Morgunblaðið - 07.06.1986, Síða 15

plasti og samt bæði sterkari og
sveigjanlegri en stálið, um leið og
kostnaðurinn við framleiðsluna
lækkar verulega
Risaslagur
Ekki eru bflaframleiðendur einir
í baráttunni við að finna lausn
þeirra vandamála sem enn hindra
að bflar verði með plasti gerðir létt-
ari, sterkari, ódýrari og öryggari,
öðru nær. Að baki þeim standa
voldugir risar sem beijast harðvít-
ugri baráttu um markaðinn og
kappkosta að fínna fyrstir rétt efni
og hentuga framleiðsluaðferð.
Þessir risar eru fjölþjóðleg fyrirtæki
sem hafa á að skipa sprenglærðum
sérfræðingum og margreyndum í
faginu auk þess sem þau ráða nægu
fjármagni til að kosta dýrar tilraun-
ir. Meðal þessara risa eru DuPont
og General Electric, sem nýlega
kynnti einmitt nýtt efni, hentugt
fyrir bflhiuta eins og bretti, hurðir
o.þ.h. þetta efni kalla þeir GTX 900
og er blanda af PPO (polyphenylene
oxide) plastefni og næloni. Með
því að hfa hlutfall efnanna mismun-
andi og með því að nota mismun-
andi gerðir nælons fást efni með
margvíslega eiginleika, allt eftir
því til hvaða nota þau eiga að vera.
Með þessu plasti eru leyst þau
vandamál sem talin voru hér fram-
ar, t.d. þolir það hitastig á bilinu
-120°C til 204°C án þess að skað-
ast.
Bílaframleiðendur keppast einnig
við leistann og kynna hver eftir
annan tilraunabíla sem að meira
eða minna leyti eru gerðir af plasti.
(Ein ástæða þess hver erfítt sjálf-
stæðir hönnuðir, eins og t.d. þeir
ítölsku, eiga uppdráttar nú á síðustu
árum, er einmitt þessi þróun. Þeir
ráða einfaldlega ekki við hana, eru
ofismáir og fjárvana). Einna lengst
eru General Motors komnir, enda
með langa reynslu af Coverettunni,
og nú er jafnvel gamli góði Kádílj-
ákurinn smám saman að verða
plastbíll (stuðarar og húdd 1986 og
meira ’87). Aðrir fylgja ötullega
eftir og er greinilegt að Ameríkanar
ætla ekki að láta Japanina taka sig
til bæna á þessu sviði.
Hvað verður?
Ef marka má þá þróun sem þegar
er orðin að veruleika og þau teikn
sem sjást á lofti um framtíðina, þá
má fastlega gera ráð fyrir að á
næstu árum verið smám saman þær
breytingar á bflum að boddyhlutar
verðá úr plasti og síðan burðar- og
styrkhlutar. Einhvemtíma á næsta
áratugi verða komnir fram bílar
sem að mestur verða úr plastefnum
gerðir. Þeir verða léttari, sterkari,
endingarbetri og a.m.k. með tíman-
um, ódýrari en bflar dagsins í dag.
Sfðast en ekki síst verður hægt að
endurvinna allt plastið og má þá
telja að til nokkurs sé af stað farið
þegar allt þetta verður til skila
komið.
Ráðstöfun
menntamála-
ráðherra
mótmælt
STJÓRN nemenda og kennara-
sambands Hússtjórnarskóla Suð-
urlands mótmælir þeirri ótíma-
bæru ráðstöfun menntamálaráð-
herra að liússtjórnarskólinn að
Laugarvatni verði lagður niður
þótt aðsókn að skólanum hafi
minnkað um stundarsakir, segir
í fréttatilkynningu frá formanni
stjómarinnar, Valborgu S. Böðv-
arsdóttur.
Þar segir ennfremur að kennarar
séu furðu lostnir og að þeim hefði
þótt eðlilegra að þær breytingar
yrðu gerðar sem samræmist
punktakerfí annarra skóla, til
dæmis fjölbrautaskólanna. Telja
þeir að með þessu hafi húsmóður-
störfum enn verið sýnd lítilsvirðing.
AWffvrfíT TfTTÍDAfTfl.VOHA.T maA.WTT/*?fí)ífOM þ|T
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 7. JÚNÍ 1986 15
Líffræðingur lýkur doktors-
prófi í Vestur-Þýskalandi
KARL Skírnisson líffræðingur
lauk doktorsprófi frá Kielar-
háskóla f mars síðastliðnum.
Doktorsverkefnið fjallaði um lífs-
hætti tegundar af marðarætt sem
kallast steinmörður, en þeim
hefur fjölgað mjög í Evrópu á
undanföraum áratugum. Ritgerð-
in er skrifuð á þýsku og nefnist
„Untersuchungen zum Raum-
Zeit-System freilebender Stein-
marder" og birtist hún í hefti
númer 6 S ritröðinni „Beitráge zur
WUdbiologie** sem gefið er út af
veiðimannasamtökum f Schles-
wig-Holstein í V-Þýskalandi
Rannsóknimar vom framkvæmd-
ar á ólíkum búsvæðum; annars vegar
í þorpi þar sem dýrin lifa í náinni
snertingu við mannlífið, hins vegar
á óbyggðu skóga- og akrasvæði.
Merðir vom veiddir og útbúnir með
senditækjum , sem ýmist vom fest
á hálsbönd dýranna eða komið fyrir
í kviðarholi þeirra með skurðaðgerð.
Með stefnuvirku loftneti, sem gerir
staðsetningu sendanna mögulega,
var meðal annars unnt að fylgjast
með hreyfíngum merktu einstakling-
anna svo og grenjanotkun. Notaðir
vom síritar til að skrá á hvaða tíma
sólarhringsins dýrin vom á ferli, en
það reyndist vera nær eingöngu í
íjósaskiptunum og að næturlagi.
Senditækin veittu ennfremur upplýs-
ingar um vegalengdir, sem dýrin
lögðu að baki og hvemig óðulin vom
nytjuð, sem dýrin vörðu fyrir kyn-
systkinum sínum með því að merkja
þau með litarefnum. Eins var hægt
að áfla margháttaðra upplýsinga um
félagskerfí og atferli steinmarða,
sem áður var að mestu ókannað.
Karl lauk líffræðinámi við Há-
skóla íslands árið 1977 og ffarn-
haldsverkefni sem einkum beindist
að fæðuvali villiminksins á íslandi,
1979. Á ámnum 1979 til 1981 vann
hann að athugunum á riðuveiki í
sauðfé við Tilraunastöð háskólans í
meinafræði að Keldum.
Karl stundar nú rannsóknir á ís-
lenska villiminknum við Náttúm-
fræðistofnun íslands, en hann hlaut
Dr. Karl Skirnisson
nýverið styrk til þess úr vísindasjóði.
Karl er giftur Ástrósu Gunnarsdótt-
ur líffræðingi og eiga þau eina dótt-
ur.
lutningabíll
jölskyldubíllSsarúarbíll
'erðabíH m^rábærbíll
jórhjóladrifinn bíll
Sýnum EIO laugardag- og sunnudag kl. 14—17
Það er bókstaflega hægt að gera allt í E10
í E10 eru þrjársætaraðir. Sætin má leggja mjög
haglega niður, og er þá hægt að flytja ógrynnin öll
með E10. Fjórhjóladrifið kemur þér nánast
hvert sem er, hvernig sem viðrar.
AKTUEKKI UTI OVISSUNA
AKTUÁ