Morgunblaðið - 19.01.1984, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 19. JANÚAR 1984

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Að-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 250 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 20 kr. eintakiö.
Opinberir starfs-
menn og álver
Hættuboðar kreppunnar
segja hvarvetna til sín í
þjóðarbúskap íslendinga:
• Viðblasandi er að þjóðar-
tekjur dragast saman þriðja
árið í röð. Sú staðreynd,
ásamt greiðslubyrði erlendra
skulda, sem gleypir fjórðung
útflutningstekna okkar, sníð-
ur launaþróun í landinu
þröngan stakk.
• Þorskafli, sem undanfarin
ár hefur numið 300 til 460
þúsund tonnum, dregst veru-
lega saman 1984. Leyfður há-
marksafli er aðeins 220 þús-
und tonn, með fyrirsjáanleg-
um afleiðingum fyrir undir-
stöðuatvinnuveg okkar og
þjóðartekjur.
• Atvinnuleysi er meira nú
en verið hefur sl. einn og hálf-
an áratug og eykst ef fram
heldur sem horfir um afla-
brögð.
Þeir kreppuþættir, sem hér
hafa verið raktir, bitna fyrst
og fremst á launþegum hins
almenna vinnumarkaðar,
fólkinu í framleiðslugreinun-
um, sem stendur verst að vígi
hvað varðar uppsagnartíma,
atvinnuöryggi, lífeyriskjör
o.s.frv.
Á sama tíma og launþegar í
framleiðslugreinum, sjávar-
útvegi og iðnaði, þ.e. drjúgur
hluti skattborgara, horfa
framan í óvissu framtíðar um
atvinnu og afkomu gengur
hluti opinberra starfsmanna
fram í kröfugerð, sem er í
engu samræmi við viðblas-
andi efnahagsstaðreyndir. Sú
var tíð að forsvarsmenn þess-
ara hópa sögðust meta lækk-
un verðbólgu til kjarabóta, ef
rétt er munað, og dunduðu við
að framreikna hvert pró-
sentustig, sem verðbólga
kynni að lækka um, til ígildis
kjarabóta. Sú staðreynd að
verðbólga hefur Iækkað úr
130% í upphafi liðins árs í um
15% í upphafi þessa árs er
hinsvegar hvergi tíunduð nú.
Þannig felldi trúnaðarráð
kennara kröfugerð BSRB á
hendur ríkinu og taldi hana
ekki ganga nógu langt. Hlið-
stæð viðbrögð hafa komið
fram hjá talsmönnum Starfs-
mannafélags Ríkisútvarpsins.
Þessi sjónarmið hafa verið
kirfilega tíunduð í fjölmiðlum
undanfarna daga. Sú þreng-
ing, sem þjóðarbúskapurinn
sætir, segir að sjálfsögðu til
sín í kjörum opinberra starfs-
manna sem annarra. Og víst
er í þeirra hópi láglaunafólk,
sem er ekki ofsælt af hlut sín-
um. Engu að síður býr hinn
opinberi starfsmaður við mun
meira öryggi margvíslegt en
láglaunafólk á almennum
vinnumarkaði og allnokkur
hluti opinberra starfsmanna
hefur tekjumöguleika um-
fram svokallaða dagvinnu.
Það skýtur því skökku við
ef opinberir starfsmenn ætla
að hafa forgang um launa-
stefnu, er gengur þvert á
efnahagslegar staðreyndir —
og heggur að þeim markmið-
um stöðugleika í efnahagslífi,
sem tryggja eiga rekstrarör-
yggi undirstöðugreina og at-
vinnuöryggi fólks á almenn-
um vinnumarkaði. í þeirri
stöðu sem sjávarútvegur og
framleiðslugreinar eru nú í er
launasprenging og nýtt verð-
bólguskrið ekki réttur mót-
leikur gegn atvinnuleysi, sem
því miður fer vaxandi. Þvert á
móti. Ef leiðin liggur til auk-
ins atvinnuleysis og tekju-
missis verulegs hluta skatt-
borgara, sem í raun eru
launagreiðendur opinberra
starfsmanna, fær krafan um
samdrátt í hvers konar opin-
berum rekstri byr í segl. Þjóð-
in verður að færa samfélags-
leg útgjöld að greiðslugetu
sinni.
Krafa viðsemjenda ÍSAL
um 40% kauphækkun er af
sama toga. Samræmi þarf að
vera í launaþróun atvinnu-
greina í landinu. Og þó álverð
sé á uppleið nú er það háð
sveiflum. Það er skammt að
baki að fjölmörgum álverum í
heiminum var lokað. Deilur
íslenzkra stjórnvalda og eig-
enda álversins eru óleystar.
Það er varhugavert, eins og
allt er í pottinn búið, að auka
á þann vafa sem vera kann til
staðar um framtíðarrekstur
þessa stóra vinnustaðar.
Enginn mælir því í mót að
skoða þarf kjarastöðu þeirra
lægst launuðu og verst settu.
Ótímabær kröfugerð betur
settra, sem gengur gegn
viðblasandi efnahagsstað-
reyndum, er helzti Þrándur í
Götu þess að hægt sé að rétta
hlut hinna verst settu.
Eins og nú árar skiptir
mestu máli að koma í veg
fyrir nýja verðbólguskriðu,
sem yrði hin hliðin á ótíma-
bærri launasprengingu,
treysta rekstrar- og atvinnu-
öryggi, og skapa skilyrði til
nýrrar grósku í þjóðarbú-
skapnum. Leiðin til raun-
hæfra kjarabóta liggur um
vöxt þjóðartekna. Víxlspor á
þeim vegi yrðu okkur dýr og
kæmu harðast niður á þeim
sem sízt skyldi. Fyrirhyggja
er betri en feigðarflan.
Fasteignamat ríkisins:
Fasteignamat á höfuð-
borgarsvæðinu hækkar
um 57% en 47% úti á landi
Á NÆSTUNNI verða tilkynningarseðlar um nýtt fasteignamat bornir til
fasteignaeigenda með eyðublöðum fyrir skattframtal. Alls eru sendir út
rúmlega 99 þúsund seðlar til nálægt 80 þúsund eigenda. Eigendur, sem
ekki fá senda seðla, geta fengið upplýsingar um fasteignamat eigna sinna
hjá Fasteignamati ríkisins.
Umboðsmönnum fasteignaeigenda, sem búsettir eru erlendis, er bent á
að þeir geta fengið seðla afhenta á aðalskrifstofu FMR, að því er segir í
frétt frá Fasteignamati ríkisins.
Síðan segir:
Ákvörðun Yfirfasteignamats-
nefndar um framreikning fasteigna
til sæmræmis við almennar verð-
hækkanir á fasteignamarkaðnum
var á þá leið að fasteignir á höfuð-
borgarsvæðinu skuli hækka um
57% og 47% í öðrum landshlutum
og að frádregnum afskriftum.
Endurmat af hálfu Fasteignamats-
ins og sérstakir úrskurðir vegna
matskæra geta í vissum tilfellum
haft áhrif á matsfjárhæðir sem
orkar til frávika.
Sem dæmi um mat fasteigna í
Reykjavík má taka eftirfarandi
dæmi:
Tveggja herbergja 65 mz íbúð í
steinsteyptri þriggja hæða blokk í
Breiðholtshverfi er metin á 956 þús-
und krónur.
Þriggja herbergja íbúð 81 m2 að
stærð í sömu blokk er 1.178 þúsund
krónur í fasteignamati.
Fimm herbergja 126 mz sérhæð í
sænsku timburhúsi í Vogahverfi er
metin á 1.417 þúsund krónur.
í sama húsi er tveggja herbergja
kjallaraíbúð, 52 m2. Hún er metin á
612 þúsund krónur.
Gamalt bárujárnsklætt timbur-
hús á hlöðnum kjallara í Austur-
bænum er metið á 854 þúsund krón-
ur. Það er 87 m2.
Einlyft einbýlishús í Fossvogs-
hverfi, 226 mz, er metið á 3.747 þús-
und krónur.
Sex hæða steypt skrifstofuhús í
Kvosinni er 1208 m2. Fasteignamat
þess er 16.673 þúsund krónur.
Utan Reykjavíkur má taka þessi
dæmi:
Tveggja hæða raðhús í Kópavogi
úr steinsteypu, 288 m’, er metið á
3.240 þúsund krónur.
Forsteypt einnar hæðar einbýl-
ishús í Hafnarfirði, 180 m2, er metið
á 2.700 þúsund krónur.
Tveggja hæða steinsteypt einbýl-
ishús á Akureyri, 251 m2 er metið á
2.292 þúsund krónur.
Einnar hæðar einbýlishús á
Akranesi, 144 m2, er metið á 1.533
þúsund krónur.
Hlaðið einbýlishús á Egilsstöðum
á einni hæð, 110 m2, er metið á 616
þúsund krónur.
Sem dæmi um fasteignamat á
jörðum má taka jörð í Borgarfirði.
Jörðin hefur liðlega 40 hektara tún,
gott íbúðarhús og útihús fyrir 270
gripi. Einnig jarðhita og silungs-
veiði. Mat hennar er 2.033 þúsund
krónur.
Sýnir vandræði
fólksins í landinu
— segir Kristján Thorlaci-
us, formaður BSRB, vegna
ályktunar trúnaðarráðs
Kennarafélags Reykjavíkur
„ÉG TEL aö þetta sýni glögglega
hver.su mikil vandræðin eru orðin hjá
fjöldanum af fólki í landinu vegna
þeirrar stórfelldu kjaraskerðingar
sem orðin er,“ sagði Kristján Thorl-
acius, formaður BSKB, í samtali við
Morgunblaðið, vegna frétta af
trúnaðarmannafundi Kennarafélags
Keykjavíkur í fyrradag, þar sem fram
kom að einungis Iftill hluti hans
treysti sér til þess að skrifa undir
samning, gerðan á grundvelli þeirrar
kröfugerðar sem BSRB hefur lagt
fram í samningum sínum við ríkis-
valdið.
„Það hefur orðið um 30% kjara-
skerðing hjá launafólki í landinu og
fjöldinn allur af kennurum og raun-
ar um 25% af öllum félögum BSRB
hafa undir 15 þúsund krónum í laun
á mánuði, sem er auðvitað gjör-
samlega óviðunandi. Kröfur þær
sem samninganefnd BSRB hefur
sett fram miða að því, að hlutur
þeirra sem verst eru settir verði
bættur verulega og í öðru lagi að
kaupmáttur 1. janúar 1984 verði
ekki minni en var í upphafi síðasta
ársfjórðungs 1983 og sá kaupmáttur
verði tryggður með grunnkaups-
Kristján Thorlacius
hækkunum á þriggja mánaða fresti.
Tilgangur þessara krafna er fyrst
og fremst sá að stöðva kjaraskerð-
inguna. Hana verður að stöðva til
þess að launafólk í landinu verði
ekki gjaldþrota. Næsta stig er að fá
fram kauphækkanir á móti vænt-
anlegum verðhækkunum á árinu,
því reikna má með að áfram verði
verðbólga í landinu, þó hún sé kom-
in verulega niður samkvæmt því
sem Þjóðhagsstofnun segir. Þá
fyrst er framkvæmanlegt að vinna
að því í áföngum að ná upp hinni
gífurlegu kjaraskerðingu sem orðin
er. Þetta er sú stefna sem Banda-
lagið hefur mótað.
Ég minni á það að það hafa kom-
ið fram kröfur hjá öðrum hópum
um að vinna upp þessa 30% kjara-
skerðingu í einum áfanga. Það er að
mínum dómi algerlega óraunhæft,
því að svo miklar kauphækkanir í
einu lagi skila sér einfaldlega út í
verðlagið jafnóðum, og skila því
ekki árangri. Launþegar eiga ekki
önnur úrræði en þau að krefjast
stöðvunar á kjaraskerðingunni; að
þegar verði hlutur hinna lægstlaun-
uðu bættur verulega og síðan verði
tekist á við það í áföngum að vinna
upp kjaraskerðinguna.
Mér er hins vegar alveg ljóst, og
það sýna þær ályktanir sem félög
innan BSRB hafa gert undanfarið,
þar á meðal kennarar, að sérstak-
lega yngra fólkið í hópi launafólks
er orðið mjög illa statt og svo að-
þrengt að það þarf á verulegum
kjarabótum að halda. Ef næstu vik-
ur verða ekki notaðar vel til samn-
inga þá óttast ég að stjórnvöld mis-
si þessi mál öll úr höndum sér,“
sagði Kristján Thorlacius að lokum.