Morgunblaðið - 14.06.1985, Blaðsíða 29

28
MORGUNBLAÐID, FÖSTUDAGUR 14. JÚNl 1985
MORGUNBLAÐID, FÖSTUDAGUR 14. JÚNÍ 1985
29

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aöstoöarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033. Áskrift-
argjald 360 kr. á mánuöi innanlands. i lausasölu 30 kr. eintakiö.
Forsetavald
og þingræði
Til þess að leggja áherslu á
að einhver munur sé milli
sín og fulltrúa „gömlu flokk-
anna“ eins og þeir kalla það
hamra talsmenn Bandalags
jafnaðarmanna (BJ) á því, að
þeir vilji gjörbreyta stjórn-
skipun landsins. Þeir vilja af-
nema þingræðið, það er að
segja það vald Alþingis að geta
sett ríkisstjórnir eða einstaka
ráðherra af með vantrausti, og
láta kjósa forsætisráðherrann
beint. Eftir því sem best er vit-
að tíðkast það hvergi að for-
sætisráðherra sé valinn í
beinni kosningu, en í Banda-
ríkjunum og Frakklandi, svo
að tvö dæmi séu tekin, hafa
forsetar framkvæmdavald.
Þessi lönd nefna BJ-menn
gjarnan þegar þeir benda á
fyrirmyndir tillögu sinnar um
afnám þingræðis.
Þingræðishefðin á sér langa
sögu bæði hér á landi og ann-
ars staðar. Fyrir þær þjóðir
sem við hana hafa búið þarf
sterk rök til að taka upp nýja
stjórnarhætti. Charles de
Gaulle, þjóðhetja Frakka úr
síðari heimsstyrjöldinni, var
kallaður til stjórnmálanna í
lok sjötta áratugarins, eftir
upplausn og stjórnleysi vegna
ágreinings og stjórnarskipta.
Hann bjó til forsetavaldið í
kringum sjálfan sig. Síðan hef-
ur ríkt stöðugleiki í frönskum
stjórnmálum vegna þess að
forsetinn hefur jafnan haft
meirihluta þingsins á sínu
bandi.
Meðal þeirra raka sem BJ-
menn nota er að bein kosning
framkvæmdavaldshafa dragi
úr pólitískum hrossakaupum
og spillingu sem af þeim kann
að leiða. Þessi rök eru lítt
haldbær. Það er alfarið rangt
að halda því fram, að stjórn-
málamenn hætti að ráða mál-
um til lykta á klíkufundum,
þar sem valdaaðstaða ræður
oft meiru um niðurstöðu en
málefni, eftir að þingræði hef-
ur verið afnumið. Menn þurfa
ekki að vera vel að sér í banda-
rískum stjórnmálum til að
vita, að stöðug barátta forset-
ans fyrir framgangi mála á
þinginu í Washington byggist
ekki einungis á því að snúa
þingmönnum með málefna-
legum rökum. Enginn skyldi
halda að pólitísk fyrirgreiðsla
þekkist ekki í Bandaríkjunum
eða þingmenn þar sækist ekki
eftir ítökum hjá framkvæmda-
valdinu.
Marga af sínum fræknustu
sigrum hefur Ronald Reagan,
Bandaríkjaforseti, unnið
vegna þess að honum hefur
tekist að fá meirihlutastuðn-
ing í fulltrúadeild þingsins,
þótt það sé að meirihluta skip-
að andstæðingum hans, demó-
krötum. Þær sviptingar hafa
kostað átök, sem breyta því
sem BJ-menn telja ámælisvert
hér á landi í sandkassaleik.
Nýjasti sigur Reagans er að fá
samþykktan fjárstuðning til
skæruliða í Nicaragua. Fyrir
fáeinum vikum var þingið á
móti nokkrum slíkum stuðn-
ingi og andstæðingar Reagans
og dómhart fjölmiðlafólk jafnt
hér á landi og erlendis töldu
hann kominn í pólitíska sjálf-
heldu. Nú er hann aftur á
toppnum vegna breyttrar af-
stöðu þingmanna. — Það er
fráleitt að ætla að afnám þing-
ræðis á íslandi yrði til þess að
fróðafriður skapaðist á stjórn-
málavettvangi og hætt yrði
pólitískri fyrirgreiðslu.
Listasafn
Sigurjóns
Ólafssonar
Frá því að Sigurjón Ólafs-
son, myndhöggvari, lést
árið 1982 hefur tekist að varð-
veita um 160 frummyndir
verka hans óskemmdar í
vinnustofu hans. Flest eru
verkin unnin úr tré og því afar
viðkvæm fyrir rakabreyting-
um. Nú er svo komið að vinnu-
stofan veitir þessum listaverk-
um ekki lengur nægilegt skjól,
þau liggja undir skemmdum af
völdum regns og raka.
Birgitta Spur, ekkja Sigur-
jóns, hefur stofnað styrktar-
sjóð til að fjármagna rekstur
og uppbyggingu Listasafns
Sigurjóns Olafssonar. Hefur
nú verið leitað til almennings
um stuðning við framtakið og
samhliða því er efnt til lista-
vöku og sýningar á verkum
Sigurjóns í Listasafni ASÍ.
Valtýr Pétursson, myndlist-
argagnrýnandi Morgunblaðs-
ins, segir þessa sýningu stór-
kostlega hér í blaðinu í gær.
Morgunblaðið vill gera þessi
orð Valtýs um Sigurjón að sín-
um:
„Hann var sá snillingur
forms og efnis, að hliðstæður
eru vandfundnar. Sigurjón
ólafsson skilaði miklu dags-
verki, sem ég held að sé ein-
stakt að gæðum, ekki hvað síst
í jafn fámennu samfélagi og
íslendingar skipa. Nú kemur
til kasta fólksins í landinu,
hvort við erum þess verðug að
hafa átt annan eins snilling og
Sigurjón var.“
Hér sjást fulltrúar Vinnuveitendasambandsins og Alþýöusambandsins á fundi. Viðræður þeirra í vor hafa ekki borið árangur. Þær hafa þvf ekki leitt til þess
stöðugleika sem OECD telur forsendur efnahagslegs jafnvægis.
Niðurstöður OECD um íslensk efnahagsmál:
Jafnvægi byggist á aðhaldi
í búskap hins opinbera
HÉR BIRTIST í heild þýðing Þjóð-
hagsstofnunar á lokakafla skýrslu
OECD um íslensk efnahagsmál
1984—85, sem birt var í París 13.
júní 1985:
Fyrsti áfangi efnahagsstefn-
unnar, sem mörkuð var í maí
1983, varð mjög árangursríkur.
Afnám vísitölubindingar launa,
lögbundnar takmarkanir á
launahækkunum og tiltölulega
stöðugt gengi leiddu til þess að
mjög dró úr verðbólgu, eða úr
rúmiega 130% á öðrum ársfjórð-
ungi 1983 I um 15% á þriðja
ársfjórðungi 1984 miðað við
árshraða. Þessi árangur er ekki
sist athyglisverður með tilliti til
þess að hann náðist án þess að
atvinnuástand versnaði að marki
og þrátt fyrir verulega umfram-
afkastagetu og rekstrarerfiðleika
í sjávarútvegi. Hins vegar hefur
reynst þrautin þyngri að varð-
veita þennan árangur. Á síðasta
hausti kom nokkur afturkippur í
baráttuna við verðbólguna, þegar
kjarasamningar í kjölfar mánað-
arlangs verkfalls opinberra
starfsmanna urðu til þess að ný
verðbólgualda reið yfir og gengið
var fellt. Þvert á markmið
stjómvalda jókst hallinn á við-
skiptum við útlönd verulega á ár-
inu 1984, en mjög hafði úr honum
dregið á árinu 1983.
Barist við verðbólgu
Eins og raunar hafði blasað við
um alllangt skeið voru afnám
vísitölubindingar launa og stöð-
ugt gengi nauðsynlegar forsend-
ur þess að hægt væri að brjótast
út úr víxlhækkunarhring launa
og verðlags við íslenskar aðstæð-
ur. Reynslan undanfarin misseri
er hins vegar gott dæmi um
vandkvæðin, sem eru á því að
hemja verðbólguna til frambúð-
ar, nema jafnframt sé gripið til
samstilltra aðgerða í peninga- og
ríkisfjármálum. Erfiðleikarnir
hafa reynst mun meiri fyrir þá
sök, að kaupmáttur launa minnk-
aði snögglega á sama tíma og eft-
irspurn eftir vinnuafli var tölu-
vert mikil. Þrálát verðbólga á fs-
landi undanfarin ár og það hlut-
verk, sem gengisstefnan hefur
gegnt í skiptingu þjóðartekna,
ollu því hins vegar, að hinar
rótgrónu verðbólguvændir
breyttust lítið. Nauðsynlegt hefði
verið að grípa til markvissari að-
gerða á sviði gengis-, peninga- og
ríkisfjármála til að koma í veg
fyrir, að þessum verðbólguvænd-
um fylgdu auknar kaupkröfur og
verðhækkanir. Ýmsar aðgerðir
stjórnvalda á þessum sviðum
meðan hjöðnun verðbólgunnar
stóð yfir voru ekki til þess falln-
ar að varðveita þann árangur.
Bætt afkoma rfkissjóðs á árinu
1984 stafaði reyndar fremur af
auknum tekjum af óbeinum
sköttum vegna mikiliar eftir-
spurnar en aðhalds i útgjöldum.
Ljóst er, að eigi frekari árangur
að nást í baráttunni við verð-
bólguna og viðskiptahallann,
þarf að beita aðhaldssamari
stjórn á eftirspurn en til þessa
hefur verið gert.
Kaunvextir — stjórn
peningamála
Um mörg undanfarin ár hefur
skortur á nægilega öflugum
stjórntækjum torveldað mark-
vissa stjórn peningamála. Þrátt
fyrir breytingu til batnaðar í þá
veru að auka hlut markaðarins í
ákvörðun vaxta, hafa raunvextir
ekki fengið að hækka nóg til að
stemma stigu við mikilli eftir-
spurn eftir lánsfé. Rúmur yfir-
dráttur innlánsstofnana hjá
Seðlabankanum og endurkaup
hans á afurðalánum með hag-
stæðum kjörum hafa dregið úr
virkni aðhalds að útlánum. Hert-
ar reglur um yfirdrátt frá því í
ágúst hafa heldur ekki komið að
verulegu gagni enn. Einnig hefur
halli ríkissjóðs verið jafnaður
með lánum frá Seðlabankanum
ásamt erlendum lánum. Afleið-
ingin hefur orðið sú, að heild-
arstærðir peningamála hafa vax-
ið mun örar en svarar til verð-
breytinga. Til sanns vegar má
færa, að aukin eftirspurn eftir
peningum hafi að hluta til átt sér
eðlilegar skýringar þegar úr
verðbólgu dró og peningaeign
varð fýsilegri kostur en fyrr. En
þrálátar og sterkar verðbólgu-
vændir og skortur á aðhaldi í
peningamálum röskuðu fljótlega
jafnvægi í þjóðarbúskapnum,
jafnt inn á við sem út á við. Fyrir
vikið dró úr tiltrú á, að gengis-
stefnunni yrði fylgt til lengdar —
yfirvofandi gengisfelling jók eft-
irspurn eftir lánsfé og magnaði
um leið verðbólguvændir. Spá-
kaupmennsku gegn krónunni
linnti, þegar gengið var fellt 1
nóvember 1984. En þar sem
kaupliðir kjarasamninganna frá
þvf í nóvember eru uppsegjanleg-
ir frá og með 1. september næst-
komandi blasa nú við stjórnvöld-
um í meginatriðum sömu erfið-
leikar og fyrir ári. Ef ekki reyn-
ist unnt að halda aftur af aukn-
ingu útlána og raunvextir fá ekki
að laga sig að markaðsaðstæðum,
er hætt við að stefna ríkisstjóm-
arinnar f baráttunni gegn verð-
bólgunni bfði varanlegan hnekki.
Stjórn fjármála
Eins og áður hefur verið haldið
fram f skýrslum OECD verður
jafnvægi ekki komið á nema með
aðhaldi f búskap hins opinbera.
Þótt skortur á samræmdu heild-
aruppgjöri opinbera búskaparins
valdi því, að torvelt sé að meta
heildaráhrif hans í þjóðarbú-
skapnum, er næsta víst að eftir-
spurn hins opinbera er enn of
mikil. í fjárlögum fyrir árið 1984
var upphaflega gert ráð fyrir því,
að dregið yrði úr opinberum út-
gjöldum. Svo varð þó ekki og far-
ið var verulega fram úr lánsfjár-
áætlun ríkisins. Ekki er ólíklegt,
að þessi þróun tengist að ein-
hverju leyti hinu mikla launa-
skriði, sem varð í sumum grein-
um, en það ásamt ríkri tilhneig-
ingu til að bera saman laun milli
stétta ýtti mjög undir kröfur um
endurskoðun kjarasamninga.
Þessi framvinda var óæskilegri
en ella vegna þess að erlendar
lántökur fóru langt fram úr því
sem áætlað hafði verið. Nauð-
synlegt er, að útgjöld hins opin-
bera á árinu 1985 verði skorin
niður í a.m.k. þeim mæli sem
gert er ráð fyrir í fjárlögum og
lánsfjáráætlun. Hins vegar má
halda því fram, að svo mikið sé í
húfi, að niðurskurðaráform
stjórnvalda gangi ekki nógu
langt. Úr því að nauðsynlegt er
að halda aftur af launahækkun-
um, minnka viðskiptahalla og
létta greiðslubyrði af erlendum
lánum, væri æskilegt að herða
aðhald f fjármálum hins opin-
bera.
Erlendar skuldir
Erlendar skuldir eru áhyggju-
efni, enda er hlutfall þeirra af
þjóðarframleiðslu hið næsthæsta
meðal aðildarríkja OECD. í láns-
fjáráætlun fyrir árið 1985 er að
því stefnt, að hlutfall langra er-
lendra lána af þjóðarframleiðslu
vaxi ekki. Þessu markmiði verður
hins vegar ekki náð nema með
því að auka skammtfmalán og
ganga á gjaldeyrisforðann.
Skuldastaðan gagnvart útlönd-
um mun þvf halda áfram að
versna, en taka enda. Leggja
verður mikla áherslu á að sporna
við frekari hækkun erlendra
skulda f hlutfalli við þjóðar-
framleiðslu. Raunvextir af er-
lendum lánum lslendinga eru nú
um 5% og næsta víst að þeir
munu í náinni framtíð verða
hærri en árlegur hagvöxtur í
landinu. Nauðsynleg forsenda
þess að á vexti erlendra skulda
hægi er, að viðskiptajöfnuður að
vaxtagreiðslum undanskildum
batni, sem í raun þýðir að vöxtur
innlendrar eftirspurnar verður
að vera hægari en vöxtur eftir-
spurnar erlendis. Með hliðsjón af
skuldavandanum má færa að því
rök, að æskilegt sé að halda
genginu stöðugu og að leggja beri
aukna áherslu á innlendan
sparnað. Þótt lægra gengi geti
verið nauðsynlegt til að bæta
stöðu útflutningsgreina, veldur
gengisfelling því að raungildi
greiðslubyrðar af erlendum lán-
um eykst og skaðar hún því
skuldum vafðar greinar. Aukinn
sparnaður innanlands yrði til
þess að síður þyrfti að grípa til
erlendrar skuldasöfnunar til að
standa straum af eðlilegri fjár-
festingu og myndi um leið auð-
velda stjórn peningamála.
Fjölbreytni í
atvinnumálum
Nauðsynlegt hefur reynst að
flytja inn fjármagn svo að hægt
væri að auka fjölbreytni efna-
hagslífsins með því að hagnýta
frekar auðlindir landsins. Þetta
er ein helsta ástæða mikillar
skuldasöfnunar erlendis. Samt
sem áður er þjóðarbúskapurinn
enn mjög háður sjávarútvegi.
Aukin fjölbreytni í atvinnulífinu
kæmi sér vel, ef breytingar á
lífsskilyrðum í sjónum yrðu til
þess að draga varanlega úr fram-
leiðslugetu núverandi útflutn-
ingsgreina, þar eð hún skyti
fleiri stoðum undir lífskjörin í
landinu. Með fjölþættara at-
vinnulífi gæti einnig dregið úr
sveiflum í þjóðarframleiðslu og
útflutningstekjum, sem koma í
kjölfar tímabundinna breytinga
á aflabrögðum og viðskiptakjör-
um. Fram að þessu hefur ekki
nema lítill hluti af orkulindum
landsins verið virkjaður. En
vandamáiin, sem við er að fást,
eru flókin og erfitt er að gera upp
á milli þeirra kosta sem bjóðast.
Á síðustu tíu árum hefur tekist
að draga verulega úr þörfinni
fyrir innflutta olíu, svo að frek-
ari árangri á því sviði eru skorð-
ur settar. Við fyrstu sýn virðist
vera fyrir hendi umtalsvert svig-
rúm til að koma á fót fleiri
orkufrekum stóriðjufyrirtækj-
um. Hins vegar er nú hörð sam-
keppni milli landa um að laða að
væntanlega fjárfestingaraðila á
þessu sviði, jafnframt því sem
mikil óvissa ríkir um þróun eftir-
spurnar í heiminum eftir fram-
leiðsluvörum hinna orkufrekari
iðngreina. Einnig er brýnt að
forðast að mikil umframgeta
myndist í orkukerfinu. Þá er þess
að gæta að hætta er á því, að
mjög ör nýsköpun í atvinnulífinu
gæti magnað það misvægi, sem
einkennir þjóðarbúskapinn, við
þau þröngu innri og ytri skilyrði
sem nú ríkja. Almennt má segja,
að nýsköpunarátakið eigi ekki að
einskorðast við orkufrekan iðn-
að. Endurskipulagning og bættur
rekstur í hefðbundnum greinum
ásamt eflingu nýrra útflutnings-
greina á borð við fiskeldi og
þjónustuútflutning gæti orðið
undirstaða hagvaxtar í framtíð-
inni. Að öllu samanlögðu er ljóst
að fara verður með gát í stjórn
efnahagsmála og leggja mikla
áherslu á aukna hagkvæmni í
fjárfestingum.
Byrðar aðhaldsaðgerða
Framundir lok áttunda ára-
tugarins einkenndist þjóðarbú-
skapur íslendinga af mikilli
verðbólgu án þess þó að verulega
drægi úr hagvexti eða lífskjör-
um. En breyttar aðstæður valda
því að ekki er hægt að beita sömu
aðgerðum og áður. Sjávarútveg-
urinn, sem er undirstaða at-
vinnulífs í landinu, á við mikinn
vanda að stríða; erlendar skuldir
þjóðarinnar eru miklar og raun-
vextir háir; mikill halli er á við-
skiptum við útlönd; verð- og
kauphækkanir hafa færst í auk-
ana á nýjan leik. Við slíkar að-
stæður er ekki um annan raun-
hæfan kost að ræða en fylgja
fast eftir þeirri stefnu, sem ríkis-
stjórnin markaði í baráttunni við
verðbólguna fyrir mitt ár 1983.
Hvernig til tekst, mun ekki ein-
göngu fara eftir því, hvort viðeig-
andi og trúverðugri stefnu verð-
ur fylgt, heidur einnig því hvort
allir aðilar, sem hlut eiga að
máli, eru reiðubúnir að axla þær
byrðar sem eru óhjákvæmilegur
fylgifiskur aðhaldsaðgerða.
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir OLAV TRYGGVE STORVIK
Bandarísk Phantom-herþota á Keflavíkurflugvelli.
Óljós ávinningur af sam-
þykkt um afvopnunarmál
Nýlega samþykktu allir þingflokkar Alþingis fslendinga þingsályktun-
artillögu um stefnu fslendinga í afvopnunarmálum og afstöðu þeirra til
kjarnorkuvopnalausra svæða. Samþykkt þessi hefur ekki vakið sérstaka
athygli annars staðar á Norðurlöndunum. Hins vegar er vert að huga að
henni einkum vegna þess að hernaðarlegt mikilvægi íslands hefur farið
vaxandi f kjölfar aukinna umsvifa norðurflota Sovétmenna.
Ibók, sem nefnist „Kjarnorku-
vopnalaus Norður-Evrópa“
eftir L. Voronkov og gefin var út
í fyrra af Nauka-forlaginu í
Moskvu, kemur fram að lang-
tímamarkmið ráðamanna i
Sovétríkjunum er að stuðla að
úrsögn fslands úr NATO. Þó svo
að þetta markmið Kremlverja
virðist óneitanlea nokkuð fjar-
lægt er ein ieið til að nálgast
það, að hvetja íslendinga til að
skapa sér sérstöðu innan NATO
sem að lokum gæti jafngilt hlut-
leysisstefnu.
Það er einmitt í ljósi þessarar
staðreyndar sem hyggja verður
að tilraunum Sovétmanna til að
hafa áhrif á öryggismálaumræð-
una á íslandi. Sovéska sendiráð-
ið í Reykjavík rekur mikla starf-
semi og starfsmenn þess eru
ótrúlega margir. Novosti-frétta-
stofan hefur skýrt frá hugsan-
legri tilvist kjarnorkuvopna á ís-
landi þegar það hefur þótt henta.
Þótt sannleiksgildi þeirra frétta
sé ákaflega vafasamt nægja þær
til að skapa tortryggni. Mark-
miðið er vitaskuld það, að halda
uppi umræðunni um kjarnorku-
vopn og um leið aðild landsins að
NATO. Þar sem ibúar landsins
eru aðeins 230.000 má ætla að
auðveldara sé að hafa skoðana-
myndandi áhrif en í fjölmennari
þjóðfélögum.
Eftir snarpar umræður var
lögð fram ályktun um afstöðu ís-
lands til kjarnorkuvopnalauss
svæðis á Norðurlöndum og tók
Geir Hallgrímsson utanrikis-
ráðherra virkan þátt I mótun
hennar. í ályktun þessari, sem
allir flokkarnir samþykktu, er
lýst yfir stuðningi við sérhverja
viðleitni að rjúfa „vítahring"
vígbúnaðarkapphlaupsins. Þar
kemur fram að ríkisstjórn ís-
lands muni styðja samþykktir
um bann við frekari tilraunum
með kjarnorkuvopn og eftirlit
með framleiðslu og uppsetningu
slíkra vopna. Ríkisstjórn Islands
mun einnig lýsa yfir stuðningi
við samninga, sem kveða á um
árlega fækkun kjarnorkuvopna í
vopnabúrum þeirra landa, sem
yfir þeim ráða. Þetta eru ekki
beint umdeild atriði en athygli
vekur, að Alþingi íslendinga tel-
ur að þau verði að taka til beggja
stórveldanna og fara fram á
samræmi við alþjóðlegar sam-
þykktir um eftirlit.
Svo virðist sem ríkisstjórninni
hafi verið í mun að fá stjórnar-
andstöðuflokkana til að sam-
þykkja stefnuyfirlýsingu varð-
andi hugmyndina um kjarnorku-
vopnalaus Norðurlönd, sem er
mikilvægt pólitískt mál. Það
tókst að vissu marki. I sam-
þykktinni er lýst yfir stuðningi
við að kannaður verði grundvöll-
urinn fyrir því að Norður-
Evrópa verði lýst kjarnorku-
vopnalaust svæði, bæði á landi
og á og í hafi, til þess að takast
megi að draga úr spennu og
takmarka vígbúnað. Hvað varð-
ar hugmyndina um kjarnorku-
vopnalaus Norðurlönd er afstaða
íslendinga skýrari en margra
annarra Norðurlandabúa. Þeir
telja að það svæði verði a.m.k. að
ná yfir Eystrasalt, Noregshaf og
Barentshaf en þar með myndi
það taka yfir stóran hluta flota
Sovétmanna. Hins vegar telur
ríkisstjórn íslands, að ákjósan-
legast væri að landsvæðið milli
Grænlands og Úralfjalla yrði
allt lýst kjarnorkuvopnalaust
svæði.
Likast til hafa ráðamenn Sov-
étrikjanna og Bandarikjanna
aðrar hugmyndir um kjarnorku-
vopnalaus svæði og umfang
þeirra. Því mun afstaða íslend-
inga í reynd hafa lítil áhrif.
Þótt flokkarnir hafi allir stutt
ályktunina hefur Alþýðubanda-
lagið þegar sett fram sina túlkun
á efni hennar. Því er ekki ljóst
hve mikið hefur áunnist fyrir
ríkisstjórnina með samþykkt
þessari. Alþýðubandalagið telur
að yfirlýsingin um að engin
kjarnorkuvopn séu á Islandi sé
mikilvægasti liður samþykktar-
innar. Alþýðubandalagið telur,
að í þessu felist algert bann við
kjarnorkuvopnum á íslandi,
einnig á ófriðartímum.
Það eru einmitt yfirlýsingar
sem þessi, sem gætu breytt stöðu
Islands innan NATO. Nú um
stundir er engin hætta á að þessi
stefna Alþýðubandalagsins
hljóti stuðning þjóðarinnar, til
þess er flokkurinn of lítill. En
margir eru þeir sem þreytast
seint á að vinna sjónarmiðum
þessum fylgi.
Höfundur er blaðamadur hjá
norska dagblaðinu Aftenposten og
birtist þessi grein þar sl. mánudag.