Morgunblaðið - 14.06.1985, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 14. JÚNÍ 1985
Trúir þú á stjörnuspeki?
— eftir Gunnlaug
Guðmundsson
Ég er oft spurður þeirrar spurn-
ingar hvort ég „trúi á stjörnu-
speki“. Viðmælandi minn horfir
síðan iðulega vorkunnsömum aug-
um á mig og oftar en ekki skín viss
fyrirlitning úr svipnum. Hvernig
getur þessi náungi verið svo vit-
laus að trúa á stjörnuspeki!
í gegnum árin er ég orðinn öllu
vanur og depla því ekki auga er ég
mæti slíku viðmóti. í seinni tíð er
ég farinn að nota sama svarið aft-
ur og aftur. Ég spyr á móti: „Trúir
þú á bíla?“ Oftast eru viðbrögðin
þau að menn verða hálf hissa: „eh,
ha?“
Nú gætir þú hugsað sem svo:
Hvað á maðurinn eiginlega við?
Hvað kemur trú á stjörnuspeki
bílum eiginlega við?
Jú, svo er í pottinn búið að flest-
ir nota bílana sína, þeir trúa ekki
á þá. Líkt er farið með stjörnusp-
ekinga. Þeir nota stjörnuspeki.
Stjörnuspeki er þekkingartæki.
Hún er tæki sem er mjög hentugt
viljum við rannsaka persónuleika
ákveðins manns. Ef ég stend t.d. á
tímamótum og þarf að hugleiða
stöðu mína, hæfileika og langanir,
þá þarf ég einhverja viðmiðun.
Það að gefa slíka viðmiðun er eitt
helsta hlutverk stjörnuspekinnar.
Ég kall stjörnuspeki því oft sál-
arspegil, persónuleikalíkan eða
andlegan hníf og gaffal. í raun
þarf stjörnuspeki því ekki frekar
en bílar að tengjast trú.
Ef okkur þeim fjölmörgu sem
hafa lagt stund á stjörnuspeki
finnst hún merkilegt, skemmtilegt
og fallegt fag, hvernig stendur þá
á því litla áliti sem hún nýtur al-
mennt hjá fólki?
Ein helsta ástæða þess er fólgin
í kynningu stjörnuspeki á opinber-
um vettvangi, m.a. í fjölmiðlum.
öllu réttar væri þó að tala um það
hvernig hún hefur ekki verið
kynnt.
Staðreyndin er sú að lítið hefur
verið gert í því að kynna stjörnu-
spekina eins og hún raunverulega
er. Fólk stendur í þeirri trú að
stjörjiuspeki og stjörnuspáin {
dagblöðunum séu eitt og hið sama.
Er stjörnuspá dagsins, það að þú
fáir bréf í kvöld og ættir að halda
þig heima á morgun, ekki heila
málið? Að 2. maí verði góður dag-
ur en 5. maí slæmur? Er þetta
ekki stjörnuspeki? Flestir halda
að svo sé en í raun kemur þetta
stjörnuspeki ekkert við. Er það því
nokkur furða að fólk hafi aímennt
lítið álit á stjörnuspeki þegar eina
kynningin er í þessum dúr. Vanda-
mál stjörnuspekinnar er því tölu-
vert. Ekki er auðvelt að fást við
áratuga og jafnvel aldagamlan
misskilning og misnotkun. Vegna
þessarar slæmu kynningar hefur
myndast hálfgerður vítahringur.
Fagið laðar ekki að sér góða menn
sem gætu reist hag þess við. Marg-
ir góðir menn gagnrýna það sem
þcir halda stjörnuspeki en er í
raun skelfileg útþynning á hinu
upprunalegu fagi. Af sömu ástæðu
skortir kennslubækur. Á íslensku
er ekki til ein einasta bók sem
kynnir stjörnuspeki sem fag í
heild sinni. Hvað varðar stjörnu-
spárnar hef ég fyrir satt að marg-
ir blaðamenn hér á landi hafi
samið þessa dálka sjálfir og haft
gaman af að „leika á liðið“. Al-
gengt er síðan að blöðin kaupa er-
lenda bók með stjörnuspám sem
síðan er þýdd jafn óðum yfir á
íslensku. Höfundar þessara bóka
eru oft menn sem hafa lágmarks-
þekkingu á stjörnuspeki en eru
fyrst og fremst að vinna sér inn
peninga. í sjálfu sér er ekkert illt
um það að segja að öðru leyti en
því að ekki má taka mykjuna í
misgripum fyrir gullið.
Ef stjörnuspáin sem flestir
þekkja úr blöðunum kemur
stjörnuspeki ekkert við hvað kem-
ur þá í staðinn? Hver er sú
stjörnuspeki? Hvaða gagn getum
við haft af henni?
Vinsælust nútímastjörnuspeki
er svokölluð persónuleikastjörnu-
speki. Aðferðafræðin er sú að
dregið er upp kort fyrir stöðu
pláneta á fæðingarstund viðkom-
andi einstaklings miðað við fæð-
ingarstað. Munurinn á þessu og
stjörnuspám dagblaðanna er sá að
fjallað er urn hvern einstakling
fyrir sig. Málið er það að hver
maður hefur sitt sérstaka kort. í
raun sjá allir að útilokað er að
1/12 mannkynsins, t.d. hrútarnir,
fái bréf í kvöld eða að fjármálin
hjá öðrum tólfta hluta verði var-
hugaverð um miðjan maí. Auðvit-
að er slíkt fjarstæða og kemur
stjörnuspeki ekkert við, að öðru
leyti en því, að margir halda að
það geri það, sem auðvitað er nógu
slæmt. Allar slíkar úttektir sem
miða að því að setja stóra hópa
mannkynsins undir einn hatt eru
marklausar. Hver einstakur mað-
ur er samansettur úr mörgum og
margvíslegum þáttum sem eiga
sér sín tákn í stjörnumerkjunum.
Fyrir þá sem ekki þekkja til þess-
ara mála má geta þess að í raun er
ekki hægt að vera einungis hrútur
eða naut. Persónuleika hvers
manns er lýst útfrá mörgum
stjörnumerkjum. Þú getur verið í
hrútsmerkinu en einnig i nauti,
tvíbura, Ijóni og steingeit. Vilji
menn athuga persónuleikann er
nauðsynlegt að skoða alla þessa
þætti saman.
Það sem haft er til viðmiðunar í
stjörnuspeki eru stjörnumerkin 12
og einnig Sólin, Tunglið og plánet-
urnar Merkúr, Venus, Mars, Júpít-
er, Satúrnus, Úranus, Neptúnus og
Plútó. Reikna þarf út stöðu þess-
ara pláneta á himni á fæðingar-
stað og -stund, taka tillit til þess
hvar á himni þær eru staddar og
hver innbyrðis afstaða þeirra er.
Segjum svo að maður komi til
mín og biðji mig að gera stjörnu-
kort. „Góðan daginn, ert það þú
sem gerir stjörnukort?" segja
menn gjarnan. „Já,“ svara ég.
„Hvaða upplýsingar þarf ég að
gefa til að fá kort?“ „Þú þarft að
láta mig fá fæðingartíma, þ.e. á
hvaða klukkustund þú fæddist,
dag og ár og einnig hvar þú fædd-
ist. Nóg er að nefna bæinn í því
sambandi, t.d. Reykjavík eða Ák-
ureyri." „Allt í lagi, gerðu kort
fyrir mig, ég veit klukkan hvað ég
er fæddur. Tekur langan tíma að
gera kortið?“ Þar sem ég er nú-
tímamaður tekur það ekki svo
langan tíma að reikna út stjörnu-
kort. Ég nota tölvu. Tölvan reikn-
ar út plánetustöðuna og prentar
út viðeigandi texta með persónu-
lýsingu á tíu mínútum. Sama verk
tók mig heilan dag hér áður fyrr,
ef ég var vel upplagður, annars
yfirleitt 2—3 daga. Eins og sést á
þessu er hér um gífurlegan tíma-
sparnað að ræða. Venjuleg vinnu-
brögð eru þannig að ég læt við-
komandi fyrst fá kortið með tölvu-
keyrðri persónulýsingu og mæli
síðan með því að hann komi síðar
í munnlegan viðtalstíma þar sem
við ræðum kortið nánar.
Hvernig er svo þessi persónu-
lýsing?
Dæmigerð persónulýsing hefur
það markmið, eins og felst í orð-
inu, að lýsa persónuleikanum,
segja til um það hvernig hann er,
hvaða möguleika hann hefur og
hvaða þætti hann þarf að varast.
Menn segja gjarnan: „Persónulýs-
ing, ég hef ekkert við slíkt að gera,
ætli ég viti ekki nokk hvernig ég
er, he, he, he.“ Það má vel vera að
svo sé í mörgum tilvikum, en alls
ekki alltaf. Allir hafa gott af því
að setjast niður, þó ekki sé nema
eina kvöldstund og hugleiða sjálf-
an sig og stöðu sína í lífinu. Það er
einnig reynsla okkar sem stundum
stjörnuspeki að sjálfsímynd fólks
upp til hópa er mjög einhæf. Einn
ágætur maður sagði t.d. við mig:
„Eg hef alltaf litið á mig sem
bjartsýnismann og þar með búið.“
Staðreyndin er hins vegar sú að
maðurinn býr yfir fleiri hæfileik-
um og möguleikum en hann gerir
sér grein fyrir og yfirleitt nýtir.
Við sjáum það t.d. á því hversu
ótrúlegum árangri menn geta náð
á svo til hvaða sviði sem er, leggi
menn sig fram.
Persónulýsingu er skipt í
nokkra þætti. Dæmigerð persónu-
lýsing fjallar um lífsorku, vilja og
grunntón persónuleikans, um til-
finningar, undirmeðvitund og
daglegt hegðunarmunstur, um
hugsun og máltjáningu, um sam-
skipti, ást og vináttu, fegurðar-
Gunnlaugur Guðmundsson
„Allir geta haft not af
stjörnuspeki. Sem dæmi
má nefna að í uppeldi
getur hún hvatt foreldra
til að taka meira tillit til
eiginleika barnsins
sjálfs heldur en til sinna
eigin væntinga. Fólk
sem er statt á tímamót-
um, vill hugleiða stöðu
sína, skipta um starf
eða hvað eina getur nýtt
sér stjörnuspeki.“
skyn og gildismat, um starfs- og
athafnaorku, um þjóðfélagshug-
myndir og vaxtarmáta innan þjóð-
félagsins, um takmarkanir okkar
sem einstaklinga, um ytri per-
sónuleika okkar, fas og framkomu
og markmið okkar og þjóðfé-
lagshlutverk.
Sem dæmi um spurningar sem
við getum leitað svara við í
stjörnukortinu má nefna:
Hvert er sjálf mitt og grunn-
tónn?
Er ég í góðum tengslum við
sjálfan mig og hvernig beiti ég
vilja mínum?
Hverjar eru tilfinningalegar
grunnþarfir mínar?
Hvers konar daglegt lífsmunst-
ur á best við mig?
Hvernig beiti ég hugsun minni?
Hverjir eru hæfileikar hugsun-
ar minnar og hvað þarf ég að var-
ast?
Hverjar eru ástarþarfir mínar
og hvers konar manngerðir - iga
best við mig?
Hvernig er ég í nánu samstarfi
og hvað get ég gert til að mér
gangi betur að umgangast aðra?
Hvernig nýti ég starfsorku mína
og inn á hvaða svið er best að
beita henni?
Hvernig beiti ég kynorku
minni?
Hverjar eru lífsskoðanir mínar
og þjóðfélagshugmyndir?
Hver eru markmið mín og hvar
liggur helsti vaxtarbroddur minn?
A hvaða sviðum liggja helstu
veikleikar mínir og hömlur og
hverju vil ég breyta og hvað vil ég
bæta í fari mínu?
Hver er ábyrgð mín gagnvart
sjálfum mér og öðrum?
Hvaða hæfileikar mínir liggja
ónýttir?
Mig langar nú að varpa fram
einni spurningu: „Hvaða gagn get-
ur þú haft af stjörnuspeki?"
Álgengasta svarið er að hún geti
stuðlað að sjálfsþekkingu og al-
mennri mannþekkingu. Öt frá því
getur þú spurt: „Allt í lagi, en
hvað græði ég á því?“ Mér per-
sónulega finnst svarið liggja svo í
augum uppi að sjálfsagt ætti ég
erfitt um svar: „Ja, uh — nú, ef þú
þekkir sjálfan þig, áttu almennt
betri möguleika í lífinu. Þú getur
fundið starf sem hentar þér betur,
heppilegri maka! og almennt lifað
hamingjusamara lífi. Auk þess
kemur þetta inn á fleiri svið.
Pældu í öllu þessu stríði, öllum
þeim deilum og árekstrum sem
eru sífellt í gangi milli manna. Af-
hverju er fólk alltaf að rífast? Ég
veit að stór þáttur í því máli er
skortur á skilningi manna á með-
al. Þú segir að þessi náungi sé asni
af því að þú skilur hann ekki. Þið
lendið í rifrildi vegna þess að þið
misskiljið hvorn annan. Fólk al-
mennt skortir það tilfinnanlega að
geta sett sig í spor náungans. Auð-
vitað er sjálfsþekking engin alls-
herjar lausn, en hún getur hjálp-
að. Við verðum að byrja einhvers
staðar. Margt smátt gerir eitt
stórt."
Þú horfir á mig smá stund og
segir svo: „Jú, þetta er alveg rétt
hjá þér. Ef maður sest niður og
hugsar málin, reynir að setja sig í
spor náungans, verður maður um-
burðarlyndari. Þegar maður t.d.
kynnist fólki betur sem manni
fannst stórskrítið sér maður að
það hefur sína punkta, hegðun
þess verður skiljanleg og jafn-
framt á maður auðveldara með að
umgangast það.“ „Já,“ segi ég
„margir sem ég þekki í stjörnu-
speki segja að hún auki umburðar-
lyndið. Fólk segir líka að stjörnu-
kortið skýri málin. Að það sé
meira með málin á hreinu og skilji
betur af hverju það hafi gert þetta
og hitt. Einn sagðist meira að
segja vera farinn að skilja tengda-
mömmu sína.“
„Hugsaðu um sjálfan þig. Er
ekki mikilvægt að þú finnir þér
farveg við hæfi? Það segir sig
sjálft að ef þú „finnur sjálfan þig“
áttu fyrir höndum mun hamingju-
samara líf. Hvernig er að vera alla
tíð ófullnægður og óánægður með
hlutskipti sitt?“
Af því að ég er alltaf að hugsa
um þjóðfélagsheildina langar mig
Ódýr, nýr LADA LUX bíll er betri en dýr notaöur af annarri
gerð. Sjö punktar, sem við bendum á og skipta þig miklu máli:
1 Verðið á LADA LUX er aðeins 280 þúsund
krónur. Greiðsluskilmálar eru hagstáeðir.
2. Ársábyrgð er á öllum hlutum LADA LUX
biíreioannnar.
3. Sex ára ryðvamarábyrgð er innifalin í verð-
inu, sé öllum skilmáíum ryðvamar framfylgt
af hálfu eiganda.
4. Ábyrgðarskoðun fer fram á LADA LUX,
kaupendum að kostnaðarlausu eftir 2000 og
500Ö km akstur.
5. Véu'ahlutaþjónusta við LADA eigendur er af
opinbemm aðilum talin ein su besta hér-
lendis. Mikið úrvad alls konar aukahluta
fáanlegt á hagstæðu verði.
6. LADA LUX er afhentur kaupendum með
sólarhrings fyrirvara.
7. Eldri gerðir LADA bifreiða em teknar á
sanngjórnu verði sem greiðsla upp í verð
nýja bílsins.
VERÐSKRÁ15/4 ’85
LADA 1200 205.000 141.000*
Lada Safír 229.600 157.000*
LADA Sport 420.000 315.000* |
LADA LUX 280.500 189.800*
• verö með tollaettlrglöt SryrKja
BIFREIÐAR OG LANDBUNAÐARVELAR HF.
SUÐURLANDSBRAUT 14 S.: 38600 S. SOLUDEILD: 31236