Morgunblaðið - 10.06.1986, Blaðsíða 48

48
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR10. JÚNÍ1986
Veiðiþáttur
Umsjón Guðmundur Guðjónsson
heildarveiði og 1983 með afleita opnun
en góða heildarveiði. Þokkaleg opnun
1984 var svo undanfari einhvers léleg-
asta veiðisumars í Norðurá í áraraðir.
Allt fer þetta eftir ástandi árganganna
svo og nokkrum aukaþáttum.
Veiðin byijar 1. júní í fáum ám,
aðeins Norðurá, Þverá og Laxá á Ás-
um. Þeir í Ásunum hafa þetta svona
til málamynda, því liður f umgengni
þeirra við ána og laxana er að sjá um
að ekki sé þjarmað að laxinum er líða
tekur að hiygningu. Sjaldan veiðist
að ráði í ánni fyrstu dagana og oft
lítið fyrr en líða tekur á júní. Veiði
lýkur í ágústlok og veitt er allan júní
til þess að fylla 3 mánaða veiðitíma-
bil. En í Borgarfjarðaránum tveim
gengur laxinn mjög snemma. Bjöm
J. Blöndal segir í bók sinni „Norðurá
fegurst áa“, að varla nokkum tíma
hafí það komið fyrir að lax hafí ekki
verið kominn að Laxfossi 1. júní. Og
laxinn gengur enn fyrr í Þverá, þ.e.a.s.
laxinn sem upprunninn er frammi í
Kjarrá. Sú var tíðin, að Bretar sem
hér veiddu fyrr á öldinni fóru fram í
Kjarrá, eða á „Fjallið" eins og það er
kallað, upp úr miðjum maí og veiddu
yfírleitt prýðilega, grálúsuga stórlaxa.
Þessi kvistur í Þverárstofninum er nú
hniginn mjög þó Þverárstofninn sé
kannski enn með hreinni stofnum
Iandsins. Samt er talið að lax sé oftast
genginn f litlum mæli fram f Kjarrá
upp úr 20. maí og sannarlega eru
þeir yfirleitt að fá ’ann þar 1. júnf þó
auðvitað séu áraskipti að þvf hversu
vel þar veiðist á þeim tíma og fer það
eftir árferði og fleiri þáttum.
En líklegast er til í dæminu að lax
gangi víðar í ár í maí en í Norðurá
og Þverá. Lax, stór hrygna, veiddist
fyrir sfðustu mánaðamót í silunganet
í ónefndri laxveiðiá norðan heiða.
Áðumefndur Eyþór kokkur hefur sagt
undirrituðum, að á sínum yngri árum
hafí hann jafan verið rokinn austur í
Brúará í maímánuði til að stytta biðina
eftir laxveiðitímanum. Þá hafí hann
oftar en einu sinni fengið lax, nýrunna
fiska, og oftar séð þá skvetta sér er
þeir gengu fram í ána. Þá veit undirrit-
aður einnig til þess að maður nokkur
sem ætlaði að níðast á hoplöxum til
að fá úr sér fíðringinn í mafmánuði
fyrir fáum árum, setti í og landaði 25
nýrunnum hrygnum á spón. Þetta var
í Hvítá í Ámessýslu, skammt neðan
við ós Brúarár. Vafalaust eru fleiri
svona sögur á kreiki. Við vitum t.d.,
að nær árvisst gengur lax f Elliðaámar
fyrir mánaðamót maí-júní, og stöku
fískar sjást hér og þar, veiðast jaftivel
á ótrúlegustu stöðum, eins og þegar
Ásgeir Guðbjartsson veiddi 4 punda
hrygnu, grálúsuga, snemma f maf f
Hlfðarvatni f Selvogi fyrir þremur
ámm.
Þetta er reifað í tilefni af þvf, að
einn viðmælandi undirritaðs hafði á
orði fyrir nokkru, að það væri tóm
tjara að byija svona snemma f Norð-
urá, menn tíndu strax upp þessa fáu
físka sem ganga snemma og sfðan
væri löng bið eftir næstu göngum.
Varla á þessi skoðun hljómgrunn
víða...
Er farið að sveifla stöng-
unum of snemma sumars?
Morgunblaðið/H. Ben.
Hluti af stjórnarmönnum SVFR með megnið af morgunveiðinni á sunnudaginn, Ólafur G. Karlsson
fyrir miðju með 13 og 14 punda hænga.
Guðlaug Bergmann á fömum vegi
og sagði honum tíðindin, en Gulli
yppti bara öxlum, „það var of
mikið vatnið", sagði hann. „Ekki
svo,“ var svarið, en veiðiklóin
mikla neitaði að hleypa svartsýn-
ishjalinu inn fyrir hörandið. „Ég
er ekkert óhress með þessa byij-
un, þvert á móti. Ég hef engar
áhyggjur af framhaldinu og
reikna með góðu veiðisumri,"
bætti hann við. Þetta var svo sem
ekki blaðaviðtai við Guðlaug, en
meinlaust hlýtur að vera að skjóta
skoðunum hans hér með.
Annar sem fannst á fömum
vegi var Eyþór kokkur og hann
sagði strax þegar hann frétti af
laxinum eina á mánudaginn að
svona væri þetta oft í Norðurá,
hann þekkti það aldeilis, gamall
stjómarmaður úr SVFR, þótt
hann hefði ekki verið í opnun á
síðustu áram. Hann spáði niður-
sveiflu sem næði a.m.k. til næsta
holls á eftir stjóminni, en síðan
myndi koma uppsveifla á ný í
nokkra daga. Framhaldið væri
það sem byggja bæri skoðanir um
sumarveiðina á.
Þessar opnanir í Norðurá era
býsna skoðanamyndandi, á því er
varla vafi, en varast bæri að taka
of mikið mark á fjölda dauðra
laxa í kæligeymslu Norðurár-
hússins á hádegi 3. júní ár hvert,
því uppistaðan í þeim afla er stór-
laxinn sem misjafnlega gengur
af sumar hvert. Aðalafli Norðurár
er á hinn bóginn litli laxinn sem
getur bragðist þótt sá stóri mæti
og öfugt. Við skulum til gamans
renna yfír aflatölur úr Norður-
áropnunum aftur til ársins 1976
og athuga heildarveiði hvers
sumars um leið:
1976: 32 laxarlopnun 1675 laxa heildarveiði
1977: 58 “ 1470
1978: 47 " 2089
1979: 2 “ 1995
1980:31 ‘ 1583
1981:41 “ 1185
1982: 3 “ 1455
1983: 2 “ 1643
1984:27 “ 856
1985: 4 “ 1121
Mjög sláandi í þessu eru sumrin
1979, en þá var afar kalt og umtalað
vor, 1981 með góða opnun en slappa
„Þetta verður sprengisum-
ar,“ sagði Friðrik D. Stefánsson
framkvæmdastjóri Stangveiði-
félags Reykjavíkur er hann
rakst á umsjónarmann þessa
þáttar i anddyri veiðihússins
við Norðurá í miðdagshléinu á
sunnudaginn. Laxablóðið var
varla storknað á höndum hans,
en við viljum ekki segja að það
hafi verið tryllingsglampi í
augunum. Laxalykt fyllti vitin
og lái enginn Friðrik ákafann,
stjórnin hafði veitt 15 stórlaxa
fyrir hádegið og var það besta
byrjunin í nokkur ár. Heildar-
afli liðsins var 29 stykki, 8—14
punda og þó það hafi oft veiðst
meira í opnun, er það eigi að
síður mjög svo viðunandi byij-
un. Er inn í húsið var komið,
blöstu við Magnús Ólafsson
læknir og Ólafur G. Karlsson
tannsi og voru brosin breiðari
en breið, sá fyrrnefndi hafði
nappað tvo, sá siðarnefndi
fjóra, þar á meðal 13 og 14
punda hængi sem toguðu fast
og lengi. „Stórkostlegt", „frá-
Veitt í Myrkhyl og Myrkhylsrennum i Norðurá 1. júni siðastliðinn.
bært“, „meiriháttar" og fleira
í þeim dúr valt allt saman upp
úr Ólafi sem var mikið niðri
fyrir. Magnús rólegri. Þetta
var stemmningin við upphaf
þessa nýja veiðisumars. Nú
vantaði ekki það sem vantaði í
fyrra. Það var bæði stórlax og
nóg vatn. Meira að segja of
mikið vatn hvað svo sem það
„vandamál** varir lengi. En
hvert verður framhaldið?
Veiðimenn flestir velta þessari
spumingu fyrir sér og víst er, að
allir era áreiðanlega sammála um
að byijunin hefði getað verið
verri. Margir hleyptu í brúnimar
er fréttir úr Norðurá hermdu að
aðeins einn lax hefði veiðst á
öðram degi. Undirritaður hitti
Stubbar
Veiðar af ýmsu tagi heilla
marga, stangaveiði, skotveiði,
fuglaveiðar í háf ofl. mætti
nefna. Þætti þessum barst sú
fregn fyrir skömmu, að bóndi
nokkur á Austurlandi, byði
sportveiðimönnum nú upp á
aldeilis forkostulega nýlundu,
sem sé minkaveiði. Það. fylgir
ekki sögunni hvort rota eigi
minkinn með kylfu eftir æsileg-
an eltingarleik, hvort skjóta eigi
dýrið á færi eða láta hunda um
að murka lífið úr óargadýrinu
eftir að hafa hiaupið á eftir
hersingunni mátulega lengi.
Eigi er vitað til þess að minka-
veiðar hafí til þessa verið stund-
aðar sem sport, enda heldur
ógeðfelldur veiðiskapur, þar sem
skrækir minksins blandast lygi-
legum fnyk sem hann gefur frá
sér með kirtlum aftur á hala
þegar hann verður fyrir styggð.
OOO
Veiðiþjófnaður er staðreynd.
Spumingin er einungis sú í hve
miklum mæli hann er stundaður.
Umsjónarmaður þessa þáttar
hefur heyrt því fleygt að illa
hafi verið farið með Leirvogsá
á haustinu sem leið. Klakmenn
hafí hugsað sér gott til glóðar-
innar að draga á í Ketilhyl eftir
að veiðitíma lauk, því þar var
mikið safn af laxi samankomið
í vatnsleysinu. En veiðiþjófar
urðu fyrri til. Taldist mönnum
til að þama vantaði allt að 60
laxa sem fundust eigi á öðram
stöðum í nágrenninu og því
nærtækast að ætla að þeir hafí
verið dregnir í net í skjóli haust-
myrkurs. Þjófnaður af þessu
tagi á haustin hefur löngum
loðað við Leirvogsána.
OOO
Verslunin Veiðimaðurinn
mun selja veiðileyfi í tvo for-
vitnilega silungsveiðistaði á
sumri komandi og er það ný-
lunda á þeim bæ. Hér er um að
ræða Laugarvatn og Hólaá sem
úr því rennur til Hagaóss, en
hann kemur aftur á móti úr
Apavatni og sameinast Brúará.
Hólaá hefur löngum verið lítið
stunduð en hún er afar nett
veiðiá með fallegri bleikju, en
minna orð fer af Laugarvatni
sem stangaveiðivatni. Silungur,
sæmilega huggulegur, hefur
verið veiddur þar í net árum
saman. Paul O’Keefe í Veiði-
manninum sagði í samtali við
Morgunblaðið, að hann hefði
eftir Skúla Haukssyni silung-
sveiðibónda í Útey, að fískur
færi stækkandi á þessum slóð-
um vegna vaxandi netaveiði og
vissulega væra góðir stanga-
veiðimöguleikar. Veiðileyfið
kostar 300 krónur fyrir daginn,
en böm yngri en 12 ára þurfa
ekkert gjald að greiða, bara að
koma sér austur, setja saman
og draga físk.
OOO
Segiði svo að laxinn geti ekki
hugsað. Þegar Morgunblaðs-
menn vora á ferð í Feijukoti
fyrir skömmu sagði Þorkell
Fjeldsted þeim ýmislegt um
netaveiðina og háttu laxins.
Hann sagði þeim að stór lax,
10—12 pund að jafnaði, kæmi
fyrst í ána, þá smálaxagöngur
og síðan meiri smálaxagöngur,
en að þessu sinni blandaðar
stærsta laxinum, 15—20 punda
löxunum. „Þeir koma sjaldan í
netin," sagði Þorkell og bætti
síðan við það sem þeir netamenn
hafa oftar en einu sinni orðið
vitni að. „Við höfum oft séð þá
fast við netin, með trýnin alveg
við möskvana. Svo þegar við
lyftum netunum upp, sakka þeir
eins og steinar niður á botninn
og synda undir netin."
OOO
Eyþór Sigmundsson var einu
sinni í stjórn SVFR og var því
með í Norðuráropnunum meðan
á setu hans stóð. Sumarið 1977
byijaði sérstaklega vel, stjómin
bókaði 58 laxa, en hvort allt var
skráð sem í raun veiddist er svö
annað mál. Það gerðist nefni-
lega spaugilegt atvik við Stokk-
hylsbrotið er þeir Eyþór og Jón
G. Baldvinsson vora þar að
renna. Jón Bald þurfti að bregða
sér frá um hríð, en Eyþór beið
ekki boðanna og renndi. Fékk
hann strax 10 punda fisk og svo
annan slíkan strax á eftir. Sló
hann báða í hausinn og tróð í
sérstakan laxapoka sem hann
hafði lagt á bakkann. Þriðji
laxinn tók, vænn 13 punda
hlunkur, sem var erfíður á færi
og útheimti alla athygli veiði-
mannsins. Loks landaði Eyþór
skepnunni, sló hana í hausinn
með barefli og hugðist siðan
renna henni ofan í sömu gröfina.
En pokinn var horfínn. Sást
hvorki tangur né tetur af pokan-
um og hljóp Eyþór þó langt niður
með á og upp f hlíðar í örvænt-
ingarfullri leit. Það sem gerst
hafði var þetta: Eitthvað fjör
var líklega eftir í löxunum tveim
sem í pokanum vora, a.m.k.
öðrum þeirra, og er þeir hafa
slegið sporðunum til, hefur
pokinn rannið út í á, straumur-
inn hrifíð hann. Hefur hvorki
pokinn né innihaldið sést síðan.
Eftir að hafa jafnað sig eftir
missinn, beitti Eyþór bara aftur
og dró þijá 10-pundara í við-
bót...
OOO
Þessi gerðist fyrir neðan
Æðarfossa í fyrrasumar Það
er fátítt mjög, að fínna fæðuleif-
ar í mögum, hálsum eða kjöftum
laxa. Ugglaust era einhver
brögð að því að laxar æli slíku
ef þeir festast á önglum í hyljum
sem skammt era frá söltu vatni,
en það breytir því ekki, að fund-
ur slíkra leifa er sjaldgæfur.
Veiðimaður einn setti í vænan
lax fyrir neðan Æðarfossa og
var fast togað á báða bóga
dijúga stund. Skyndilega losn-
aði laxinn og gerðist það svo
snöggt, að veiðimaður féll næst-
um aftur fyrir sig. Undrandi
varð hann er hann sá hvað á
önglinum hékk: Margtuggin
loðna sem laxinn hafði augljós-
lega verið að gæða sér á, hingað
kominn til þess að auka kyn sitt.