Morgunblaðið - 16.07.1987, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 16. JÚLÍ 1987
27
Sldptar skoðanir á
niðurstöðum slát-
urhúsaskýrslunnar
Morgunblaðið/Þorkell Þorkelsson
Andrés Magnússon verkstjóri á skrifstofu sinni í Hvalfirði.
þjóðir en okkur undanfarin ár en
aldrei framkvæmt hótanir sínar.
Aðspurður kvaðst Kristján halda
að ekki yrði ástæða til þess að senda
fólk heim þótt veiðar stöðvuðust í
nokkra daga. Hann sagði að veiðar
hefðu gengið sérstaklega vel það
sem af væri sumri og því komin
tími til að huga að öllum búnaði.
Unnið yrði við þrif og viðhald tækja
þar sem ekki hefur gefíst tími til
þess hingað til.
Andrés Magnússon verkstjóri í
hvalstöðinni var á skrifstofu sinni
þegar blaðamann bar að garði og
var hann fyrst spurður að því hvem-
ig mönnum litist á að fá þetta
óvænta sumarfrí. “Þetta kemur
mjög flatt upp á okkur héma. Ég
var að mæta á vakt og frétti þetta
fyrst núna. Eg á bara alveg eftir
að átta mig á þessum fréttum“.
Andrés sagðist ekki búast við því
að menn yrðu sendir heim til að
byija með heldur yrði reynt að halda
uppi lágmarksvinnu í nokkra daga.
Þó væri erfítt að hugsa málið til
enda þar sem ekki væri vitað hve-
nær veiðar gætu hafíst aftur.
Á planinu vora fjórir hraustir
piltar “að skera síðu“ eins og þeir
sögðu sjálfír. Tveir hvalir höfðu
komið inn þá um morguninn og var
verið að ljúka við að ganga frá
þeim. Þeir sögðust ekkert hræddir
um að verða sendir heim en auðvit-
að væri sárt að missa af þeim
peningum sem þeir ætluðu að vinna
sér inn þessa daga sem vinna ligg-
ur niðri.
Þeir sögðu einnig að ef þeir yrðu
sendir heim þá yrði fyrirtækið að
borga þeim dagvinnukaup svo
framarlega sem þeir mættu daglega
til vinnu, jafnvel þótt þar væri ekk-
ert að gera.
Þeir höfðu allir unnið í hvalstöð-
inni áður og sögðust vera í þessu
eingöngu fyrir peningana. Aðspurð-
ir kváðust þeir sjaldan eða aldrei
verða fyrir því að þurfa að réttlæta
vinnu sína fyrir hvalfriðunarfólki
enda væri fólk skilningsríkt þegar
þeir segðust vera í þessu pening-
anna vegna.
SKIPTAR skoðanir virðast vera á
niðurstöðu nefndar sem fjallað
hefur um hagræðingu í rekstri
sláturhúsa. Nefndin leggur til að
18 sláturhús haldi áfram rekstri,
en 31 hús verði lagt niður. Af
þessum 18 sláturhúsum er eitt
einkasláturhús, en hin eru í eigu
Sláturfélags Suðurlands eða
kaupfélaganna. Morgunblaðið
leitaði álits þeirra Karls Sigur-
geirssonar framkvæmdastjóra
Verslunar Sigurðar Pálmasonar á
Hvammstanga, Jóns H. Bergs for-
stjóra Sláturfélags Suðurlands og
Magnúsar Friðgeirssonar fram-
kvæmdastjóra Búvörudeildar
Sambandsins á þessari skiptingu.
Harður kostur ef af
verður
Nefndin hefur lagt til að sláturhús
Verslunar Sigurðar Pálmasonar á
Hvammstanga verði lagt niður 1988.
Karl Sigurgeirsson framkvæmda-
stjóri sagði að þetta hefði legið í
loftinu í nokkum tíma. Hins vegar
væri því ekki að neita að þeim þætti
þetta vera harður kostur ef af yrði.
Sér sýndist að með þessu væri verið
að færa þessa tegund atvinnustarf-
semi alfarið yfír í hendur Sambands-
ins og kaupfélaganna.
„Við höftim haldið húsinu vel við
og farið eftir tilmælum dýralæknis
um það á hveiju hausti," sagði Karl.
„Við höfum staðið í skilum bæði við
sjóðakerfí og framleiðendur og þar
að auki komið fram með ýmsa ný-
breytni í slátran á sauðfé. Á þessu
ári höfum við til dæmis slátrað fjór-
um sinnum, samtals um 400 fjár,
og selt allt lqotið ófrosið fyrir gott
verð við miklar vinsældir. í huga
manns er mikil gremja og vantrú á
að hér sé verið að leita bestu leiða
fyrir framleiðendur og neytendur“.
„Í kringum 1970 vora byggð upp
sláturhús á vegum kaupfélaganna
samkvæmt tillögum sem þá voru
lagðar fram. Þeir fengu lánsfé úr
opinberum sjóðum og fyrirgreiðslur
til þess að byggja hallir víða um land.
Nú er verið að draga saman og þá
er þrautarlendingin að skera minni
húsin niður svo einhver grandvöllur
sé fyrir rekstri stóru húsanna".
Karl sagði að það væri spuming
hvort kröfumar um löggildingu slát-
urhúsa væra ekki óraunhæfar. Hitt
væri annað mál að auðvitað ætii að
gera kröfur um að sláturhúsin væra
eins fullkomin og kostur væri.
„Þetta mál er í heild stór pólitískt,"
sagði hann. „Þessi nefnd hefur verið
að störfum í eitt og hálft ár og það
er engin tilviljun að hún bíður með
að skila skýrslunni þangað til búið
er að skipa landbúnaðarráðherra.
Ég leyfí mér að fullyrða að á þessu
svæði höfum við gert okkar til þess
að halda uppi samkeppni í sölu á
landbúnaðarafurðum. Eg held að stór
hluti heimamanna vilji ekki einokun
á þessu sviði“.
Verður að koma á ha-
græðing-u
Jón H. Bergs forstjóri Sláturfélags
Suðurlands sagði að öll hús félagsins
væra löggild og það væri því ekki
þess vegna sem þyrfti að leggja þau
niður. Þau uppfylltu allar kröfur sem
gerðar væra til sláturhúsa. Því miður
væru mörg sláturhús víða á landinu
mjög ófullkomin. Einkaaðilar hefðu
verið með innan 10% af slátruninni
í landinu þannig að ekki væri við því
að búast að þeir væra með fullkomin
sláturhús.
Sláturhúsin í eigu Sláturfélags
Suðurlands sem lagt er til að lögð
verði niður era við Laxá í Leirár-
sveit, Vík í Mýrdal og í Laugarási.
„Vonandi sjá menn þörfina á því
að koma við eins mikilli hagræðingu
í rekstri eins og kostur er þegar fjár-
fjöldinn í landinu hefur minnkað
svona mikið. Það gefur augaleið að
það eru ekki næg verkefni fyrir öll
sláturhúsin sem eru nú í landinu,"
sagði Jón H. Bergs að lokum.
Sláturhús á undanþágn
ekki skynsamlegnr val-
kostur
Magnús Friðgeirsson fram-
vkæmdastjóri Búvörudeildar Sam-
bandsins sagði að nefndin legði til
miklar breytingar og þær ættu a&
vera liður í því að minnka svokallað-
an milliliðakostnað. „Við eram að
horfa fram á breytta tíma og eram
farin að finna veralega fyrir því,“
sagði hann. „Ég held að breytingin
komi til með að verða veraleg bæði
hjá framleiðendum og sláturleyfís-
höfym.
í skýrslunni eru settar fram hug-
myndir sem menn hafa verið að
hugsa um í nokkuð langan tíma. Á
sínum tíma komu fram svipaðar hug-
myndir sem stöðvuðust í framkvæmd
vegna þess að það var ekki pólitískur
vilji til þess að framfylgja þeim“.
Magnús sagði að slaturhúsin í
einkaeign, sem lagt er til að lögð
verði niður, væru öll á undanþágu.
Þau væru þvi ekki skynsamlegur
valkostur ef menn horfðu á málið frá
þjóðahagslegu sjónarmiði.
„Ég sé að hér er búið að leggja
mikla vinnu í að reyna að finna skyn-
samlegan flöt á því hvemig eigi að
standa að slátrun í landinu. Mér
fínnst það gilda einu hvort húsin séu
í einkaeign, eign ríkisins, kaupfélaga
eða Slaturfélags Suðurlands svo
framarlega sem við eram að stefna
að þvi marki að koma vöranni á sem
ódýrastan hátt til neytenda. Það er
mikilvægt að vinnslukostnaðurinn ogi
sú fjárfesting sem þegar liggur f
þessu sé nýtt til hins ýtrasta og ekki
verði stofnað til fjárfestinga sem
annað hvort framleiðendur eða neyt-
endur þurfa að borga. Ég held að
það sé okkur mjög þarft, eins og nú
kreppir að bændum, að skoða alla
hluti með opnum huga. Ég hef enga
tilfinningu fyrir þvi hvers konar eign-
arform er á sláturhúsunum, en flest
sláturhúsin sem lagt er til að leggja
niður eru á vegum kaupfélaga. Þetta
setur heildarrekstur þeirra í vanda.
Eru
þeir að
fá 'ann
"?
■
Laxá yfir 1000 laxa
„Laxáin er að sleikja þúsundið,
en samt hefur veiðst lítið síðustu
vikuna eða svo, langvarandi hitar
og staðviðri valda því,“ sagði Orri
Vigfússon i samtali við Morgun-
blaðið í gærdag, en umræðuefnið
var laxveiðin í Laxá í Aðaldal það
sem af er sumri.
Hjá Orra kom fram, að furðulegt
ástand hefur verið í veiði í Laxá
lengst af veiðitímans og margir líkja
júní- og júlíveiðinni við dæmigerða
ágústveiði, svo snemma gekk laxinn
upp og síðan hefur hægt um göng-
umar. Era menn fyrir all löngu
famir að veiða legna laxa, meira
að segja vel legna og á mjög smáar
flugur. Þá hefur verið venju fremur
mikið af mjög vænum laxi, 15—20
punda og talsvert af físki þar yfír,
allt upp í 24 pund, en að minnsta
kosti þrír slíkir risar hafa veiðst.
Stærri laxar eru í ánni og hafa
menn aðeins sett í þá. Einn missti
áætlaðan 32—34 punda lax á Nes-
veiðunum fyrir nokkra og annar
setti f og glímdi við á þriðju klukku-
stund lax sem talinn var 26—30
pund á Núpasvæðinu. Á sfðar-
nefnda svæðinu fengu nokkrir
félagar 8 laxa fyrir nokkra á tveim-
ur dögum og var meðalþyngdin
lygileg, 17,25 pund. Á Laxamýri
er sömu sögu að segja, tveir félag-
ar fengu fyrir skömmu 5 laxa og
meðalþyngd flögurra fyrstu var
ævintýraleg, laxamir vógu 17, 18,
18 og 19 pund, en síðan kom 3
punda tittur og fór með allt saman.
Af þúsund löxum hafa um 755
veiðst á svæðum Laxárfélagsins,
um 170 á Nesveiðum, 50 stykki á
Núpasvæðinu og einir 25 á ýmsum
svæðum efst í ánni, Hrauni, Múla-
staðatorfu og víðar.
Ballið byijað í
Laxá á Asum
Nú eru menn famir að kappveiða
í Laxá á Ásum á nýjan leik, en
veiðin þar datt talsvert niður í
nokkrar vikur eftir mjög svo líflega
byijun. Nú era komnir á fimmta
hundrað laxar á land úr ánni og
hafa stórar smálaxagöngur orðið
til að æsa allt saman upp á nýjan
leik, en laxinn var vænn framan
af og fengust m.a. að minnsta kosti
tveir 20 punda laxar. Besta veiðin
sem frést hefur af var 50 laxar á
báðar stangimar á tveimur dögum
fyrir skömmu, en veiðin er að fara
í kraftgírinn þannig að það verður
vart það besta þegar upp verður
staðið.
Morgunblaðið/gg
Spegillinn í Hvítá eystri, i landi Langholts. Einn besti veiðistaðurinn á þvi svæði.
Á hádegi í fyrradag höfðu veiðst
116 laxar í Selá í Vopnafirði og
hafði veiðin farið dofnandi. Tals-
verður lax er í ánni, en nýjar göngur
hafa ekki verið á ferðinni og áin
er sögð æði vatnslítil á hennar
mæiikvarða. Laxinn er því orðinn
mismikið leginn og styggur og mál
sumra að mikil spónveiði eigi þar
hvað mesta sök. Stærstu laxamir
eru 18 punda fískar, teknir á spón,
en stærsti flugulaxinn til þessa vóg
14 pund. Nokkur smálaxaveiði að
undanfömu hefur lækkað háan
meðalþunga. Svipaða sögu er að
segja frá útlendingaánni Hofsá.
Fnjóská léleg
Aðeins 25 laxar höfðu veiðst í
Fnjóská um miðjan mánudaginn,
en veiðin hófst 20. júní. Þetta þyk-
ir lélegt sem nærri má geta, en
Fnjóská er þó ævinlega mislynd og
oftar léleg en góð.
Glæðist í Álftá
Í fyrradag voru 12 laxar komnir
á land úr Álftá á Mýrum og þótt
það sé ekki mikill afli, þá er það
stór bót frá júníveiðinni sem öil
hljóðaði upp á nokkra urriðatitti.
Áin er vatnsminni en elstu menn
muna, en sem betur fer er laxinn
samt byijaður að troða sér upp.
Bullandi veiði
í Elliðaánum
Loks hefur ræst úr Elliðaánum
eftir afspymulélega byijun, þá lé-
legustu í mörg herrans ár. Tölu
vantar, en rífandi veiði hefur verið
síðustu vikuna eða svo og margir
„tekið skammtinn". Má geta þess,
að Garðar H. Svavarsson og Jón
Öm Ámundason fengu 8 stykki í
beit í Símastreng og vora búnir að
ljúka sér af á tveimur klukkustund-
um og leikur grunur á að þar hafi
kvótinn verið tekinn á nýjum
mettíma. Laxamir ginu allir við
Blue Charm þríkrækjum nr. 14 og
þurfti að skera önglana úr svo kyrfi-
lega festust þeir. Þeir sem mest
hafa veitt hafa yfírleitt veitt á flugu
frammi í á, en laxinn hefur tekið
verr „niður frá“ þótt nóg sé af hon-
um þar sem ofar. Um 1200 laxar
hafa farið um teljarann og mergð
er einnig af físki fyrir neðan.