Morgunblaðið - 21.04.1983, Blaðsíða 18

18 MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 21. APRÍL 1983
„Með sameiginlegu átaki
sigrumst við á erfiðleikunum"
Uúsfvllir var á stjórnmálafundi, sem Vorboði, félag sjálfstaeóiskvenna í Hafnarfirði, efndi til sl. mánudagskvöld.
„Stjórnmálaflokkar eru tæki, verk-
færi lýðræðisins. Kjósendur sem að-
hyllast lík sjónarmið sameinast um
þann flokk sem þeir telja fylgja þeim
sjónarmiðum á þingi eða í lands-
stjórn. Auðvitað eru kjósendur sama
flokks ekki sammála að öllu leyti og
hver kjósandi fær ekki skraddara-
saumaðan flokk eftir eigin höfði.
Stjórnmálaflokkur er að vissu leyti
samnefnari og getur sem slíkur oftast
náð mciru fram í anda fylgismanna
sinna þegar á heildina er litið, en þótt
menn stofnuðu fleiri og smærri flokka
um sérsjónarmið sín.
Það er erfitt að sjá, að nokkur
kostur sé nú vænlegri til þess að
skapa festu og tiltrú í stjórnmála-
starfseminni en einmitt sá að efla
samhentan Sjálfstæðisflokk ... “
Þannig komst Geir Hallgrimsson,
formaður Sjálfstæðisflokksins, að
orði í ræðu sem hann hélt í upphafi
kosningabaráttunnar á Akureyri.
Segja má að þetta hafi verið þráð-
urinn í baráttu flokksins fyrir þess-
ar kosningar, að um tvo kosti sé að
ræða: Sjálfstæðisflokkinn annars
vegar og vinstri flokkana hins veg-
ar.
Þessa stefnu hefur Albert Guð-
mundsson, efsti maður á lista
Sjálfstæðisflokksins, notað sem
forsendu fyrir yfirlýsingum sínum
um það að í þessum kosningum geti
sjálfstæðismenn fengið meirihluta
á alþingi.
Geir Hallgrímsson vekur máls á
því í hinum tilvitnuðu orðum hér á
ofan, að stjórnmálaflokkar séu
samnefnari svipaðra sjónarmiða.
Stærð Sjálfstæðisflokksins sýnir að
stefna hans er þannig úr garði gerð
að hún höfðar til flestra íslendinga,
jafnt til sjávar og sveita og í hvaða
stétt sem þeir starfa. Og það hefur
verið eitt af einkennum Sjálfstæð-
isflokksins undanfarin ár, þegar
barátta einstaklinga innan hans um
sæti á framboðslistum, völd og
áhrif, hefur farið fram fyrir opnum
tjöldum, að máiefnalegt starf á veg-
um flokksins hefur verið unnið í
kyrrþey og góðum friði. Á síðasta
landsfundi flokksins þegar í senn
var tekist á um menn í trúnaðar-
stöður og afstöðuna til ríkisstjórn-
arinnar voru jafnframt samþykktar
einum rómi ítarlegar yfirlýsingar
um einstaka þætti þjóðmála. Og
þótt andstæðingar Sjálfstæðis-
flokksins kenni hann við „íhald“,
leiðir gaumgæfileg athugun á
stefnuskrám flokkanna fyrir þessar
kosningar lesandann óhjákvæmi-
lega að þeirri niðurstöðu að í stefnu
Sjálfstæðisflokksins: Frá upplausn
til ábyrgðar felist fleiri nýmæli en í
stefnuyfirlýsingum vinstri flokk-
anna. Það þarf í sjálfu sér ekki að
koma á óvart, því að vinstri flokkar
eru í eðli sínu kreddufastir og nýju
flokkarnir tveir á vinstra kanti eru
þar að auki til orðnir í kringum eins
konar „idée fixe“ kvenfrelsi og af-
nám þingræðis, raunar verður ekki
heldur annað sagt um álmálið og
Alþýðubandalagið eða framsókn og
SÍS. Yrði stefnuskrá Sjálfstæðis-
flokksins hrundið f framkvæmd
myndi það breyta meiru í íslensku
þjóðfélagi en ef vinstra moðið yrði
enn haft að leiðarljósi.
í Sjálfstæðisflokknum er óskýr-
anlegur slagkraftur sem getur bæði
komið fram í öflugri stöðu undir
forystu sterkra leiðtoga og mál-
efnalegri skírskotun sem verður öll-
um ljós þegar flokksforystumenn
leggjast á eitt. Þess hefur orðið vart
í seinni tíð að einskonar goðar verði
til innan flokksins, það sem helst
hefur ýtt undir þessa þróun í
Sjálfstæðisflokknum eru prófkjör-
in. Reynsla flokksins á Vestfjörðum
nú sýnir að þessi aðferð við val á
frambjóðendum ræður úrslitum um
að flokksmenn gangi saman í einni
fylkingu. Ætli Sjálfstæðisflokkur-
inn að afnema prófkjörin verður að
gera það samtímis um land allt á
grundvelli breiðrar samstöðu til að
halda frið og sættir.
Með þetta í huga verða menn að
lesa þá setningu í stefnuskrá
Sjálfstæðisflokksins sem er lykill-
inn að aðgerðum flokksins í efna-
hagsmálum, að „verðbólgunni verði
náð niður með samstilltu átaki allr-
ar þjóðarinnar". Þetta átak er síðan
skýrt nánar í 10 liðum. Það sem þar
segir er raunar aukaatriði þegar til
þess er litið að það sem mestu
skiptir er að geta myndað hið „sam-
stillta átak“, að geta skapað þær
pólitísku aðstæður í þjóðfélaginu að
menn sætti sig við þá erfiðleika sem
átakinu fylgja. Til eru fjölmargar
leiðir vilji menn sigrast á verðbólg-
unni. Hvað gera menn ekki ef þeir
lifa um efni fram? En það er erfið-
ara í að komast en um að tala. Van-
máttur þeirrar ríkisstjórnar sem
enn situr sannar að við vandann
verður ekki ráðið um leið og Sjálf-
stæðisflokknum er ögrað eins og
gert var við myndun ríkisstjórnar-
innar. Hvað svo sem líður tali fram-
sókn-.manna um niðurtalningu í 12
vikur 1981 á 12 ára stjórnarferli
þeirra, þá er ljóst að á þessum 12
árum miðaði best fyrri hluta árs
1977 undir forystu Geirs Hall-
grímssonar í viðleitninni við að ná
tökum á verðbólgunni. En þá um
vorið hoppaði Ólafur Jóhannesson,
samráðherra Geirs og formaður
Framsóknarflokksins, inn á verð-
bólgna kröfu um 100 þús. gkr. lág-
markslaun með alkunnum afleið-
ingum.
Kosningastefnuskrá Sjálfstæðis-
flokksins skiptist í þessa kafla:
Tveir kostir; leið Sjálfstæðisflokks-
ins; bætt lífskjör; eign fyrir alla —
átak í húsnæðismálum; betra
mannlíf; friður og frelsi; bjartari
framtíð.
Kostunum tveimur er lýst með
þessum orðum: „I alþingiskosning-
unum standa íslendingar frammi
fyrir tveimur kostum. Þeir geta
kosið breytingu með stuðningi við
Sjálfstæðisflokkinn eða óbreytt
ástand með stuðningi við vinstri
flokkana." Flokkurinn boðar engin
töfralyf gegn verðbólgu en stefna
hans byggist á því að fjárhagslegt
sjálfstæði þjóðarinnar sé tryggt á
ný og efnahagslegu jafnvægi náð.
Ríkið á að ganga á undan með því
að draga úr eyðslu sinni og skatt-
heimtu. Gengi á að skrá miðað við
stöðu atvinnuvega og jafnvægi í
milliríkjaviðskiptum. Aðilar vinnu-
markaðarins komi sér sjálfir saman
um kaup og kjör er samræmist getu
atvinnuveganna. Eðlilegt verðlag sé
fryggt með frjálsri verðmyndun,
þar sem samkeppni er næg. Orku-
'83
lindir landsins á að hagnýta til að
leggja grundvöll að nýrri framfara-
sókn. Við byggingu orkuvera skal
þess gætt vað samræmi sé milli
markaðsöflunar fyrir orku og virkj-
unarframkvæmdir. Sjálfstæðis-
flokkurinn bindur sig ekki við það
atriði, að íslendingar eigi meiri-
hluta í stóriðjufyrirtækjum heldur
segir að eignaraðildin skuli ráðast
hverju sinni af því sem hagkvæm-
ast er og áhættuminnst fyrir þjóð-
arbúið. Eins og málum er nú komið
vegna óhóflegrar skuldasöfnunar
vinstri stjórna í útlöndum gefst
varla svigrúm fyrir íslenska
aðila til lántöku erlendis í því skyni
að reisa sjálfir áhættusöm stóriðju-
fyrirtæki.
Sjálfstæðisflokkurinn vill af-
nema tekjuskatt á almennum
launatekjum, jafnframt því sem
persónufrádráttur nýtist láglauna-
fólki að fullu. Tekjum hjóna á að
skipta á milli þeirra fyrir álagningu
skatts og lækka skal eignarskatta á
íbúðir. í kaflanum um bætt lífskjör
er að finna sextán áhersluatriði um
hina ýmsu þætti og verða þau ekki
talin hér. Af kjördæmaþáttunum í
sjónvarpinu má ráða að menn telji
skipta miklu til að draga úr við-
skiptahallanum að kaupa íslenskt.
Um það segir Sjálfstæðisflokkur-
inn: „Samkeppnisaðstaða íslensks
iðnaðar sé styrkt og innkaupum
opinberra aðila sé að öðru jöfnu
beint til innlendra fyrirtækja. Skil-
yrði séu sköpuð til að endurnýjun
og viðgerð á skipastólnum geti farið
fram hér á landi. Lögð sé áhersla á
að nýta þau tækifæri sem innlendur
markaður gefur fyrir fiskvinnslu-
tæki, veiðarfæri og rafeindabúnað,
jafnframt því sem stuðlað sé að út-
flutningi í þessum greinum." Starf-
semi opinberra stofnana á að at-
huga og endurskoða og eru Fram-
kvæmdastofnun, Húsnæðisstofnun,
fjárfestingarlánasjóðir og ríkis-
bankar nefndir þar til sögu. Hús-
hitunarkostnað á að lækka þar sem
hann er óeðlilega hár og orkujöfn-
unargjald á að nota svo sem ætlað
var.
Stefna Sjálfstæðisflokksins í hús-
næðismálum hefur verið rækilega
kynnt, þeir sem eru að eignast sína
fyrstu íbúð fái 80% lán með betri
kjörum en aðrir. Athyglisverð er
tillaga flokksins um að sérstakar
skattaívilnanir verði veittar þeim
einstaklingum, sem leggja reglu-
lega fé inn á bundna reikninga. Þá
aukningu frjáls sparnaðar sem af
þessu hlýst á að nota til að standa
undir auknum þörfum húsnæðis-
lánakerfisins.
Vakið er máls á því að í umróti
þjóðfélags í mótun og þeirri upp-
Vinstri stjórnir & verðbólga:
íslandsmet í
óðaverðbólgu
Vinnuveitendasamband íslands spáir 110% hækkun framfærsluvísitölu frá
upphafi til loka árs 1983, en að meðalhækkun hennar milli áranna 1982 og 1983
verði 90%. Helztu forsendur fyrir þessari spá eru að 15% hækkun verði á
Bandaríkjadal í júní nk. og gengissig í samræmi við launa og verðbreytingar í
öðrum mánuðum, sem og að áhrif frá hærri launakostnaði og orlofslengingu
komi fram í maí og ágúst. Miðað er við óbreyttar niðurgreiðslur vöruverðs og
núverandi vísitölureglur.
Samkvæmt upplýsingum Ólafs
Davíðssonar, framkvæmdastjóra
FÍI, hefur þróun verðbólgu verið
sem hér segir að undanförnu: 1) síð-
ustu 3 mánuði 100—120%, 2) síð-
ustu 6 mánuði 90—100%, 3) síðustu
12 mánuði 82—85%.
í stjórnarsáttmála núverandi rík-
isstjórnar frá í febrúar 1980 er
meginverkefni hennar tilgreint svo:
„Ríkisstjórnin mun vinna að hjöðn-
un verðbólgu, þannig að á árinu
1982 verði verðbólga orðin svipuð og
í helztu viðskiptalöndum Islend-
inga.“ Verðbólga í þessum ríkjum
er 5-7%. Hér stefnir hún hinsvegar
— frá upphafi til loka árs — yfir
100% markið, ef ekki koma til sér-
stakar viðnámsaðgerðir, og í
80—90% hækkun milli ára.
VERÐBOLGA1960-1983
VIÐREISN
VINSTRI
'61 63 65 67 69 71 73
GEIR
VINSTRI----j\ ^0
75 '77'79 ‘m ffí
í rúman áratug viðreisnar, 1959
— 1971, var meðalverðbólga á ári
hérlendis um 10% og stöðugleiki í
efnahagsþróun. Vinstri stjórn, sem
hér var mynduð 1971, tók við um
5% verðbólgu en skilaði af sér
rúmlega 50% verðbólgu 1974. Ríkis-
stjórn Geirs Hallgrímssonar, sem
mynduð var 1974, tókst að ná verð-
bólgu niður í um 26% á miðju ári
1977. Þá var verðbólguskriðunniu
hleypt á fulla ferð á ný með óraun-
/