sm.)
takmarkaðar birgðir.
★ ★ ★ SMÁMYNDIR ★ ★ ★
UPPHLEYPTAR BARNAMYNDIR
í römmum (10,5x14,5 sm.)
eftir Mary May.
★ ★ ★ VEGGSPJÖLD ★ ★ ★
UPPHLEYPTAR LJÓSMYNDIR OG TEIKNINGAR
i ýmsum stærðum (fyrir unga fólkið).
★ ★ ★ PÚSLUSPIL ★ ★ ★
MEÐ MYNDUM EFTIR MARY MAY.
r ★ ★ LÍMMIÐAR ★ ★ ★
MARGAR GERÐIR AF LITMYNDUM,
með fallegum barnateikningum
eftir Mary May
FÁANLEGT í FLESTUM BÓKA-,
GJAFA- OG RITFANGAVERSLUNUM
LANDSINS
30 ÁRA REYNSLA í OFFSETPRENTUN
i