Morgunblaðið - 20.12.1986, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. DESEMBER 1986
BorgarspítaJinn
og föst fjárlög?
eftir Katrínu
Fjeldsted
Undanfama daga hafa málefni
Borgarspítalans verið mikið til um-
ræðu. í frumvarpi ríkisins til fjár-
laga er nú í þriðja sinn gert ráð
fyrir því að spítalinn fari á föst fjár-
lög, eins og önnur sjúkrahús sveit-
arstjóma á landinu. Mér þykir rétt
að gera nokkra grein fyrir efnisat-
riðum málsins eins og þau blasa
vð mér sem borgarfulltrúa.
Borgin hefur ekki óskað
eftir föstum fjárlögum
Eins og menn vita hefur Borg-
arspítalinn verið rekinn á svoköll-
uðu daggjaldakerfi, eins og margir
spítalar sveitarfélaga á landinu.
Daggjaldakerfið hefur bæði kosti
og galla í för með sér, en hefur á
síðustu ámm ekki verið nýtt sem
það stýritæki í kostnaði við heil-
brigðisþjónustu sem hægt væri að
gera. Þannig virðist ráðuneyti heil-
brigðismála ekki fá nægar upplýs-
ingar eða hafa yfírsýn yfír íjármál
spítalanna til þess að geta borið
rekstur þeirra saman innbyrðis. Nú
eru uppi áætlanir um það í heil-
brigðisráðuneytinu að koma §ár-
málum sjúkrahúsanna í betra horf,
þannig að um meiri eftirlitsmögu-
leika og stýringu gæti orðið að
ræða. Liður í þessu er að setja
„Á hagræðing- að vera
fólgin í þvi að setja
Borgarspítalann á f öst
fjárlög, en láta síðan
stiórn spítalans þar sem
meirihlutinn er í minni-
hluta um að taka
ákvarðanir til sparnað-
ar?“
sjúkrahús sveitarfélaganna á föst
tjárlög, og hefur sú ætlun ráðuneyt-
isins komið fram við gerð fjárlaga
nú í þriðja sinn. Þessi breyting er
ekki að undirlagi borgarstjómar
Reykjavíkur heldur frumkvæði
ríkisins.
Ríkið þarf í raun ekki
að spyrja borgina
Ljóst er að ríkinu er heimilt að
setja Borgarspítalann á föst fjárlög
án þess að fá til þess heimild frá
Reykjavíkurborg. Þó skyldi maður
ætla að það væri ríkinu í hag að
gera slíkt ekki nema með samþykki
stærsta sveitarfélags landsins.
Verði Borgarspítalinn settur á föst
fjárlög um þessi áramót er ljóst,
að þau fjárlög miðast við forsendur
ríkisins um þróun verðlags í
landinu. Á ráðstefnu Stjómunarfé-
lagsins nýlega var mikill munur á
verðlagsspá sérfræðinga ríkisins og
ýmissa annarra aðila. Ríkið spáði
5% verðbólgu, hjá öðrum fór spáin
upp í 24%. Miði ríkið við 5% verð-
bólgu, en í raun verði hún 24%,
hlýtur ríkið að freista þess að koma
umframhækkunum yfír á borgar-
sjóð, þ.e.a.s. borgarbúar í Reykjavík
greiða niður hallann af rekstri
spítalans, jafnvel þó að stór hluti
sjúklinganna séu ekki Reykvíking-
ar. Bent er á að sækja megi um
aukafjárveitingar til ríkisins, en
ekki fæst nein trygging fyrir borg-
arsjóð fyrir því að Reykvíkingar
verði ekki látnir greiða hallann að
fullu. Mun auðveldara er fyrir ríkið
að hafa sinn eigin rekstur á föstum
fjárlögum. Þannig geta ríkisspítalar
skuldað ríkisfyrirtækjum eins og
Lyflaverslun ríkisins tugi milljóna
króna, en slíkt getur borgin ekki
gert.
Hverju ræður borgin?
Ríkið stjómar spítalanum að
mestu leyti. Það borgar 90% af
rekstrarkostnaði, það borgar 85%
af stofnkostnaði, það ræður lögum
og lofum um launakjör starfsmanna
og setur lög um starfsemi spítal-
anna. Reyndar á borgarstjóm þijá
fulltrúa af fímm í stjóm, þar af á
réttkjörinn meirihluti borgarstjóm-
ar tvo fulltrúa, minnihlutinn einn,
Katrín Fjeldsted
en tveir stjómarmenn eru frá
starfsmönnum. Svo vill til að gegn-
um árin hafa stjómarmenn í stjóm
sjúkrastofnana verið ábyrgir aðilar
og ekki nýtt sér það vald sem þeir
gætu með því að taka ákvarðanir
í trássi við meirihluta borgarstjóm-
ar. Það er hins vegar engin trygging
fyrir því að það verði svo í framtíð-
inni. Þrír stjómarmenn, þ.e.a.s. einn
frá minni hluta borgarstjómar og
tveir frá starfsmönnum geta þá í
raun ávísað háum fjárfúlgum á
borgarsjóð með ákvörðunum sínum
í þessari stjóm í trássi við meirihlut-
ann.
Verður þjónustan lakari?
Það er ljóst að nokkur hluti
starfsmanna Borgarspítalans, þá
aðallega læknar, líta á sölu spítal-
ans sem merki um aukna miðstýr-
ingu. Með því að mótmæla sölu
spítalans en ekki því að spítalinn
sé settur á föst fjárlög, geta þeir í
raun stuðlað að því að hafa mörg
hundmð milljónir af borgarsjóði.
Það er ekki málinu til framdráttar
að lýsa því yfir að við föst fjárlög
muni þjónustan á Borgarspítalanum
Yið eigum flest
sem þig vantar
til að gera
heimilið jólalegt
Hjálparstofnun
kirkjunnar selur A
jólatré á planinu Jm
hjá okkur — barr- / \
heldin Norö- /,
mannsþin.
Grenibúnt á kr. 100.-
Úrvals Hyacintur
verð frá kr. 98.- stk.
Úrval af skreytingum
og gjafavörum.
Verið velkomin
Sími: 82895.
Við erum í Skeifunni
Opið kl. 9—22 í desember,

verða lakari og meðhöndlun sjúkl-
inga ótryggari, og vísa þar með
óbeint á meðferð sjúklinga á
ríkisspítölum. Það er ekkert sem
bendir til þess að meðferð eða þjón-
usta við sjúklinga á ríkisspítölum
sé að nokkru leyti verri en meðferð
sjúklinga á Borgarspítalanum. Upp-
lýsingar um slíkt liggja alls ekki
fyrir, og mér fínnst óréttlátt gagn-
vart starfsfólki Landspítaians að
gera því skóna.
Aukin miðstýring-?
Fullyrt er að rekstur Borgarspít-
alans sé of dýr. Hins vegar hefur
hvergi komið fram hvar ekki hafi
verið til sparað eða hvað sé eðlileg-
ur rekstrarkostnaður spítalans.
Samanburður við önnur sjúkrahús
liggur ekki fyrir miðað við þá þjón-
ustu sem spítalanum er ætlað að
veita. Eðlilegt er að stjóm heilbrigð-
ismála í landinu reyni að öðlast
yfírsýn yfír rekstur heilbrigðis-
stofnana, og get ég ekki með
nokkru móti fallist á að slíkt heiti
aukin miðstýring. Það er fyllilega
í samræmi við stefnu Sjálfstæðis-
flokksins að reyna að halda útgjöld-
um ríkisins niðri eftir bestu getu.
Það samræmist stefnu Sjálfstæðis-
flokksins að halda sköttum lands-
manna í lágmarki og að hafa stjóm
á fjármálum þess.
Meirihluti í minnihluta
Á hagræðing að vera fólgin í því
að setja Borgarspítalann á föst §ár-
lög, en láta sfðan stjóm spítalans
þar sem meirihlutinn er í minni-
hluta um að taka ákvarðanir til
spamaðar? Það er fullkomlega eðli-
legt að meirihluti borgarstjómar í
Reykjavík færist undan því að
stjóma spítalanum eftir að hann
hefur verið settur á föst fjárlög.
Samantekt:
Efnisatriði málsins em því aug-
ljós í mínum augum:
1. Reykjavíkurborg hefur ekki beð-
ið um breytingu á daggjaldakerfi
yfír á föst fjárlög.
2. Ríkið leggur nú þegar fram 85%
af stofnframlagi heilbrigðis-
stofnana skv. lögum og greiðir
um 90% af rekstrarkostnaði
Borgarspítalans. Ríkið ræður
lögum og lofum um launakjör
starfsmanna og setur lög um
starfsemi spítalans.
3. Við breytingu yfir á föst Qárlög
þýðir halli í rekstri spftalans
ávísun beint á borgarsjóð og
enga tryggingu fyrir því að
au kafj árve iti ngar fáist frá
ríkinu.
4. Þau mótmæli sem borist hafa
hafa um „sölu“ Borgarspítalans
hefðu mátt beinast að því að
spítalinn fer nú á föst flárlög.
Sú sala sem rætt er um nær
yfír þau hundmð milljóna króna
sem borgin hefur greitt umfram
þau 15% sem henni ber sam-
kvæmt lögum framreiknað til
verðlags nú. Verði ekki af þeirri
sölu, e.t.v. fyrir harða baráttu
nokkurra lækna, þýðir það í raun
að þeir hafa haft af borgarsjóði
yfír 500 milljónir króna. Eftir
sem áður hefur ríkið fullt umboð
til þess að setja spítalann á föst
fjárlög.
5. Ekki er eðlilegt að borgarfulltrú-
ar í Reykjavík taki ábyrgð á
rekstri spftala þar sem þeir ráða
engu. Slíkt er allavega ekki f
samræmi við stefnu Sjálfstæðis-
flokksins. Eðlilegt væri að sem
flest verkefni færðust frá ríki
til sveitarfélaga, en þá verða
stjóm og fjárhagsleg ábyrgð að
fara saman.