Morgunblaðið - 04.05.1986, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 4. MAÍ 1986
31
Bandaríkjamenn virðast mjög á
einu máli um réttmæti loftárás-
arinnar á Líbýu. Þessi ibúi í Los
Angeles sendir Kaddafi kveðju á
skyrtuboi sínum.
Þessa vijja Arabar hefna í ár, látið barn borið út úr
rústum í Trípólí. Vesturlandabúar óttast að hefndarað-
gerðirnar bitni fyrst og fremst á Evrópu.
Öll öryggisgæsla hefur verið stórlega efld í
Evrópu, eins og til dæmis á Heathrow-fiug-
velii við London, þar sem þéssi mynd var
tekin af hermanni í skriðdreka.
Sölustjóri stórrar ferðaskrifstofu
í New York, Kawana Travel, sagði
afpöntunum í Evrópuferðir rigna
inn. „Mesta hræðslan virðist vera
við að ferðast með frægum, banda-
rfskum flugfélögum, eins og Pan
American, Trans World Airlines og
Northwest Orient," sagði hún. „Það
var heldur tregt strax í ársbytjun
en eftir sprenginguna í TWA-
þotunni og árásina á Líbýu dró
verulega úr bókunum. Fólk vill
einfaldlega ekki taka áhættuna á
að fljúga til Evrópu."
Afpantað við hveija árás
Fleiri nefndu að TWA færi illa út
úr sumrinu: „Það fer hryllingur um
suma þegar þeir heyra minnst á
félagið,“ sagði einn ferðaskrifstofu-
maður. Og á skrifstofu TWA í New
York leynir sér ekki lengur að við-
skiptin ganga ekki að óskum — þar
fengust þær upplýsingar einar að
afstaða félagsins til samdráttar í
Atlantshafsfluginu hefði svo oft
komið fram að stjórn félagsins hefði
ákveðið að svara fjölmiðlum ekkert
frekar.
Flugfélögin em almennt afar
treg til að nefna hlutfallstölur um
oigin samdrátt. „Við áætlum að
farþegafjöldinn til Frakklands frá
Bandaríkjunum í ár verði 15-20%
minni en hann var í fyrra,“ sagði
talsmaður Air France, sem flýgur
30-40 sinnum á viku frá fimm
stöðum í Bandaríkjunum til Frakk-
lands. Fyrir utan Concorde, sem fer
daglega milli New York og Parísar,
notar Air France eingöngu Boeing
747-þotur, sem taka 450 farþega.
Hjá félaginu gæti því fækkunin
numið 2.500-3.000 farþegum viku-
lega og munar um minna. „Við
teljum engan vafa leika á að þessi
fækkun stafar af hryðjuverkunum
í Evrópu," sagði talsmaður Air
France. „Við hvert nýtt atvik fáum
við, og raunar öll önnur flugfélög,
afpantanir eða þá að nýjar bókanir
berast ekki eins hratt og eðlilegt
or.“
Talsmaður People’s Express, sem
flýgur daglega til London og Bruss-
ol, tók mjög í sama streng. „Á
þessum tíma í fyrra vorum við búnir
að selja hvert einasta sæti fram í
september," sagði hann. „Við höf-
um ekki nákvæmar upplýsingar um
hversu miklu færri sæti við seljum
núna en það vantar talsvert upp á
að við fljúgum með fullar vélar. Það
er undantekning núna ef það er
fuilt hjá okkur — í fyrra vorum við
stöðugt í vandræðum með sæti.“
Talsmaðurinn, sem kallaði sig að-
eins Steve í takt við skemmtilega
i'hispurslausan stíl People’s Express,
kvaðst ekki hafa trú á að nokkru
hærra fargjald í ár en í fyrra (229
'dollarar nú, 199 í fyrra) fyrir flug
, yfir Atlantshaf skipti máli í þessu
sambandi og heldur ekki fall dollar-
ans. „Það er greinilegt að fólk fer
minna og ástæðan er einfaldlega
sú, að það er hrætt við að verða
sprengt í tætlur,“ sagði hann.
„Komið heim“ til Grikklands
Grikkland má einnig þola þungar
búsiijar vegna árása arabískra
skæruliða enda hafa morðsveitir
oftar en einu sinni farið um flug-
velli þar í landi með sprengjur og
vopn á sendiferðum sínum. Gríska
ferðamálaráðið vestra hefur hafið
mikla auglýsingaherferð til að
reyna að bjarga því sem bjargað
verður — og varið til þess sem
svarar um 120 milljónum íslenskra
En jafnvel þótt allt að tvær millj-
ónir Bandaríkjamanna hætti við
Evrópuferðir í sumar fara þeir í
sumarfrí. Og allt bendir til að þeir
ferðist í meira mæli heima fyrir. Á
ársfundi samtaka bandarískra bif-
reiðaeigenda (American Automo-
bile Association), sem haldinn var
í New York í síðustu viku, kom fram
að ferðaskrifstofur samtakanna
(sem eru samtals 800) sjá fram á
mikla gósentíð. Talsmaður AAA
sagði fréttamönnum eftir ársfund-
inn að Evrópuferðir á vegum ferða-
skrifstofa samtakanna á fyrsta árs-
ijórðungi þessa árs væru 75% færri
en á fyrsta ársfjórðungi 1985. Jafn-
framt væri ljóst að ferðum til
Bandarískur ferðamaður í
Reykjavík:
Mun færri koma til Evrópu í
sumar en undanfarin ár af ótta
við að komast ekki lifandi heim.
Ógnvaldurinn — skæruliði í Mið-
Austurlöndum.
króna. Frægir amerískir leikarar
og skemmtikraftar koma fram í
sjónvarpsauglýsingum ráðsins og
hvetja fólk til að „koma heim“.
Ráðið hefur jafnframt lagt áherslu
á staðreyndir málsins: af 27 milljón-
um Bandaríkjamanna, sem fóru til
útlanda á síðasta ári, létu 54 lífið
í árásum hryðjuverkamanna. Tals-
maður auglýsingafyrirtækis í
Chicago, sem Grikkir hafa ráðið til
að stjórna auglýsingaherferðinni,
hefur einnig lagt fram tölur um að
aðeins fimm prósent af 3.012 skráð-
um hermdarverkaárásum á síðasta
ári hafi átt sér stað í Mið-Austur-
og Miðjarðarhafslöndum en 64% í
Mið-Ameríku.
Heima er best
Þetta skiptir ekki alla Banda-
ríkjamenn máli, eins og fram kom
þegar tímaritið Newsweek spurði í
skoðanakönnun vestra: Ef þú hefðir
tækifæri til að ferðast til útlanda í
sumar myndir þú fara eða hafna
ferðinni vegna ógnunarinnar af
hryðjuverkastarfsemi? 79% kváðust
myndu hafna ferðinni. Fyrir mánuði
— fyrir loftárásina á Líbýu — kváð-
ust 61% myndu hafna slíkri ferð.
Hawaii myndi fjölga um að minnsta
kosti helming á þessu ári og far-
pantanir til eyja í Karíbahafi, Ástr-
alíu og Nýja Sjálands virtust ætla
að aukast um 75%.
Það er einnig til marks um aukin
ferðalög Bandaríkjamanna heima-
fyrir, að sögn Jays Hartmann, að
járnbrautafélagið Amtrak hefur
þegar selt í allar ferðir sumarsins.
„Það er útlit fyrir að gestum í þjóð-
garðana hér heima muni fjölga
verulega — þeir í Great Smokey
Mountains National Park reikna til
dæmis með að gestum fjölgi um
að minnsta kosti milljón, úr níu í
tíu milljónir — og þegar er búið að
fjölga mjög ferðum til Hawaii og
Álaska,“ sagði hann. Fréttamaður
sjónvarpsfyrirtækisins Cable News
Network, sem sendir út fréttir allan
sólarhringinn, talaði í fyrri viku um
útlit fyrir „einstaklega sólríkan
sumarleyfistíma fyrir vesturfylkin“.
Straumur til Kanada
Stærst vesturfylkjanna er Kali-
fornía og þar hugsa yfirvöld sér
gott til glóðarinnar. Þegar eru
gestir í Disneyiandi nálægt Los
Angeles orðnir miklu fleiri en þeir
hafa nokkru sinni verið á þessum
árstíma. En af „útlöndum" Banda-
ríkjamanna er það líklega Kanada,
sem mest hagnast á hryðjuverka-
ótta nágranna sinna. Yfírvöld í
Vancouver — þar sem haldin verður
heimssýning í sumar, Expo ’86 —
eru þegar farin að hrósa sigri og
teija að gestir á sýningunni verði
margfalt fleiri en áður hafði verið
reiknað með.
Fréttir frá öðrum borgum Kan-
ada eru af sama toga: ferðaskrif-
stofumenn í Quebec og Montreal
sögðu frá því í sjónvarps- og blaða-
viðtölum að aldrei fyrr hefðu þeir
orðið varir við jafn mikinn áhuga
voldugu nágrannanna í suðri.
„Margir hringja hingað og segja
sem svo: fyrst ekki er óhætt að
fara til Parísar þá sækjum við okkur
franska stemmningu til Quebec,"
sagði starfsmaður á stórri ferða-
skrifstofu þar og bætti við, að fyrir-
tæki sitt fengi þúsundir fyrirspuma
daglega frá Bandaríkjamönnum,
sem ekki þori til Evrópu.
„Auðvitað rejTia þeir . . .“
Ótta við hryðjuverk heima fyrir
(og vestra tala menn nær eingöngu
um hryðjuverk á vegum Kaddafys
Líbýuleiðtoga) gætir ekki svo orð
sé á gerandi. Þó er greinilegt, að
varúðarráðstafanir em ekki allar í
besta lagi, ef marka má athugun,
sem blaðamenn frá New York
Post gerðu í síðustu viku. Þeir fóru
um alla ganga og mörg „afgirt
öryggissvæði" bæði á Kennedy- og
La Guardia-flugvöllum og voru
aldrei truflaðir. Undir fyrirsögninni
„Flugvellir New York eru land
tækifæranna fyrir hryðjuverka-
menn“ sögðu þeir frá ferðum sínum
um vellina og kæruleysislegu eftir-
liti — eða öllu heldur eftirlitsleysi.
Þeir sögðust meðal annars hafa
gengið óhindraðir inn á „afgirt"
svajði ísraelska flugfélagsins E1 Al,
sem frægt er fyrir stífustu öryggis-
ráðstafanir sem þekkjast hjá
nokkm flugfélagi, og vafrað þar
um í góða stund. Daginn eftir hafði
blaðið eftir stjómmála- og embætt-
ismönnum borgarinnar að eftirlit
yrði stórlega hert í framhaldi af
„uppljóstmnum blaðsins“.
Trúlega er álit leigubílstjórans,
sem ók blm. Morgunblaðsins frá
Kennedy-flugvelli á dögunum,
dæmigert fyrir afstöðu Bandaríkja-
manna til ástandsins heima fyrir.
„Auðvitað eiga þeir eftir að reyna
eitthvað hér,“ sagði hann. „En ég
hef enga trú á að það takist."
Og farþegar sem koma inn í
flugstöðvarbygginguna á Keflavík-
urflugvelli reka augun í að vopnaði
vörðurinn í farþegasalnum er ekki
lengur með hríðskotabyssu.
- ÓV.