Morgunblaðið - 05.12.1984, Page 56

56
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 5. DESEMBER 1984
Frá aðalfundi Fjórðungssambands
Vestfirðinga sem haldinn var í
Gagnfræðaskólanum á ísafirði.
Fjórðungsþing Vestfírðinga:
Jarðgöng milli fjarða grund-
völlur byggðar á Vestfjörðum
— Sjö prósent brottflutningur á ári að meðaltali frá þéttbýlisstöðunum sl. 12 ár
Fjórðungsþing Vestfirðinga var
haldið á ísafirði dagana 9. og 10.
september sl.
Aðalmál þingsins var frumvarp
að nýjum sveitarstjórnarlögum.
Félagsmálaráðherra Alexander
Stefánsson flutti framsöguræðu.
Þingstörf snérust að mestu um
sveitarstjórnarlögin, en í skýrslu
framkvæmdastjóra fjórðungssam-
bandsins komu fram svo uggvæn-
legar upplýsingar um íbúaþróun í
fjórðungnum, að öll önnur mál
hljóta að falla í skuggann.
Jóhann T. Bjarnason fram-
kvæmdastjóri fjórðungssam-
bands Vestfirðinga flutti í upp-
hafi þingsins ítarlega ræðu um
málefni fjórðungsins. Þar kom
fram að á árunum 1970—1982
hafa að meðaltali 6—7% íbú-
anna flutt burtu árlega af öllum
þéttbýlissvæðunum á Vestfjörð-
um. A móti kemur aðflutningur
fólks, sem er á flestum stöðum
nokkuð minni. Mest hlutfallsleg
fækkun varð í Gufudalshreppi,
þar fækkaði um 38,6% á þessum
tólf árum og eru nú taldir þar 43
íbúar, í Múlahreppi fækkaði um
36,7% í 14 manns og í Hróf-
bergshreppi um 34% í 31. Þrjú
byggðarlög skera sig hinsvegar
áberandi úr með fjölgun. I
Tálknafjarðarhreppi fjölgaði
íbúum um 45,5% í 355, í Bolung-
arvík fjölgaði um 33,4% í 1287
og í Hólmavíkurhreppi um
28,4% í 397. Hreyfing fólks til og
frá byggðarlögunum er með
ólíkindum. Þar sem staðfestan
er mest í Fellshreppi fluttu 37%
árlegs íbúafjölda úr hreppnum á
árunum 1970—1982 en 16%
fluttu í hreppinn. Þar sem
óróinn var mestur í Auðkúlu-
hreppi fluttu 169% árlegs íbúa-
fjölda úr hreppnum á þessum 12
árum, en 111% fluttu í hrepp-
inn. Á ísafirði fluttu 78% íbú-
anna burt, en 74% að, í Bolung-
arvík fluttu 74% burt, en 79%
að.
Fækkaði um 20 %
Fráiárinu 1930—1982 fækkáði
Jóhann T. Bjarnason framkvæmda-
stjóri F’órðungssambands Vest-
fjarða.
Alexander Stefánsson féiagsmála-
ráðherra flytur framsöguerindi sitt
um ný sveitarstjórnarlög.
Guðmundur H. Ingólfsson fráfar-
andi formaður fjórðungssambands-
ins flytur skýrslu stjórnar.
Vestfirðingum um 20%, á sama
tíma fjölgaði íslendingum um
110%. Vestfirðingum fækkaði
úr 13.071 í 10.452, en íslending-
um fjölgaði úr 109 þúsund í 235
þúsund. Vestfirðir eru eini
landshlutinn þar sem fækkun
hefur orðið síðan 1930.
Sjávarútvegur og fiskvinnsla
eru langstærstu atvinnuþætt-
irnir á Vestfjörðum og hefur
framlegð hvers íbúa verið þrisv-
ar sinnum hærri en landsmeð-
altal í þeim atvinnugreinum.
Þetta hlutfall kann nú að rask-
ast verulega vegna samdráttar í
bolfiskveiðum. Grundvallar-
atriði í styrkingu byggðar á
Vestfjörðum eru bættar sam-
göngur sagði Jóhann T. Bjarna-
son í ræðu sinni. Því þær einar
geta tryggt minni byggðarlög-
unum og sveitunum eðlilega
þjónustu s.s. á sviði heilbrigð-
ismála, skólamála og menning-
armála, auk þess sem starfsemi
atvinnufyrirtækja styrkist og
möguleikar gefast á samstarfi.
Hann sagði að jarðgangna-
gerð í gegn um erfiðustu fjöllin
væri eina raunhæfa lausnin til
að tryggja varanlegar samgöng-
ur milli mikilvægustu byggða-
svæðanna í fjórðungnum.
Má búast við hruni
sumra byggðarlaga
Mestur tími þingsins fór í um-
ræður um frumvarp að nýjum
sveitarstjórnarlögum, eins og
áður var getið. Álexan'der Stef-
ánsson félagsmálaráðherra gat
þess í framsöguræðu sinni, að i
stefnuyfirlýsingu núverandi rík-
isstjórnar væru ákvæði um að
draga verulega úr ríkisafskipt-
um og færa verkefni til sveitar-
félaga. Reynt verður að.fá fram
skarpari skil milli verkefna
Drög úr ályktun Fjórðungsþings
Vestfirðinga um ný sveitarstjórnarlög
Fjórðungsþing lýsir fullum
stuðningi við megintilgang og
markmið tillögu endurskoðunar-
nefndar, þ.e. að sjálfstjórn sveit-
arfélaga verði aukin, að réttar-
staða sveitarfélaga eigi að vera
sem líkust, að stuðla að vald-
dreifingu, að frelsi sveitarfélaga
um stjórn og verkefnaval verði
aukið, að framkvæmd og fjár-
hagsleg ábyrgð fari saman, að
efla og stækka sveitarfélögin og
að stuðla að lýðræðislegum
stjórnarháttum í sveitarstjórn-
armálum.
Fjórðungsþing metur það til
ávinnings ef tekst að sameina
sveitarfélögin í stærri heildir, en
telur að forsendur sameiningar
verði að landfræðilegar, við-
skiptalegar og félagslegar heild-
ir geti myndast. Þingið bendir á
þá reynslu sem fengist hefur af
frjálsu samstarfi smæstu sveit-
arfélaganna í landshlutasamtök-
unum. Þingið lýsir stuðningi við
sjálfsákvörðunarrétt sveitarfé-
laga um gjaldskrár eigin fyrir-
tækja. Þingið mótmælir lögbind-
ingu um 5 ára áætlunargerðir
sveitarfélaga. Þingið bendir á að
eftir áratugastarf frjálsra fjórð-
ungssambanda er ástæða til að
sá vettvangur verði lagður til
grundvallar nýbreytni í sam-
starfi sveitarfélaga. Fjórðungs-
þingið getur ekki fallist á að
svipta smæstu einingar sveitar-
stjórnarstigsins tillögu og
ákvörðunarrétti í samstarfi
sveitarfélaga. Fjórðungsþing
leggur til að allir kjörnir sveit-
arstjórnarmenn og varamenn
þeirra verði kjörgengir til full-
trúaráða héraðasamtaka. Fjórð-
ungsþing telur að samvinna
sveitarfélaga innan sýslunefnda
hafi verulegt hagnýtt og félags-
legt gildi. Verði stofnað til hér-
aðsþinga, bendir fjórðungsþingið
á, að innan samtakanna verði
viðurkenndar einingar s.s. odd-
vitafundir. Kostnaður af störf-
um héraðsþinga vill fjórðungs-
þingið að verði borinn uppi af
framlagi jöfnunarsjóðs og
byggðasjóðs og að framlögin
verði ekki skert frá því sem nú
er. Fjórðungsþingið lýsir ánægju
sinni með gerð samstarfssátt-
mála ríkisstjórnarinnar og Sam-
leggur mikla áherslu á að sam-
starfið fjalli um stjórnunarlegt
og fjárhagslegt sjálfstæði sveit-
arfélaganna.
f lokaorðum segir að Fjórð-
ungsþing Vestfirðinga telji mjög
tímabært, að ný sveitarstjórn-
arlög verði sett og telur mikil-
vægast að eðlileg framþróun
sveitarstjórnarmála sé þar
mörkuð. Þingið áréttar, að ný-
skipan sveitarstjórnarmála
verði grundvölluð á fjórðungs-
samböndum sem þróast hafa í
áraraðir án afskipta ríkisvalds-
ins og að séð verði til þess að hin
nýja skipan kippi ekki sam-
starfsvettvangi smæstu sveitar-
félaganna, þ.e. sýslunefndar-
fundunum, burt.