Morgunblaðið - 03.04.1985, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVlkUDÁGUR 3. APRÍL Í985
Járnblendifélagið:
Lágt raforkuverð hafði afger-
andi áhrif á afkomuna 1984
— segir iðnaðarráðherra, Sverrir Hermannsson
LÁGT raforkuverö til járnblendifé-
lagsins hafði afgerandi áhrif á af-
komu verksmiðjunnar á Grundar-
„Skotárás“ á sauðfé
á Vestfjörðum:
Dómsmálaráð-
herra var ekki
kunmigt um
aðgerðirnar
ÞAÐ ER skylt samkvæmt lögum að
skjóta sauðfé í nauöum, ef björgun
þess er of hættuleg eða ef tvöfalt
verð þess dugar ekki fyrir þeim
kostnaði sem björgunaraðgerðum
hlýst. Þetta kom meðal annars fram
í svari Jóns Helgasonar dómsmála-
ráðherra við fyrirspurn frá Karvel
Pálmasyni, Alþýðuflokki, um skot-
árás á sauðfé á Vestfjörðum, úr
þyrlu Landshelgisgæslunnar í síð-
asta mánuði. Það var sýslumaður
Barðastrandarsýslu sem tók
ákvörðun um að lóga sauðfénu aö
höfðu samráði við sveitarstjóra Pat-
rekshrepps og Barðastrandarhrepps.
Dómsmálaráðherra sagði að sér
hefði ekki verið kunnugt um að-
gerðirnar fyrr en þær voru um
garð gengnar. Karvel Pálmason
sagði i umræðum um málið að um-
ræddar aðgerðir hefðu verið ógeð-
felldar og jafnvel viðbjóðslegar og
undir þetta tók Ólafur Þ. Þórðar-
son, Framsóknarflokki, er sagði
vinnubrögðin sem við voru höfð
forkastanleg.
tanga á seinasta ári, að áliti iðnað-
arráðherra, Sverris Hermannssonar,
en hann er ekki reiðubúinn eins og
sakir standa til að efna til nýrra
samninga við fyrirtækið. Þetta kom
fram í svari ráðherra við fyrirspurn
frá Ólafi Ragnari Grímssyni um raf-
orkuverð til járnblendiverksmiðj-
í svari sínu lagði Sverrir Her-
mannsson áherslu á að snúið hefði
verið frá gjald- og greiðsluþrota-
stefnu fyrri ríkisstjórnar. Nefndi
hann sem dæmi að árið 1982 var
verksmiðjan rekin með 152 millj-
ón króna halla og stefndi í 400
milljón króna tap 1983. Þetta hef-
ur nú breyst og á seinasta ári skil-
aði reksturinn 132 milljón króna
hagnaði.
Ráðherra benti einnig á að raf-
orkusölu til járnblendifélagsins
annars vegar og til ÍSAL hins veg-
ar megi ekki bera saman þar sem
ekki sé um sömu vöruna að ræða.
Landsvirkjun er ekki skylt að
selja verksmiðjunni nema helming
þeirrar orku, er hún þarf.
Árin 1979—1983 var ekkert auk-
ið hlutafé greitt til járnblendifé-
lagsins. 1979 og 1980 fóru fram
síðustu greiðslur upphaflegs
hlutafjár, samtals 28,6 milljónir
króna á verðlagi septembermán-
aðar 1984.
Á árunum 1981 til 1983 veitti
ríkissjóður félaginu lán að upp-
hæð 266,8 milljónir króna. Þá
veitti ríkissjóður ábyrgð á 122,1
milljón króna láni. Öllum hlut-
hafalánum var breytt í hlutafé á
seinasta ári og hlutafé aukið um-
fram það um 247,8 milljónir
króna. Þetta var gert til að treysta
fjárhagsgrunn fyrirtækisins.
Á gengi september 1984 er
heildarfjárhæðin sem ríkissjóður
hefur lagt til járnblendifélagsins
umfram það sem upphaflega var
ætlast til 431,6 milljónir króna.
Ólafur Ragnar Grímsson sagði
að kjarni málsins væri sá að járn-
blendifélagið borgar helmingi
lægra verð en álverksmiðjan f
Straumsvík. Þetta samsvarar því
að almenningur greiði með rekstri
fyrirtækisins yfir 100 milijónir
króna, eða 12—15 hundruð millj-
ónir króna á tíu árum.
Steingrímur Hermannsson forsætisráðherra og Albert Guðmundsson fjár-
málaráðherra ræðast við.
Stjórnvöld hafa gripið
inn í kjarasamninga
12 sinnum á 15 árum
STJÓRNVÖLD hafa gripið 12 sinnum inn í launasamninga með beinum
hætti á síðastliðnum 15 árum, samkvæmt yfirliti sem Þjóðhagsstofnun hefur
tekið saman fyrir forsætisráðherra, sem svar við fyrirspurn frá Karvel
Pálmasyni, Alþýöuflokki, um íhlutun stjórnvalda í kjarasamninga. í svari
forsætisráðherra kom fram að einungis einu sinni á sama tímabili hafa verið
gerðir almennir kjarasamningar til lengri tíma en eins árs, sem ríkisstjórn
hefur ekki rofið. Það var árið 1976.
I lögum sem tóku gildi 19. nóv-
ember 1970 var kveðið á um frest-
un á greiðslum samsvarandi
tveimur stigum kaupgreiðsluvísi-
tölu til 1. september 1971 eða sem
samsvarar 1,9% kauphækkun. Þá
Raunvextir afurðalána
1984 voru 1,9% til 10,3%
RAUNVEXTIR afurðalána til innanlandsframleiðslu miðað við tímabilið frá
1. ágúst 1984 tii 1. september 1985 voru -7% en til útflutningsframleiðslu
31,9%, þ.e. áður en tekið hefur verið tillit til eftirgjafar gengismunar af hálfu
Seðlabankans. Að teknu tílliti til hennar verða raunvextir 19,9%
Það var viðskiptaráðherra,
Matthías Á. Mathiesen, sem veitti
þessar upplýsingar í fyrirspurna-
tíma á sameinuðu þingi sl. þriðju-
dag er hann svaraði fyrirspurn frá
Kjartani Jóhannssyni Alþýðu-
flokki um raunvexti afurðalána.
Kjartan Jóhannsson gagnrýndi
þann mikla mun er hann sagði
vera milli afurðalána til innan-
landsframleiðslu og til útflutn-
ings. Sagði þingmaðurinn það
furðulega stjórnarstefnu að ætla
útflutningsgreinunum að standa
undir 20 til 30% raunvöxtum á
sama tíma og fyrirtæki sem fram-
leiða á innlendan markað njóta
neikvæðra vaxta.
f svari ráðherra kom fram að á
tímabili því sem fyrirspurnin
beinist að, hefði meiriháttar geng-
isfelling átt sér stað, sem skekkir
myndina nokkuð. Ef raunvextir
afurðalána fyrir allt árið 1984 eru
reiknaðir kemur f ljós að lán út á
innanlandssölu skila 1,9% raun-
vöxtun, en afurðalán vegna út-
fiutnings 21,4% án vaxtaeftirgjaf-
ar, en 10,3% með eftirgjöf.
var einnig ákveðið að hækkun ið-
gjalda og verðhækkun áfengis og
tóbaks skyldi ekki bætt í launum.
í júlímánuði 1972 voru gefin út
bráðabirgðalög um tímabundnar
efnahagsráðstafanir er kváðu á
um að kaupgreiðsluvísitala skyldi
vera óbreytt.
Með lögum um neyðarráðstaf-
anir vegna jarðelda á Heimaey
1973 var 2% viðlagagjald sett á
söluskattsstofn og var sú hækkun
ekki reiknuð í kaupgreiðsluvísitöl-
una.
Árið eftir gripu stjórnvöld með
margvíslegum hætti inn í kjara-
samninga. f fyrsta lagi með bráða-
birgðalögum sem sett voru 21. maí
um tímabundnar ráðstafanir til
viðnáms gegn verðbólgu. Þar var í
fyrsta lagi kveðið á um bindingu
vísitölubóta. Þá voru einnig sett
bráðabirgðalög 24. september
sama ár um launajöfnunarbætur,
bætur almannatrygginga og verð-
lagsmál, en með þeim voru al-
mennar verðlagsuppbætur af-
numdar á tímabilinu 1. október til
31. maí 1975. f þeirra stað komu
launajöfnunarbætur sem greiddar
voru sem föst upphæð á laun að
ákveðnu marki.
1976 var söluskattsstofn hækk-
aður með lögum og ákveðið að sú
hækkun verðlags sem af hlytist
myndi ekki valda hækkun á kaup-
greiðsluvísitölu.
Með lögum um ráðstafanir í
efnahagsmálum 1978 voru verð-
bætur og verðbótaauki launa
helminguð fram til 1. desember
1978. Sama ár litu einnig dagsins
ljós bráðabirgðalög um kjaramál,
en með ákvæðum þeirra átti há-
mark verðbóta frá 12. september
að vera hið sama i krónutölu og
reiknast samkvæmt ákvæðum
gildandi kjarasamninga á dag-
vinnulaun samsvarandi 300 þús-
undum króna á mánuði.
Árið eftir voru hin frægu
ólafslög sett. Þar var meðal ann-
ars útreikningi verðbóta breytt.
Um áramótin 1980/81 voru gef-
in út bráðabirgðalög um ráðstaf-
anir til viðnáms gegn verðbólgu.
Verðhækkun launa sem til
greiðslu skyldi koma 1. mars var
ákveðin 7% lægri en hún hefði
orðið samkvæmt óiafslögum.
f ágústmánuði 1982 voru verð-
bætur á laun skertar um 2,9% er
greiða átti út 1. september. Einnig
var ákvæði um að lækka um helm-
ing þá verðbótahækkun launa sem
ella hefði orðið 1. desember 1982
og nam lækkunin 7,72%.
Að lokum var bráðabirgðalög-
um beitt 1983 í maí og voru verð-
bætur á laun felldar niður á tíma-
bilinu frá og með 1. júní 1983 til og
með 31. maí 1985.
Myndlistarhá-
skóli íslands
RAGNHILDUR Helgadóttir,
menntamálaráóherra, hefur lagt
fram frumvarp til laga um Myndlist-
arháskóla íslands (MHÍ) og er gert
fliwnci
ráð fyrir í frumvarpinu að hann verði
fræðslustofnun, er veiti kennslu og
þekkingu í myndlistar-, listiðnaðar-
og myndmenntagreinum. Stefna
frumvarpsins er að MHÍ verði ríkis-
rekinn sérskóli á háskólastigi. Eldri
lög um Myndlista- og handíðaskóla
íslands eru frá 1965.
Lagt er til í frumvarpinu að í
skólanum verði fjórar deildir, en
þær skiptast síðan í nokkur skor.
Nám í myndlistar-, listiðnaðar- og
iðnhönnunardeild tekur fjögur ár,
en nám í myndmenntadeild tekur
eitt ár og veitir rétt til kennslu í
myndmenntagreinum við fram-
haldsskóla.
Rétt til að þreyta inntökupróf í
skólann hafa þeir sem lokið hafa
undirbúningsdeild MHÍ, eða námi
Ragnhildur Helgadóttir
á myndlistarbraut í framhalds-
skóla. í frumvarpinu eru einnig
ákvæði um þá er sækjast eftir að
komast í undirbúningsdeild MHf.
Árlegur starfstími skólans skal
vera, samkvæmt frumvarpinu, 9
mánuðir. Kostnaður vegna skól-
ans verður greiddur úr ríkissjóði
og er gert ráð fyrir að útgjalda-
auki verði ef frumvarpið fæst
samþykkt 8,1 milljón króna.
STIÍTTAR MNGFRÉTTIR
Olíuleit
Þingmennirnir Gunnar G.
Schram og Björn Dagbjartsson,
Sjálfstæðisflokki hafa lagt fram
fyrirspurn til iðnaðaráðherra um
olíuleit á Iandgrunni íslands. f
fysta lagi spyrjast þeir fyrir um
hvað rannsóknum á landgrunni
milli fslands og Jan Mayen Kði og
olíuleit þeirri sem ráð var fyrir
gert í samkomulagi við Norðmenn
18. júní 1982. f annan stað spyrj-
ast þingmennirnir fyrir um hve-
nær haldið verði áfram rannsókn-
um og auðlindaleit á svæðinu út
af Eyjafirði og Skjálfandaflóa
sem fyrst var kannað 1978.
Lækningamáttur jarösjávar.
Gunnar G. Schram spyr heil-
brigðisráðherra um hvað líði
framkvæmd ályktunar sem sam-
þykkt var á Alþingi 1982 um
könnun á lækningamætti jarð-
sjávar við Svartsengi.
Útflutningur niðurgreiddra
land bú naöarafu rða
Eiður Guðnason, Alþýðuflokki,
hefur lagt fram fyrirspurn til
landbúnaðarráðherra í nokkrum
liðum, meðal annars um hvernig
þeim útboðum á útflutningi
niðurgreiddra landbúnaðarafurða
hefði verið háttað og hvenær þau
fóru fram.
Hvalveiðar
Lögð hefur verið fram fyrirspurn
til sjávarútvegráðherra um hval-
veiðar. Fyrirspyrjandi er Valdi-
mar Indriðason, Sjálfstæðis-
flokki, sem vill fá að vita hvort
teknar hefði verið ákvarðanir um
framhald hvalveiða og þar með
hrefnuveiða við ísland eftir þetta
ár.