Morgunblaðið - 16.12.1986, Blaðsíða 80

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 16. DESEMBER 1986
-I
80
SKARAÐ í GLÓÐINA
eftirSigurð
Bjarnason
Hvemig er búið að ellilífeyris-
þegum þessa lands, er það í
samræmi við þau lífsgæði sem þeir
hafa búið núverandi arftökum?
Eg verð því miður að svara þess-
ari spumingu neitandi. Hafa
núverandi ráðamenn og þingmenn,
sem lög og reglur setja, gert sér
grein fyrir að það er ekki einvörð-
ungu þeirra verðleikum að þakka
hvaða stóla þeir sitja nú, það hefur
kostað ellilífeyrisþeganna í dag og
líka þá sem á undan eru gengnir
marga hverja bogin bök og lúnar
hendur.
En sem betur fer hafa einstaka
menn sloppið framhjá ánauðinni án
þess að fá sigg í lófa, en þeir hafa
þá kannski erft frá afa og ömmu
eða einhveijum öðmm þau lífsgæði
sem hefur fleytt þeim yfir þær
hindranir, sem allur almenningur
varð við að stríða.
Getur það verið að það séu af-
komendur þessara fáu aðila sem
ríkjum ráða í dag? Það er með ólík-
indum að svo geti verið, og þó.
Hvað bendir til að þeir ljái ellilífeyr-
isþegum þann skilning sem þeim
ber? Nær það nokkurri átt að gamla
fólkið sitji á ævikvöldi við hálfgerða
örbirgð, vegna þess að alþingis-
menn og aðrir laganna smiðir hafa
gleymt eldra fólkinu? Skora ég á
hæstvirt Alþingi að kjósa nú þegar
nefnd með valinkunnum sóma-
mönnum, sem standa skuli vörð um
að velferð eldra fólksins í þessu
landi sé ávallt borgið.
Það styttist óðum að kosningum
og að baráttan um völdin hefjist á
ný. Kannski tekur einhver stjóm-
málaflokkurinn það uppá arma sína
að rétta við hag eldra fólksins, það
væri verðugt verkefni og gæti orðið
árangursríkt. Er ekki kominn tími
til fyrir okkur eldra fólkið að standa
saman um okkar málefni og láta á
það reyna hver samtakamáttur okk-
ar er? Við erum hvorki smáir né
fáir, þegar að kjörborðinu er komið.
Það má furðu gegna ef við látum
alltaf leiða okkur á sama pólitíska
stallinn af gömlum vana. Þess
vegna skulum við leggja við hlustir
og athuga hvetjir vilja vinna að
okkar málefnum, þá skulum við
styðja en láta hina lönd og leið. Það
er kominn tími til að líta sjálfum
okkur nær og íhuga vel hvað at-
kvæðamagn aldraðra getur orðið
sterkur gjaldmiðill ef vel er á hald-
ið. Við skulum neyta hans okkur í
hag á meðan við getum ...
Það væri kannski ekki úr vegi
að rétta inná borð til aþingismanna
okkar, þar sem sumir hveijir hanga
dottandi í stólum sínum, nokkrar
línur um afkomu aldraðra. Tek ég
sem dæmi fullorðin hjón, maðurinn
er 67 ára, ekki vinnufær vegna
sjúkdóms, er kominn á ellilífeyri og
tekjutryggingu, sem eru rúmar 13
þúsund kr. á mánuði. Kona manns-
ins er 62 ára og er líka sjúklingur.
Nú verða þessi fullorðnu hjón að
láta sér nægja lífeyri bóndans í
næstu 5 ár, því konan fær ekki sinn
lífeyri fyrr en hún er 67 ára. Og
þannig er ástatt hjá stórum hópi
aldraðra í þessu landi. Hvað er nú
til ráða fyrir þetta fólk, sem alla
tíð hefur verið sjálfbjarga og borgað
sína skatta og skyldur skilvíslega
og aidrei mátt vamm sitt vita í einu
eða neinu? Hefur þú litið yfír þess-
ar línur, alþingismaður góður,
þekkir þú ekki einhveija sem þann-
ig er ástatt fyrir? Það er ekki víst,
þeir hafa ekki hátt um sig eða eru
galandi á pöllum Alþingis.
Gætir þú hugsað þér og þínum
maka svipuð lífskjör seinustu ár
ævi þinnar? Þið verðið nú búnir að
lagfæra þetta áður en að ykkur
kemur með ellilífeyri. Það má held-
ur ekki gleyma hvað þið voruð
einhuga og stóðuð vel saman í
þeirri samhjálp sem þið veittuð
hvorir öðrum í sölum Alþingis, þeg-
ar þið hækkuðuð launin hvor til
annars með bros á vör.
Einhverstaðar hleraði ég það frá
einhveijum ráðamönnum að trygg-
ingabætur væru orðnar háar og það
væri vegna þess að eldra fólkið
væri orðið svo margt. Það hljóta
að vera til einhver ráð að fækka
því, og sýnist mér það nú þegar
vera fyrir hendi, þar sem hjónum
er ætlað að lifa á 13 þúsund kr. á
mánuði, 6 þúsund og fímm hundruð
á mann. Það er hver heilvita maður
hvert stefnir hjá þessu fólki.
Hefure þú, lesandi góður, nokkuð
hugsað til þessa fólks þegar þú ferð
útí búð að versla og ert búinn að
fylla körfu af nauðsynjavörum og
allskonar góðgæti, þar á meðal
læri eða kótelettur vegna helgarinn-
ar sem framundan er, heldur þú
að fullorðnu hjónin hafí efni á að
kaupa sér læri eða kótelettur? Nei,
það er af og frá, þau kaupa sér
slög, sem oftast eru notuð í rúllu-
pylsu eða kæfu, og láta sér þann
kjötmat nægja. Þetta fólk verður
að gæta að sér við innkaup, það
þýðir ekki að láta í körfuna það sem
hugurinn gimist hveiju sinni, það
verður einungis að kaupa það sem
nauðsynlegt er, og ekki hægt að
komast hjá.
En hvemig stendur á því að kirkj-
an, með allt sitt þjónustulið í
fararbroddi, og enginn af þeim má
aumt sjá né heyra, þá er blásið í
gjallandi lúðra fjölmiðlanna og
þegnar landsins hvattir til að nálg-
ast sparibauk kirkjunnar og ganga
með hann fyrir hvers manns dyr,
því nú skal safna fyrir sveltandi
böm úti hinni stóru veröld. Við eldra
fólkið höfum ekki látið okkar eftir
liggja, þó buddan hafí stundum
verið létt, því enginn veit betur en
fólk sem búið er að lifa langa ævi
„Er ekki kominn tími
til fyrir okkur eldra
fólkið að standa saman
um okkar málefni og
láta á það reyna hver
samtakamáttur okkar
er? Við erum hvorki
smáir né fáir, þegar að
kjörborðinu er komið.“
hvers virði hjálpin er þegar hennar
er þörf.
En hafa ekki söfnunarstjórar
kirkjunnar farið yfír lækinn til að
fá sér að drekka, hefðu þeir ekki
getað svalað sínum þorsta og
líknarþrá með því að líta sjálfum
sér nær? Það er alveg óþarfí að
fara landa á milli og sækja heim
fólk sem býr við skort og erfíð kjör.
Það er fullt af bömum, einstakling-
um og öldmðum sem þyrfti að ljá
lið hér heima. Ég er ekki að halda
því fram að við ættum ekki hjálpa
nauðstöddum, hvar sem þeir eru
niðurkomnir ef við getum, en við
eigum fyrst að ljá okkar fólki. Það
má furðu gegna að kirkjunnar þjón-
ar skuli heldur hafa tilhneiginu til
að þjóta útum víða veröld með pen-
inga og aðrar gjafír, en huga ekki
að sínum löndum sem heima eru
og ráða ekki við sína örbirð og
vanmátt. Erum við ekki ennþá kom-
in jfír þetta útlendingadekur sem
við höfum svo lengi verið haldin af?
Hvemig stendur á að öllum þessum
líknar- og hjálparhöndum með allri
sinni gæsku, en okkar fjármagni,
skuli vara beint til erlendra aðila?
í dag er mikið talað um að kaup-
ið sé lágt hjá þeim lægstlaunuðu.
Það er staðreynd, en ef við rennum
augunum til þeirra sem hættir eru
að vinna fyrir elli sakir, en hafa
þó getu og löngun til að dútla eitt-
hvað, og er þá helst um að ræða
heimavinnu, hvað kemur þá á dag-
inn. Þessi vinna er svo illa borguð
að það er ekki mönnum sæmandi.
Ef farið er að fínna að þessu, þá
er sagt: Þetta borgum við annars-
staðar.
Og ef leitað er nánarí skýringa,
benda þeir venjulega á öldrunar-
heimili. Við fáum þetta fyrir svona
lítið þar, og eldra fólkið verður
ánægt að fá eitthvað að starfa, og
þá er sjálfsagt að notfæra sér um-
komuleysi annarra. Af litlu verður
vöggur feginn.
En hvemig stendur á því að for-
ystumenn þessarar stofnunar láta
bjóða sínu fólki uppá þessa lúsar-
ögn? Hver gætir að því að þetta
fólk sé ekki hlunnfarið og hver
metur vinnu þess? Það em ósann-
indi að þetta fólk sé tilbúið að vinna
þessi verk fyrir lítið sem ekki neitt.
Það er auðséð að viðurkenningin
fyrir þessa vinnu er í samræmi við
greiðsluna. Það á ekki að kasta í
þetta fólk einhveijum ruðum, eins
og gert var við sveitarómagana í
gamla daga. Það er eldra fólkið sem
byggt hefur þann gmnn sem þjóð-
félag okkar stendur á í dag, ásamt
þeim sem á undan em gengnir. Það
er ekki mikil reisn eða höfðings-
skapur yfír þessum vinnuveitendum
eldra fólksins, sem notfæra aðstöðu
þess oggetuleysi að sækja sinn rétt.
Islenskar konur hafa látið nokk-
uð til sín taka hin síðari ár, bæði
á vinnumarkaði og í sölum Alþing-
is. Konur hafa yfirleitt staðið
framarlega í ýmsum mannúðarmál-
um, en hafa þessar konur sem á
Alþingi sitja gert eitthvað fyrir aldr-
aða, eða öldmðu konumar sem
kusu þær til þingsetu? Mér hefur
skilist að tillögur þeirra og fmm-
vörp hafa snúist til annarra átta
hingað til en að bæta hag hinnar
almennu húsmóður í landinu, sem
konur bjuggust þó fastlega við.
Aldraðir hafa líka veitt því at-
hygli, að þegar degi tekur að halla
em margar öldmnarstofnanir til-
búnar með uppbúin rúm, en er það
ekki kaldhæðni örlaganna að stund-
um lenda laganna smiðir, og aðrir
háttsettir þjóðarleiðtogar, sem aldr-
ei höfðu tíma eða vilja til að hlynna
að velferð aldraðra, í næsta rúmi
við aldraðan verkamann, og sér til
dægrastyttingar skara þeir nú báð-
ir í sama glóðarmola minning-
anna...
Höfundur er ellilífeyrisþegi, en
fyrrum vörubílstjóri.
Lög úr dans-
lagakeppni
á plötu
ÚT ER komin hljómplata með
lögum úr danslagakeppninni sem
haldin var á Hótel Borg fyrir
skömmu. Lögin sem flutt voru í
keppninni voru eingöngu i stíl
gömlu danslaganna sem alltaf
hafa skipað ákveðinn sess í
íslenskri dægurlagatónlist.
Það var Jón Sigurðsson hljóm-
sveitarstjóri og lagahöfundur sem
var frumkvöðull þess að keppni
þessi fór af stað að nýju. 10 efstu
lögin í keppninni em á plötu þess-
ari og útsetningar og upptökustjóm
er í höndum Olafs Gauks.
Söngvarar á plötunni em þau
Haukur Morthens, Þuríður Sigurð-
ardóttir, Hjördís Geirsdóttir, Jón
Kr. Ólafsson, Ama Þorsteinsdóttir,
Einar Júlíusson og Jóhann Helga-
son.
Hótel Borg gefur plötuna út og
Skífan sér um dreifingu.
Helstu veiðbréf til söhi í desember:
* verðtryggð skuldabréf veðdeildar
Iðnaðarbankans
* óverðtryggð skammtímabréf, bankabréf
* verðtryggð skuldabréf Glitnis hf.
* spariskírteini ríkissjóðs
* hlutabréf Iðnaðarbankans hf.
* hlutabréf Hlutabréfasjóðsins hf.
Einstaklingar ath. að með skattfrádrætti getur
ávöxtun hlutabréfa sem keypt eru fyrir 31.
desember nr. orðið 15-20% umfram
verðbólgu.
Helstu þjónustusvið:
* verðbréfamiðlun
* ráðgjöf vegna verðbréfaviðskipta
* aðstoð við skuldabréfaútgáfu fyrirtækja
* verðbréfavarsla
* innheimta skuldabréfa
* umsjón með eftirlaunasjóðum einkaaðila
Verðbréfamarkaður
Iðnaðarbankans hf,
ARMÚLA 7, 108 REYKJAVlK, SlMI - 681040
Hjá okkur eru verðbréfaviðskiptin einföld og örugg