Morgunblaðið - 06.02.1987, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 6. FEBRÚAR 1987
Minning:
Þorlákur Bernharðs-
son frá Hrauni
Fæddur 2. júlí 1904
Dáinn 27. janúar 1987
í stórum systkinahópi gerast
margvíslegar myndir á dögum
bemsku þeirra og allt til elliára,
sérstaklega, ef hópurinn hefur verið
vel samstilltur fyrir góð uppeldis-
áhrif ágætra foreldra. Ef samhygð
og umhyggja fyrir vellíðan hvers
annars er mikil getur það ef til vill
verið arfur fyrri kynslóða. Slíkt
kemur mér í hug er ég vil nú
minnast Þorláks, bróður míns, sem
var einn átta bama og fjögurra
fósturbama hjónanna Sigríðar
Finnsdóttur og Bemharðar Jóns-
sonar frá Hrauni á Ingjaldssandi.
Þau fluttu frá Kirkjubóli í Valþjófs-
dal í Önundarfírði árið 1905.
Þorlákur þá eins árs gamall enda
fæddur þar. Af þessum átta systk-
inum lifír nú einn sonur, tvær dætur
og fósturbömin öll.
Þorlákur ólst upp í Hrauni meðal
foreldra og systkina. Hann óx
snemma „úr grasi", varð þrekmikill
og sem 16 ára unglingur hafði hann
hæð tvítugra manna. Kallaðist hann
fljótt til stórra verka í „önn dags-
ins“. Bar þar strax tii frábær
dugnaður, kjarkur og vinnulægni
enda jafnvígur á öll störf á sjó og
landi, alltaf að vinna mest, vinna
það erfiðasta meðal vinnufélag-
anna.
Þorlákur giftist 1931 eftirlifandi
konu sinni, Þóm Guðmundsdóttur
ljósmóður, Guðmundar Einarsson
refaskyttu og konu hans, Guðrúnar
Magnúsdóttur frá Brekku á Ingj-
aldssandi. Þau hjónin, Þóra og
Þorlákur, eignuðust sex böm, tvo
syni og fjórar dætur. Eldri son sinn,
Guðmund vegaverkstjóra á Vest-
fjörðum, misstu þau um þrítugt,
dáðan efnismann. Næst er Hulda
húsfreyja í Reykjavík, Finnur af-
greiðslumaður á Reykjalundi,
Sigrún húsfreyja í Keflavík, Ásdís
gift í Kalifomíu og yngsta systirin
Hildur er langvarandi veik á sjúkra-
húsi. Þóra býr nú við mikinn heilsu-
brest hjá Huldu dóttir sinni, sem
hefur reynst foreldrum sínum mikil
stoð og hjálparhella í veikindum
þeirra og systur sinnar.
Á meginmiðhluta ævi sinnar áttu
þau hjón heima á Flateyri í 21 ár.
Hún var dáð Ijósmóðir í 31 ár í
Önundarfírði, en hann sem sjómað-
ur og við ýmis smíðastörf. En
smíðastörf urðu síðustu störf hans
útivið í Reykjavík, en þangað fluttu
þau 1962.
Þó hann væri jafnvígur á öll störf
held ég að sjómennskan hafí heillað
hann allra mest, að stýra nákvæmt
strik og sigla sínu eigin skipi, Far-
sæl, með vindþöndu segli á mörgum
sjóferðum á hafí úti.
Eins atriðis af mörgum tilfeljum
minnist ég frá störfum hans. Árið
1941 í febrúar var ég staddur á
hafnarbakkanum í Reykjavík að
svipast um eftir ferð vestur í Ön-
undarfjörð. Ég sá að menn um borð
á togaranum Skallagrími voru að
undirbúa burtför í veiðiferð og heyri
einn nefndan stýrimann, ég spyr
hann hvort sjóferðinni verði stefnt
vestur á miðin. „Já,“ segir hann.
„Væri hægt að fá að komast með
norður í mynni Önundarfjarðar, og
láta bát taka mig þar? Ég heiti
Guðmundur Bemharðsson." „Nú,
ertu bróðir Þorláks Bemharðsson-
ar?“ „Já.“ „Það er velkomið, segir
skipstjórinn." Á leiðinni út flóann
var margt rætt, víkur stýrimaður
tali sínu til mín og segir: „Hann
Þorlákur bróðir þinn er lífgjafí
minn, við vomm saman á togara
að vinna í netum. Stórsjór tók okk-
ur þrjá háseta fyrir borð. Þorlákur
náði með annarri hendi í vantstag
og hélt í mig með hinni. Ég hélt í
félaga okkar með annarri hendi,
þannig hélt hendi hans okkur uns
hann flaut einhvem veginn inn fyr-
ir borðstokkinn og dró okkur félaga
um borð. Þakkar- og minnisvert
gæfuhandtak það.“
Allir sem til hans þekktu munu
mæla líkt. Að hafa átt þannig
kjamabróður að baki sér, eða í
nánd, þá hættuleg atvik leituðu á,
er ógleymanlegt.
Við systkini og fóstursystkini
kveðjum kæran bróður og biðjum
að farsæld fylgi för hans um vegi
Guðs.
Eftirlifandi konu hans og bömum
þeirra vottum við fyllstu samúðar-
kveðju, minningin um góðan dreng,
elskulegan eiginmann og um-
hyggjusaman föður veiti þeim
styrk.
Fari hann í friði.
Guðmundur Bernharðsson
frá Ástúni.
Útför Þorláks Bemharðssonar
frá Hrauni verður gerð frá Foss-
vogskapellu í dag kl. 13.30. Hann
andaðist í Landakotsspítala 27. jan-
úar.
Þorlákur fæddist í Hrauni á Ingj-
aldssandi 2. júlí 1904 og vom
foreldrar hans Bemharður Jónsson,
bóndi þar, og kona hans, Sigríður
Finnsdóttir, og þar ólst hann upp á
fjölmennu heimili.
Systkini hans vora Marselíus
skipasmiður á ísafírði, Guðmundur
bóndi í Ástúni á Ingjaldssandi, nú
búsettur í Reykjavík, Flnnur starfs-
maður á skipasmíðastöðinni hjá
bróður sínum, og systumar Kristín
og Marsebil, húsfreyjur á Flateyri,
nú búsettar í Reykjavík, og yngst
var Ólöf húsfreyja í Breiðadal í
Önundarfírði.
Með þeim systkinum ólust einnig
upp tvær frænkur þeirra, Guðný
Finnsdóttir húsfreyja í Hnífsdal og
Ingibjörg Eiríksdóttir húsfreyja í
Reykjavík. Á uppvaxtaráram þess-
ara bama vora ennfremur á
Hraunsheimilinu og til dánardæg-
urs móðurforeldrar systkinanna,
Kristín Guðnadóttir og maður henn-
ar, Finnur Eiríksson, og gömul
vinnukona, Kristín Jónsdóttir.
Heimilið í Hrauni var mikið fyrir-
myndarheimili í hvívetna, þar sem
hinar fomu dyggðir vora í heiðri
hafðar. Þar sem vinnusemi og regla
á öllum heimilisháttum réðu ríkjum
og gestrisni og góðvild mættu öll-
um, skyldum og vandalausum.
Því hefur það verið gott vega-
nesti að mega vera bam og ungling-
ur í Hrauni, enda hefur allt það
fólk borið þess vitni heima og að
Síðustu mánuði dvaldist hann oft
í Sjúkrahúsi Akraness og naut hann
þar góðrar umönnunar starfsfólks
og lækna og færam við þeim bestu
þakkir.
Einnig viljum við þakka Kristínu
og bræðram innilega fyrir þeirra
umönnun og biðjum við Drottin Guð
að styðja þau og styrkja á þessari
stund.
Hafi elsku pabbi þökk fyrir allt.
Margs er að minnast
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
(V. Briem.)
Krístinn, Krístín og Karlotta.
heiman. Þá skal því heldur ekki
gleymt, að þar átti gamla fólkið sér
einnig öragga og hlýja ellidaga.
Þannig var mágur minn, Þorlák-
ur Bemharðsson, sem hér er
kvaddur, maður vel af guði gerður
í eðli sínu og uppeldi. Hann var
karlmenni að burðum, stór og
myndarlegur á velli, svo að okkur
strákana, sem yngri vora, dreymdi
um að verða stórir og sterkir eins
og JLáki í Hrauni.
Óhætt er að fullyrða, að Þorlákur
hafí á sínum bestu áram verið
tveggja manna maki að hveiju sem
hann gekk, hvort sem það var á
landi eða úti á sjó á toguram og
öðram fiskiskipum, enda var hann
þar eftir ósérhlífínn. Má segja, að
kappið hafi verið slíkt og ósér-
hlífnin, að þar hafí hann oft ekki
sett sér nein takmörk, því að öllum
má ofbjóða. Á miðjum aldri fóra
hans miklu líkamsburðir að láta á
sjá, og þurfti hann æ síðan að leggj-
ast ótal sinnum á skurðarborð til
aðgerða á líkamsveilum, sem án efa
mátti rekja til oftaka og áverka,
ekki síst á þeim áram þegar hann
var að bjarga skipi, fólki og farmi
undan sjó í brimlendingu við Sæ-
bólssjó á Ingjaldssandi.
En þó að samferðafólk Þorláks
muni hann vel að karlmennsku og
þreki, þá verður hans ekki síður
minnst sakir mannkosta hans, glað-
værðar hans í góðra vina hópi, hlýju
hans og góðvildar. En fyrir þetta
alit var hann mikils metinn og vin-
sæll af samferðamönnum og
vinnufélögum.
Þorlákur Bemharðsson kvæntist
7. febrúar 1931 eftirlifandi konu
sinni, Þóra Guðmundsdóttur ljós-
móður frá Brekku á Ingjaldssandi.
þóra fæddist 18. ágúst 1903, dóttir
Guðmundar Einarssonar, bónda og
refaskyttu á Brekku, og konu hans,
Guðrúnar Magnúsdóttur.
Ungu hjónin hófu svo strax bú-
skap í Hrauni og bjuggu þar til
Minning:
Fædd 5. febrúar 1942
Dáin 1. janúar 1987
Fáeinar línur langar mig að rita
um konu, sem unni lífínu og öllum
sem í kringum hana vora. Hún
hafði stórt hjarta og hlýtt, en var
dul á tilfinningar sínar.
Annie ólst upp hjá móður sinni,
Jenný Guðlaugsdóttur og fósturföð-
ur, Hauki Hallgrímssyni. Hún
giftist ung eftirlifandi manni sínum,
Sigmundi B. Guðmundssyni, og
eignaðist með honum tvö böm,
Jenný Björk og Birgi Smára. Þau
bjuggu í Reykjavík þar til þau fluttu
til Svíþjóðar fyrir 10 áram. Þau
hjónin vora fljót að koma sér upp
fallegu heimili í Malmö. Jenný Björk
hóf einnig búskap í Malmö með
manni sínum, Haraldi Arasyni, og
eiga þau tvö böm. Fljótlega hófu
þau störf hjá feijufyrirtæki, fyrst á
leiðum til ýmissa landa við Eystra-
salt, en seinna aðallega á milli
Malmö og Kaupmannahafnar, mað-
ur hennar sem háseti og bátsmaður
en Annie og Jenný Björk við veit-
inga- og verzlunarstörf. Annie var
ávallt forkur dugleg, snillingur í
matargerð og ósérhlífm við öll störf.
Aldrei sagði hún nei, er hún var
beðin að taka að sér aukastörf,
sama hvemig stóð á hjá henni.
Ávann hún sér enda hylli allra,
bæði yfír- og undirmanna, og er
hennar sárt saknað þar um borð.
Aldrei gleymum við hjónin mót-
tökunum þegar við heimsóttum þau
fyrir átta áram. Það þurfti engin
orð, við fundum hlýjuna í öllum
orðum hennar og gjörðum.
Árin liðu, þau fluttust í fallegt
raðhús í Bara, utan við Malmö og
stuttu síðar fluttu einnig þangað
dóttir hennar og tengdasonur.
Ég átti því láni að fagna að
dvelja hjá þeim í tvo daga árið 1984.
Það var sem fyrr, sama hlýjan, og
nú einnig stolt og ánægja yfír bráð-
fallegu heimili í fögra umhverfi.
1941, en flytja þá til Flateyrar, þar
sem Þorlákur stundar jöfnum hönd-
um sjómennsku og vinnu á landi,
en Þóra verður þar ljósmóðir. Eftir
20 ára dvöl á Flateyri flytja þau
svo enn búferlum til Hafnarfjarðar,
en síðustu árin hafa þau átt heima
í íbúð hjá Öryrkjabandalaginu í
Hátúni í Reykjavík.
Þorlákur og Þóra eignuðust sex
böm. Elstur var Guðmundur vega-
verkstjóri, sem dó fyrir miðjan aldur
24. sept. 1974. Hann var kvæntur
Ólafíu Hagalínsdottur. Önnur böm
þeirra era: Hulda, gift Baldri Sig-
urðssyni, blikksmíðameistara í
Reylqavík, Finnur starfsmaður á
Reykjalundi, kvæntur Svandísi
Jörgensen, Sigrún búsett í Keflavík,
Ásdís búsett í Kalifomíu, gift Jóni
Siguijónssyni, og Hildur sjúklingur
í Borgarspítalanum.
Þungur harmur var kveðinn að
þeim hjónum, Þorláki og Þóra, þeg-
ar sonur þeirra, Guðmundur, dó á
besta aldri eftir langa og erfíða
sjúkdómslegu, þar sem móðir hans
sat við beð hans á sjúkrahúsinu
vikum saman. Guðmundur var
hvers manns hugljúfí. Á efri áram
máttu þau svo þola þá raun að
yngsta dóttirin missti skyndilega
heilsuna. En þeim hjónum var það
sameiginlegt að láta ekki hugfallast
heldur taka mótlætinu með jafnað-
argeði og bera harm sinn í hljóði.
Þau vora samhent um það að bera
hag og velferð bama sinna fyrir
bijóst umfram allt annað.
Þóra, bömum hennar, bama-
bömum og öðram vandamönnum
eru hér færðar innilegar samúðar-
kveðjur.
Löngum og miklum starfsdegi
Þorláks Bemharðssonar frá Hrauni
er lokið. Hann ástundaði fagurt og
heiðarlegt mannlíf, var umhyggju-
samur eiginmaður og faðir og
vinsæll og virtur samferðamaður.
Blessuð sé minning hans.
Jón H. Guðmundsson
En síðla árs 1985 dró ský fyrir
sólu í lífi hennar. Hún veikist og á
vordögum 1986 var ljóst hvert
stefndi. Hún æðraðist ekki, var söm
við sig, vildi heim á Frón að líta
land og vini augum hinsta sinni.
Og heim á Frón kom hún þó sár-
þjáð væri ásamt íjölskyldu sinni.
26. júlí giftust dóttir hennar og
tengdasonur og skírðu um leið dótt-
ur sína, Marin Auði.
Við munum Annie sitjandi í stól
í garði móður sinnar og fósturföður
í fögra veðri. Brosið var daufara
en áður en gleðin og væntumþykjan
skein úr augum hennar. Hún kvart-
aði aldrei í veikindum sínum og
hélt hugsun sinni og ró til hinstu
stundar. Rétt fyrir jól hringdi konan
mín til hennar og spurði um Iíðan
hennar — hún var í lagi, en er í
lagi með jólagjafímar, spurði hún.
Hún mundi alltaf eftir öðram á
undan sjálfri sér. Þannig var hún.
Og nú er hún öll, mín elsku mág-
kona. Hafði hún þökk okkar allra.
Guð blessi ykkur og styrki, sem
hennar saknið hér heima og úti í
Bara. í Guðs friði.
Brandur Gíslason
Minning:
Hafsteinn Magnús
son, Akranesi
Fæddur 26. ágúst 1931
Dáinn 28. janúar 1987
„Aldrei er svo bjart yfír öðlingsmanni
að eigi geti syrt, eins sviplega og nú
og aldrei er svo svart yfir sorgarranni
að eigi geti birt fyrir eilífa trú.“
(MJ)
í dag fylgjum við okkar ástkæra
föður til grafar, sem kvatt hefur
þennan heim eftir langa og stranga
baráttu við þann sjúkdóm, sem að
lokum dró hann til dauða.
Pabbi fæddist á Bfldudal þann
26. ágúst 1931. Hann var sonur
hjónanna Magnúsar Guðmundsson-
ar og Málfríðar Kristjánsdóttur.
Magnús tók út af togaranum Sviða
frá Hafnarfirði og drakknaði árið
1935. Málfríður lifír son sinn.
Pabbi átti þijú systkini, Svan,
sem búsettur er í Svíþjóð, Rann-
veigu og Magnús, sem búsett era
í Reykjavík.
Ungur að áram var pabbi tekinn
í fóstur af sæmdarhjónunum Kristni
Guðmundssyni, föðurbróður sínum,
og Kristínu Halldórsdóttur, sem
búsett vora á Akranesi. Eru þau
bæði látin, afí lést árið 1975, en
amma lést árið 1982.
Fyrstu árin stundaði pabbi sjó-
mennsku sem vélstjóri, en síðan sem
málari. Honum var margt til lista
lagt. Þegar kraftar hans þurra til
almennrar vinnu tók hann að mála
myndir sér til dægrastyttingar og
liggja eftir hann mörg falleg mál-
verk, sem prýða heimili hans.
Mestan hluta ævi sinnar bjó hann
á Akranesi. Árið 1955 kvæntist
hann móður okkar, Sigurlaugu
Karlsdóttur, og áttu þau þijú böm:
Kristin, fæddan 11. október 1941
og er hann búsettur á Akranesi,
Kristínu, fædda 14. júlí 1954, og
Karlottu, fædda 27. september
1957, þær era búsettar í Hafnar-
fírði. Þau slitu samvistir.
Árið 1963 kvæntist hann eftirlif-
andi eiginkonu sinni, Jóhönnu
Kristínu Guðmundsdóttur hjúkr-
unarfræðingi, frá Innri-Hólmi,
Akranesi. Þau eignuðust fjóra
drengi: Magnús Þór, fæddan 29.
maí 1964, Jóhann Hafstein, fæddan
15. júlí 1965, Guðmund Jón, fædd-
an 31. júlí 1967 og Gunnar Frey,
fæddan 26. október 1971. Era þeir
allir í heimahúsum og era móður
sinni mikil stoð á þessum erfiðu
tímum. Bamabömin era orðin sjö.
Annie M. Olsen