Morgunblaðið - 16.07.1987, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 16. JÚLÍ 1987
Minning:
Skarphéðinn
Guðbrandsson
frá Ólafsvík
í dag verður jarðsettur frá Foss-
vogskirkju einn af elstu borgurum
Ólafsvíkurkaupstaðar Skarphéðinn
Guðbrandsson.
Við fráfall hans er horfínn af
sjónarsviði merkur samferðamaður,
sem sett hefur svip sinn á Ólafsvík
og markað djúp spor í félags- og
framfarasögu byggðarlagsins, enda
átt þar heima nær alla sína ævi-
daga, eða í 81 ár, en um síðustu
áramót fluttist hann með eftirlif-
andi konu sinni að Hrafnistu,
dvalarheimili aldraðra sjómanna í
Reykjavík. Þar átti hann aðeins
skamma viðdvöl. Hann andaðist í
Landspítalanum 12. júlí sl. eftir
erfíða sjúkdómslegu.
Ég og fjölskylda mín áttum því
láni að fagna að eiga vináttu Skarp-
héðins í áratugi. Hann var eftir-
minnilegur maður, strangheiðarleg-
ur, nákvæmur, hafði sérstæða
frásagnargáfu og vakti athygli fyr-
ir fágaða framkomu, bæði við störf
sín og á hátíða- og gleðifundum.
Skarphéðinn var alla ævi eftir-
sóttur til starfa. Hann var ham-
hleypa við hvaða vinnu sem var,
sérstaklega verklaginn, lagði
áherslu á vönduð vinnubrögð og
hafði mikil og góð áhrif á vinnustað
og var vinsæll með afbrigðum.
Ævi Skarphéðins Guðbrandsson-
ar var viðburðarík. Hann lifði og
tók virkan þátt í harðri lífsbaráttu
þjóðarinnar á tímaskeiði erfiðleika
og fátæktar til velmegunar nútím-
ans.
Sharphéðinn fæddist í Ólafsvík.
Foreldrar hans voru Guðbrandur
Sigurðsson frá Klettakoti í Fróðár-
hreppi og Jóhanna Valentínusdóttir
frá Kóngsbakka í Helgafellssveit.
Þau voru mannkostafólk. Guð-
brandur var hreppstjóri og spari-
sjóðsstjóri í Ólafsvík, Jóhanna
sérstæð fyrir lífskraft sinn. Böm
þeirra voru sex: Torfhildur húsfrú
í Keflavík er nú ein eftir á lífi.
Systkinin í „Bifröst", en svo hét
heimili þeirra í Ólafsvík, sem síðar
varð heimili Skarphéðins og hans
fjölskyldu, voru samhent og héldu
ávallt nánum flölskyldutengslum.
Skarphéðinn hóf sjómennsku að-
eins 13 ára gamall og varð það
hlutskipti hans nær óslitið í 30 ár,
ýmist á opnum bátum eða línubát-
um, m.a. frá ísafírði og Vestmanna-
eyjum. Tíu vertíðir var hann á
togurum, m.a. á Snorra Goða, Kára
Sölmundarsyni og Skallagrími, þá
var hann með Víglundi Jónssyni,
útgerðarmanni í Olafsvík. Skarp-
héðinn var eftirsóttur sjómaður,
hraustur og verklaginn.
Árið 1955 urðu þáttaskil á starfí
hans. Hann fékk þá réttindi sem
fiskimatsmaður á saltfísk og skreið
og vann samfellt sem slíkur í Ól-
afsvík í 20 ár. Baldur bróðir hans
var einnig í þessu starfí. Voru þeir
bræður samhentir og nutu mikils
trausts fyrir vandvirkni og áreiðan-
lega í starfi. Á þessu tímabili var
Ólafsvík orðin meðal stærstu ver-
stöðva landsins í framleiðslu sjávar-
afurða, ekki síst saltfísk og skreið.
Reyndi mikið á starf fískimats-
manna, en þeir voru fáir á þessum
árum.
Eftir að Skarphéðinn hætti mats-
störfum stundaði hann almenna
vinnu til ársloka 1986, að hann
ákvað sjálfur verklok.
Meðal þeirra verka sem þeir
bræður Skarphéðinn og Baldur eru
rómaðir fyrir eru smíðar. Þeir voru
báðir eftirsóttir bæði til nýsmíða
og viðhalds húsa, samstarf þeirra
á þessu sviði var með miklum ágæt-
um, vandvirkni og dugnaður svo
af bar.
Hinn 12. desember 1936 varð
mesti gæfudagur í lífí Skarphéðins.
Þá gekk hann í hjónaband með eft-
irlifandi eiginkonu sinni, Laufeyju
Þórðardóttur frá Borgarholti í
Miklaholtshreppi, mikilli mann-
kostakonu. Sambúð þeirra hefur
ávallt verið traust og þau samhent
um allt. Heimili þeirra að „Bifröst"
bar vitni myndarskap þeirra hjóna,
gestrisni og hlýhug.
Þau eignuðust fjögur böm. Eitt
þeirra, Guðbrandur, dó fárra mán-
aða. Þau sem lifa föður sinn eru:
Guðrún gift Gylfa Guðmundssyni,
búa í Reykjavík, Vilberg, fráskilinn,
búsettur í Noregi, og Hreiðar giftur
Svölu Thomsen, búa í Reykjavík.
Skarphéðinn var vakinn og sof-
inn yfír hag bama sinna og
bamabama. Hann lagði sig fram
um að tryggja framtíð þeirra meðan
þrek leyfði.
Eftirminnilegur maður er fallinn
frá, maður sem setti svip sinn á
daglegt líf í litlu sjávarþorpi. Ævi
hans hefur verið viðburðarík og lit-
auðug. Sérkenni hans voru atorka,
vinnusemi, heiðarleiki, vandvirkni.
Minning hans mun lifa.
Ég og mitt fólk mun minnast
Skarphéðins Guðbrandssonar með
virðingu, hlýhug og þakklæti fyrir
trausta og eftirminnilega vináttu.
Við flytjum Laufeyju og bömum
innilegar samúðarkveðjur og biðjum
Guð að blessa þeim minninguna.
Alexander Stefánsson
Þann 12. þessa mánaðar andað-
ist á Landspítalanum föðurbróðir
minn, Skarphéðinn Guðbrandsson.
Hann var fæddur 30. september
1906 í Ólafsvík. Héði, eins og hann
var kallaður, var sonur hjónanna
Guðbrandar Sigurðssonar og Jó-
hönnu Vajentínusardóttur. Hann
ólst upp í Ólafsvík og bjó alla sína
ævi þar.
Héði var þriðji í röð af 6 systkin-
um, hin vom: Vilborg, Baldur,
Oddný, Torfhiidur og Guðrún. Nú
er aðeins eitt af þessum systkina-
hópi á lífi, en það er Torfhildur og
býr hún í Keflavík. Á þeim ámm,
sem Héði ólst upp var lífsbaráttan
hörð og 13 ára byijaði hann að
stunda sjóinn. Fyrst byrjaði hann
sem háseti á árabát með föður
sínum. Síðan fór hann á bát með
Baldri bróður sínum. Af árabátum
tóku vélbátar við og áfram stund-
uðu þeir bræður saman sjóinn.
Átján ára fór hann svo á línubát
og eftir það var hann 10 ár á togur-
um. Vom það togaramir Snorri
Goði, Kári Sölmundarson frá Viðey,
Gulltoppur og Skallagrímur. Eftir
að vera á þessum togumm fór hann
aftur á línubáta. Fyrir nokkmm
ámm var hann sæmdur heiðurs-
merki aldraðra sjómanna.
Árið 1955 tók hann við mats-
starfí á skreið og saltfisk og
stundaði hann það í 20 ár, ásamt
öðmm störfum. Matsstarfinu sagði
hann lausu 1975. Eftir þann vann
hann í hraðfrystihúsinu þar til hann
hætti störfum 16. desember ’86,
þá 80 ára gamall.
Héði giftist 12. september ’36
eftirlifandi konu sinni, Laufeyju
Þórðardóttur frá Borgarholti. Þau
eignuðust 4 böm: Vilberg, búsettan
í Noregi, Guðrúnu, búsetta í
Reykjavík, Hreiðar, búsettan í
Kópavogi, en yngsti sonur þeirra,
Guðbrandur, lést á fyrsta ári. Eins
og áður segir bjuggu þau allan sinn
búskap í Ólafsvík, en í febrúar
síðastliðinn fluttu þau hjónin hingað
til Reykjavíkur og fengu íbúð í Jök-
ulgrunn 1, hjá Dvalarheimili aldr-
aðra sjómanna. Þau vom mjög glöð
að fá þessa íbúð, en því miður var
dvölin þar alltof stutt, hann dvald-
ist þar aðeins rúma tvo mánuði.
Það er margs að minnast, þegar
ég hugsa um hann Héða frænda
minn. Eiginlega finnst mér hann
vera heima í Olafsvík, það er svo
nátengt vem minni þar að vita af
honum heima í Bifröst, að annað
er næstum óhugsandi. Það var því
skrítin tilfínning, þegar ég fór vest-
ur fyrir rúmum mánuði, að geta
ekki hlaupið upp í Bifröst til Lúllu
og Héða.
Ég á honum frænda mínum svo
margt að þakka, hann var mér
ævinlega svo góður. Minnist ég
þess, þegar pabbi minn var jarðaður
og ég stóð við opna gröfína, hugur-
inn var ekki stór, en allt í einu fann
ég sterkan arm, sem tók utan um
mig. Þetta var mér mikils virði og
gleymist aldrei. Eftir að pabbi dó
vom þau hjónin mömmu ómetanleg
og hjálpin þeirra ómæld. Það vom
mörg sporin sem hann Héði fór
fyrir hana og veit ég að hún minnist
þess með þakklæti. Héði var hrókur
alls fagnaðar og á unglingsámnum,
þegar systkinin vom heima í Bif-
röst, komu kunningjamir í heim-
sókn og þá var spilað á orgel og
sungið. Jafnvel stiginn dans. Hann
var dansmaður góður og hafði mjög
gaman af að dansa. Það var því líf
og Qör á gömlu dönsunum heima í
Ólafsvík, þegar hann stjómaði
þeim.
Eins og mörgum fannst honum
gaman að ferðast. Hann ferðaðist
bæði innan lands og utan og var
gaman að hitta hann eftir þessar
ferðir. Hann bókstaflega lifði þær
upp aftur og það var með ólíkindum
hvað hann var minnugur og sagði
skemmtilega frá. Eftir að árin liðu
og vinnudagurinn styttist greip
hann oft í spil og sat þá gjaman
og lagði kapal og þegar ég kom til
hans í heimsókn, fyrsta daginn sem
hann lá á Landspítalanum í vor, sat
hann við náttborðið og lagði kapal.
Það var um síðastliðna páska að
þau hjónin komu bæði í heimsókn
til okkar. Það var síðasta heimsókn-
in hans, þá vissum við að hann var
með alvarlegan sjúkdóm. Héði kom
fram fyrir okkur eins og hann var
vanur, hress og kátur, en stuttu
seinna fór hann í stóra skurðað-
gerð. Baráttan var löng og erfíð,
en aldrei heyrðist æðruorð af hans
vömm. Að lokum þrutu kraftamir
og sjúkdómurinn sigraði.
Elsku Lúlla mín. 12. júlí var dag-
urinn þinn og ykkar von var, að
Héði yrði kominn heim, þá ætluðuð
þið að gera ykkur dagamun og
gleðjast með íjölskyldunni, því þann
dag varðst þú 80 ára.
Það var því dapurlegt, að hann
skyldi deyja þennan dag. Ég veit
þú hefur misst mikið, en þú hefur
verið óskaplega dugleg í gegnum
þessi veikindi hans og veit ég, að
þú heldur áfram þínum dugnaði,
það þekki ég.
Ég votta þér, bömum þínum og
fjölskyldum þeirra, mína dýpstu
samúð.
Anna Þóra Baldursdóttir
í dag verður lagður til hinstu
hvflu, elskulegur afí okkar, Skarp-
héðinn Guðbrandsson frá Ólafsvík.
Minningamar leita á hugann, elska
og tregi fyllir hjarta manns, hann
afi er dáinn. Á stundu sem þessari
er erfítt að gera sér í hugarlund
að þessi fágæti maður sé alfarinn.
Innan fjölskyldunnar sem er manni
Fæddur 25. maí 1899
Dáinn4.júlí 1987
Það var sólríkur morgunn þegar
Sveinbjöm Magnússon frá Skuld
lagði í sína síðustu ferð. Þá ferð
sem enginn getur vikist undan, en
menn eru misjafnlega undirbúnir
fyrir. Simbi, eins og hann var jafn-
an kallaður af vinum og ættingjum,
var ferðbúinn.
Sveinbjöm Magnússon fæddist
að Hvaleyri við Hafnarfjörð, þann
25. maí 1899. Hann var sonur hjón-
anna Magnúsar Sigurðssonar og
Guðlaugar Bjömsdóttur. Ungur
fluttist hann með foreldrum sínum
að Skuld í Hafnarfírði, þar sem
hann bjó til ársins 1951. Þá fluttist
hann í hús það, sem hann sjálfur
byggði rétt við gömlu Skuld og bjó
þar til dauðadags.
Þau Skuldarsystkinin vom sex
talsins, einn hálfbróður áttu þau
svo kær á hver maður sitt ákveðna
sæti, fjölskyldan er sá fasti punktur
sem maður vill hafa í tilverunni þó
allt annað breytist. Hér fær þó
mannlegt vald engu ráðið því það
eina sem við vitum með vissu þegar
við fæðumst er að við deyjum.
Þegar við minnumst hans afa
okkar munum við hann sem lágvax-
inn mann með mikla lífsorku. í
hans lífí var engin stund ónotuð,
það að skila sínu dagsverki sóma-
samlega skipti hann miklu máli.
Afí sat aldrei aðgerðarlaus,
frístundir sínar notaði hann til lest-
urs eða spilamennsku sem við áttum
oft á tíðum hlutdeild í. Þær vom
margar indælar stundimar sem við
komum við hjá afa og ömmu til
þess eins að njóta samvista með
þeim, því hjá þeim leið okkur vel
hveija stund, þvflíkan kærleika
lagði frá þeim báðum. Lýsandi
dæmi um góðmennsku afa er að
ef við áttum eitthvað smáræði til
að gleðja hann vom fyrstu orð hans
alltaf þau að þetta væri nú óþarfí,
heldur skyldum við njóta sjálf. Afí
hugsaði alltaf fyrst og fremst um
aðra, hann kom alltaf síðastur.
„Þegar þið vinnið í anda kærleikans, þá
fínnið þið sjálfa ykkur, hvert annað og
Guð. Og hvað er að vinna af alúð? Það er
að vinna klæði úr þráðum hjarta síns, líkt
og það væri ofíð handa ástvinu þinni. Það
er að byggja hús með ljúfu geði og það
ætti að verða handa ástvinu þinni. Það er
að sá af umhyggju og uppskera með gleði,
líkt og þú værir að safn ávöxtunum handa
ástvinu þinni. Það er að leggja sálu sína í
öll verk sín og vita að helgir menn fortíð-
arinnar standa þér við hlið.“
(Spámaðurinn eftir Kahlil Gibran.)
Heimili afa og ömmu var okkar
annað heimili í Ölafsvík. Þar kom-
um við oft á dag. Þegar foreldrar
okkar fluttu út í Neshrepp vildi
yngri systirin ljúka gmnnskólanum
í Olafsvík. Þessa vetur bjó hún hjá
afa og ömmu jafnt og á heimili
okkar. Þriðja veturinn um áramót
fluttum við frá Snæfellsnesi til
Reykjavíkur. Bjó hún þá alfarið hjá
afa og ömmu þar til hún hafði lok-
ið níunda bekk eða til vors. Ef
heimþrá eða einmanaleiki greip
hana var afi alltaf tiltækur og
dreifði huganum með spilamennsku
eða frásögnum frá liðnum tímum.
Það mætti ætla að óskemmtilegt
væri fyrir fímmtán til sextán ára
ungling að búa hjá fólki á áttræðis-
aldri, að vissu leyti, en svo var ekki
hjá afa og ömmu. Þau vildu að við
lærðum af lífinu og reynslan væri
besti skólinn. Það er stundum rætt
um fólk sem er víðreist, að það sé
heimsmenn í þrengri merkingu,
þýði orðið heimsmaður sá sem er
víðsýnn og fordómalaus og þannig
fólk var afí og amma. Aðeins ein
jól höfum við lifað án afa og ömmu,
það voru fyrstu jólin í Reykjavík
en síðustu jól afa dvöldu þau hjá
okkur og þá upplifðum við öll gömlu
aðfangadagskvöldin með sínum
og tvær fóstursystur. Eftirlifandi
eru Jón og fóstursystumar Stefanía
og Sigríður. Þau Sveinbjöm og
Stefanía héldu saman heimili hér í
Skuld.
Á langri starfsævi var víða kom-
ið við. Ungur stundaði Sveinbjöm
sjómennsku og átti sjórinn sterk
ítök í honum a!la tíð síðan. Hann
var einn af stofnendum Áætlunar-
bíla Hafnarfjarðar hf. 1935 og
starfsmaður þess fyrirtækis til árs-
ins 1947. Var það fyrsti aðilinn sem
annaðist áætlunarferðir milli Hafn-
arfjarðar og Reykjavíkur. Svein-
bjöm stundaði vömbifreiðaakstur
um árabil, var um skeið við störf
hjá Lýsi og Mjöl en síðast hjá Vöru-
bflastöð Hafnarfjarðar.
Það var fyrir sex ámm að ég
fluttist hingað í Skuld og kynntist
frænda mínum, þessum góða dreng,
nánar. Simbi var þá hættur að
stunda fasta vinnu en vann jafnan
t
Móðir okkar, tengdamóðir, amma og langamma,
JÓNA ÞORKELSDÓTTIR,
til heimilis á Snorrabraut 58,
Droplaugarstöðum,
áður Bergþórugötu 20,
lést að kveldi þriöjudagsins 14. júlí.
Börn hinnar látnu.
t
Móðir mfn,
GUÐBJÖRG JÚLÍA ÞORSTEINSDÓTTIR,
Furugerði 1,
andaðist í Landakotsspítala þriðjudaginn 14. júlí.
Fyrir hönd aðstandenda,
Sigurþór Hallgrimsson.
t
Þökkum auðsýnda samúð við andlát og jarðarför móður okkar,
INGIBJARGAR GUÐMUNDSDÓTTUR,
frá Selnesi.
Hrafnhlldur Gfsladóttir,
Margrét Helga Gfsladóttir,
Haukur Gfslason,
Guðbjörg Gfsladóttlr,
Helmir Þór Gfslason.
Minning:
Sveinbjörn Magnús-
son frá Skuld