Morgunblaðið - 12.12.1987, Side 4

4
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. DESEMBER 1987
Tilraunir með gelda
laxastofna lofa góðu
SelfomL
FYRSTI áfangi tilraunar þar sem
leitað er leiða til að stjórna kyn-
þroska og kyni laxfiska og ná
fram geldum stofnum gefur góð-
ar vonir. Tilraunir þessar hófust
fyrir ári í eldisstöð Fjallalax hf.
á Hallkelshólum í Grímsnesi og
standa yfir þar og í fleiri eldis-
stöðvum.
Tilraunimar miða að þvf að fá
fram stofna sem í eru eingöngu
hrygnur og gelda stofna. Með
slíkum stofnum hverfur vandinn
Saumastofan Scana hefur nú
verið lögð niður og hafa forráða-
menn hennar óskað eftir að
fyrirtækið verði tekið til gjald-
þrotaskipta.
Saumastofan hefur framleitt
fatnað undir vömmerkinu Don
sem verður vegna ótímabærs kjm-
þroska. En þegar laxinn verður
kynþroska hættir hann að vaxa.
Þess em dæmi að öll seiði í einni
stöð hafi orðið kjmþroska á fyrsta
ári og algengt að slíkt gerist með
30% seiðanna. Þegar- matfiskur í
eldi verður kynþroska verður hann
óseljanlegur vegna brejrtinga sem
á honum verða.
Geldur fiskur er mun dýrmætari.
Hann er alltaf jafii frisklegur og
kjmþroskavandamálið er ekki fyrir
Cano og störfuðu 30 manns hjá
fyrirtækinu þegar það var lagt nið-
ur. Karl Magnússon, framkvæmda-
stjóri Scana, kvaðst ekki vilja gefa
upp hversu miklar skuldir fyrirtæk-
isins em. Bústjóri þrotabúsins er
Sigurmar K. Albertsson, héraðs-
dómslögmaður.
hendi. Slíkir stofnar em því mjög
eftirsóttir.
Össur Skarphéðinsson lektor við
Háskóla íslands og Valdís Finns-
dóttir líffræðingur vinna að þessari
tilraun ásamt fleimm. Þau gerðu á
þriðjudag könnun á hluta seiðanna
sem tilraunir eru gerðar með á
Hallkelshólum. Össur sagði tilraun-
ina geta skipt sköpum fyrir mat-
fískeldi. Hann sagði fyrsta áfanga
tilraunarinnar hafa tekist vel, þau
virtust hafa náð fram stofni með
hrygnum eingöngu. Valdís vann að
slíkri tilraun í fyrra á bleikju og
náði fram geldum bleikjustofni.
Tilraunin er í þremur þáttum. í
fyrsta lagi er náð fram einkynja
hiygnustofni. í öðm lagi einkynja
hængstofni. Svil úr þeim hængum
em notuð til að ftjóvga venjuleg
hrogn sem úr klekjast eingöngu
hrygnuseiði. I þriðja lagi em hrogn-
in ftjóvguð og sett í hita- eða
þrýstilost og árangurinn verður
geldar hrygnur.
— Sig. Jóns.
Scana gjaldþrota
VEÐURHORFUR íDAG, 12.12.87
YFIRUT á hádogl I gær: Yfir Skotlandi er 1020 mb hæð en 998
mb lasgð skammt austur af Jan Mayen hreyfiat suð-austur. Vlð
strönd Grænlanda, vestur af Veatfjörðum, er dálftil 1000 mb lægð
ó leiö au8t-norð-au8tur. Hiti breytist Iftið.
8PA: í dag verður fremur hæg auð-austlæg átt á landinu með lítlla-
háttar súld eða rlgningu á vlð og dreif sunnan- og vestanlande en
þurrt á Norð-austurlandi. Hitl 3—7 stig.
VEÐURHORFUR NÆSTU DAGA
SUNNUDAGUR OG MÁNUDAGUR: Austlæg átt og fremur kalt á
Norður- og Auaturlandi en hlýrra ó Vestur- og Suö-vesturtandi.
Dálítil él norö-austanlands, en annars þurrt.
TÁKN: s, Norðan, 4 vindstig: ' Vindörin sýnir vind- 10 Hitastig: . 10 gráður á Celsius
Heiðskirt stefnu og fjaðrirnar vindstyrk, lieil f|öður er 2 vindstig. • V # V Skúrir Él
/ 7 / / / / / Rigning Þoka
Hálftkýiað / / / * / * 5 Þokumóða Súld
«jj^Skýjað / * / • Slydda / * / OO Mistur —j- Skafrenningur
Alíkyjsð * * * * Snjókoma * * * K Þrumuveður
VEÐUR VlBA um heim kl. 12:00 í gær að ísl. tíma httí vcAur Akurayrt 1 ský)að Raykiavlk 8 þokumóða
Dergen 2 léttakýjað
Heislnkl +11 lóttakýjað
Jan Mayan +2 ekafrenningur
KaupmannaH. 4 láttskýjað
Narsaaraauaq 2 akýjað
Nuuk ♦7 anjókoma
Oaló 2 akýjað
Stokkhólmur +3 léttakýjað
Þórahöfn < rl9nlri9
Algarve 7 alakýjað
Ameterdam 7 akýjað
Aþena 14 skýjað
Barcelona 13 mlatur
Bertln 4 léttakýjað
Chlcago 6 alskýjað
Feneyjar 3 þokumóða
Frankfurt +1 úðl
Glasgow 6 raykur
Hamborg 4 iéttakýjað
Laa Palmas 20 altkýjað
London « mlstur
LosAngeles 12 þokumóða
Lúxemborg 0 þoka
Madrfd 12 þokumóða
Malaga 1S aúld
Mallorca 18 Mttakýjað
Montreal 3 alakýjað
NewYork 8 rignlng
Parfa 1 léttakýjað
Róm 9 helðakfrt
Vfn 2 akýjað
Washlngton 7 akýjað
Winnlpeg +1 anjókoma
Valencla 19 akýjað
Jóhannes Long
Nóbelsskáldið Halldór Laxness í vinnustofu sinni heima á
Gljúfrasteini með klausturdagbókina sem varð kveikja að nýrri
bók hans, Dagar hjá múnkum, og raunar meginuppistaða henn-
ar, en bókin kom út hjá Vöku-Helgafelli i gær.
Ný bók Halldórs
Laxness „Dagar
hjá múnkum“
I GÆR kom út hjá bókaforlagi
Vöku-Helgafells ný bók eftir
Nóbelsskáldið Halldór Laxness.
Hún heitir Dagar hjá múnkum
og lýsir veru hans í klaustrum
og kynnum af munkum og prel-
átum snemma á öldinni á
meginlandi Evrópu og Bret-
landseyjum.
Skáldið segir bókina vera eins
konar essayróman, en stór hluti
hennar er efni dagbókar, sem
nýiega kom í leitimar, og Halldór
hélt ( klaustrinu í Saint Maurice
í Clervaux í Lúxemborg, er hann
„réðíst í vist þjá múnkum af reglu
heilags Benedikts" svo notuð séu
hans eigin orö, árin 1922 til 1926,
og aftur veturinn 1926 til 1926.
Bókin Dagar hjá múknum er
tæpiega tvö hundruð slður að
stærð. Hún skipist i ellefu stutta
kaíla, ótta þeirra eru á undan
klausturdagbókinni en þrir eftir
að henni lýkur. 1 umsögn á bók-
orkápu segir að bókin eigi sér
enga hliðstæður meðal íslenskra
bóka enda kynni Halldórs af
klausturmönnum óllk því sem á
daga annarra landsmanna hafi
drifið.
Hatldór Laxness segir um dvö-
lina hjá bendiksmunkum I Clerv-
aux (inngangi bókarinnar Dagar
hjá múnkum:
Andlegri upphafníngu sem ég
þar kyntist hef ég ekki gert mikið
heimildaskil í bókum mínum þótt
þær séu orðnar hálft hundrað eða
meir. Afturámóti varð mér kaþ-
ólska og kristindómur á þeim stað
aflvaki skáldsögu, sem mér skilst
raunar að enn teljist nútímaleg,
og kennd er við mikinn vefara
austanúr Kasmír.
Varla hafði flökrað að mér fyr
á dögum, að ég ætti á níræðis-
aldri eftir að njóta kyrra stunda
til þess að koma saman kveri um
lærdómsríka daga hjá múnkum.
En sú hefur orðið raun.
Ennfremur segir nóbelskáldið
um þessa nýútkomnu bók:
„Þetta kver hefur smám saman
tekið á sig mynd einskonar essay-
rómans, sögu f greinaformi eða
ritgerða ( skáldsögutækni, því
hversu vel sem heimildum er fylgt
má ávalt gera ráð fyrir að liðin
tíö færist ósjálfrátt f stflinn ( end-
urminnfngunni, þótt ekki sé það
ásetnfngur sögumanns."
Bók Halldórs Laxness Dagar
hjá múnkum er í sama broti og
með sama svip og fyrri bækur í
heildarritsafni skáldsins hjá
Vöku-Helgafelli og er oú fimm-
tugasta ( röðinní.
Prentvinnsla bókarinnar fór
fram hjá Prentstofu Guðmundar
Benediktssonar en hún er bundin
hjá Bókfelli hf. Bæði fyrirtækin
starfa ( Kópavogi. Nýja Laxness-
bókin kostar 1988 krónur með
söluskatti.
Góð sala á ís-
lenzkum plötum
„ÞAÐ er ljóst að sala á islenzkum
hfjómplötum hefur farið langt
fram úr björtustu vonum útgef-
enda,“ sagði Steinar Berg,
formaður Félags plötuútgefenda
i samtali við Morgunblaðið.
Steinar gefur út flesta titla fyrir
jólin og sagðist hann hafa áætlað
að salan fyrir jólin yrði 35 þúsund
plötur. „Nú er hins vegar ljóst að
víð munum selja yfir 60 þúsund
plötur og ( bjartsýni okkur höfum
við hjá Steinum sett markið á 75
þúsund plötur," sagði Steinar Berg.
Vinsælustu plötumar til þessa
eru plötur Bubba Mortens hjá
Grammi og Bjartmars Guðlaugs-'
sonar hjá Steinum. Steinar sagði
að plata Bjartmars hefði farið yfir
10 þúsund eintaka markið með útg-
áfu geisladisks. Allmargar plötur
hafa selst f 2-4000 eintökum.
Verslanir opnar til kl. 18
VERSLANIR verða almennt opnar
til kl. 18 ( dag, laugardag 12. des-
ember. Laugardaginn 19. desem-
ber verður opið til kl. 22 og til kl.
23 miðvikudaginn 23. desember,
Þorláksmessu.
Heimilt er að hafa verslanir opnar
til kl. 12 fimmtudaginn 24. desem-
ber, aðfangadag og fimmtudaginn
31. desember, gamlársdag. Aðrar
reglur gilda um sölutuma, sem hafa
heimild til að hafa opið til kl. 13 á
aðfangadag og gamlársdag og til kl.
23.30 & nýársdag.