Morgunblaðið - 20.12.1986, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. DESEMBER 1986
15
í leit að gulli o g gim-
steinum - og gleðinni
Bókmenntir
Jóhanna Kristjónsdóttir
Menn með mönnum eftir Wilbur
Smith
Ásgeir Ingólfsson þýddi
Útg. ísafoldarprentsmiðja h.f
1986.
HVAÐ ætii sá draumur manns-
ins, að finna fjársjóð, sé gamall.
Sennilega jafngamall mannkyni.
Maðurinn hefur alltaf verið í fjár-
sjóðaleit í einni eða annarri mynd
og leitinni linnir varla. Stundum
reynist líka fjársjóðurinn forgengi-
legur. Var naumast alls þess erfiðis
virði sem það kostaði að afla hans.
Ellegar honum er sóað gáleysislega
og af ábyrgðarleysi. En áfram held-
ur maður að leita að gulli og
gimsteinum og heldur að þar með
séu vandamál hvunndagsins leyst
og hamingjan ríði í hlað og sitji þar
uppfrá því. Sögur segja frá gull-
gröfurum á öldinni sem leið og
sögusviðið hér er Afríka um og upp
úr miðri síðustu öld.
Demantar hafa fundizt í Coles-
berg kopje og allir ævintýramenn-
imir streyma þangað. í sögubyijun
stefnir þangað líka brezkur ævin-
týramaður Zouga Ballantyne,
ásamt Alettu, veikbyggðri konu
sinni og tveimur sonum Ralph og
Jordan. Aletta er af veiefnuðu fólki
komin, en ástin og tryggðin við eig-
inmanninn hafa orðið til að hún
fylgir honum á þessu eilífa flandri
hans. Hann er stöðugt að búast við
að hreppa þann stóra og geta síðan
sezt í helgan stein og notið lífsins.
Hann hefur skrifað bók, sem á
sínum tíma afiaði honum nokkurrar
virðingar og gaf slatta í aðra hönd.
En það dugði ekki lengi. Enda er
Ballantyne annað betur gefið en
gæta þess íjár, sem hann aflar,
hann leggur venjulega allt undir,
með þeim afleiðingum, að hann
stendur uppi slyppur og snauður.
En hefst von bráðar handa á nýjan
leik, tvíefldur eða vel það.
Lífíð á þessum demantastað er
miskunnarlaust, hver hugsar um sig
og náungakærleikanum ekki fyrir
að fara, enda er baráttan hörð og
óvægin. Aletta deyr úr farsótt, sem
kemur upp í búðunum, Ballantyne
leggur allt undir eins og fyrri dag-
inn og hann dregur fram lífið og
elur upp synina. Og loks að liðnum
tíu árum finnur hann blástein, sem
allir telja verðlausan á þeim tíma.
Þá loksins gefst hann upp og færir
sig um set.
Inn í söguna fléttast litríkar frá-
sagnir af blökkumönnunum, sem
vinna við demantsleitina undir
stjóm hinna hvítu. Og svertingjar
Matabelalands og lýsingin á kon-
unginum Lobengula er eftirminni-
leg. Raunar er þekking höfundar á
siðum og venjum og viðbrögðum
innfæddra afar góð og hann kemur
henni til lesanda, svo að til fyrir-
myndar er. Þó að bókin sé náttúr-
lega lesin í samfellu get ég þó ekki
stillt mig um, að minnast nokkurra
kafia, sem voru sérlega eftirminni-
legir. Þar ber kannski hæst keppni
þeirra Ballantyne og Louise St.
John og síðar flótta hennar frá
manni sfnum og örvæntingu henn-
ar, hvar hún er rammvillt og að
dauða komin. Nefna má óvenjulega
skemmtilegan kafia, köngulóabar-
dagana, sem menn skemmta sér
við. Mannlýsingar Wilbur Smith eru
afar skýrar, og það sama á við um
lýsingu á trúarsiðum svertingjanna,
trúarathöfnum, sem hann lýsir af
alvöru og virðingu. Svik hvíta
mannsins við þá innfæddu koma
við sögu, bardagar eru háðir og
loks er sýnt, hvað verður: hvíti
maðurínn er að ná yfirráðum og
það er trúlegt að hann haldi þeim
um langa hríð.
Það er ógemingur að lýsa sögu-
þræði í tæplega sex hundruð síðna
bók, í stuttri umsögn. En það er
hins vegar alveg óhætt að segja,
að þessi bók er bæði fróðleg og
læsileg. Það hefði hins vegar verið
mjög gott að hafa í bókinni landa-
kort, eða einhveijar teikningar af
þeim svæðum, sem um er að ræða,
til að gefa enn gleggri mynd af
því, um hvaða svæði sagan berst.
Þýðing Ásgeirs Ingólfssonar hefúr
varla verið áhlaupaverk, en ég gat
ekki annað séð en verkið væri ágæt-
lega af hendi leyst. Þýðingin er
eðlileg og vönduð, talmáli komið til
skila svo að til sóma er.
JÓLABÆKUR DYNGJU
Úr lífi verkamanns.
Rímur, Ijóð og lausavísur eftir Sigurð
Óla Sigurðsson verkamann og sjó-
mann frá Vigur við Djúp.
GÓÐAR
BÆKUR
FRÁ
DYNGJU
Ferskeytlur.
Úr safni Jakobínu Johnson skáldkonu
í Seattle. Tilvalin gjöf til vina og
frœnda í Vesturheimi.
I Ð 11\ N,
S 0 G U II I T
um Ymsa menn on viðiiuhdi, uYsiso
LAKDA OC WÓDA 00 S.ÍTTL'EItNNAU.
SAl'K&D, {SUINZKAD 00 K03TAD
HKra
SIGl’RÐUR GUNNARSSON.
AKUKEYRI 1860.
KUUITCD i mtMSMlDJO KOBÐL'B - 00 AliSTfBLH-
D.WUSINí, HJA H. HELOASYKL
Iðunn.
Sögurit um ýmsa menn og viðburði,
lýsing landa ogþjóða og náttúrunnar.
Þetta er Ijósprentuð útgáfa af elstu
Iðunni sem kom út 1860 og var kostuð af
Sigurði Gunnarssyni presti og alþingis-
manni á Hallormsstað og Desjamýri.
Aóalheiöur Tómasdóttir
DRAUMAR
OG ÆÐRI HANDLEIÐSLA
Skrásett al Ingvari Agnarssyni
Draumar og æðri handleiðsla.
Ingvar Agnarsson skráir í þessa bók af
hógvœrð og vandvirkni frásagnir Aðal-
heiðar Tómasdóttur eiginkonu sinnar.
, bókaútgáfa,
Borgartúni 23,105 Reykjavík, box 5143,125 Reykjavík. S 91-28177,91-36638 og 91-30913
Dyngja
Super1500
hárblásari. .
Verð kr. 2.995,
Útvarpsklukk-
urfrá Philips.
Verð kr. 4.200.
Vasadiskó frá
Philips. Verð
kr. 2.275.
Stereo-ferða-
tæki frá Philips.
Verð kr. 7.900,
3ja kamba raf-
magnsrakvél
frá Philips.
Verð frá
kr. 5.280.
Gufustraujárn
frá Philips.
Verð kr. 2.867,
Hitabursti frá
Philips. Verð
kr. 1.490.
Ryksuga frá
Philips. Verð
frá kr. 5.840.
Heimilistæki hf
HAFNARSTRÆTI3 - 20455- SÆTÚNI8- S. 27500