Morgunblaðið - 20.02.1987, Blaðsíða 17

„Þetta er síðasti dagurinn minn
í Róm.“
Nú sá ég eftir að hafa ekki fyrir
löngu farið einn á ráp, þá hefði ég
lent í ævintýrum. Felix stöðvaði
gamla manninn sem mér sýndist á
öllu vera leikstjóri og þeir töluðu
fram og aftur. Tveir aðrir ítalir
bættust í hópinn og Felix rétti öðr-
um þeirra gróft klámblað upp úr
töskunni sinni. í hópinn bættist ung
andlitsfríð kona. En hún var nauð-
rökuð og var með kartnögl á
hveijum fingri. Þau töluðu saman
og gutu augum til mín. Þama stóð
ég gegndrepa meðan leiklistarferill
minn sem blóðsugu var ráðinn.
Konan hafði breiðar kyssulegar
varir og stór augu.
„Þú kemur allt of seint, klukkan
er 5 og það eru allir að hætta vinnu
í dag,“ sagði Felix.
Og ég tók eftir að flestir fóru
út en enginn inn í kvikmyndaverið.
„Geturðu alls ekki komið á morg-
un?“ spurði Felix.
„Nei, því rniður."
Gamli maðurinn bandaði hendi.
Fólkið kvaddist og hópurinn leystist
upp.
„Nei, það er ekki hægt að kalla
alla inn, búið að slökkva á öllum
tælq'um og allt,“ sagði Felix.
„Það var leiðinlegt," sagði ég
dapur, því mér Var farið að lítast á
hugmyndina.
„Má bjóða þér upp á hressingu?"
spurði hann.
„Já, já.“
Við gengum að pulsuvagninum.
„Hvað má bjóða þér?“
„Kaffí," sagði ég og þráði eitt-
hvað heitt og gott.
Ég fékk staup fyllt með blek-
svörtu kaffi, það var sterkara en
það allra sterkasta. Það skar mig
í magann. En Felix fékk kaffí með
heitri mjólk. Það er misjafnt hvem-
ig fólk skilgreinir orðið kaffí.
„Hér er símanúmer," sagði hann
og skrifaði í minnisbókina mína.
„Þú biður um Doctor More og segðu
að þú sért rithöfundur og þú viljir
komast inn.“
„En hvað með viðtalið við Fell-
ini?“ spurði ég.
„Hringdu í mig í kvöld," sagði
hann og veifaði bless. Hann hvarf
eins fljótt og hann hafði komið.
í símaklefa á bensínstöðinni
hringdi ég í númerið en enginn
skildi mig. Afgreiðslumaður á
bensínstöðinni sem var með hvíta
svuntu og steikti pylsur aumkaðist
yfír mig og hringdi fyrir mig í klef-
anum og náði tali af Doctor More.
Þegar ég kom að hliðinu og sagði
nafnið mitt settu verðimir upp snúð
en hleyptu mér inn og einn fylgdi
mér eftir. Inn í kvikmyndaverinu
var ekkert að sjá nema stórar
skemmur, ein merkt teatro 4. En
ég varð að fylgja verðinum ná-
kvæmlega og við gengum að brúnu
húsi með grasfleti fyrir framan. Á
grasfletinum var yfírgefinn kvik-
myndatökukrani með stól efst.
„Því miður, þú hefðir átt að gera
boð á undan þér,“ sagði Doctor
More, sem var forstjóri fyrirtækis-
ins, mjög fínt klæddur við glansandi
skrifborð.
„Já,“ sagði ég og andvarpaði í
uppgjöf, þar sem ég sat í djúpum
leiðurstól og vörðurinn beið fyrir
utan.
„í dag em allir famir heim. Ann-
ars var Fellini að ljúka við mynd í
síðustu viku. Þú hefðir átt að koma
þá,“ sagði forstjórinn og ritarinn
sat þama skammt. frá, grönn kona
með langar lakkaðar neglur.
„Ég kem aftur, ég kem aftur,"
tautaði ég og var spældur út í sjálf-
an mig.
Hvorki forstjórinn eða ritarinn
könnuðust við umboðsmanninn Fel-
ix. Og forstjórinn sagði það útilokað
með viðtalið, því Fellini talaði ekki
einu sinni ensku. En ég fékk alls
konar bæklinga og eintak af fá-
gætu plakati sem sjálfur Fellini
hafði málað til að gefa kvikmynda-
fólki.
„Gerðu boð á undan þér næst og
þá færðu hlutverk, því þú hefur
sérstakt andlit, sjáðu til,“ sagði
Doctor More og tók í hönd mína.
Ég gekk í átt að hliðinu í fylgd
varðarins. Ekkert var að sjá nema
tómar og dimmar skemmur. En
þegar ég þreifaði upp í munni
mínum fannst mér eins og augn-
tennumar hefðu stækkað.
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 20. FEBRÚAR 1987
17
Asi út af öngvu
Af kerf iskörlum o g kerfisbönum
eftirJón Baldvin
Hannibalsson
Einhvem tima birtist í norsku
blaði lesendabréf, sem frægt
varð að endemum. Kvíðafull
kona spurði hvort hægt væri að
verða óléttur af því að drekka
undanrennu. Svarið var, að svo
gæti farið, þó því aðeins að und-
anrennan færi fyrst i gegnum
mjólkurf ræðing.
Eins má spyija: Hvemig má það
vera að tæpt dúsín mosagróinna
kerfiskarla úr Sjálfstæðisflokknum
— þ. á m. bankaráðsmaður úr Út-
vegsbanka, hirðmaður Nordals úr
Landsvirkjun og sjálfur Egill á
Seljavöllum, jarl framsóknarkerfís-
ins á Austurlandi — verða allt í
einu „óléttir" af hugarfóstri, að
leggja niður Þjóðhagsstofnun?
Bankaráðsmaðurinn úr Útvegs-
bankanum hefur að vísu reynslu
af því að rústa ríkisstofnanir. Hafa
mennimir dmkkið undanrennu?
Hver er þá „mjólkurfræðingurinn"?
Er það EYKON hrútabani, eða
kannske Egill framsóknaijarl?
••
Ofugrnælavísa
Á Alþingi lét Eyjólfur Konráð í
veðri vaka að undanrennutillagan
væri sprottin af ærlegum hvötum.
Þetta væri spamaðartillaga. Mein-
ingin væri að koma í veg fyrir
margverknað við hagsýslu; fækka
ríkisstarfsmönnum, spara skatt-
greiðendum óþörf útgjöld.
í umræðum á Alþingi var sýnt
fram á, að tillagan hefði þveröfug
áhrif. Hún mundi í verki kalla á
fjölgun starfsmanna, auka
tvíverknað og kosta ómælda ijár-
muni. Settur forstjóri Þjóðhags-
stofnunar, Þórður Friðjónsson,
hefur í Morgunblaðsviðtali (13.
febr.) staðfest, að tillagan „feli í
sér kostnaðarauka".
Hvers vegna? Vegna þess að
Þjóðhagsstofnun er í reynd hag-
deild fyrir allt stjómarráðið og
Alþingi. Þeir 20 einstaklingar, sem
þar starfa, vinna verk fyrir öll ráðu-
neytin og Alþingi. Augljóslega
þurfa ráðuneyti eins og forsætis-
ráðuneytið (sem bera ábyrgð á
stjóm efnahagsmála), flármála-
ráðuneytið, atvinnuvegaráðuneytin
(iðnaður, sjávarútvegur og land-
búnaður), félagsmálaráðuneyti,
heilbrigðisráðuneyti o.s.frv. á þjón-
ustu Þjóðhagsstofnunar að halda.
Verði Þjóðhagsstofnun lögð niður
munu smám saman spretta upp
hagdeildir við því sem næst hvert
einasta ráðuneyti. Tillagan þýðir
þess vegna í reynd, þveröfugt .við
það sem tillögumenn láta í veðri
vaka, að starfsmönnum við þessi
verkefni muni §ölga, margverknað-
ur aukast og kostnaðarauki verða
ófyrirséður.
Tvíverknaður
Tillögumenn segjast vilja færa
öll verkefni Þjóðhagsstoftiunar inn
á hagstofu. Það dæmi gengur held-
ur ekki upp. Ástæðumar em tvær:
Það mundi fyrirgera trausti hag-
stofunnar sem hins hlutlausa
gagnabanka. Og það mundi óhjá-
kvæmilega hafa i för með sér
aukinn kostnað og fjölgun starfs-
fólks.
Dæmi: Á Þjóðhagsstofnun vinna
sérfróðir menn að gerð þjóðhags-
reikninga, faglegri úrvinnslu úr
þeim efnivið, og gerð þjóðhagsspár.
Um leið leggja þeir mat á afleiðing-
ar pólitískra ákvarðana, sem
ráðherrar, ríkisstjómir og þing-
flokkar taka. M.ö.o. sömu sérfræð-
ingamir nýtast til margvíslegra
verkefna.
Ef Hagstofan tæki að sér gerð
þjóðhagsreikninga þyrftu sérfræð-
ingar Þjóðhagsstofnunar að fylgja
verkefninu þangað. Eftir sem áður
þyrfti efnahagsmálaráðuneyti ríkis-
ins (nú forsætisráðuneyti, sem
Þjóðhagsstofnun heyrir undir) að
hafa í sinni þjónustu sérfróða menn
í þjóðhagsreikningum, sem hefðu
vald á faglegri úrvinnslu og gerð
Áf engis varnarráð:
ÁFENGISNEYSLA íslendinga
jókst um 4,70% á síðasta ári og
er nú meiri en nokkru sinni að
þvi er segir í Ársskýsrslu áfeng-
isvarnarráðs fyrir árið 1986.
Hins vegar benda kannanir til
að reykingar séu á undanhaldi.
Áfengisneyslan á síðasta ári var
3,34 vínandalítrar að meðaltali á
hvem íbúa og 4,5 lítrar að meðal-
tali miðað við 15 ára og eldri. Er
þetta meiri sveifla á milli ára en
nokkur undanfarin ár. í fyrra var
heildameyslan 3,19 vínanadalítrar
á hvem íbúa og 4,3 miðað við 15
ára og eldri.
í skýrslu áfengisvamarráðs kem-
ur fram að neysla sterkra drykkja
heldur áfram að aukast, en áfram
dregur úr neyslu léttra vína. Neysla
sterkra drykkja nemur nú 74,6%
af heildameyslu áfengis samkvæmt
sölutölum A.T.V.R., en var 70,9%
1985. Áfengi hækkaði tvisvar á
árinu 1986, um 6-7% í apríl og
9-11% að jafnaði í desember.
Gerðar vom kannanir á
reykingavenjum 12 til 15 ára
grunnskólanema og nemenda í
tveimur bekkjum framhaldsskóla á
árinu 1986. Sýndu kannanimar
ÚRVALS
FILMUR
Kvnninaarverö
Fást;
jsta
bensínstöovum
m
Jón Baldvin Hannibalsson
þjóðhagsspár. Sérfræðingar sem
um leið gegndu ráðgjafarhlutverki.
Það hvarflar ekki að neinum
manni í alvöru að fela Hagstofunni
að gegna báðum hlutverkum. Hún
á að vera hlutlaus gagnabanki —
alls ekki ráðuneyti.
Þetta þýðir m.ö.o. að í stað þess
að sérfræðingar Þjóðhagsstofnunar
nýtast til þessara verka í heild
mundi tvískipting þýða: Fjölgun
sérfræðinga, þarflausan tvíverknað
og stóraukinn kostnað. Þetta viður-
kennir settur forstjóri Þjóðhags-
stofnunar.
Traustsyfirlýsing
Hvers vegna er þá þessi undan-
renna borin á borð? Hvað vakir fyrir
tillögumönnum? Því svara þeir sjálf-
ir í greinargerð:
„Nú vill svo til að forstjóri Þjóð-
hagsstofnunar er að láta af störfum
vegna stjómmálaafskipta og er þá
kjörið tækifæri til að afnema
stofnun hans.“
Einmitt. Jón Sigurðsson er farinn
í framboð fyrir Alþýðuflokkinn í
Reykjavík. Víst vissi ég að Jón Sig-
urðsson væri margra manna maki
til verka. Hitt vissi ég ekki fyrr að
hann væri 22ja manna maki.
Þetta verður víst að teljast mesta
traustsyfírlýsing sem nokkur emb-
ættismaður íslenskur hefur fengið
um sig prentaða á þingskjali. En
ekki að sama skapi meðmæli með
eftirmanninum. Og fremur kaldar
kveðjur til starfsmanna, sem ráð-
herrum — og jafnvel sumum tillögu-
mönnum sjálfum — þykir gott að
geta leitað til, jafnt á nóttu sem
degi, til að koma einhveiju viti í
tillögur sínar.
Hinn marghöfða þurs
Ef eitthvert vit hefði verið í til-
lögu Eyjólfs Konráðs og félaga,
hefði hún hljóðað eitthvað á þessa
leið: „Alþingi ályktar að fela
ríkisstjórninni að hefjast þegar
handa við endurskipulagningu á
hagsýsluþjónustu rflds og ríkis-
stofnana með það fyrir augum
að koma I veg fyrir tvíverknað,
fækka starfsfólki og spara út-
gjöld.“ Þá hefði gervailur þing-
flokkur Alþýðuflokksins stutt
tillöguna. Þá hefði nefnilega verið
vit í henni.
í greinargerð hefði verið birtur
listi yfír stofnanir og stöðugildi.
T.d. hagdeild Seðlabanka,
Byggðastofnun, Framkvæmda-
sjóð, Fiskifélag, Búnaðarfélag,
Framleiðsluráð, Fasteignamat,
Landlæknisembætti, vinnumála-
deild félagsmálaráðuneytis,
Kjararannsóknanefnd, Orku-
stofnun og einstök ráðuneyti.
Tæmandi listi væri mun lengri.
Tala hagsýslustarfsmanna væri þá
sennilega á þriðja hundrað. Um
margt af þessu höfðum við flutt
tillögur. Sjálfstaeðismenn hafa fellt
þær, þ. á m. Eyjólfur Konráð.
Ein spuming í lokin: Eru þá allar
tillögur Eyjólfs Konráðs svona vit-
lausar? Nei, enda hefur hann ekki
í annað hús að venda en í þingflokk
Alþýðuflokksins til stuðnings tillög-
um um ráðdeild í ríkisrekstri. í
þessu tilviki munu hins vegar hand-
gengnir menn framsóknarkerfinu
hafa bamað fyrir honum tillöguna.
Það er þetta með undanrennuna.
Höfundur er 5. þm. Reykvíkinga
og fommður AJþýðuflokksins.
Áfengisneysl-
an aldrei meiri
Reykingar á undanhaldi
ótvírætt að reykingar em á vem-
legu undanhaldi í þeim árgöngum
sem könnunin náði til.
SYNING
UM HELGINA
Laugardag 10-4
Sunnudag 1 - 4
★
★
Viltu eiga notalegt kvöld
við opinn arineld?
Við bjóðum yfir 60 tegundir
af frönskum örnum
— alla úr ósviknum náttúruefnum.
Einföld lausn á annars flóknu máli.
Hagstætt verð og greiðsluskilmálar.
P.S. Uppsetning
tekur aðeins
einn dag.
INNRETTINGA
BGÐIN
ÁRMÚLA 17A - 108 REYKJAVÍK
SÍMAR 91-84585 - 91-84461