Morgunblaðið - 06.02.1987, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 6. FEBRÚAR 1987
39
Minning:
Arnfinnur Þórð-
arson frá Hlíð
Amfinnur Þórðarson fæddist 6.
febrúar 1903 á Hjöllum í Gufudals-
sveit í Austur-Baróastrandarsýslu.
Foreldrar hans voru hjónin Þórður
Jónsson, bóndi og hreppstjóri á
Hjöllum, og kona hans, Ingibjörg
Pálmadóttir frá Hraundal í Naut-
eyrarhreppi. Fyrstu árin ólst hann
upp á Hjöllum, en þegar hann var
9 ára gamall fluttist hann með for-
eldrum sínum að Gröf í sömu sveit,
og ári síðar að Hallsteinsnesi, sem
var næsti bær út með Þorskafírði.
Foreldrar hans bjuggu svo á Hall-
steinsnesi til vorsins 1932, er þau
flytjast að Hlíð í Reykhólasveit, en
sá bær er hinum megin Þorskaflarð-
ar, en Amfínnur hóf þar búskap
með konu sinni, Kristínu Daníels-
dóttur, og foreldrum sínum.
Á uppvaxtarámnum mun hugur
hans hafa staðið til náms, enda vel
gefínn og athugull. En hér fór sem
og fyrir mörgu ungmenni á þeim
tima, að efnahagur fátækra for-
eldra, sem framfleyta þurftu stórri
fjölskyldu, leyfði ekki frekara nám
en það, sem laut að fermingarundir-
búningi. Ungur varð hann að hefja
lífsbaráttuna við að létta undir með
heimilinu eftir getu, elstur átta
systkina, og faðir hans ekki heilsu-
hraustur.
Hann var ekki gamall, er hann
hélt fyrst úr foreldrahúsum. Vorið
sem hann fermdist fór hann til sjó-
'róðra hjá bóndanum á Snæfjöllum
á SnæQallaströnd. Hann var síðan
við sjóróðra eða í kaupavinnu á
ýmsum stöðum næstu árin, en oft-
ast heima tíma og tíma, einkum
þó um sláttinn.
Á árinu 1923 er hann háseti á
59 lesta fískiskipi frá Flatey. Þetta
var seglskúta með lítilli hjálparvél
og hét Amey. í sjóferðabók hans
frá þessu ári gefur skipstjórinn á
Amey, Einar Jóhannesson frá
Stykkishólmi, honum ágætis vitnis-
burð fyrir dugnað, stundvísi og
hegðun. Og stýrimaðurinn, Sigurð-
ur Níelsson, kvaðst engan fremur
vilja hafa á vakt með sér en Am-
finn, því hann væri svo fimur og
öruggur við að hagræða seglum í
vondum veðmm.
Eftir þetta var hann á ýmsum
fiskiskipum allt fram á árið 1936
og gat sér alls staðar gott orð, líka
eftirsóttur til vinnu af þeim er til
þekktu. Hann var mikill þrekmaður
og knár, þótt lágur væri vexti, og
Snæbjöm Stefánsson, skipstjóri,
sagði sig oft hafa undrað þá snerpu
og það harðfylgi, er ekki stærri
maður bjó yfír.
Þessar umsagnir um Amfínn
falla vel að þeirri mynd er ég gerði
mér af honum, tæplega sextugum,
er ég sá hann fyrst. Að þar væri
maður, sem öruggt væri að treysta,
vinur vina sinan og vildi allt fyrir
þá gera. Þetta fór líka svo við nán-
ari kynni. Oft heyrði ég inn á
óánægju hans yfir sérhlífni sumra
manna, enda kunni hann ekki að
hlífa sér. Heiðarleiki var hans leið-
arljós 'i orði og verki.
Amfínnur var glaðlyndur, spaug-
samur og hafði gaman af græsku-
lausri glettni, nokkuð örgeðja, en
reyndi þó jafnan að stilla skapi sínu
í hóf, því hann var hógvær að eðlis-
fari og gæddur ríkri réttlætiskennd.
Hann var því ávallt reiðubúinn að
leita sátta, teldi hann sig hafa mis-
gert við einhvem.
Sem fyrr segir hófst búskapar-
saga hans í Hlíð vorið 1932, og þar
bó hann í rúm 27 ár. Um sumarið,
þann 16. júlí 1932, kvæntist hann
eftirlifandi konu sinni, Kristínu
Daníelsdóttur frá Hvallátmm á
Breiðafírði, hinni mestu ágætis-
konu, er reyndist honum hinn besti
lífsfömnautur, enda mat Amfinnur
konu sína mikils. Fyrstu ár þeirra
í Hlíð vom á ýmsa lund erfið, efnin
smá, jörðin lítt ræktuð og óhæg
sökum brattlendis, þótt landrými
væri allmikið. Á búskaparámm
þeirra gerði hann vemlegar umbæt-
ur á jörðinni og reisti meðal annars
heimilisrafstöð árið 1942, með þeim
fyrstu þar í sveit. Hafði Jón Guð-
mundsson í Teigskógi áður átt
rafstöðina, og sá hann um uppsetn-
ingu á henni í Hlíð. Þessi fram-
kvæmd má segja að hafí orðið
heimilinu mikið happ, ekki síst
bömunum, og stytt hið mikla
skammdegi og sólarleysi. En í Hlíð
nýtur sólar ekki í um þijá mánuði,
frá því í nóvember og fram í byijun
febrúar.
Með tímanum vænkaðist hagur
heimilisins, enda lét Amfínnur ekk-
ert tækifæri ónotað til að svo mætti
verða, og vom hjónin samhent um
að nýta vel það sem aflaðist. Bú-
stofninn varð að visu aldrei stór,
en fallegur, vel hirtur og skilaði
góðum afurðum. Amfinnur var og
mikill dýravinur, er vildi láta skepn-
um sínum líða vel og þótti einkar
vænt um þær, enda hændust þær
líka margar að honum, svo að undr-
um sætti.
Á búskaparámm sínum gegndi
Amfínnur ýmsum trúnaðarstörfum
fyrir sveit sína, átti meðal annars
sæti í hreppsnefnd í nokkur ár, og
var forðagæslumaður um skeið.
Síðustu árin sem hann bjó sá hann
um viðhald og eftirlit með mæði-
veikivamargirðingu milli Berafjarð-
ar og Steingrímsfjarðar á móti
Magnúsi Gunnlaugssyni, bónda á
Ósi. Farið var daglega meðfram
girðingunni meðan féð var á fyalli.
Ferðin tók tvo daga fram og til
baka, en svo var verið heima aðra
tvo daga, meðan Magnús fór með
girðingunni. Það hefur þvi orðið
allúrtökusamt við heyskapinn þau
ár.
Haustið 1959 bmgðu hjónin búi
og fluttu til Reykajvíkur. Til þess
lágu ýmsar ástæður, bæði var hann
þá orðinn heilsuveill og einnig varð
hann að fella fjárstofn sinn vegna
hættu á mæðiveiki, sem komin var
í fjárhjarðir í nágrenni við Hlíð. það
var honum ekki sársaukalaust að
þurfa að farga öllum bústofni sínum
og flytjast burt, en hann hafði
ávallt tamið sér að taka því, sem
að höndum bar.
Er til Reykjavíkur kom réðst
Amfínnur til Ólgerðar Egils Skalla-
grímssonar, þar sem hann starfaði
í nokkur ár. Þá vann hann hjá Timb-
urversluninni Völundi um tíma, svo
og hjá birgðavörslu Pósts og síma
meðan kraftar leyfðu.
Vorið 1963 festi hann kaup á
efri hæð í húsinu Hlégerði 29 í
Kópavogi, þar sem þau hjónin og
Guðmundur sonur þeirra áttu síðan
heima. Þar er mjög gott að koma,
heimilið hlýlegt, og ekki vantar
góðar móttökur, enda húsráðendur
afar gestrisnir og hafa gaman af
að gleðjast með vinum og vanda-
mönnum.
Þau Amfínnur og Kristín eignuð-
ust fímm böm. Þau em: Daníel,
fæddur 10. maí 1933, starfsmaður
hjá SÍS, kvæntur Unni Óladóttur,
búsett í Kópavogi; Guðmundur,
faeddur 31. júlí 1936, fulltrúi hjá
ríkissaksóknara, býr í Hlégerði 29;
Gerður Ingibjörg, fædd 13. febrúar
1939, gift Kjell Frydenlund, búsett
í Noregi; María Steinunn, fædd 9.
ágúst 1942, gift Braga Hallgríms-
syni, búsett á Héraði; Þóra Ásdís,
fædd 5. október 1943, hjúkranar-
kennari, búsett í Reykjavík.
Bamabömin era fímmtán og eitt
lítið bamabamabam.
Bömin og fjölskyldur þeirra vora
þeim afar kær, og gerðu þau hjónin
allt þeim til aðstoðar sem þau gátu.
Bamabömunum þótti líka mjög
vænt um afa og ömmu og höfðu
mikla ánægju af að heimsækja þau
eða fá þau í heimsókn. Það þótti
þeim hjónum miður, hversu langt
var milli fjölskyldumeðlima, og því
gátu heimsóknir ekki orðið eins
tíðar og allir hefðu óskað.
í nokkur ár, eftir að Amfinnur
hætti störfum, dvaldist hann á
heimili sínu og naut umhyggju og
ástúðar eiginkonu og bama, er
næst honum bjuggu, svo og ann-
arra skyldmenna. En tvö síðustu
æviárin urðu honum erfíð sökum
sjúkleika. Og þrátt fyrir að hans
nánustu veittu honum aðstoð eftir
föngum varð hann, megnið af þeim
tíma, að dvelja á hjúkranarheimil-
inu, Hátúni lOb S Reykjavík, þar
sem hann naut frábærrar umönnun-
ar. Starfsfólkinu þar era hér með
færðar alúðarþakkir fyrir um-
hyggju og hlýju í hans garð.
Amfinnur andaðist í Hátúni lOb
hinn 10 maí síðastliðinn og var því
á 84. aldursári er hann lést.
Mér hefur orðið það tamt að
minnast á þau hjón bæði svo til í
sama orðinu, en það kemur til af
því, hversu samrýnd þau vora og
fylgdust mikið að, eftir að ég kynnt-
ist þeim.
Því veit ég, að söknuður þinn er
mikill, Kristín, en ég veit líka, að
þú trúir á, að þið eigið eftir að hitt-
ast aftur, og það gerir allt léttara.
Hafi kær tengdafaðir þökk fyrir
allt.
Far þú í friði
friður Guðs þig blessi.
Bragi Hallgrímsson
Fræðslufundur um snjóbræðslulagnirt
Hönnun snjóbræðslukerfis hef-
ur mest áhrif á frostþol þess
ÁTTATÍU iðnaðarmenn og hönnuðir sóttu fræðslufund um
snjóbræðslulagnir, sem haldinn var í ráðstefnusal Hótels
Loft-leiða sl. laugardag á vegum Lagnafélags íslands.
Nýlega hafa verið hertar kröfur um snjóbræðslulagnir, sem
steyptar eru inn. Slíkar lagnir skal tengja millihitara og
setja skal blöndu af frostlegií pípurnar þannig að frost-
sprenging sé útilokuð.
Kristján Ottósson, formaður
Lagnafélagsins, sagði að margir
fundarmenn hefðu verið á þeirri
skoðun að þörf væri á nánari upp-
lýsingum um hve hratt og vel
snjóbræðslukerfín bræði snjó af
gangstétt og bflastæðum, þannig
að kaupandi slíks kerfís vissi hvers
mætti vænta af kerfinu. Fyrirlesar-
ar á fundinum vora Dr. Oddur B.
Bjömsson verkfræðingur, Ragnar
Kristinsson tæknifræðingur, Leifur
Hannesson verkfræðingur, Sigurð-
ur Grétar Guðmundsson pipulagn-
ingameistari og Páll Ámason
efnaverkfræðingur.
Oddur sagði að algengt væri að
leggja pípur 80-100 mm undir yfír-
borði og með 250 mm millibili. Sé
pípum fækkað eða dýpi aukið
minnkar varmagjöfín. Séu pípur
lagðar með miklu millibili t.d. 400
mm en á 100 mm dýpi má hinsveg-
ar búast við mun ójafnari hitadreif-
ingu við yfirborð, varmagjöfin er
þá mest yfír pípum og minnst á
milli þeirra.
Ragnar Kristinsson taldi áríðandi
að hafa snjóbræðslukerfi umhverfís
sjúkrahús, elliheimili, iðnaðarhús-
næði, skólahúsnæði og umhverfis
byggingar fyrir fatlaða. Fyrir
venjuleg snjóbræðslukerfí áætlaði
Ragnar stofnkostnað fyrir hvem
fermetra 600 til 1.000 krónur auk
rekstrarkostnaðar, 2 til 3 krónur á
hvem fermetra, og viðhaldskostn-
aðar.
Leifur Hannesson rakti stuttlega
sögu snjóbræðslukerfa hér á landi,
en elsta kerfíð mun vera frá 1951,
Hluti fundargesta Lagnafélags íslands Morgunbiaaið/ói.K.Maén.
lagt í tröppur og gagnstíg að
Menntaskólanum í Reykjavík.
Plastpípur vora fyrst notaðar í snjó-
bræðslukerfí árið 1973 og síðan
hefur orðið mjög ör þróun á þessu
sviði, eins og einnig á sviði jarðvegs-
hitunar til ræktunar. Árið 1986 var
stærð upphitaðra matjurtagarða
kominn yfír 80.000 fermetra.
Sigurður Grétar mun hafa verið
fyr8tur til að nota plastpípur í snjó-
bræðslulagnir hér á landi og hefur
hann lagt stóran hluta þeirra kerfa,
sem nú era í notkun. Hann brýndi
það fyrir pípulagningameisturam
að ganga úr skugga um að teikning-
ar hafí verið lagðar inn til sam-
þykktar hjá viðkomandi bygginga-
fulltrúa og að tilkynna til
viðkomandi hitaveitu að snjó-
bræðslukerfíð hafí verið lagt og
tengt.
Gamanmynd
í Háskólabíói
HÁSKÓLABÍÓ hefur hafið sýn-
ingu á myndlnni Ferris Bueller.
Leikstjóri myndarinnar er John
Hughes en hann hefur komið ná-
lægt myndum eins og „Sixteen
Candles", „The Breakfast Club“
og „Prítiy in Pink“. Með aðal-
hlutverk i myndinni fara tmgir
leikarar; Matthew Broderik, Alan
Ruck og Mia Sara.
Mjmd þessi íjallar um Ferris Buell-
er, ungan pilt, sem ætlar að skrópa
einn dag í skólanum. Þetta er hættu-
legt uppátæki og gæti orðið honum
dýrkeypt ef upp um hann kæmist.
Ferris ætlar að láta lfta út sem hann
sé veikur og leika þannig á foreldra
sína, kennarana og yfírleitt alla,
nema stúlkuna sína Sloane og besta
vininn Cameron. Þetta á að verða
dagur fullur af fiöri og gríni, en við
hvert fótmál leynist hættan á að allt
komist upp, segir í frétt frá kvik-
myndahúsinu.
Loks drap Páll Ámason á nokkra
eiginleika plastpípna þegar þær era
notaðar til si\jóbræðslu. Um frost-
þol snjóbræðslupípna sagði Páll
meðal annars: „Þær tilraunir, sem
gerðar hafa verið hér á landi og í
Þýskalandi til að mæla frostþol rö-
ranna, sýna að hægt er að ganga
út frá mörgum mismunandi for-
sendum við mælingamar og fá
mismunandi niðurstöðu. Af þessum
niðurstöðum má þó draga tvær
ályktanir: Sé rör að mestu leyti
steypt inn en geti þanist á tiltölu-
lega litlu svæði þá springur það við,_
frystingu og geti mest allt rörið
þanið sig við fiystingu þá þolir það
allavega að ftjósa nokkrum sinnum.
Hvar mörkin liggja þama á milli
veit enginn eða hvort munur sé á
tegundum röra, enda skiptir það
lfklega litlu máli. Það er hönnun
snjóbræðslukerfísins sem hefur
mest áhrif á frostþol þess.