Morgunblaðið - 13.02.1985, Síða 37

MORGUNBLAÐIÐ, MIDVIKUDAGUR 13. FEBRtJAR 1985
37
„Finndu hvað vatnið er heitt
- þetta er engu líkt!“
Bladamaður ásamt Boris Spassky og Arthur Yusupov á leiðinni út í Nauthólsvík. Morgunbliðift/Árni Sæberg
Með Spassky og
Yusupov við heita
lækinn í Nauthólsvík
og Larsen og Van
der Wiel í hlýj-
unni á Loftleiðum
„Ég Ktla í gönguferð ásamt
landa mínum Yusupov — endilega
komdu með. Þú getur spjallað við
okkur á leiðinni. Ég ætla að sýna
Yusupov heita lækinn í Nauthóls-
vík. Ég fór oft út í Nauthólsvík
þegar ég tefldi einvígið við Vlast-
imil Hort hér um árið. Nei, ég fór
aldrei í lækinn,“ sagði Boris
Spassky, stórmeistari, þegar blaða-
maður hitti hann á Hótel Loftieið-
um á mánudagskvöldið. Spassky
kynnti mig fyrir landa sínum, Arth-
ur Yusupov, á sinn hlýlega hátt.
Hann hefur lítið breyst frá því
hann tefldi einvígin við Bobby
Kischer og Vlastimil Hort, utan að
hárið hefur gránað.
„Veðrið er hlýrra en þið eigið
að venjast í febrúar, er ekki
svo?“ sagði Spassky þegar við
komum út. Ég samsinnti því og
sagði, að veturinn hefði verið
óvenju mildur. Það hefði vart
snjóað í allan vetur. „Það hafa
verið miklir kuldar í Evrópu í
vetur. Þó ekki svo mjög í Frakk-
landi, en fyrir skömmu var ég í
Þýzkalandi. Þar var nístings-
kuldi," sagði Spassky og sveipaði
frakkanum þétt að sér.
„Það var yfir 20 stiga frost í
Moskvu þegar ég fór þaðan,"
sagði Yusupov. „Hlýindin hér
komu mér á óvart, en það er
kuldi í gjólunni," bætti hann við.
Við röltum í hægðum okkar suð-
ur Hlíðarfót, veginn suður í
Nauthólsvík. Ég spurði Spassky
hvemig mótið legðist í hann, því
það orð hefði farið af honum upp
á síðkastið, að hann þætti orðinn
friðsamur við skákborðið. „Éger
friðsamur maður í eðli mínu, en
hlakka til mótsins. Ég kem
hingað til að tefla, mér er ekkert
að vanbúnaði. Ég tefldi síðast á
Olympíuskákmótinu fyrir
Frakklands hönd og vann eina
skák en gerði 12 jafntefli."
— Var ekki sérkennilegt að
tefla fyrir Frakkland eftir að
hafa í öll þessi ár teflt fyrir Sov-
étríkin, skýt ég inní. „Jú, munur-
inn var mikill. Það eru gerðar
miklar kröfur til skákmanna
þegar þeir tefla fyrir hönd Sov-
étríkjanna, sem eðlilegt er. Sov-
étríkin eru forustuland í skák.
Til sigurs er ætlast af sovéskum
skákmönnum. Kröfurnar á hinn
bóginn eru allt aðrar í Frakk-
landi. Frakkar hafa ekki eignast
skákmann í fremstu röð á þess-
ari öld, en það er uppgangur í
frönsku skáklífi."
— Hvað um sigurmöguleika á
mótinu nú?
„Ég stefni að sigri, að sjálf-
sögðu. Ég á von á harðri keppni
frá Yusupov og Hort, en á ekki
von á Larsen sterkum. íslenzku
skákmennirnir eru sterkir og
geta blandað sér í baráttuna um
efstu sætin. Þetta er í fimmta
sinn, sem ég kem hingað til
lands — kom fyrst 1957. Síðan
tefldi ég einvígið við Bobby um
heimsmeistaratitilinn árið 1972.
Ég á góðar minningar um Is-
land, þrátt fyrir að hafa misst
titilinn hér á landi. Og konan
mín er sérstaklega hrifin af ís-
landi. Við búum í nágrenni Par-
ísar og hún á íslenzkan hest og
þykir vænt um hann. Ég kann
vel við mig í Frakklandi, það er
gott land að búa í. Ég leik mikið
tennis," svaraði Spassky.
Þetta er fyrsta ferð Arthurs
Yusupov hingað til lands. Hann
tefldi á þriðja borði fyrir hönd
þjóðar sinnar á ólympíuskák-
mótinu í Grikklandi. Er stiga-
hæsti keppandinn á afmælismóti
Skáksambandsins. Þetta er
fyrsta ferð hans hingað og talið
berst að íslenzkum skák-
mönnum.
„íslenzka skáksveitin vakti
mikla athygli á Ólympíuskák-
mótinu," sagði Yusupov. „Við
vorum í raun heppnir að bera
sigur úr býtum í viðureign okkar
við íslenzku sveitina á Olympíu-
skákmótinu. Helgi ólafsson lék
illa af sér í jafnteflislegri stöðu á
1. borði gegn Belyavsky og sá
sigur tryggði okkur sigurinn.
Um tíma leit illa út fyrir okkur.
Jón L. Árnason átti mjög væn-
lega stöðu á 4. borði, ég lék
ónákvæmt gegn Jóhanni Hjart-
arsyni á 3. borði og Margeir Pét-
ursson fékk vænlega stöðu gegn
Tukhmakov á 2. borði. En okkur
tókst að rétta úr kútnum og
sigra í lokin, en íslenzku skák-
mennirnir sýndu þá að þeir geta
bitið frá sér.
Ég hef teflt við tvo íslenzka
skákmenn. Tvívegis við Margeir
Pétursson og við Jóhann Hjart-
arson. Ég veit af reynslu að þeir
eru ágætir skákmenn og verðug-
ir andstæðingar."
— Þú ert stigahæsti keppand-
inn og hlýtur því að teljast sig-
urstranglegastur. Spassky tók
þegar undir orð mín, en Yusupov
bara hló. „Stigin skipta engu
þegar sest er að tafli," sagði
hann og bætti við. „Ég er kom-
inn til að tefla og mun leggja
mig fram um að tefla eins vel og
ég get, eins og alltaf . Ég er
ánægður að vera hér, að fá tæki-
færi til að tefla á mótinu."
— Eins og þú sagðir, þá ertu
nýkominn frá Moskvu og hefur
væntanlega fylgst náið með ein-
vígi Anatolys Karpov og Garris
Kasparov. Hvorn telur þú sigur-
stranglegri?
„Við megum ekki gleyma því
að Karpov þarf aðeins einn vinn-
ing til sigurs, þannig að mögu-
leikar hans hljóta að teljast
meiri. En Kasparov hefur teflt
af mikilli hörku upp á síðkastið
og staðan er gjörþreytt frá því
Karpov hafði fimm vinninga for-
skot, 5—0. Karpov hefur gefið
mikið eftir og ekki sami kraftur-
inn og í byrjun einvígis. Kasp-
arov tefldi síðustu skák sína af
miklum krafti og mjög vel.“
— Moskvubúar fylgjast vænt-
anlega vel með, en hvorn styðja
þeir?
„Ég hreinlega veit ekki hvorn
fólk vill hefja til heimsmeistara.
Ég hef sökkt mér ofan í skákir
þeirra, stúderað þær og fylgst
með keppendum.“
— Spassky, nú var haft eftir
þér, að Karpov myndi bera sigur
úr býtum.
„Já, en staðan í einvíginu hef-
ur gerbreyst frá því ég lét þau
orð falla. Karpov virðist hafa
gefið eftir. Það er ekki sama
sjálfsöryggið og festan yfir leik
hans. Kasparov hefur breytt
stöðunni úr 0—5 í 3—5, þannig
að allt getur gerst. Þá megum
við ekki gleyma því að Karpov
hefur misst af vinningsleiðum í
skákum sínum og slíkt er ávallt
niðurdrepandi. Það getur allt
gerst í einvíginu, en við við skul-
um hafa í huga að Karpov nægir
aðeins einn vinningur til viðbót-
ar. Það kann að reynast nóg.“
Frá heita læknum sjáum við
gufuna stíga til lofts. Brúnin
lyftist á Spassky og hann bregð-
ur fyrir sig rússnesku. Það fer
vel á með þeim félögum, þó ann-
ar hafi kosið að yfirgefa föður-
land sitt og búa vestan járn-
tjalds. Þeir brosa og þeim finnst
greinilega mikið til þess koma,
að nokkrir fastagestir láta fara
vel um sig í hitanum í læknum.
„Þú fyrirgefur þó ég bregði
rússneskunni fyrir mig,“ segir
Spassky og bætir við: „hún er
mitt móðurmál og mér gefst bet-
ur að tjá mig.“
Spassky er léttur á fæti, tiplar
á steinum yfir lækinn og Yus-
upov brosir að tilburðum hans.
„Finndu hvað vatnið er heitt,
þetta er engu líkt,“ kallar
Spassky til landa síns um leið og
hann dýfir höndinni ofan í vatn-
ið. Dvölin við lækinn var þó stutt
— norðan gjóluna hafði hert og
kulda setti að okkur. Við gengum
áleiðis til baka, nú hraðar en áð-
ur. „Það er eins gott þið kvefist
ekki,“ sagði ég, en þeir brostu
bara. Eru vanir kuldanum frá
heimalandi sínu.
Bent Larsen og Van der Wiel
voru af fara yfir skák á Hótel
Loftleiðum þegar blaðamann bar
að garði. Larsen tók ljúfmann-
lega á móti mér og kynnti mig
fyrir Van der Wiel. Talið barst
þegar að veðrinu og Van der Wi-
el kvaðst undrandi á blíðunni.
„Ég fór úr nístingskulda í Hol-
landi í góða veðrið hér á íslandi,
* þrigRja stiga hita. Hvern hefði
órað fyrir því,“ sagði hann og
brosti. Og Larsen tók undir og
lýsti ánægju með góða veðrið.
„Ég þoli ekki kulda," sagði hann
og gretti sig. „Kuldarnir í
Skandinavíu eiga illa við mig.
Ekkert er jafn fjarri mér en fara
á skíðum eða vera á skautum.
Þess vegna flutti ég til suðlægari
landa. Hef búið í Argentínu í
nokkur ár þó ég eigi ennþá lög-
heimili á Kanaríeyjum.
Ég kom til Danmerkur í des-
ember til þess að taka þátt í
svæðamótinu i Gausdal. Þá var
nístingskuldi og ég átti erfitt
með að venjast kuldanum á ný.
Tapaði tveimur fyrstu skákum
mínum í Gausdal, en tefldi nokk-
uð vel eftir það, þó ekki reyndist
það nóg til þess að komast á
millisvæðamót. Það er ekki í
fyrsta sinn, sem kuldinn hefur
sett strik í reikninginn. Ég stóð
mig illa á tveimur mótum, en var
þá veikur, fékk flensu. Síðasta
góða mótið mitt var í Nikic í
Júgóslavíu árið 1983 þegar ég
hafnaði í öðru sæti á eftir Garri
Kasparov," sagði Larsen.
— Já, þú hefur hrapað í stig-
um.
„Stigum, jú mikil ósköp en
þessi stigagjöf er heimskuleg,
hjóm, og í raun tilraun til þess
að breyta skákinni. Menn reyndu
að vinna skákmót í þá gömlu,
góðu daga þegar stig þekktust
ekki. í dag hugsa menn aðeins
um það eitt að tapa ekki stigum
og taflmennskan verður í sam-
ræmi við það,“ svaraði Larsen
um hæl og bætti við. „Ég er
hingað kominn til þess að tefla
og stefni á efsta sætið í mótinu.
Þetta getur orðið skemmtilegt
mót enda skemmtilegir skák-
menn. Kunn nöfn- eins og
Spassky, Hort og Yusupov og svo
eigið þig góða skákmenn. Ann-
ars komu úrslitin úr einvígi
Margeirs Péturssonar og Simens
Agdestein mér mjög á óvart. Ég
hef að vísu ekki séð skákirnar,
en Margeir tefldi mjög vel í
Gausdal og Agdestein var mjög
heppinn í mótinu."
— Þú hefur oft komið hingað
til lands og enn minnast menn
einvígis þíns og Friðriks ólafs-
sonar árið 1956.
„Já, það var í febrúar ef ég
man rétt. Þá var veðrið mjög
gott, bezti vetur frá 1919 að sagt
var,“ sagði Larsen og beindi máli
sínu til Van der Wiel. „Ég vann
það einvígi 4'á— 3‘á og var kom-
inn með tvo vinninga í forskot
þegar Friðrik vann tvær skákir í
röð, en mér tókst að vinna síð-
ustu skákina. tslendingum hefur
vafalítið þótt það súrt í broti að
þeirra maður skyldi tapa fyrir
Dana! Við vorum ekki vinsælir á
tslandi í þá daga, ha,“ sagði
hann og brosti.
„Það er skemmtileg tilviljun
að fyrir aðeins nokkrum dögum
heyrði ég viðtal við fyrrum
sendiherra Dana á tslandi og
hún var einmitt að tala um ein-
vígi okkar Friðriks árið 1956.
Sagði að í fyrsta sinn hefði Dani
komið til tslands í erindagjörð-
um, sem íslendingar hefðu kunn-
að að meta.“
Aftur snýr Larsen sér að Van
der Wiel til þess að lýsa sam-
bandi Dana og tslendinga. „Allt
Danahatur hvarf eins og dögg
fyrir sólu þegar handritin komu
til íslands. Ég man þetta glöggt,
því ég var einmitt hér á landi.
tslendingar flykktust niður að
höfn til að fagna komu þeirra og
skyndilega var gott að vera Dani
á Islandi. Síðan eru Danir bara
bezta fólk í augum tslendinga,
ekki satt?“ Ég samsinnti þessu
og Larsen fór að tala um öflugt
skáklíf á íslandi og sagði að
skákin væri einnig í mikilli sókn
í Danmörku.
„Ég held að áhrifin megi með
óbeinum hætti rekja til Friðriks
hér á landi og mín í Danmörku.
Tveir öflugir skákmenn komu
upp á sama tíma í þessum lönd-
um og mikill áhugi vaknaði. En
svo skrítið sem það er voru áhrif
okkar svo afgerandi að aðrir ná
ekki fylgja í kjölfarið. Ef til vill
hefur fólk haldið, að skák skuli
ekki tefld öðru vísi en við gerð-
um. Aðrir reyndu að taka upp
merkið, en náðu ekki að móta
eigin stíl. Kannski það sé skýr-
ingin og nú aldarfjórðungi síðar
koma fram sterkir skákmenn i
báðum þessum löndum. Ég held
að tengslin séu óbein — áhuginn
lifir og ungir skákmenn hafa
mótað eigin stil. Hitt er svo, að
það er ótrúlegt hve margir öflug-
ir skákmenn eru hér á landi.
Skákhefðin á sér djúpar rætur á
tslandi," segir Larsen.
Síminn í herbergi Larsens
hringdi og hann brá sér frá. Við
Van der Wiel tókum tal saman.
„Ég þekki vel til Margeirs Pét-
urssonar. Við tefldum saman á
unglingamótum, enda jafngaml-
ir. Ég hef átt erfitt uppdráttar
upp á síðkastið og hafnaði i 12
sæti á alþjóðlega skákmótinu i
Wijk aan Zee. Tefldi illa og flest
gekk mér á móti. Þar gerðist
nokkuð, sem aldrei hefur hent
mig áður á alþjóðlegu móti. t
unninni stöðu á móti landa mín-
um, Ree, lék ég heilum hrók
beint í dauðann. Ég vona ég nái
að rétta úr kútnum," sagði þessi
ungi stórmeistari frá Hollandi.
HH.