Morgunblaðið - 12.06.1986, Page 33

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. JÚNÍ 1986
33
morgunDiaoio/Julíus
intamálaráðherra, og Sólrún Jensdóttir, skrifstofustjóri, kynna
skja umræð-
ikerfið
James R. Gass, yfirmaður félagfs-
rrir Hermannsson, menntamála-
rifstofustjóri í Menntamálaráðu-
leiðir til að tungumálakennslan
skilaði betri árangri en hún virðist
gera.
Þá var vakin athygli á að ekki
væri til heildarstefnumörkun_ fyrir
nám á framhaldsskólastigi. Óskað
var eftir upplýsingum um hvemig
ætlunin væri að bregðast við málum
eins og kennaraskorti, of mikilli
áherslu á nám sem eingöngu miðaði
að því að búa nemendur undir nám
í háskóla, ófullnægjandi tengslum
milli framhaldsskóla annars vegar
og háskóla og atvinnulífs hins vegar
og miklu brottfalli nemenda í fram-
haldsnámi. Þá var kennaramenntun
og staða kennara talsvert til um-
ræðu, m.a. áform um aukna áherslu
á endurmenntun kennara og áform
um breytingu á námi í Kennarahá-
skólanum og lengingu námsins í 4
ár. Varpað var fram þeirri spum-
ingu hvort ekki væri rétt að sameina
kennaranám í Kennaraháskólanum
og Háskólanum. Ýmis mál voru
rædd er vörðuðu stöðu háskólans
sérstaklega, m.a. var spurt hvort
ekki væru fyrirhugaðar leiðir til að
efla rannsóknir við Háskólann og
hvort ekki væri tímabært að koma
á fót doktorsnámi. Athygli var
vakin á miklu brottfalli nemenda í
háskólanámi og spurt hvort það
gæti átt rætur að rekja til of mikill-
ar sérhæfíngar á fyrsta ári og/eða
kennsluaðferða þar sem of mikil
áhersla væri lögð á fyrirlestra.
í lokin var óskað eftir skýringum
og umræðum um hvort áform væru
um aukna áætlunargerð í skóla-
starfínu, hvort unnt væri að stytta
framhaldsnám um eitt ár, hvort
lenging skólaárs eða skóladags yrði
til bóta, hvort almennt eftirlit og
námstjóm yrði aukin og hvort
skyldunám ætti að byija við 6 ára
aldur.
Sverrir Hermannsson mennta-
málaráðherra, Haraldur Kröyer
sendiherra, Sigmundur Guðbjamar-
son rektor HÍ, Sólrún Jensdóttir
skrifstofustjóri, Hörður Lárusson
deildarstjóri og Gunnar Snorri
Gunnarsson sendifulltrúi sátu fund-
inn í París af íslands hálfu. Á fundi
með fréttamönnum kom fram að
ýmsar hugmyndir eru uppi um
breytingar í skólastarfínu, m.a.
hafa verið ræddir möguleikar á að
koma upp tveggja ára háskólanámi
sem veitir starfsréttindi, og efla
tengsl atvinnulífs og skólakerfísins
með ýmsu móti. Menntamálaráðu-
nejrtið hefur ákveðið að þýða skýrsl-
una.er hún kemur út og dreifa henni
til skólamanna og annarra sem
áhuga hafa á þessum málum.
itytt um 190 km
til að kanna fyrirhuguð brúarstæði.
Biýmar vom síðan fullhannaðar í
nóvember á síðasta ári. Tæknilega
umsjón með brúarsmíðinni hefur
Rögnvaldur Gunnarsson, en Gísli
Gíslason, brúarsmiður, mun sjá um
framkvæmdir ásamt vinnuflokki
frá vegagerðinni.
Frá Dreka, skálanum við Öskju
í Dyngjufjöllum, og í Kverkfjöll em
nú um 250 km og er þá farið yfír
brúna vestan við Grímsstaði á Fjöll-
um. Með tilkomu nýju brúarinnar
yfír Jökulsá á Fjöllum verða aðeins
tæpir 60 km inn í Kverkfjöll úr
Öskju og styttir brúin því leiðina
um 190 km.
Nefna má að frá Mývatni er
hægt að fara í hringferð um helstu
ferðamannastaði á norðaustan-
verðu landinu. Hringleiðin liggur
fyrst um Herðubreiðalindir, þá inn
í Öskju og þaðan jrfír nýju brúna á
Jöklu í Hvannalindir og Kverkfjöll.
Þaðan má fara með Jökulsá á Fjöll-
um, að Grímsstöðum og norður
Hólssand í Ásbjrgi og Jökulsár-
gljúfur og þaðan aftur að Mývatni.
Gæsavatnaleið er yfírleitt orðin
fær um í byijun ágúst. Hún liggur
af Sprengisandsleið og í Öskju. Með
tilkomu brúar yfír Skjálfandafljót
verður leiðin mun ömggari en verið
hefur. Þaðan verður nú fljótfarið
yfír Jökulsá og inn í Kverkfjöli og
víðar um Austurland og Austfírði.
Líklegt er brúin yfír Jöklu breyti
talsvert málum fyrir ferðafélög og
ferðaskrifstofur til hagsbóta fyrir
innlenda og erlenda ferðamenn sem
nýta sér þjónustu þeirra.
Þess skal getið, að þær hálendis-
slóðir, sem hér hefur verið um rætt,
em fyrst og fremst ætlaðar flór-
hjóladrifsbflum.
AF ERLENDUM VETTVANGI
~ eftir EGGERT H. KJARTANSSON
Áhrif hollenzku
þingkosninganna
Niðurstöður hollensku þingkosninganna þann 21. maí síðastlið-
inn eiga eftir að hafa djúpstæð áhrif á hollenskt stjórnmálalíf
næstu mánuðina. Ruud Lubbers, forsætisráðherra og formaður
Kristilega demókrataflokksins (CDA), er hinn ótvíræði sigurveg-
ari kosninganna. Innan CDA ríkir festa og samstaða um Lubbers
og stefnu hans. Greinilegt er einnig að flokkurinn sem í heild
fylgir mildri hægri stefnu er sá langsterkasti í Hollandi um
þessar mundir. Kosningaslagorð CDA, „Lofið Lubbers að ljúka
verkinu," höfðaði til kjósenda, sem veittu flokknum mun meiri
stuðning en virtustu stjórnmálafræðingar og markaðsrannsóknar-
skrifstofur hér höfðu gert ráð fjrir.
Fyrir hina tvo stóm stjóm-
málaflokkana, Hægri flokkinn
(VYD) og Verkamannaflokkinn
(PvdA) vom kosningaúrslitin al-
varlegt áfall. Verkamannaflokk-
urinn undir forsæti Joop den Uyl
vann að vísu nokkur þingsæti en
tapaði í raun þar sem flokknum
tókst ekki að koma í veg fyrir að
CDA og VVD héldu meirihluta
sínum á þingi. Fýrir kosningar
hafði verið gert ráð fyrir því að
Verkamannaflokkurinn myndi fá
allt að 60 þingsæti en hann fékk
þess í stað aðeins 52 þingsæti.
Den Uyl sem verið hefur formaður
flokksins í 20 ár dró persónulega
ályktun af þessum ósigri og til-
kynnti nú fyrir skömmu að hann
segði af sér formannsstarfinu frá
og með þeim degi sem ný ríkis-
stjóm VVD og CDA hefði verið
mynduð. Ljóst er að Wim Kok
fyrrverandi formaður stærstu
launþegasamtaka Hollands, FNV
verður næsti formaður flokksins.
Það stóð fast fyrir kosningar að
þetta yrði síðasta kosningabarátta
Verkamannaflokksins undir for-
sæti J. den Uyl. Hann var kominn
á þann aldur fyrir kosningar að
hann mátti þiggja ellilífeyri og
hætta störfum. Yngra fólkinu og
þá ekki síst öllum þeim mikla
fjölda atvinnuleysingja hér í Holl-
andi fannst að hann hefði átt að
gera svo. Það er almennt viður-
kennt af Verkamannaflokknum
að einn af möguleikunum til þess
að skapa yngri kynslóðinni aukin
atvinnutækifæri er að lækka efri
mörk starfsaldursins niður í allt
að 58 ár. Den Uyl er 65 ára.
Verkamannaflokkurinn sem lengi
vel hefur notið stuðnings þeirra
lægst launuðu og atvinnulausra
var því ekki samkvæmur stefnu
sinni í þessu máli.
Uppgangur í
atvinnulífinu
Annað sem einnig hafði greini-
leg áhrif var að Verkamanna-
flokkurinn átti ekkert svar við
stefnu ríkisstjómar Lubbers í
efnahagsmálum. Síðustu árin
hefur verið um ótvíræðan upp-
gang að ræða í hollensku atvinnu-
lífí. Atvinnuleysi hefur minnkað
og fjárfestingar fyrirtækja hafa
aukist. Verðbólga er svo til engin
og samkeppnisaðstaða útflutn-
ingsatvinnuveganna hefur batn-
að. Einnig hefur dregið úr halla
ríkissjóðs á sama tíma og almenn-
ingi hefur verið gert Ijóst hvaða
áhrif skuldasöfnun ríkissjóðs til
lengri tíma þýðir fyrir velferðar-
þjóðfélagið. Stýriflaugamar, sem
ætlunin er að staðsetja í Woens-
drecht 1988 og gert hafði verið
ráð fyrir að myndu hafa mikil
áhrif í kosningabaráttunni,
gleymdust svo til alveg m.a. vegna
slyssins í Chemobyl-kjamorku-
verinu í Sovétríkjunum. Lubbers
forsætisráðherra tók þá ákvörðun
Ruud Lubbers, forsætisráð-
herra og leiðtogi kristilegra
demókrata.
Joop den Uyl. Lætur af forystu
i Verkamannaflokknum.
að fresta umræðum í þinginu um
byggingu tveggja nýrra kjam-
orkuvera í Hollandi um óákveðinn
tíma eða þar til ýtarleg rannsókn
hefði farið fram á þeim áhættu-
þáttum sem fylgja notkun kjam-
orku til raforkuframleiðslu. Lub-
bers sem leit málið „alvarlegum
augum" neitaði að hlejrpa því út
á orustuvöll kosningabaráttunnar,
svona rétt fyrir kosningar. í kapp-
ræðum í sjónvarpi, skömmu fyrir
kosningar, bar Lubbers af and-
stæðingum sfnum þeim Nijpels
formanni Hægri flokksins (VVD)
og Den Uyl formanni Verka-
mannaflokksins. Stfll Lubbers var
ákveðinn og geislaði umhyggju
viturs landsföðurs á sama tíma
og Nijpels rejmdi að höfða til kjó-
senda með vinsælum slagorðum
og innihaldslitlum fullyrðingum.
Den Uyl varaði við áhættunni af
kjamorkuvopnum, atvinnuleysi,
samdrætti í ríkisbúskapnum og
benti á að það jirði að finna jafn-
vægi milli þarfa atvinnuveganna
annarsvegar og launþega hins-
vegar. Bitlaust tal! í efnahagsmál-
um hafði Den Uyl fátt að segja.
Lubbers benti á árangurinn af
stefnu ríkisstjómar sinnar síðustu
árin sem eru m.a. að vegna
skattalækkunar á ágóða fyrir-
tækjanna hefðu fjárfestingar
aukist og atvinnutækifæmm hefði
fjölgað. Einnig hefði atvinnulaus-
um fækkað svo það sýndi sig að
um raunveruiega fjölgun atvinnu-
tækifæra væri að ræða. Minnk-
andi halli ríkissjóðs án þess að
það hefði orðið að fækka ríkis-
starfsmönnum auk lækkunar at-
vinnuleysisbóta án þess að það
hefði haft veruleg áhrif á kaup-
mátt þeirra lægst launuðu. Einnig
benti Lubbers á að hlutfallslega
væri um mikla aukningu að ræða
í stofnun nýrra fyrirtækja frá
þvf sem verið hefði.
Klofningrir í
Hægri flokknum
Lubbers setti formann sam-
starfsflokks síns í ríkisstjóm, Eld
Nijpels algerlega til hliðar í kosn-
ingabaráttunni. Nijpels gat ekki
bent á það hvar stefnu Hægri
flokksins hefði verið fylgt í síðustu
ríkisstjóm. Nijpels átti einnig við
þann vanda að stríða að hægri
vængur eigin flokks neitaði að
fylgja honum einhuga. Korthals
Áltes núverandi dómsmálaráð-
herra, sem hefur verið andlit
Hægri flokksins í ríkisstjóminni
út á við síðan Van Ardenne efna-
hagsráðherra og varaforsætisráð-
herra hafði m.a. verið staðinn að
því að hafa vísvitandi veitt þinginu
rangar upplýsingar í viðkvæmum
málum, var andstæðingur Nij-
pelsstefnunnar. Oftar en búast
má við af mikilvægum samstarfs-
manni ók hann í aðra átt en Nij-
pels með þeim afleiðingum að sá
slðamefndi þurfti að veija sig
opinberlega. Korthals Altes og
aðrir ráðherrar Hægri flokksins
höfðu greinilega kosið að vinna
áfram með CDA eftir kosningar
og vildu ekki styggja Lubbers.
Málaflokkar svo sem líknardráp,
jafnrétti kynjanna, viðurkenning
á öðmm sambýlisformum en
hjónabandinu, frjálst útvarp og
sjónvarp auk annarra málaflokka
urðu að bíða betri tíma. Allt vom
þetta málaflokkar sem Nijpels
hafði haft hátt um í fjölmiðlum.
Nijpels hefur tilkjmnt að hann láti
af formennsku flokksins innan
skamms. Stuðningsmenn hans
munu einnig verða að vflq'a fyrir
nýjum valdhöfum.
Líklegasti eftirmaður Nijpels
er Korthals Altes núverandi dóms-
málaráðherra. Innan Verka-
mannaflokksins mun Joop den
Uyl láta af starfí sem formaður
flokksins og Wim Kok taka við.
Jafnframt er greinilegt að Verka-
mannaflokkurinn er ekki mjög
óhress yfír því að fá ekki tækifæri
til þess að sitja í ríkisstjóm. Þeim
veitir nefnilega ekkert af þessum
fjórum ámm til þess að endurmóta
algerlega stefnu sfna í efnahags-
málum jafnframt því að yngja upp
í flokknum og ábyrgðarstöðum
hans. Lubbers hefur tekist að
mynda sterka hægri fylkingu í
landinu þar sem eru Kristilegi
demókrataflokkurinn annarsveg-
ar og Hægri flokkurinn hinsvegar.
Við slíkri fylkingu er ekki nema
eitt svar. Vinstri vængurinn verð-
ur að sameinast og það er verk-
efni Wim Kok að vinna það verk.
Hvort það tekst leiðir tíminn í ljós
og þangað til situr Lubbers við
völd.
-SS