Morgunblaðið - 01.07.1987, Síða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 1. JÚLÍ 1987
íÍSB
Hveragerði öðlast bæjarréttindi frá og með deginum í dag:
Horft yfir Hveragerði
Stöðng’ fjölgim íbúa
síðastlíðin 20 ár
Selfossi.
HVERAGERÐI öðlast bæjarréttindi í dag miðvikudaginn 1. júlí, sam-
kvæmt nýjum sveitarstjórnarlögum. Hveragerði varð sjálfstætt sveitar-
félag 13. mars 1946. íbúafjöldi í Hveragerði var 1. desember 1986
1462 og jókst hann um 2,53% frá þvi árið áður. íbúafjöldi i Hvera-
gerði hefur aukist jafnt og þétt síðastliðin ár en 1970 bjuggu þar um
800 manns . Undanfarin 20 ár hafa þar að jafnaði verið byggð 20 íbúð-
arhus á án.
Upphaf byggðar í Hveragerði er
rakin til þess að Ölfusingar stofnuðu
með sér samvinnufélag um mjólkurbú
sem reist var í Hveragerði. Mjólkur-
búið lét gera drög að skipulagi og
leigði mönnum lóðir. Vorið 1929 voru
reist tvö íbúðarhús, Sigurður Sigurð-
arson búnaðarmálastjóri reisti hús
sitt, Fagrahvamm, við Varmá þar
sem er elsta gróðarstöðin í Hvera-
gerði. Bóndi úr Ölfusi Guðmundur
Gottskálksson reisti hús undir brekk-
unni og nefndi Varmahlíð og stendur
það hús enn. Hann reisti sér þar hús
til elliáranna en hann gekk ekki heill
til skógar. í árslok var flölskylda
Guðmundar, 5 manns, sú eina sem
skráð var á manntal 1929.
Segja má að upphaf byggðarinnar
sé táknrænt fyrir þá byggð sem þró-
aðist í Hveragerði annars vegar
garðyrkjan og hins vegar áhugi að
búa sér í haginn á þægilegum stað.
Garðyrkjan og gróðurhúsin hafa ver-
ið vaxtarbroddur Hveragerðis. í
kringum gróðurhúsin og blómarækt-
ina hefur þróast mikill ferðamanna-
straumur sem nú er vaxandi
atvinnugrein. Einnig er þjónusta í
kringum dvalarheimili og heilsuhæli
stór þáttur f atvinnulífinu.
Þó undarlegt megi virðast var það
ekki jarðhitinn sem laðaði menn að
Hveragerði í fyrstu heldur fossinn í
Varmá, Reykjafoss. Þar var reist ull-
arþvottastöð og vatn leitt úr fossinum
til að knýja vélamar. Grunnur stöðv-
arinnar sést ennþá, einnig stíflan í
ánni og rústir fyrstu rafstöðvarinnar
sem sett var upp austanfjalls, 1906.
í ullarþvottastöðinni var og greiða-
sala fyrir ferðamenn, fyrsti vísir þess
sem koma skyldi. Athafnasemin í
kringum Reykjafoss stóð í 12 ár og
var byggðin í kring alltaf kennd við
fossinn. Hús Ullarþvottastöðvarinnar
voru rifin 1915.
Meginatvinnuvegur í Hveragerði
hefur ávallt verið garðyrkja. Gert er
ráð fyrir að hlutfall garðyrlq'unnar f
atvinnulífinu sé nú 15%. Gróðurhúsin
eru hituð upp með gufu sem fengin
er frá hverasvæðinuí miðju bæjarins.
Þar og í hverasvæðum í kring er
gífurleg orka til staðar.
Þjónusta á heilsuhælum og við elli-
heimili er um 15% í atvinnulífinu en
Hveragerðis hefur lengi verið getið í
tengslum við nátturulækningar og
þjónustu elliheimilisins. Hlutur iðnað-
arí atvinnulífmu er um 15%. Aðallega
er um að ræða minni fyrirtækiar.
Eitt öflugasta og þekktasta iðnfyrir-
tækið er Kjörís sem verið hefur í
stöðugum vexti undanfarin ár.
Opinber þjónusta hefur farið vax-
andi í Hveragerði og staðurinn fyrir
löngu orðinn þjónustubær. Hlutfall
opinberrar þjónustu nemur 35% í at-
vinnulifinu og önnur þjónusta svo sem
þjónusta við ferðamenn er um 20%
Ferðaþjónustan hefur vaxið gífur-
lega í Hveragerði og eru þar öflugir
máttarstólpar, Eden, Tívolíið, Blóma-
borg, Hótel Ljósbrá og nú síðast
Hótel Örk.
Hjá hinu nýja bæjarfélagi sem er
í örum vexti eru mörg verkefni fram-
undan. Það helsta er nýbygging við
Grunnskólann sem hýsa mun alla
starfsemi skólans. Gagnfræðaskólinn
í Hveragerði hefur verið f leiguhús-
næði og mun nýja húsnæðið leysa
mikinn vanda. Áformað er að koma
skóianum í notkun fyrir haustið 1988.
Hann á allur að geta hýst 500 nem-
endur í 10 bekkjardeildum.
Átak f gatnagerð er meðal þess
sem framundan er. Gatnakerfið í
Hveragerði er óvenju langt, rúmir 16
kílómetrar. Ástæða þess eru hvera-
svæðin og gróðurhúsabyggðin í
bænum sem taka mikið landrými Til
samanburðar má nefna að í Þorláks-
höfn er gatnakerfið í kringum 8
kílómetrar. Búið er að leggja bundið
slitlag á helming gatnanna í Hvera-
gerði og verður ein gata tekin fyrir
í sumar. Þá er verið að gera nýja
knattspyrnuvöll í Reykjadal en upp-
gangur er í Hveragerði á íþróttasvið-
inu.
Forsvarsmenn hins nýja kaupstað-
ar eru bjartsýnir á framtíð Hvera-
gerðis og nefna í því sambandi að
undanfarin 20 ár hafi verið stöðug
uppbygging og allt bendi til þess að
hún haldi áfram. Mikil eftir spurn sé
eftir húsnæði og verð á fasteignum
fari hækkandi. Með tilkomu 10 nýrra
raðhúsalóða og lóðar undir fyölbýlis-
hús, sem úthlutað hefur verið til
byggingameistara, búast ráðamenn
við verulegri íbúaaukningu í Hvera-
gerði.
Sig. Jóns.
Morgunblaðið/Sigurður Jónsson
Guðmundur F. Baldursson, bygg-
ingafulltrúi Hveragerðis, við
nýju skolphreinsistöðina.
Sjóða egg og slátur 1
hvemum við húsdymar
Selfossi. ____
AÐUR fyrr mátti, að því er frá-
sagnir herma, sjá fólk í Hvera-
gerði skjótast inn í hús með potta
sem teknir voru upp úr hverum
í nágrenninu, fullir af mat sem
soðinn var í hvemum. Ennþá er
fólk sem nýtir sér þessar sér-
stöku aðstæður, það em hjónin
Sigþór Einarsson og Sveingerður
Benediktsdóttir í Hverhamri í
Hverahvammi ofan við Reykja-
foss.
Sveingerður sýður slátur í hvem-
um sem er rétt við útidymar. Einnig
segist hún sjóða þar ýmislegt sem
hún ekki vill í þvottavélina. „Það
eru mjög miklar andstæður hérna,
gróðurlaust allt í kring og svo er
hægt að rækta héma hjá okkur,“
sagði Sveingerður, en þau hjónin
hafa ræktað fallegan garð í kring-
um húsið.
Þau hjónin sögðu það algengt
að fólk skoðaði hverina hjá þeim
og syðu þau gjaman egg handa
fólki sem kæmi að skoða.
— Sig. Jóns.
Morgunblaðið/Sigurður Jónsson
Sigþór í Hverhamri heldur eggj-
unum ofan í hvernum.
Skaldagatan hef-
ur aðdráttaraf 1
Selfossi.
ANDANS gata er til í Hveragerði
og ber hún nafnið Fmmskógar.
Þar hafa margir andans menn átt
heima, má þar nefna skáldin Jó-
hannes úr Kötlum, Kristmann
Guðmundsson, Kristján frá Djúpa-
læk, sr. Helga Sveinsson, Gunnar
Benediktsson og Ólaf Jóhann Sig-
urðsson.
Aðrir, sem búið hafa við götuna,
eru Gunnlaugur Scheving listmálari
og Ríkharður Jónsson átti þar sumar-
bústað. Þessi gata er gjaman kölluð
Skáldagata og hverfið listamanna-
hverfi Hveragerðis. í næstu götum
bjuggu til dæmis Höskuldur Bjöms-
son listmálari, Ami Bjömsson
tónskáld, Hannes Sigfússon og Kári
Tryggvason. Einnig ólst Bergþóra
Ámadóttir lagasmiður og söngkona
upp í þessu hverfi.
Gatan hefur mikið aðdráttarafl og
er snyrtileg. Gísli Sigurbjömsson,
forstjóri Grundar, hefur látið sér
annt um viðhald húsa þar en Grund
á velflest húsin við götuna.
Hópar, sem leið eiga um Hvera-
gerði, vilja gjaman fara um þessa
götu og hópur kvenna kom þar við
fyrir skömmu oggerði sérstaka kröfu
um að sjá hús Kristmanns Guð-
mundssonar.
— Sig. Jóns.
Ný skolphreinsi-
stöð tekrn í notkun
Selfossi.
NY skolphreinsistöð hefur verið
tekin í notkun í Hveragerði. í
stöðina er gert ráð fyrir að renni
allt skolp frá Hveragerði. Stöðin
er sunnan byggðarinnar við
Varmá og verður til þess að
mengun í ánni verður nánast
engpn. Segjast heimamenn strax
sjá mun á ánni.
í stöðinni eru flórar þrær sem
skolpið rennur í gegnum og úr
síðustu þrónni fer vatnið í gegnum
malarsiu áður en það fer út í Varmá.
Rennslið í stöðina er um 30 sek-
úndulítrar, en getur farið upp í 60
sekúndulítra.
Framkvæmdir hófust við stöðina
í júní í fyrra og er að mestu lokið.
Kostnaður við stöðina er tvær til
tvær og hálf milljón króna. Hönnuð-
ur stöðvarinnar er Narfi Hjörleifs-
son, verkfræðingur hjá Verkfræði-
stofu Sigurðar Thoroddsen.
Með tilkomu stöðvarinnar er von-
ast til að Varmá verði nánast
mengunarlaus, fullyrða sumir að
drekka megi vatnið þegar það kem-
ur úr síðustu þrónni. Áður rann
allt skolp beint í ána.
— Sig. Jóns.
Við verðum stærri
í huga f ólks
Selfossi. ^
„ÞAÐ er í sjálfu sér ekki mikill
beinn akkur fyrir okkur að fá
bæjarréttindi. Við fáum ekki
aukin réttindi við þetta, en verð-
um kannski stærri í huga fólks,“
sagði Hafsteinn Kristinsson, odd-
viti Hveragerðishrepps og
verðandi forseti bæjarstjórnar.
Engar breytingar eru fyrir-
huga-ar á stjórn sveitarfélagsins,
bæjarstjórnarmenn verða 7 eins
og var í hreppsnefndinni.
„Lögin gera ráð fyrir því að þeg-
ar sveitarfélag hefur náð 1.000
íbúum geti það sótt um bæjarrétt-
indi. Þetta er minni breyting en
áður var og við erum ekki að slíta
okkur á neinn hátt frá sýslunni, því
hún leggst niður á næstunni sem
stjómunareining, samkvæmt lögun-
um.
Með þessi réttindi verður hugsan-
lega auðveldara fyrir okkur að fá
aukna þjónustu frá sýslumannsem-
bættinu svo sem löggæslu og
fleira," sagði Hafsteinn um ástæðu
þess að sótt var um bæjarréttindi
fyrir Hveragerði. „Þetta er bær í
örum vexti með mikla framtíð."
— Sig. Jóns.
Morgunblaðið/Sigurður Jónsson
Kristján Jóhannsson bæjarstjóri í Hveragerði, Hafsteinn Kristinsson
verðandi forseti bæjarstjórnar og Guðmundur F. Baldursson bygg-
ingafulltrúi.
Ný goshola
- Náttúrulegt gufubað
Selfossi.
NÝ goshola hefur verið boruð í
Reybjadal nokkru innar en gos-
holan Grýla. Hola þessi, sem
fengið hefur nafnið Gassi, gýs á
þriggja klukkustunda fresti. Holan
er mjög aðgengileg og gott að
fylgjast með gosunum.
Asamt því að koma Gassa í gagn-
ið þá standa yfir framkvæmdir við
nýtt, náttúrulegt gufubað við sund-
laugina í Laugaskarði. Gufubaðið
sem margir hafa beðið eftir verður
tilbúið eftir 2 til 3 vikur.
Nýtt tjaldsvæði verður fljótlega
tekið í notkun í Hveragerði við bama-
skólann. Verður þá unnt að tjalda á
tveimur stöðum í bænum því einnig
er tjaldsvæði við farfuglaheimilið hjá
Hótel Ljósbrá. — Sig. Jóns.