Morgunblaðið - 05.12.1984, Blaðsíða 52

52
MORGUNBLAÐIÐ, MIDVIKUDAGUR 5. DESEMBER 1984
Framlag til skammdegisumræðu
Athugasemdir við skrif blaðamanns Mbl
eftir Kristin M.
Bárðarson
Hirin ágæti blaðamaður Mbl.
Guðmundur Magnússon hóf í blaði
sínu um miðian nóvember 83, um-
ræðu um Islandssögukennslu í
grunnskólum, sem flokka má sem
skammdegisumræðu, þ.e. hún
hófst í nóvember, þegar dag var
tekið verulega að stytta og lognað-
ist útaf í mars, þegar vorjafndæg-
ur voru skammt undan.
Enn á ný, þegar skammdegið er
að skella á, vekur þessi blaðamað-
ur Mbl. máls á efni sem varðar
skólamál; lögverndun kennara-
starfsins. Er það gleðiefni, bæði
foreldrum skólabarna, kennurum
og áhugafólki um skólamál, hve
blað allra landsmanna sýnir
skólamálum mikinn áhuga, sbr.
framlag þess til skammdegisum-
ræðunnar um íslandssögukennsl-
una og nú um lögverndun kenn-
arastarfsins. Jafnframt er það
áhyggjuefni hvort Mbl. hyggst
viðhafa sömu vinnubrögð nú og
fyrir ári, þegar leiðarahöfundur
blaðsins sakaði skólarannsókn-
ardeild um, að standa þannig að
undirbúningi námsefnis í ís-
landssögu að það væri „takmarkað
við tímabilin 870-930, 1700-1720
og 1840—1880 eða 120 ár“ (leiðari
Mbl. Engin íslandssaga, 15. nóv.
1983), fullyrðing sem sett var
fram af mikilli vanþekkingu. Síð-
ar var skrifað af blaðamanni Mbl.
„að fúsk og leikir hafi komið í stað
alvarlegs lærdóms í skólum" (Mbl.
18. febr. 1984). Þessi skilgreining á
vel við framlag Mbl. til skamm-
degisumræðu síðastliðins vetrar.
Þegar Mbl. hefur nú umræðu um
lögverndun starfsheitisins kenn-
ari, er vissulega ástæða til að
óttast að einkenni hennar af hálfu
Mbl. verði „fúsk og leikir".
Svo virðist sem tilefni þessara
skrifa Mbl. nú, sé að fram er kom-
ið á Alþingi frumvarp um lög-
verndun starfsheitis kennara.
Flutningsmenn eru Hjörleifur
Guttormsson, Jóhanna Sigurðar-
dóttir og Kristófer Már Kristins-
son. Þó má vera að blaðamaður
Mbl. vilji hefja á ný skemmdeg-
isskólamálaumræðu sína af ein-
hverjum öðrum hvötum.
Ákaflega óviðeigandi ummæli
fjármálaráðherra um kennara-
stéttina í ræðustól Alþingis,
greinar og lesendabréf (Sbr. grein
Karenar Jónsdóttur, „Árás á
kennarastéttina?" í Mbl. 14. nóv.)
benda þó til að enn eigi að skera
upp herör gegn kennurum.
I lok greinar sinnar um „lög-
verndun eða atvinnufrelsi" hvetur
blaðamaður Mbl. til „gagnrýninn-
ar umræðu um atvinnuréttindi og
athafnafrelsi almennt". Þó er
grein þessi ekki skrifuð sem til-
legg í slíka umræðu og vonandi
fellur hún ekki í gryfju „fúsks og
leikja", þó greinarhöfundur sé
starfandi kennari, heldur eru hér
nokkrar athugasemdir við skrif
blaðamanns Mbl.
Lögverndun starfsheit-
isins er réttlætismál
Blaðamaður Mbl. varpar því
fram í grein sinni að lögverndunin
sé einhvers konar réttlætismál,
„sé sjálfsögð og eðlileg". Vonandi
eru flestir sammála um að svo sé,
a.m.k. er verið að tilhlutan
menntamálaráðherra og kennara-
samtakanna, að semja lagafrum-
varp um þetta efni. Blaðamaður
Mbl. telur að lögverndun sé höft
og segir: „Rannsókn sögunnar
leiðir líka í ljós að hvers kyns
bönd og höft á framleiðslu, versl-
un og þjónustu eru ávísanir á fá-
tækt og stöðnun.
„Mörgum kann að virðast, að
lögverndun kennara.. sé svo
takmörkuð skerðing á atvinnu-
frelsi, að ekki sé ástæða til að hafa
áhyggjur af henni. Fráleitt sé að
bera hana saman við hömlur á
t.a.m. framleiðslu og kaupsýslu."
Eins og hér er réttilega bent á er
allsendis óraunhæft að sýna fram
á að lögverndun starfsgreina verði
beitt almenningi til heilla og
framfara. Það er löggjafarans að
meta hvað sé almenningi til heilla
í þessu tilviki. Álmenningsheiil er
hugtak sem endalaust má deila
um, enda telur blaðamaður Mbl.
að varla detti „nokkrum heilvita
manni í hug að halda því fram að
„almenningsheiir knýi á um slíka
vernd“, þ.e. lögverndun kennara-
starfsins.
„KHÍ hefur útskrifaö
um 100 kennara á ári
undanfarin ár. Margir
hafa ekki snúiö sér að
kennslu, aðallega vegna
lélegra Jauna og því leit-
aö sér að betra launuðu
starfi.“
Efasemdir blaöa-
manns Mbl.
Blaðamaður Mbl. hefur einkum
fjögur atriði í huga þegar hann
setur fram efasemdir sínar. Hann
segir: „í fyrsta lagi hafa engin
marktæk rök verið færð fram til
að réttlæta lagasetninguna". Þrír
stjórnarandstöðuþingmenn hafa
lagt fram frumvarp til laga um
lögverndun starfsheitis kennara,
eins og áður er nefnt. í greinar-
gerð þeirra er bent á að kjör kenn-
ara hafi stórversnað á undanförn-
um árum og gamalreyndir kenn-
arar hafi horfið unnvörpum til
annarra starfa. Þingmennirnir
segja: „Við þessar aðstæður er
nauðsynlegt að hlúa sem best að
kennaramenntun og kennara-
starfinu, til að gera það eftirsókn-
arvert. Ein leið í þeirri viðleitni er
að starfsheitið kennari verði lög-
verndað." Þingmennirnir þrír ætla
að með lögverndun starfsheitisins
kennari eflist staða kennara og
„meiri áhersla verði lögð á að búa
svo að þeim að unnt verði að
manna skólana fólki sem búið hef-
ur sig undir starfið." Um þessa
röksemdafærslu segir blaðamaður
Mbl: „ekki virðast mér þetta burð-
ug rök.“ Svo virðist sem blaða-
manni Mbl. sé ókunnugt um flótta
margra góðra kennara úr
kennarastarfinu vegna lélegra
launa. Þetta hæfa fólk hefur átt
auðvelt með að leita sér að betur
launuðu starfi. Því miður geta
ekki allir kennarar haft kennslu
sem „hobbý". Sumir eru að koma
sér þaki yfir höfuðið eða hafa
fyrir fjölskyldu að sjá.
Síðan víkur blaðamaður Mbl.
réttilega að því „að lögverndunin
snertir fleiri en þá, sem hún á að
taka til. Lögverndunin er sannar-
lega ekki einkamál þeirra sem lok-
ið hafa kennsluréttindaprófum.
Hún kemur skólabörnum og for-
eldrum þeirra við.“ Mikið rétt,
enda hafa foreldrafélög og for-
eldrar marg oft lýst áhyggjum
sínum yfir að léleg launakjör
kennara leiði til lélegri kennslu.
Verða hæfir kennarar
útilokaöir
Blaðamaður Mbl. setur upp
ímyndað dæmi um kennara út-
skrifaðan úr Kennaraháskólanum
og hámenntaðan málfræðing án
kennsluréttinda. Síðan sest blaða-
maður Mbl. í dómarasæti og telur
„kennslufræðinginn augljóslega
Fyrirlestur
Fræðafundur verður haldinn í
Hinu íslenska sjóréttarfélagi
miðvikudaginn 5. desember nk.
og hefst hann kl. 17.00 í stofu
103 í Lögbergi, húsi Lagadeijdar
Háskóla íslands. Guðrún Ásta
Sigurðardóttir lögfræðingur flyt-
ur erindi sem heitir „Sjóveð".
í fréttatilkynningu frá Hinu
íslenska sjóréttarfélagi segir:
„Fyrirlesarinn sérhæfði sig í
þessu efni í lögfræðinámi sínu og
NOTAÐIR
AMERÍSKIR

****,
cA.OOO^c.ai
&*£*•*»
tn-b

JÖFUR HF
NYBYLAVEGI2
KÓPAVOGI
SIMI 42600

rS CHRYSLER
vanhæfari en hinn“, til að gegna
starfi íslenskukennara í efri
bekkjum grunnskóla. Með þessu
hyggst hann sýna fram á að „ein-
okunin þrengir kosti nemenda og
getur haft alvarleg áhrif á mennt-
un þeirra.“ Mikil er þekking blaða-
manns Mbl. á innra starfi
grunnskóla og námi í KHÍ.
Blaðamaður Mbl. víkur réttilega
að því að margir réttindalausir
kennarar eru starfandi í grunn-
skólum landsins. Flestir þeirra
starfa úti á landi, en þó er 1—2%
kennara í Reykjavik réttindalaus-
ir, sem er dálítið undarlegt, því
yfirleitt sækir fjöldi kennara
(„kennslufræðinga") um hverja
kennarastöðu sem er auglýst laus
til umsóknar í Reykjavík. Blaða-
maður Ml. segir: „jafnvel þótt
lögverndun kennarastarfsins verði
látin eiga þriggja ára aðlögunar-
tíma, svo sem þingmennirnir þrír
leggja til, er mjög ósennilegt að
það leysi vanda dreifbýlisskól-
anna.“
KHÍ hefur útskrifað um 100
kennara á ári undanfarin ár.
Margir hafa ekki snúið sér að
kennslu, aðallega vegna lélegra
launa og því leitað sér að betra
launuðu starfi. Margir kennarar
sem starfa við annað en kennslu
kæmu vafalítið til starfa, ef kenn-
urum væru búin viðunandi starfs-
skilyrði. Að mati kennara og
raunar menntamálaráðherra, er
með lögverndun starfsheitisins
verið að hlúa að kennaramenntun-
inni og gera starfið eftirsóknar-
vert. Nái lögverndunin fram að
ganga er ólíklegt að dreifbýlis-
skólar sitji uppi kennaralausir,
því menntaðir kennarar eru til í
flestar kennarastöður sem rétt-
indalausir eru í. Margir sem hafa
starfað sem réttindalausir kenn-
arar hafa farið síðar í háskólanám
og útskrifast sem kennarar, annað
hvort frá KHÍ, eða Háskóla ís-
lands.
í einni af aðfinnslum sínum
býst blaðamaður Mbl. við því, „að
margir menntaðir menn telji það
niðurlægjandi að setjast á skóla-
bekk í námsbraut þessari (þ.e.
uppeldis- og kennslufræði við fé-
lagsvísindadeild HÍ, innskot
KBM), með því að það er álit
margra, sem til þekkja, að fræðin
sem þar eru iðkuð séu fánýt og
vafasöm í meira lagi.“
Hingað til hefur nám við HÍ
ekki verið talið „niðurlægjandi" þó
svo menn hafi deilt um ágæti þess.
Ef til vill telur blaðamaður Mbl.
þessa röksemdarfærslu sína
„marktæk rök“ gegn lagasetningu
sem hefur það m.a. að markmiði
að hlúa að kennaramenntun.
Kennarar stöndum
saman
Mál er að linni, þó því fari fjarri
að grein blaðamanns Mbl. sé gerð
viðeigandi skil. Að endingu vil ég
hvetja kennara til að standa vörð
um starfsheiður sinn og láta ekk-
ert tækifæri ónotað til að svara
ómaklegum árásum á kennara-
stéttina. Við skulum muna að
samstaðan færði okkur hálfan sig-
ur í verkfalli BSRB. Samstaða í
þeim aðgerðum sem framundan
eru mun tryggja að orðið verði við
kröfu okkar um viðunandi
starfsskilyrði.
Kristinn M. BÁrðarson er kennari
rið Grunnskólann í Gaulrerjabæ í
Arnessýslu.
um sjóveð
samdi um það ritgerð til embætt-
isprófs í lögfræði. Hér er um að
ræða mjög mikilvægt efni í sjó-
rétti, sem nauðsynlegt er að
fjallað sé um á vettvangi Hins
íslenska sjóréttarfélags, m.a. í
ljósi tillagna um breytt ákvæði
um sjóveð, sem fram koma í
frumvarpi til nýrra siglingalaga,
er nú liggur fyrir Alþingi, en um
það mun fyrirlesarinn einnig
ræða.“
Fundurinn er öllum opinn.
*ms-. •- — i iinriarrirT • *» ii i • • tigimi nimmmr r wrr ir i nnn