Morgunblaðið - 13.11.1985, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐID, MIÐVIKUDAGUR13. NÓVEMBER1985
Embætti skipulags-
stjóra ríkisins:
„Reikna með
að taka ákvörð-
un um embætti
sveitunga
fyrir helgi“
— segir félagsmála-
ráðherra
„Ég hef ekki tekið ákvörðun um
hver skipaður verður skipulagsstjóri
ríkisins, en fjórir af fimm mönnum
sem scti eiga í skipulagsstjórn rfkis-
ins mæltu með Stefáni Thors arki-
tekt. Sigurður Thoroddsen hlaut eitt
atkvæði," sagði Alexander Stefáns-
son, félagsmálaráðherra, í samtali
við blaðamann Morgunblaðsins.
„Ég reikna með að taka ákvörð-
un um embættisveitinguna fyrir
helgi. Umsækjendur voru margir
álitlegir, en ég hef ekki nægar
upplýsingar um viðkomandi þar
sem skipulagsstjórnin lét mér ekki
í té annað en atkvæðagreiðsluna.
Því er ég nú að láta gera úttekt á
þeim sem um stöðuna sóttu," sagði
félagsmálaráðherra.
Umsóknarfrestur rann út 1. nóv-
ember og sóttu alls 11 um embætti
skipulagsstjóra, sem veitt verður
frá og með 1. desember. Þeir eru
auk, Stefáns og Sigurðar, Bergur
Hlynur Sigurðsson'skipulagsfræð-
ingur, Bjarki Jóhannesson skipu-
lagsfræðingur, Geirharður Þor-
steinsson arkitekt, Gestur Ólafs-
son arkitekt, Guðrún Jónsdóttir
arkitekt, Gunnar Kr. Friðbjörns-
son arkitekt, Pálmar ólason arki-
tekt og Trausti Valsson arkitekt.
Einn umsækjandinn óskaði nafn-
leyndar.
Rit um verndun
náttúru íslands
ÚT ER komin 250 síðna bók um
umhverfismál og þá löggjöf, sem er
í gildi á því sviði. Það er bókin
„Umhverfisréttur — Um verndun
náttúru fslands“ eftir Gunnar G.
Schram, prófessor. Úlfljótur, tímarit
laganema, gefur bókina út.
í bókinni er að finna heildaryfir-
lit um helstu lög og reglur, sem
gilda um umhverfismál hér á
landi. Sérstaklega er fjallað um
náttúruvernd, varnir gegn mengun
á láði og legi, skipulagsmál, um-
hverfismál, stjórnsýsluna á þessu
sviði og vernd menningarverð-
mæta. Þá er og getið þeirra al-
þjóðasamninga um umhverfismál,
sem ísland er aðili að.
í formála segir m.a. að ritið sé
ætlað þeim, sem fjalla um um-
hverfismál — jafnt á sviði lög-
fræði, sveitarstjórnamála og ann-
arra stjórnsýslu og áhugamönnum
um þessi efni.
í bókarlok eru ítarlegar skrár
yfir lög og reglugerðir um um-
hverfismál og þá dóma, sem hafa
gengið um þau efni. — Prentsmiðj-
an Oddi annaðist prentun bókar-
innar og band.
(tlr fré(Utilkynnint;u.)
Hafnarfjörður:
Kvöldvaka í
Fríkirkjunni
KVÖLDVAKA verður haldin í Frí-
kirkjunni í Hafnarfirði annað kvöld,
fimmtudagskvöld, og hefst dagskrá-
in kl. 20.30.
í fréttatilkynningu frá kirkj-
unni segir að kór Öldutúnsskólans
muni syngja undir stjórn Egils
Friðleifssonar. Ester Kláusdóttir
les smásögu og kirkjukórinn syng-
ur og leiðir almennan söng undir
stjórn Þóru Guðmundsdóttur org-
anista. Þá verður Gunnlaugur
Stefánsson, guðfræðingur, ræðu-
maður kvöldsins.
— Úr fjárlagaumræðu —
Guðmundur Bjarnason (F):
Velferðarkerfið varið
— Fjárlagafrumvarpið sýndarplagg, sagði Geir Gunnarsson
Uppstokkun ríkisstjórnar
Mynd þessi var tekin í garði Alþingishússins um það leyti er ríkisstjórn Steingríms Hermannssonar var stokkuð
upp í haust og Þorsteinn Pálsson tók við embætti fiármálaráðherra. A myndinni sjást Geir Hallgrímsson utan-
rikisráðherra, hinn nýji fjármálaráðherra, sem flutti sina fyrstu fjárlagaræðu í gær, og Olafur G. Einarsson, formað-
ur þingflokks sjálfstæðismanna.
Þorsteinn Pálsson fjármálaráð-
herra sagði í fjárlagaræðu í Sam-
einuðu þingi í gær að fjárlagafrum-
varp komandi árs stæði til jöfnuðar
milli gjalda ríkissjóðs og tekna það
ár. Horfið verður frá fyrri ákvörð-
unum um viðbótarskattlagningu,
þ.e. að leggja söluskatt á ýmsar
vörur sem verið hafa án söluskatts.
Stigið verður annað skrefið að
niðurfellingu tekjuskatts á venju-
legar launatekjur. Ríkisútgjöld
verða lækkuð um 574 m.kr. um-
fram það sem fjárlagafrumvarpið
gerði ráð fyrir. Niðurskurður á
erlendum lántökum verður aukinn
um 500 m.kr.
Kaflar úr fjárlagaræðu Þorsteins
eru birtir á miðopnu Morgunblaðs-
ins í dag.
Hér á eftir verður lítillega getið
efnisatriða úr fjárlagaumræðu
þingmanna:
Afhrópaö frumvarp
sem er einskis nýtt
Geir Gunnarsson (Abl) sagði
m.a. að fjárlagafrumvarpið ætti
sér einstæða sögu. Sjálfstæðis-
flokkurinn hefði í byrjun hótað
Framsóknarflokknum stjórnar-
slitum ef þeir samþykktu það
ekki. Síðan hefðu sjálfstæðis-
menn sjálfir á svonefndum
Stykkishólmsfundi breytt frum-
varpinu þar eð þeir töldu það
algjörlega ófullnægjandi. Morg-
unblaðið sá meira að segja
ástæðu til þess að fjalla um þetta
og sagði í leiðara að undarlegt
væri hversvegna þingmenn sjálf-
stæðisflokksins tóku frumvarpið
ekki til endanlegrar afgreiðslu á
þingflokksfundi í stað þess að
hlaupa með það til Stykkishólms.
Geir sagði ennfremur að frum-
varpið væri eingöngu sýndarp-
lagg sem Sjálfstæðisflokkurinn
hefði þegar hafnað, og uppdubb-
aður fjármálaráðherra breytti
þar engu um. Hér er um afhrópað
frumvarp að ræða sem er einskis
nýtt, svo fjárlagaumræðan verð-
ur að bíða til annarrar umræðu
sagði Geir að lokum.
Landsfundur Alþýdu-
bandalagsins
Svavar Gestsson (Abl) vitnaði
til orða Geirs Gunnarssonar
(Abl), þess efnis, að fjárlaga-
frumvarpið væri lítt umræðu-
hæft, en ræddi síðan nær alfarið
um nýafstaðinn landsfund Al-
þýðubandalagsins, sem hann
kvað tákna nýja sókn, nýja von

Nýr þingmaður:
Olafur Ragnar
Grímsson
Ólafur Ragnar Grímsson, prófess-
or, tók í gær sæti Guðmundar J.
Guðmundssonar (Abl.) á þingi
vegna fjarveru þess síðarnefnda í
opinberum erindum erlendis.
og nýtt afl í þjóðmálunum.
Andstæðingarnir ólu með sér
vonir um, sagði hann, að Al-
þýðubandalagið væri í tætlum.
Sú von hefur nú breytzt í von-
brigði.
Svavar gerði síðan grein fyrir
ýmsum landsfundarsamþykkt-
um flokks síns, m.a. um hærri
skatta á eignir, aukið skatteftir-
lit, aukna samneyzlu og félags-
lega þjónustu, afnám skattfríð-
inda á fyrirtæki og efnafólk,
heilsteypt húsnæðislánakerfi,
kaupmáttartryggingu, endurmat
á störfum kvenna, nýja byggða-
stefnu o.fl. Alþýðubandalagið
vísar til bjartari framtíðar, sagði
ræðumaður, út úr kreppu hægri
stjórnar.
Skattkerfið gert réttlátara
í máli Sighvats Björgvinssonar
(A) kom m.a. fram að ef ná ætti
árangri í ríkisfjármálunum þá
yrði það aðeins gert með grund-
vallarbreytingum á sjálfri fjár-
lagagerðinni. Hann sagði að í
staðinn fyrir þessar eilífu upp-
suður og naglasúpugerð yrðu
menn að gera sér ljóst að um
tvennt væri að ræða. Annars
vegar að halda áfram með ríkis-
búskapinn á óbreyttum grund-
velli sem óhjákvæmilega hlyti
að kalla á verulega aukna skatt-
heimtu. Hinn kosturinn væri sá
að gerbreyta sjálfri fjárlaga-
gerðinni og það væri einmitt það
sem Alþýðuflokkurinn legði
áherslu á. Sighvatur vék síðan
að nokkrum meginatriðum, í
þeirri umsköpun á sviði ríkis-
fjármála, sem hann taldi nauð-
synleg til þess að ná árangri.
Fyrst ræddi hann um tekjuhlið
ríkisbúskaparins, skattheimt-
una, og sagði m.a. að einfalda
þyrfti skattakerfið og gera það
réttlátara. í því sambandi sagði
hann að stórfækka þyrfti undan-
þágum frá söluskatti og helst
fella þær alfarið niður, gera
þyrfti upp-skurð á tollamálum
og fella niður og fækka tollflokk-
um, leggja bæri niður tekjuskatt
nema af allra hæstu tekjum og
að stóreignasöfnun þyrfti að
skattleggja með stighækkandi
eignaskatti, svo eitthvað sé
nefnt. Síðan ræddi hann um
gjaldahlið ríkisfjármálanna og
sagði m.a. að í umræðum um
ríkisfjármál mættu menn ekki
einskorða sig við ríkissjóð einan,
ríkisstofnanirnar skiptu meira
máli þegar á heildina væri litið.
Þar þyrfti að gæta sömu að-
haldssjónarmiða og í rekstri
ríkissjóðs.
Sighvatur sagði að lokum að
fjárlagagerð ríkisstjórnarinnar
byggði á gamla kerfinu sem væri
löngu komið í strand. Nú þyrfti
að leggja kjölinn að nýju og
byggja traustari farkost úr vald-
ari viði.
Vantar frumleik og frískleik
Kristín S. Kvaran (BJ) taldi
frumvarp það til fjárlaga, sem
nú væri rætt, sem og allan að-
draganda þess, hreinustu van-
virðu við þjóð og þing. í frum-
varpið vantaði allan frumleik og
frískleik. í raun væri fjárlaga-
gerð af þessu tagi skripaleikur,
sem vel hefði komið fram á síð-
asta þingi, m.a. í því að skera
niður útgjöld hér og þar, sem
síðan hafi gengið afur í austri
aukafjárveitinga hjá fyrrverandi
fjármálaráðherra, án samráðs
við fjárveitingavaldið sem væri
á Alþingi. Höfum við nokkra
tryggingu fyrir því, spurði hún,
að sami leikurinn verði ekki leik-
inn nú?
Kristín taldi Bandalag jafnað-
armanna vilja skjalda fórn-
arlömb fjárlagastefnunnar, sem
væru m.a. mennta-, menningar-,
öldrunar- og dagvistunarmál.
Standa þyrfti vörð um velferðar-
kerfið.
Kreppusvipur og
rangar áherzlur
Kristín Halldórsdóttir (Kvl)
sagði þessa fjárlagaumræðu
undarlega sviðsetningu og
stjórnarflokkunum til lítils
sóma. Ekki hafi þingflokkar
stjórnarinnar fyrr verið búnir
að samþykkja frumvarp til fjár-
laga fyrir komandi ár en það
hafi verið rekið ofan í þá til
endurskoðunar. Öll vinnubrögð
varðandi þetta mál hafi verið
með fádæmum og Kvennalistinn
mótmælti þeim harkalega. Hér
væri í raun talað um óunnið
þingmál. Engin trygging væri
fyrir því að nýjar tölur væru
marktækari en þær, sem þing-
flokkar stjórnarinnar hefðu fyrr
tíundað.
Umbúðirnar utan um þetta
frumvarp kunna að líta laglega
út, sagði Kristín efnislega, en
þær fela ekki kreppusvipinn og
kolrangar áherzlur. Síðan vék
Kristín að margs konar lands-
fundarsamþykktum Kvenna-
lista. Hún spurði m.a.: man nú
engin kosningaloforðin um 80%
húsnæðislán til 40 ára? Hvernig
hafa þau og önnur loforð stjórn-
arliða veriðefnd?
Velferðarríkið varið
Guðmundur Bjarnason (F) sagði
m.a. að markmið stjórnarflokk-
anna við fjárlagagerðina hefðu
verið að draga úr þenslu í þjóðar-
búskapnum, að draga úr við-
skiptahalla og verðbólgu, að
stöðva erlenda skuldasöfnun og
að stefna að hallalausum fjárlög-
um. Hann sagði ennfremur að
þessi markmið hefðu sett stjórn-
arflokkunum þröngar skorður.
Samdrátturinn bitnaði á fjár-
festingunum en ekki heilbrigðis-
og menntakerfinu. Því hefði tek-
ist að verja velferðarkerfið og
' halda áfram uppbyggingu á því
sviði en á það hefði Framsóknar-
flokkurinn lagt ríka áherslu.
Þegar vaxtagreiðslur útúr
landinu eru komnar í sex millj-
arða króna verður ekki hjá þvi
komist að grípa til marktækra
varnaraðgerða.
Árangur í stjórn
ríkisfjármála
Þorsteinn Pálsson fjármálaráð-
herra sagði m.a. í lokaorðum
sínum að umræðurnar um fjár-
lagafrumvarpið sýndu að árang-
ur hefði náðst í stjórn ríkisfjár-
málanna. Stjórnarandstaðan
einfaldlega treysti sér ekki til
þess að ræða frumvarpið að svo
komnu máli og ástæðan væri sú
að ríkisstjórninni hefði tekist að
setja fram hallalaus fjárlög.
Þorsteinn sagði að Sjálfstæðis-
flokkurinn hefði aldrei sagt að
fjárlagafrumvarpið væri mark-
laust plagg heldur væru þetta
ummæli sem stjómarandstaðan
hefði fundið upp. Þorsteinn sagöi
ennfremur að málflutningur
stjórnarandstöðunnar væri illa
rökstuddur og einkenndist af
gífuryrðum og slagorðaflaumi,
sem ekki væri ástæða til að
svara. Hann fór þó nokkrum
orðum um ræðu Svavars Gests-
sonar (Abl) og sagði að til væru
eðlilegar skýringar á því, hvers
vegna formaður Alþýðubanda-
lagsins treysti sér ekki til þess
að ræða um fjárlagafrumvarpið.
Skýringin væri einfaldlega sú að
á landsfundi flokksins um síð-
ustu helgi hefðu tekist á tvö öfl,
„lýðræðiskynslóðin" svokallaða
og gömlu flokkshestarnir, og
„lýðræðiskynslóðin" hefði farið
með sigur af hólmi. Þess vegna
væri það ekki lengur í verkahring
Svavars að mæla fyrir hönd
Alþýðubandalagsins heldur „lýð-
ræðiskynslóðarinnar".
Þorsteinn sagði að lokum að
vegna breytinga á erlendum
gjaldeyrismörkuðum hefði verið
nauðsynlegt að gera breytingar
á fjárlagafrumvarpinu og þrátt
fyrir skamman tíma þá hefði
ríkisstjórninni tekist að gera
tillögur til breytinga sem miðuðu
að því að gera fjárlagafrum-
varpið virkara tæki en áður.