Morgunblaðið - 27.02.1986, Blaðsíða 1

80 SIÐUR B
STOFNAÐ 1913
48. tbl. 72. árg.
FIMMTUDAGUR 27. FEBRÚAR1986
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Markmið nýrra kjarasamninga:
Verðbólga
LAUN rúmleg-a 60 þúsund launþega í landinu, félaga í Alþýðusam-
bandi íslands, hækJkuðu um 5% frá og með gærdeginum þegar
samningar tókust milli ASÍ og samtaka atvinnurekenda, Vinnuveit-
endasambands íslands og Vinnumálasambands samvinnufélaganna.
Laun ASÍ-félaga hækka um að minnsta kosti 13,6% á árinu og á
kaupmáttur í árslok að vera rúmum fjórum stigum hærri en hann
var í ársbyrjun. Að auki er gert ráð fyrir umfangsmiklum aðgerðum
sem ætlað er að draga mjög úr verðbólgu í landinu, svo hún verði
á bilinu 7-8% í árslok. Verðbólga hefur ekki verið undir 10% síðast-
liðin fimmtán ár og hefur farið mest í nærri 140% vorið 1983. f
samningnum er einnig gert ráð fyrir nýrri leið til að fjármagna
húsnæðislánakerfið með þátttöku lífeyrissjóðanna og samkomulag
varð um endurskipulagningu lífeyriskerfisins, sem m.a. felur í sér
að 1990 verður greitt í lífeyrissjóðina af öllum launum. Jafnframt
þessum samningi var undirritaður samningur um fastráðningu fisk-
verkunarfólks, sem gerir ráð fyrir að uppsagnarfrestur þess verði
framvegis mánuður, eins og hjá öðru landverkafólki, í stað viku
áður. Samningsdrögin eru nú til umfjöllunar hjá ríkisstjórninni, sem
ætlað er að ábyrgjast niðurfærslu verðbólgunnar með margvíslegum
aðgerðum. Rikisstjórnin ræðir drögin á fundi sinum fyrir hádegi í
dag og er svars hennar að vænta siðdegis, að sögn Steingríms
Hermannssonar, forsætisráðherra. Þorsteinn Pálsson fjármálaráð-
herra sagði i gærkvöld, að nú yrði leitað eftir samningi við BSRB
á þessum grundvelli.
Samningurinn er óuppsegjanleg-
ur til áramóta en samkomulag er
um, að hækki framfærsluvísitala
umfram ákveðin mörk muni sam-
eiginleg launanefnd meta aðstæður
til launahækkana. Aðilarnir skipt-
ast á um að hafa oddaatkvæði í
nefndinm og er það í höndum full-
trúa ASÍ í fyrsta sinn, sem til
ágreinings kemur. Komist nefndin
að sameiginlegri niðurstöðu heldur
ASÍ oddaatkvæðinu, annars gengur
þaðtil VSÍ/VMS.
Helstu efnisatriði kjarasamn-
ingsins eru þessi:
• Laun hækka um 13,6% frá 26.
febrúar til 1. desember. Á sama
tíma er áætlað að hækkun fram-
færsluvísitölu verði 5,4% og hækk-
un lánskjaravísitölu svipuð.
• Verðhækkun á árinu er áætluð
7-8%.
• Kaupmáttur stígur á árinu,
hækkar á öðrum ársfjórðungi um
2,5%, um 1% á þriðja ársfjórðungi
og um 1% á síðasta ársíjórðungi.
• Sérstakar launabætur, 1500-
3000 krónur, verða greiddar til
þeirra, sem hafa heildarlaun undir
35 þúsund krónum á mánuði.
• Bein niðurfærsla verðlags á ár-
inu, skv. tillögum samningsaðilanna
til ríkisstjómarinnar, nemur um
3,65% í framfærsluvísitölu.
• Samningurinn er skilyrtur því,
að fallið verði frá um 5% hækkun
búvöruverðs, sem átti að koma til
framkvæmda um mánaðamótin.
• Samningsaðilar gera ítarlegar
tillögur um fjármögnun húsnæðis-
lánakerfisins með auknum kaupum
lífeyrissjóðanna á ríkisskuldabréf-
um. Tryggja á þeim, er byggja sína
fyrstu íbúð, lánafyrirgreiðslu á lág-
um vöxtum, allt að 70% af kostnað-
arverði staðalíbúðar.
Forsendur
samninganna
í tillögum samninganefnda ASÍ,
VSÍ og VMS til ríkisstjórnarinnar
segir að forsendur kjarasamning-
anna séu meðal annars:
• 150 milljón króna lækkun á
tekjuskatti,
# 300 milljón króna lækkun út-
svars,
# lækkun vaxta í samræmi við
lækkandi verðbólgu,
# 7% lækkun á verði opinberrar
þjónustu,
# lækkun á búvöruverði,
# afnám verðjöfnunargjalds af
rafmagni, sem ætti að lækka raf-
magnsverð um 20%,
# lækkun á tollum af grænmeti,
sem hefur í för með sér 25-30%
lækkun,
# lækkun á tollum af fólksbifreið-
um, sem ætti að lækka verð minni
bíla um 30%,
# lækkun tolla af hjólbörðum úr
40% í 10%,
# 10% lækkun á bensíni og olíum,
4% í mars og aftur í apríl,
# niðurfelling launaskatts til efl-
ingar samkeppnisstöðu,
# stóraukin upplýsingastarfsemi
um verðmyndun og verðlag.
Ásmundur Stefánsson forseti Alþýðusambands íslands og Gunnar J. Friðriksson formaður Vinnuveitenda-
sambands íslands setja upphafsstafi sína tmdir nýjan kjarasamning á áttunda timanum í gærkveldi,
með fyrirvara um samþykki ríkisstjórnarinnar. Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Samningamennimir og sérfræð-
ingar þeirra áætla, að þessar að-
gerðir muni kosta ríkissjóð 1.250
milljónir króna á þessu ári, auk
þess kostnaðar, sem lækkun búvöru
hefði í för með sér. í bréfi þeirra
til ríkisstjómarinnar í gær segir að
miklu skipti, að þessi kostnaður
valdi ekki halla á ríkissjóði og að
hann verði fjármagnaður með inn-
lendu fé. Að öðmm kosti væri hætta
á aukinni þenslu, sem gæti sett
verðlagsmarkmið kjarasamning-
anna úr skorðum.
Síðan segir: „Samningsaðilar
hyggjast beina því til lífeyrissjóð-
anna að þeir auki kaup sín á ríkis-
skuldabréfum, þannig að lffeyris-
sjóðimir kaupi a.m.k. fyrir 2.655
milljónir króna á þessu ári af ríkis-
sjóði, byggingarsjóðunum, Fram-
kvæmdasjóði og Stofnlánadeild
landbúnaðarins.
Þessi auknu kaup lífeyrissjóð-
anna á skuldabréfum gefa ríkissjóði
svigrúm til að mæta a.m.k. 625
milljónum króna af áðumefndum
kostnaði vegna aðgerða á þessu ári.
Að öðm leyti verður að afla fjár
með lækkun útgjalda og/eða inn-
lendri fjármögnun án þess þó, að
það hafi áhrif á kaupmátt launa,
velferðarþjónustu almennings eða
stöðu útflutnings- og samkeppnis-
greina."
Miðað er við, að lífeyrissjóðir
aðildarfélaga ASÍ geri bindandi
samninga um aukin skuldabréfa-
kaup sín fyrir 15. mars næstkom-
andi og að þeir kaupi skuldabréf
fyrir 925 milljónir umfram það, sem
gert er ráð fyrir í lánsfjáráætlun.
Þessi kaup em skilyrt því, að 300
milljónir renni beint til lausnar á
bráðavanda húsbyggjenda til við-
bótar þeim 200 milljónum, sem
þegar hefur verið ákveðið að veija
í þessu skyni.
Sjá nánar samninginn og fyljfiskjöl á
miðopnu, bréf samningsaðila til ríkisstjóm-
arinnar á bls. 34, viðtöl við forystumenn
samninganefndanna ogf ráðherra á bls. 2,
4 og 26, spá um þróun framfœrsluvisitölu
og kaupmátt á bls. 5, frétt um stöðu samn-
ingamála BSRB og ríkisins á baksíðu, frétt
um væntanlegt framhald mála á baksíðu
og forystugrein i miðopnu.
Ásmundur Stefánsson forseti Alþýðusambands íslands:
Umfangsmikil niðurfærsla og
stíft aðhald í gengismálum
— eru meginf orsendur samninganna
„ÞAÐ ER ljóst, að þessir samningar ganga öllu lengra en tillögur
ríkisstjórnarinnar frá 11. febrúar gerðu ráð fyrir. Það er því
ekki hægt að ganga að þeim nema á kostnað annarra markmiða.
Þetta þýðir til dæmis að það verður að öllum líkindum viðskipta-
halli á árinu,“ sagði Steingrímur Hermannsson, forsætisráðherra,
í samtali við blm. Morgunblaðsins í gærkvöldi eftir fund hans
og fjármálaráðherra með forystumönnum samninganefnda ASÍ
og vinnuveitenda.
Þorsteinn Pálsson fjármálaráð-
herra tók undir með forsætisráð-
herra um að farið væri fram á,
að ríkissjóður teygði sig eins langt
og kostur væri. „Við munum taka
þetta til jákvæðrar athugunar og
gefa svar á morgun," sagði hann.
Ásmundur Stefánsson, forseti
ASÍ, sagði að forsendur samn-
ingsins væru tvær: umfangsmikil
niðurfærsla verðlags og mjög stíft
aðhald í gengismálum. ;,Það er
grundvallarmál," sagði Ásmund-
ur, „að félagar í verkalýðshreyf-
ingunni beiti sér alls staðar í
verðlagseftirliti, geri verðsaman-
burð og gæti þess, að verðlækkan-
imar skili sér.“
Framkvæmdastjóri VSÍ, Magn-
ús Gunnarsson, sagði meðal ann-
ars að ljóst væri, að atvinnulífið
tæki á sig miídar kostnaðar-
hækkanir með þessum samningi.
„Sú leið, sem valin var við gerð
þessara samninga, mun hafa
mikla erfiðleika í för með sér en
jafnframt von um betri tíð,“ sagði
hann.
„Það hefði verið heljarstökk inn
í náttmyrkrið að fara gömlu verð-
bólguleiðina," sagði Guðmundur
J. Guðmundsson, formaður
Verkamannasambands íslands.
Hann vakti sérstaka athygli á
samningi um vinnuréttindi fisk-
vinnslufólks. „Þetta er ekkert
smáræði, sem við erum að tala
um þar,“ sagði Guðmundur. „Átta
þúsund manns munu fá aukið
atvinnuöryggi og fræðslu í grunn-
atvinnugrein þjóðarinnar. Það
mun koma allri þjóðinni til góða.“
Þorsteinn Ólafsson, formaður
Vinnumálasambands samvinnufé-
laganna, minnti á að markmið
samningsins væru í hættu ef doll-
arinn héldi áfram að falla. Hann
sagði að samningamir byggðu á
því, að fyrirtæki beittu ströngu
aðhaldi og að hætt yrði að gera
ráð fyrir að hægt væri að velta
öllum kostnaðarauka út í verðlag-
ið.