Morgunblaðið - 20.02.1988, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. FEBRÚAR 1988
19
aðar og gildi þeirra háu raunvaxta,
sem nú bjóðast. Það er ekki von á
góðu, þegar meirihluti þjóðarinnar
gerir ekki mun á vöxtum án verð-
tryggingar og vöxtum umfram
verðtryggingu. Og í þeim hópi virð-
ast vera glettilega margir þeirra,
sem um stjómvöl efnahagsmála
halda. Gengdarlaus bílainnflutning-
ur á siðasta ári er í hróplegri and-
stöðu við væl manna um háa vexti.
Fjárfestingargleði fyrirtækja og
einstaklinga ber ekki vott um að
mönnum fínnist vextir háir. Getur
þetta verið þekkingarskortur? Getur
verið að það vanti upplýsingar? Og
hver á að upplýsa?
Ókostir verðbréfasjóða
Verðbréfasjóðimir hafa nokkra
ókosti fyrir suma. Þeir veita banka-
kerfínu verulega samkeppni og em
þannig til óþurftar þeim sem þar
hafa sofíð á verðinum um áiabil,
en það á sem betur fer ekki við um
alla bankamenn.
Verðbréfasjóðimir standa vörð
um hagsmuni spariijáreigenda og
haga vöxtum í samræmi við eftir-
spum. Nokkur fyrirtæki, sem í ára-
raðir hafa haft sjálfvirkan aðgang
að lánsfé, sem ekki þurfti að endur-
greiða að fullu, em að sjálfsögðu
illa haldin og einstaka ráðamenn
þeirra munu vilja verðbréfasjóðina
feiga.
Þá em verðbréfasjóðimir óneit-
anlega ókostur fyrir þá (óhæfu!)
stjómmálamenn, sem gátu látið
kjósendur þakka sér „góða“ lána-
fyrirgreiðslu í rfkisbönkum með at-
kvæðum. En þeir em vonandi fáir.
Til em þeir, sem telja það
lífsnauðsyn, að ríkisvaldið sé með
nefíð niðrrí hvers manns koppi og
kmmluna í hvers manns buddu.
Þeir vilja láta hið almáttuga ríki
(oftast sjálfan sig!) stjóma öllu lif-
andi og dauðu. Þessum kerfískörl-
um em verðbréfasjóðimir eitur í
beinum.
Þessi fylking hefur nú skorið upp
herör gegn verðbréfasjóðunum og
ætlar að kæfa þá (viljandi eða óvilj-
andi) með óskynsamlegri lagasetn-
ingu sem hefur stjómsemi að leiðar-
ljósi en ekki bráðnauðsynlega neyt-
endavemd. Um þá lagasmíð mun
ég flalla f annarri grein.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Kaupþinga hf.
einstaklingur boðið mest f 12
pakka eða 3 kg. Er tekið fram,
að tilboðin skuli send fyrir 29.
febrúar nk. í ábyrgðarbréfí. Skulu
umslögin meriri með orðunum
„Tilboð í kílóvöm". Utanáskriftin
er þessi: Frímerkjasalan, P.O. Box
8445, 128 Reykjavík. Þá er tekið
fram til leiðbeiningar fyrir þá, sem
e.t.v. hafa áhuga á að bjóða í
þessi frímerki póststjómarinnar,
að við síðustu úthlutun hafi
lægsta tilboð, sem tekið var, hljóð-
að upp á kr. 2.900 fyrir 250
grömm.
Síðan er tekið fram, að sölu-
skattur bætist við tilboðsverðið
innanlands.
Um þetta síðasta, söluskattinn,
hef ég skrifað áður í þáttum
mínum. Eins hefur verið farið
fram á það við yfírvöld, að íslenzk-
ir frímerkjasafnarar eða
frímerkjakaupmenn sitji hér við
sama borð og eriendir „kollegar"
þeirra. En því miður hefur þetta
réttlætismál ekki enn náð fram
að ganga. Segja má hér um ríkis-
valdið: „Lítið dregur vesælan", því
að allir hljóta að sjá, að ríkissjóð-
ur er svo sem jafnnær, hvort sem
hann fær söluskatt frá okkur fyr-
ir þessi frímerki eða ekki. En
okkur munar vissulega um þetta.
Þetta hefur líka haft það í för
með sér, að rpjög fáir íslenzkir
safnarar hafa boðið í þessa kfló-
vöru á undanfomum ámm. Afleið-
ingin verður þá óhjákvæmilega
sú, að þessi notuðu íslenzku
frímerki, sem ptóststjómin selur,
fara nær öll út úr landinu og geta
þannig aldrei orðið tómstunda-
gaman fyrir unga sem gamla
íslenzka safnara. Er það illa farið.
Myndrænt séð ...
Ámi Pétur Guðjónsson i hlutverki kontrabassaleikarans.
Leiklist
Jóhanna Kristjónsdóttir
Frú Emilia frumsýndi á Lauga-
vegi 55 b.
Kontrabassinn eftir Patrick
SUskind
Kontrabassaleikari:
Árni Pétur Guðjónsson.
Leikmynd og búningar:
Guðný Björg Richards.
Lýsing: Olafur örn Thoroddsen.
Þýðing: Hafliði Arngrfmsson.
og Kjartan óskarsson.
Leikstjóri: Guðjón P. Pedersen.
Kontrabassaleikarinn ( herbergi
sínu. Einn og þó alls ekki einn. Þvf
að hljóðfærið er þama lfka og eng-
in 8máfyrirferð á því. Tónlistarmað-
ur, hálffertugur, sem ræðir við
sjálfan sig f upp undir það hálfan
annan klukkutfma. Um sjálfan sig
og kontrabassann. Kannski er hann
að tala við einhvem. Kannski áhorf-
endur. Leikstjóri hefur gert nánd
hljóðfæraleikarans við áhorfendur
nokkuð sérstæða, allt að því uppá-
þrengjandi. Það liggur við að maður
svari, þó ekki væri nema að maður
hafí því miður enga replikku.
Framan af reynir hann að sýna
fram á hversu mikilvægur hann sé,
vegna þess að hljóðfærið hans,
kontrabassinn, ræður úrslitum f
hljómsveitinni. Og þó; gæti verið
að kontrabassinn sé ekkert alvöru
hljóðfæri, er það bastarður hljóð-
færanna, eins og Wilhelm Lichten-
berg orðar það í áhugaverðri grein
f leikskrá.
Ef svo er hlýtur hljóðfæraleikar-
inn, sem böðlast á þessum fjórum
strengjum, lfka að vera hálfgildings
utangarðsmaður í samfélagi hljóm-
sveitarfólksins. Þarf hann að hafa
einhveija kunnáttu til að bera, þeg-
ar á allt er litið. Kontrabassaleikar-
inn íhugar þetta frá ýmsum hliðum.
Hann er þjakaður og þjáður vegna
stöðu sinnar, sem er hreint út sagt
ömurleg. Kontrabassinn hefur ekki
aðeins gert að litlu sjálfsvirðingu
hans, hann hefur nánast lagt einka-
líf í rúst. Hvemig er hægt að elska
konu með skrfmsli eins og kontra-
bassann sem breiðist eiginlega um
allt herbergið. Hvemig er bara
hægt að lifa venjulegu að ekki sé
nú talað um notalegu Iffí, þegar
maður hefur lent á þeirri hillu í
lffínu að leika á kontrabassa. Það
virðist óhugsandi, að minnsta kosti
hér.
Samt er mónógiógurinn — sem
má vitaskuld kalla eintal eða' ein-
leik — þótt hvorugt orðanna nái
meiningunni — aðallega um mann-
eskjuna. Kontrabassinn getur verið
hvaða baggi sem er, lagður á ein-
staklinginn og hamlar honum f
lffínu. Ef til vill er höfundurinn
einnig að tala um mismunandi stór
herbergi og vist í þeim, eða eins
og hann segir sjálfun „Það flallar
um tilveru manns í litla herberginu
sínu ... ég vona að einhvem daginn
finni ég herbergi, sem væri svo
smátt og umlyki mig svo náið, að
það fylgi mér þegar ég yfirgef það.“
Þetta kemur líka heim við það,
þegar kontrabassaleikarinn er að
ná hámarkinu, ef ég mætti orða
það svo. Tónleikamir eru senn að
heflast, stúlkan sem hann elskar
mun syngja og hann verður að
reyna, hvað sem það kostar að vekja
athygli hennar. „Veiztu það, stund-
um hræðir öryggið mig, svo að
ég ... ég... ég þori stundum ekki
út úr húsi. Öryggistilfinningin er
svo rosaleg ...“ Skömmu síðar rog-
ast hljóðfæraleikarinn af stað með
bassann sinn. Hann stefnir að því
að reka upp vein á sekúndubrotinu,
þegar hljómsveitarstjórinn er að
lyfta sprotanum og búa hljómsveit-
ina undir að heQa leikinn. Með
þessu eina veini nær hann þá mark-
inu, eftirtekt stúlkunnar sinnar og
vinnur sigur yfír sjálfum sér. Það
getur að vísu verið að hann verði
rekinn, en hann hefur þó eitthvað
að skilja eftir. Svo er náttúrlega
stórmikill vafí á að hann veini!
Höfundurinn skrifar mergjaðan
og þó einfaldan texta, fullan af
húmor og mannviti, hvort sem þær
skoðanir sem hann birtir okkur
koma allar heim við hefðina. Þetta
þarf ekki að koma á óvart lesendum
„Ilmsins" sem kom hér út um
sfðustu jól og er að mínu viti ein-
hver fýsilegasta bók sem ég hef
lengi lesið. Ami Pétur Guðjónsson
skilar afbragðs góðum leik. Það er
greinilegt að hann á fleiri tóna en
hljóðfærið illræmda. Hann nær að
leika á ótrúlega marga strengi, og
textaflutningur hans er almennt til
fyrirmyndar. Sveiflur hans frá ör-
væntingu, gleði, harmi og löngun
eru áreynslulausar og fluttar af
mýkt og leikni. Eftirtektarverður
leikari og vel það, að mfnum dómi.
Guðjón Pedersen hefur sýnt hug-
myndaauðgi í hvfvetna og er greini-
lega lagið að nýta bæði texta og
flytjanda til fulls. Leikmynd
Guðnýjar Richards var gott verk
og þýðingin hljómaði yfirleitt vel.
Leikskráin er til fyrirmyndar og þar
er þátturinn birtur f heild, sem er
ávinningur. Þessi sýning er ekki
bara verulega skemmtileg, hún er
til þess fallin að vekja upp hugsan-
ir. Það er gaman.
Kópavogsvaka
sett um helgina
, Morgunblaðið/Sverrir
Lista- og menningarráð Kopavogs ásmamt framkvæmdastjóra Kópa-
vogsvöku, f.v.: Þorgeir Ólafsson, framkvæmdastjóri, Svandís Skúla-
dóttir, Þóranna Gröndai, formaður, Kristfn Lindal og Magnús Bjarn-
freðsson. Á myndina vantar Harald Kristjánsson.
KÓPAVOGSVAKA 1988 verður
sett á sunnudag, 21. febrúar
kl.20.30 og stendur hún til laug-
ardagsins 27. febrúar. Hún er
haldin í þriðja sinn, að þessu sinni
í nýendurbyggðri Félagsmiðstöð
Kópavogs í Fannborg { Kópa-
vogi. Tónlist, leiklist og bók-
menntir skipa veglegan sess í
dagskránni og ættu allir aldurs-
hópar að fá eitthvað við sitt
bæfi. í tengslum við vökuna verð-
ur leikritið „Svört sólskin" frum-
sýnt laugardaginn 20. febrúar.
Lista- og menningarráð Kópa-
vogs sér um framkvæmd Kópa-
vogsvöku en framkvæmdastjóri
hennar er Þorgeir Ólafsson.
Allir þeir sem koma fram á opn-
unarkvöldinu eru búsettir í Kópa-
vogi og svo er farið um flesta lista-
mennina sem fram koma á vök-
unni. Mist Þorkelsdóttir hefur sam-
ið einkennislag Kópavogsvöku, sem
félagar úr Homaflokki Kópavogs
undir stjóm Bjöms Guðjónssonar
frumflyija við setningu vökunnar.
Þá verður á dagskrá ljóðalestur,
einsöngur, skáld lesa úr eigin verk-
umog leikið verður íjórhent á píanó.
Á mánudag verður tónlistar-
skemmtun fyrir böm á forskóla-
aldri og um kvöldið verða haldnir
popptónleikar. Leikritið „Svört sól-
skin“ eftir Jón Hjartarson verður
sýnt á þriðjudag og á miðvikudag
verður bókmennta- og tónlistardag-
skrá þar sem meðal annars verða
flutt verk eftir Svövu Jakobsdóttur,
Jón úr Vör og Þorkel Sigurbjöms-
son. Fimmtudagskvöld verður helg-
að jasstónlist og á föstudag verður
sýnt unglingaleikrit Benónýs Ægis-
sonar; „Vaxtaverkir". Að leiksýn-
ingunni lokinni verður unglinga-
dansleikur. Vökunni lýkur síðan á
laugardag með almennum dansleik
og kvöldskemmtun þar sem Ríó tríó
mun meðal annars flytja nýjan
Kópavogsbrag.
Bæjarlistamaður Kópavogs
seinni hluta árs 1987, Björgvin
Pálsson, sýnir ljósmyndir í anddyri
samkomusalar félagsheimilisins á
meðan vökunni stendur. Aðgangur
er ókeypis að dagskrám sunnudags,
mánudags, miðvikudags og
fímmtudags og allir Kópavogsbúar
era velkomnir meðan húsrúm leyfír.
Kindur fundust á Mývatnsfjöllum
Bjfirk, MývatnMveit.
GUNNAR Rúnar Pétursson i
Vogum fór síðastliðinn mánu-
dag á vélsleða að svipast eftir
kindum á MývatnsfjöUum, eðá
nánar tiltekic' milli Nýja-
hrauns og Jökulsár á FjöUum.
Þetta er sem kunnugt er
viðáttumikíc leitarsvæði.
Gunnar Rúnar fann þama
Qórar kindur, tvær ær með lömb-
um. Farið var daginn eftir að
sækja kindumar og flytja til
byggða. Furðu vel litu þær út
og virðast ekki hafa skort haga
í vetur. Þessar kindur vora allar
héðan úr sveitinni.
Nú er ófært bflum milli Hóls-
fjalla og Mývatnssveitar. Annars
hefur vegurinn að mestu verið
fær það sem af er vetri. Talið
. er aö tiltölulega stuttur kafli
vegarins sé ófær. Brýnt er að
sem allra fyrst verði farið að
byggja upp þennan kafla þannig
að hann geti verið greiðfær allan
veturinn.
Bragi á Grímsstöðum fer tvi-
svar í viku póstferðir í Mývatns-
sveit. Að undanfömu hefur hann
þurft að fara á snjóbfl eða á
vélsleða.
Kristján