Morgunblaðið - 06.02.1987, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 6. FEBRÚAR 1987
17
Starfsmenn líkja eftir indíánum og skera örvarodda úr hrafntinnu.
mt
Morgunblaðið/Sigurður Jónsson
Erna Halldórsdóttir kokkur og Viðar Zophoniasson skipstjóri á
Fróða ÁR 33.
Óhappið á Fróða ÁR 33:
Hefðum auðveldlega
náð meðalmanni af
borðstokknum
- segir skipstjórinn, en mikill veltingur og
sjógangur gerðu erfitt um vik við björgun.
Selfossi.
ÓHAPPIÐ sem varð um borð í Fróða ÁR 33 mánudaginn 2.
febrúar, þegar maður úr áhöfninni féll fyrir borð og var hætt
kominn, hefur vakið upp spurningar varðandi öryggismál sjó-
manna. Meðal annars hvort það hefði hugsanlega getað
auðveldað áhöfninni að ná inn manninum ef um borð hefði
verið flotbúningur. í viðtölum við þá sem lentu í sjónum kom
fram að erfiðlega gekk að festa manninn sem féll fyrir borð í
björgunarnetinu sem kastað var út.
,Það er erfitt að segja nokkuð sjógangsins. Þeir voru meira og
um það í þessu tilviki þetta var
svo einstakt," sagði Viðar Zop-
honíasson skipstjóri á Fróða.
„Flotbúningur hefði ef til vill
hjálpað ef hægt hefði verið að
athafna sig í honum. Þessir bún-
ingar verða aldrei til að eyðileggja
fyrir mönnum og eiga örugglega
eftir að koma í bátana. Maðurinn
sem fór fyrir borð róaðist mikið
við að strákamir fóru útí til hans
og í flotbúningi hefðu þeir sjálf-
sagt þolað lengur við í sjónum.
I þessu tilfelli hjá okkur voru
aðstæður erfiðar, mikill sjór og
veltingur á bátnum. Sjógangurinn
gerði það að verkum að erfitt var
að koma björgunametinu frá
bátnum. En þegar svona gerist
eru það mörg smáatvik sem koma
upp ög erfítt að segja hvað var
rétt að gera og hvað ekki, spenna
augnabliksins er mikil,“ sagði
Viðar.
„Það er auðvitað stórt atriði í
þessu tilfelli að við hefðum auð-
veldlega náð meðalmanni þama
af borðstokknum þar sem Ingólfur
hékk. Hann er mikill vexti og
þungur og við réðum ekki við
hann tveir. Af einhveijum ástæð-
um var erfitt að koma björgunar-
netinu þannig við að hann festi
fætuma í því, sennilega vegna
minna í kafi strákamir þama við
bátinn. Nú svo þurftum við að
varast það að slasa ekki manninn
en mesta mildin var að hann
skyldi ekki festast í netinu sem
við vorum að leggja," sagði Viðar.
Hann sagðist vilja benda á það
að nauðsynlegt væri að hafa ál-
poka til taks um borð og undir
það tók kona hans Ema Halldórs-
dóttir sem var kokkur í þessari
ferð. Álpokinn kom sér vel þagar
þau vom að hlúa að manninum
eftir að hann náðist um borð.
Viðar sagði að það hefði
tvímælalaust ráðið úrslitum að
Helga Val Einarssyni hefði tekist
að koma kaðli á handlegg Ingólfs
sem gerði að verkum að það tókst
að hífa hann um borð en Helgi
festist sjálfur í kaðlinum og hífðist
með Ingólfi inn á dekkið.
„Svona atvik ýta auðvitað við
mönnum en svo gleymist þetta
aftur. Það væri mjög gott að nota
tímann á haustin til að fara á
æfingar hjá Slysavamarfélaginu.
Menn þyrftu að taka sig saman
um að fara á slíkar æfingar,
sagði Viðar og kona hans Ema
kokkur bætti við að helst þyrfti
að vera hægt að skylda skips-
hafnir til að fara.
Sig.Jóns.
Happdrætti nema 1
byggingaverkfræði
að fordæmi George Washington á
krá frá Campbells, sem var einn
uppáhaldsstaður forsetans. Hjá
Kristjönu Campbell er boðið upp á
sjávarrétti eins og þeir em og vom
matreiddir í Virginíufylki og verður
enginn fyrir vonbrigðum er þar sest
að snæðingi. Flautuleikur, búningar
starfsfólks og logandi kerti í stað
raflýsingar auka á stemmninguna.
Ekki hef ég snætt á þriðju kránni
en samkvæmt upplýsingabæklingi
á að vera óvenjuleg lífsreynsla að
snæða þar utandyra og jafnframt
er mælt sérstaklega með velskri
kanínu í hádegismat.
Ótal matsölu- og gististaðir em
allt í kringum sögusvæðið við Vil-
hjálmsborg og engin hætta á að
fólk verði hungurmorða né þurfi
að sofa undir bemm himni, svo
framarlega sem seðlaveskið er með
í ferðinni. Ástæða er þó að kanna
vel verðlag hinn ýmsu staða áður
en að heiman er farið.
Að gómsætri máltíð lokinni hjá
frú Campell var notalegt að ganga
eftir mátulega vellýstum götum
Vilhjálmsborgar og anda að sér ilm-
andi lykt sem nýútspmnginn
vorgróður einn getur gefið frá sér.
Skemmtigarður í
evrópskum stíl
Unnt er að fá sæmilega yfírsýn
yfir sögusvæðið á tveimur dögum.
Upplýsingabæklingur gerir þó ráð
fyrir vikudvöl. Á fyrsta degi er
mælt með heimsókn á sögusvæði
Vilhjálmsborgar. Á öðmm degi er
talað um heimsókn í Busch-garðana
(Busch Gardens). Heimsókn þangað
er nauðsynleg ef böm em með í
ferðinni. Þetta er stór skemmti-
garður sem býður upp á flest það
sama og venjulegt Tívolí. Hann er
rekinn af ölgerðinni Busch og An-
heuser, en bmgghús þeirra, sem
einnig er hægt að skoða, em
skammt undan. Reynt er að gefa
hugmynd um evrópska menningu í
garðinum og kallast svæðin viðeig-
andi nöfnum s.s. Ítalía, Þýskaland,
Bretland o.s.frv. Island sáum við
hins vegar ekki.
Jamestown —
Yorkstown
Á þriðja degi er mælt með heim-
sókn til Jamestown og Yorkstown.
Bæimir standa sinn hvomm megin
við Vilhjálmsborg og er ekið á milli
þeirra eftir skínandi fallegri akst-
ursleið, Colonial Parkway.
Jamestown er sögulega merki-
legur staður. Þar settust fyrstu
enskumælandi landnemamir að í
Ameríku árið 1607 með John Smith
skipstjóra í fararbroddi. Þegar
gengið er inn á svæðið er fyrst far-
ið í gegnum safn, þar sem bak-
gmnnur landnemanna er kynntur
og því lýst við hvern kost þeir hafa
búið fyrst eftir komu sína vestur
um haf. Síðan er gengið inn í indí-
ánaþorp er stendur fyrir utan
safnið. Þar sátu ungir starfsmenn
við vinnu sína, klæddir eins og indí-
ánar. Þeir vom að búa til örvarodda
úr hrafntinnu. Ef indíánaþorpið
gefur rétta mynd af bústað inn-
fæddra, hafa indíánar búið heldur
vesældarlega. Frá þorpinu er stutt
gönguleið inn í Jamesvirki, þar sem
fyrstu landnemamir bjuggu. At-
hyglisvert var að sjá lítið samfélag
innan virkisins. Allt bendir til að
húsin hafi verið búin til úr leir og
stráum er fundist hafa í fenjum
þama í kring. Kirkja og stór brann-
ur hafa verið miðdepill bæjarlífsins,
þar sem þau tróna í miðju virkinu.
Frá aðalinngangi virkisins er útsýni
yfir Jamesá og við bryggju stóðu
tvö gamaldags skip. Rétt utan við
virkið var kona að plægja akur til
sáningar og sagðist hún myndi sá
svipað og forfeðurnir eða mais-
fræjum og öðm grænmeti. Er við
gengum inn í skipið blasti við okkur
ungur maður mjög írskur að öllu
ytra útliti. Fljótt kom í ljós að hann
var af írsku bergi brotinn en var
hér í ársleyfi frá verkfræðinámi til
að fræða almenning um forfeðuma.
Blásið í gler eins og
á dögnm Elízabetar I.
Bretadrottningar
Næst á dagskrá var heimsókn í
glerverksmiðju. Þrír listamenn
blésu og stungu síðan gleri í log-
andi heita ofna og sýndu hvemig
alls kyns glermunir verða til. Flest
em listaverkin til sölu á staðnum
eða um leið og þau em nægilega
köld. Rétt fyrir utan verksmiðjuna
er hægt að skoða leifar gömlu gler-
iðjunnar, sem John Smith byggði
1608.
Lítill tími var til að skoða Jórbae
sem er þriðji hiekkurinn í þessari
sögulegu keðju Jamestown-Will-
iamsborg-Yorktown. Það var í
Jórbae sem sjálfstæðisyfirlýsing
Bandaríkjanna var rituð í blóði en
ekki bleki, við uppgjöf hins enska
hershöfðingja Cornwallis, þann 19.
okt. 1781.
í stað þess að ganga um bæinn
og komast í snertingu við löngu
liðna atburði ókum við fremur hratt
í gegnum þennan litla en sögulega
bæ. Á fjórða degi er gert ráð fyrri
akstri um plantekramar og skoðuð-
um við eina þeirra. Plantekra
Carters varð fyrir valinu og líklega
er nóg að sjá eina, því flestar líkjast
hver annarri. Athyglisvert var að
sjá hve vel plantekmeigandi bjó á
þessum tíma og hversu viðamikla
og skrautlega húsmuni þeir leyfðu
sér.
Á fimmta degi bendir bæklingur-
inn fólki á að heimsækja söfn sem
við slepptum og einnig hefur enn
ekki gefist tími til þess sem bent
er á að hægt sé að gera síðustu tvo
daga vikunnar, en það er búðarleið-
angur og sigling um höfnina í
Norfolk.
200 milljón dollara
verkfræðiundur
Ákveðið var að breyta til og fara
talsvert lengri leið til baka. Ekinn
var stór hringur undir Cheasa-
peake-flóa og síðan í norðurátt við
austanverðan flóann. Það er vel
þess virði að taka þennan krók ef
fólk er ekki tímabundið. Það sem
gerði heimferðina sérstaklega eftir-
minnilega var akstur undir Cheas-
peake-flóa. Það var sannarlega 10
dollara virði að kynnast þessu verk-
fræðiundri sem tók þtjú og hálft
ár að reisa og kostaði 200 milljónir
dollara. Göngin em 17,6 mílur að
lengd og það tekur u.þ.b. hálfa klst.
að aka um þau. Þessi göng em ólík
öðmm göngum, þar sem tvívegis
er ekið upp úr sjónum og er maður
þá staddur á eyjum, sem búnar
vom til af manna höndum. Á ann-
arri eyjunni er hægt að leggja
bílnum og njóta útsýnisins eða fá
sér kaffisopa og horfa á her-, fiski-
eða skemmtiferðaskip sigla inn og
út flóann. Bygging ganganna hófst
1960 og lauk í byijun ársins 1964.
Fundur ráðamanna
stórveldanna
Þegar litið er til baka eftir heim-
komuna má segja að heimsókn til
Vilhjálmsborgar gnæfi yfir aðra
staði ferðarinnar. Það er ekki að
ástæðulausu að yfirvöld þar stæra
sig af heimsóknum ótal þjóðhöfð-
ingja, auk þess sem fundur
ráðamanna stórveldanna var hald-
inn á þessum stað í maí 1983.
Ymsir staðir komu til greina í upp-
hafi en Vilhjálmsborg varð að
endingu valin, enda ráðamenn stað-
arins ekki óvanir að skipuleggja
meiriháttar móttökur, þótt þessi sé
sú mesta og stærsta fram til þessa.
Þeir Islendingar sem fá tækifæri
til að eyða frídögum í Washington
eða nágrenni ættu að nota tækifær-
ið og skreppa niður til Vilhjálms-
borgar og eyða þar nokkmm dögum
á þessum merku söguslóðum
Bandaríkjanna, sem ekki em fomar
á evrópskan mælikvarða, en gefa
okkur góða innsýn í lífemi og hugs-
unarhátt þeirra manna sem áttu
drýgstan þátt í að stofna Bandaríki
Norður-Ameríku fyrir u.þ.b. 200
ámm.
Höfundur var um skeið þulur hjá
íslenzka sjónvarpinu, en býrnú i
Bethesda / Maryiand íBanda-
ríkjunum.
NEMAR í byggingaverkfræði við
Háskóla íslands efna til happ-
drættis til að afla fjár til
námsferðar. Hyggjast þeir fara
til meginlands Evrópu og skoða
þar áhugaverð mannvirki, m.a. í
Hollandi, Þýskalandi og Sviss.
Einungis verður dregið úr seld-
um miðum i happdrættinu.
Útgefnir vinningar em 1.000
talsins og em vinningar 22. Vinn-
ingar era: (1) Citroen Axel 1987,
frá Glóbus. (2-3) Laser-spilarar frá
Philips. (4-6) Afmglarar frá Heimil-
istækjum. (7-11) Tölvudiskilinar frá
Hans Pedersen. (12-21) Áskriftir
að tímaritym Sam-útgáfunnar. (22)
íþróttagalli frá Henson, að eigin
vali.
Heildarverðmæti vinninga er kr.
393.300, og verður dregið þann
15-febrúar. Hægt er að kaupa miða
í söluturninum Ármúla 20.
(Úr fréttatilkynningu.)
Fyrirlestur á
vegum Mímis
GUÐRÚN Bjartmarsdóttir cand.
mag. flytur fyrirlestur á vegum
Mímis, félags stúdenta í íslensk-
um fræðum, laugardaginn 7.
febrúar nk.
Fyrirlesturinn nefnist „Huldufólk
í þjóðsögum og þjóðtrú“ og hefst
kl. 14.00 í stofu 101 í Odda,
hugvísindahúsi Háskóla íslands.
Aðgangur er öllum heimill.
Flautuleikur og kertaljós auka á stemmninguna í
Campbells-krá.