Morgunblaðið - 27.02.1988, Síða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 27. FEBRÚAR 1988
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 27. FEBRÚAR 1988
33
|U$ri0i Útgefandi tnMafetfe Árvakur, Reykjavík
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Aöstoöarritstjóri Björn Bjarnason.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guömundsson, Björn Jóhannsson, Árni Jörgensen.
Fróttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst ingi Jónsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 600 kr. á mánuöi innanlands. f lausasölu 55 kr. eintakiö.
Nýir
kjarasamningar
að er of snemmt að segja
til um hver verða efna-
hagsleg áhrif þeirra kjara-
samninga, sem gerðir voru sl.
nótt, milli vinnuveitenda,
Verkamannasambandsins og
samvinnuhreyfingarinnar.
Hitt er alveg ljóst, að þessir
samningar hafa mikla al-
menna pólitíska þýðingu. Það
skiptir höfuðmáli, að með
þeim hefur verið stigið stórt
skref til þess að tryggja vinnu-
frið í landinu fram á næsta
ár. Að vísu á enn eftir að
gera kjarasamninga við fjöl-
mörg verkalýðsfélög, en með
þessum samningum nú og
Vestfjarðasamningunum á
dögunum hafa línur verið
lagðar um framhaldið.
Við höfum vonda reynslu
af erfíðum verkföllum. Arum
saman sýndist ómögulegt að
ná kjarasamningum án þess
að til harðra átaka kæmi á
vinnumarkaðnum. Þeir samn-
ingar, sem gerðir voru í kjöl-
far slíkra átaka áttu mikinn
þátt í þeirri óðaverðbólgu, sem
hér ríkti á annan áratug.
Vegna þessarar reynslu hafa
menn alltaf áhyggjur af því,
þegar samningstími rennur
út, að nú muni koma til átaka
á vinnumarkaði. Nú í nokkur
ár hefur þó tekizt að gera
kjarasamninga við almennu
verkalýðsfélögin án þess, að
til vérkfalla hafi komið.
Sennilega eru þjóðlífsbreyt-
ingar orðnar svo miklar, að
launþegar eru tregari til þátt-
töku í verkfallsaðgerðum en
áður. Þeir hafa reynslu af
því, að verkfall skilar ekki
endilega raunverulegum
árangri í lífsbaráttunni. Auk
þess er fólk nú bundið af
margs konar skuldbindingum,
sem það á erfítt með að standa
við, ef verkföll verða og launa-
greiðslur falla niður. Þetta
ásamt mörgu öðru hefur
stuðlað að því, að friðsam-
legra hefur verið á þessum
vettvangi í nokkur ár en áður
tíðkaðist.
Kjarasamningamir, sem nú
hafa verið gerðir eiga mikinn
þátt í að veita ríkisstjóminni
vinnufrið. Hún á nú að hafa
tækifæri til að halda áfram
þeirri aðhaldsstefnu í efna-
hagsmálum, sem hún hefur
fylgt af miklu kappi frá því
að hún tók við völdum. Þetta
tækifæri þarf stjórnin að
kurina að notfæra sér.
Jafnframt er nauðsynlegt
að átta sig á, að það verður
ekki auðvelt fyrir undirstöðu-
atvinnuvegi þjóðarinnar að
standa undir þessum kjara-
samningum. Sumir þættir
fískvinnslunnar eru reknir
með miklu tapi. Þeir geta ekki
greitt umsamdar launahækk-
anir, nema einhver breyting
verði á þeirra stöðu. Þeir gera
áreiðanlega stífar kröfur til
ríkisstjómarinnar í þeim efn-
um. Ymsar þjónustugreinar
eiga, eins og alltaf, auðveld-
ara með að velta launahækk-
unum út í verðlagið. En að-
hald almenningsálits í verð-
lagsmálum er meira en
nokkm sinni fyrr. Þess vegna
er nauðsynlegt fyrir iauna-
greiðendur á þjónustusviði að
átta sig á því, að vel verður
fylgzt með verðlagningu
þeirra. Það þykir ekki sjálf-
sagt mál, að fyrirtækin velti
þessum kostnaðarhækkunum
út í verðlagið.
Þetta em dýrir samningar
fyrir atvinnufyrirtæki, sem
standa frammi fyrir sam-
drætti og minnkandi hagnaði.
í þessum samningum felst
verðbólguhætta, ef ríkis-
stjóminni tekst ekki að upp-
fylla þær kröfur, sem til henn-
ar em gerðar. En um leið og
ætlazt er til, að hún haldi
þannig á málum, að verð-
bólgan minnki en aukizt ekki,
má ríkisstjómin ekki grípa til
þess að hverfa frá þeirri frjáls-
ræðisstefnu í atvinnu- og við-
skiptalífí, sem fylgt hefur ver-
ið hér síðustu ár og hefur gjör-
breytt þjóðfélagi okkar á
skömmum tíma.
Talsmenn samningsaðila
segja, að ekki sé stefnt að
því, að kauphækkanir sam-
kvæmt þessum samningum
gangi út yfir allt launakerfið
í landinu. Það hefur verið sagt
áður og því miður hafa slíkar
yfírlýsingar reynzt lítils virði.
Raunin hefur yfirleitt orðið sú,
að þeir, sem hærri höfðu laun-
in, fengu meira að iokum.
Vonandi fer það á annan veg
nú en það á eftir að koma í
ljós.
>
VIÐBRÖGÐ VIÐ NÝGERÐUM KJARASAMNINGUM
Gunnar J. Friðríks-
son, formaður VSÍ:
Þessir samn-
ingar ekki
hvati á verð-
bólguna
„Ég er afar ánægður yfir að
það skuli vera komnir á samning-
ar. Það hlýtur að gera ríkis-
stjórninni auðveldara að taka til
hendinni og koma einhverju
skikki á efnahagsmálin. Ég vona
að með þessari niðurstöðu höfum
við lagt okkar af mörkum til
þess. Það er nauðsynlegt að slá
á það þensluástand sem ríkir,“
sagði Gunnar J. Friðriksson,
formaður Vinnuveitendasam-
bands íslands.
„Að vísu verður áfram nokkur
verðbólga, þrátt fyrir allt, en ég
vona alla vega að þessir samningar
verði ekki neinn verulegur verð-
bólguhvati, og að þeir verði fyrri
áfanginn til þess að ná verðbólg-
unni aftur niður fyrir tveggja stafa
tölu, sem hlýtur að vera markmiðið.
Ég geri mér vonir um það að verð-
bólgumarkmið þessa samnings
standist, en þar hljóta að vega
þungt þær ráðstafanir sem ríkis-
stjómin gerir til að draga úr
þenslu," sagði Gunnar.
Hann sagði að samningsgerðin
hefði óneitanlega verið erfið. Aðilar
hefðu fyrst tekið til í desember og
síðan mætti segja að samningalotan
hefði staðið yfír stanslaust í heilan
mánuð. Hins vegar hefði lokahrinan
ekki verið eins löng og oft hefði
verið áður og lokaspretturinn hefði
gengið til þess að gera vel.
„Ég held maður verði að reyna
að vera raunsær. Miðað við kring-
umstæðumar og það sem búið var
að semja um bæði við opinbera
starfsmenn og á Vestfjörðum, held
ég að hefði verið óraunsætt að
ætla sér að ná samningum, sem
voru nokkru sem næmi fyrir neðan
þann samning sem við höfum í
höndunum. Ég held að báðir aðilar
hafi lagt sig fram um að ná skyn-
samlegum samningum, sem ekki
væm verðbólguhvetjandi. Ég vil
þakka öllum sem lögðu hönd á plóg-
inn. Þetta er búin að vera mikil
töm og mikil vinna, en allir hafa
unnið þetta vel og með þeim ásetn-
ingi að reyna að ná árangri.“
Aðspurður um það hvort það ylli
erfiðleikum að allt Verkamanna-
sambandið undirritaði ekki samn-
ingana, sagði Gunnar: „Ég á ekki
von á að það valdi erfiðleikum.
Þetta hefur alltaf gerst og það em
raunvemlega þeir sömu sem
smokra sér út úr húsinu þegar kem-
ur að undirskrift."
Guðmundur J. Guð-
mundsson formaður
VMSÍ:
Ekki meira
náðst fram án
harðvítugra
verkfalla
„Ég hef aldrei verið ánægður
að loknum samningum. Ef maður
væri nú geislandi af hamingju
eftir undirskrift? Hins vegar
þarf að hafa kjark til að taka
ákvarðanir og maður þarf að
hugsa um heildina. Ég held að
það hafi örugglega ekki verið
hægt að ná meiru án verkfalls
og ég held að verkfall hefði orð-
ið ákaflega harðvítugt og
illvígt,“ sagði Guðmundur J. Guð-
mundsson, formaður Verka-
mannasambands íslands.
Hann sagði að út á landsbyggð-
inni, þar sem marga hefði ekki vant-
að kjarkinn eða dugnaðinn, hefði
verið gengið um af ýmsum frysti-
húsaeigendum og sagt að þeir ætl-
uðu að fara að loka húsunum. Þetta
hefði skapað ótta. „Ég er ekki frá
því að ýmsir frystihúsaeigendur
hafí jafnvel viljað verkfall til þess
að þeir þyrftu ekki sjálfir að loka,“
sagði Guðmundur.
Hann sagði að þetta hefðu verið
ákaflega þreytandi og erfiðir samn-
ingar. „Við höfum lagt okkur alla
fram og leggjum gífurlega áherslu
á það að okkur takist að halda þessu
og við treystum nú á það að ríkis-
stjómin, þó hún líti til útgerðar-
manna, að hún hafi í huga alþýðu-
heimilin í landinu. En á hinu á ég
alveg fullkomlega von, að hinir
hærra launuðu komi nú eins og
hungraðir úlfar og heimti það sem
þetta fólk er búið að fá. Við erum
hins vegar með nýtt ákvæði í samn-
ingunum, sem við höfum neyðst til
að taka upp, og kveður á um það
að ef stór félög fá meiri hækkanir
en við, eru samningar lausir. Það
verður notað, ef því er að skipta,
og það eitt gæti kannski afstýrt því
að við sætum ekki eftir og allir
færu upp,“ sagði Guðmundur.
Hann sagði að ýmis réttindamál
hefðu náðst fram í þessum samn-
ingum og nefndi þar til dæmis að
eftirvinna væri felld niður. Þetta
hefði mjög lengi verið baráttumál
og síðustu tíu ár hefði þessi krafa
verið á oddinum. Hins vegar hefði
verið sárt að ná ekki fram betri
aldurshækkunum fyrir það almenna
verkfólk sem hefði ekki haft þær.
Það væri ranglátt.
„Ég býst við því að það hafi ekki
síst verið vegna starfsaldurshækk-
ananna og þær vonir sem bundnar
voru við þær, sem fjórir ágætir fé-
lagar okkar treystu sér ekki til þess
að undirrita samninginn," sagði
Guðmundur J. Guðmundsson.
Ólafur B. Ólafsson,
varaformaður VSÍ:
Von á ráðstöf-
unum á næstu
dögum
„Ég er ánægður yfir að samn-
ingarnir skuli vera i höfn. Þetta
er búin að vera löng og ströng
samningalota, óvanalega löng,“
sagði Olafur B. Ólafsson, vara-
formaður Vinnuveitendasam-
bands íslands.
„Það liggur í hlutarins eðli að
fískvinnslan getur ekki axlað kaup-
hækkanir við núverandi ástand, en
eins og ríkisstjómin hefur lýst yfír
verður stefnt að lagfæringum þegar
niðurstaða samninga liggur fyrir.
Ég á von á ráðstöfunum ríkisstjórn-
arinnar á næstu dögum," sagði Ól-
afur ennfremur.
Karvel Pálmason, ^
varaformaður VMSÍ:
Engin gleði-
tár
„Það eru engin gleðitár sem
maður fellir yfir þessum samn-
ingum. Eigi að síður held ég
miðað við kringumstæður hafi
menn náð því iandi sem kannski
var i augsýn í upphafi," sagði
Karvel Pálmason, varaformaður
VMSÍ.
Hann sagðist ekkert fullyrða um
hvort þetta er yrði samþykkt í
verkalýðsfélögunum, en benti á að
samningurinn hefði verið sam-
þykktur án mótatkvæða í samn-
inganefndinni. „Ég skil það afskap-
lega vel að um þetta ríki ekkert
sérstakt ásætti, en eigi að síður
koma þær stundir í samningsgerð
að menn verða að taka afstöðu og
bera ábyrgð á gerðum sínum og
standa við þær,“ sagði Karvel.
Hann sagði að samningamir
væru margþættir og sumir þeirra
kynnu að marka tímamót, eins og
samningurinn varðandi byggingar-
verkamenn sem búið væri að bíða
eftir lengi innan Verkamannasam-
bandsins. „Ég vona að samningarn-
ir þjóni þeim tilgangi sem reiknað
var með og vonast eftir að það
hafí tekist að halda í við kaup-
máttinn á síðasta ári. Þetta gerir
ekki betur, kannski tæplega það,“
sagði Karvel að lokum.
Þórarinn V. Þórarins-
son framkvæmda-
stjóri VSÍ:
Væntingar til
launabreyt-
inga allt aðrar
en í upphaf i
ársins
„FRÁ því þessar samningavið-
ræður hófust hefur það orðið
öllum ljóst hvert ástandið væri
að verða i okkar atvinnu- og
efnahagslífi. Auðvitað hafa þess-
ar aðstæður sett mark sitt á
samningana og þeir hafa þróast
í takt við þær væntingar sem
verið hafa í þjóðfélaginu. Og það
er ljóst að væntingar til launa-
breytinga eru allt aðrar en þær
voru í upphafi árs og þessir
samningar hefðu ekki náðst þá,“
sagði Þórarinn V. Þórarinsson
framkvæmdastjóri Vinnuveiten-
dasambands íslands um kjara-
samningana við Verkamanna-
samband Islands -
Þórarinn sagði það ljóst að báðir
aðilar hefði lagt sig fram til að ná
þessari niðurstöðu og samningurinn
væri sjálfsagt hvorttveggja í senn
skynsamlegur og óskynsamlegur.
„Hann er óskynsamlegur vegna
þess að meira en lagt undir gagn-
vart útflutningsatvinnugreinunum
en til er fyrir. Þetta er annars veg-
ar gert á grundvelli þess að menn
stóðu frammi fyrir þjóðfélagslegu
óréttlæti vegna þess að starfsfólk
í þessum greinum hafði ekki fylgt
þeirri launaþróun sem varð í landinu
á síðasta ári. Hinsvegar blasti það
við að fyrirtækin sem þurfa að
mæta þessum aðstæðum eiga við
feikilega erfíðleika að stríða og
hafa ekki á vísan að róa hvernig
til tekst.
Ríkisstjórnin hefur fyrir sitt leyti
lýst því yfír að hún væri reiðubúin
að grípa til ráðstafana í þágu út-
flutnings og samkeppnisgreina þeg-
ar launaþróunin væri ákvörðuð með
marktækum kjarasamningum. Sá
tímapunktur er að mínu mati kom-
inn nú. Útflutningsgreinamar hafa
rukkað endurgreiðslu uppsafnaðs
söluskatts og ríkisstjómin hefur
lýst því yfír að hún sé reiðubúin
að falla frá þeim ákvörðunum, sem
þýðir um 650 milljónir króna. En
launaskattur, sem lagður var á út-
flutningsgreinamar um áramótin,
eftir að hafa verið felldur niður í
tengslum við kjarasamninga fyrir 2
ámm, er enn stefnumark ríkis-
stjómarinnar og það liggja ekki enn
fyrir nein skýr fyrirheit um að fall-
ið verði frá þeirri skattlagningu,"
sagði Þórarinn.
Um gengismál sagði Þórarinn að
vinnuveitendur hefðu sagt það um
áramótin í efnahagsspá að gengi
íslensku krónunnar væri ekki rétt
skráð. „Það hefur ekkert breyst
síðan og þessir samningar gera það
ekki að verkum að gengið sé rétt-
ara en áður. En það er jafn ljóst
að samningamir setja býsna þröng-
ar verðlagsskorður. Þeir byggja á
að verðbólgan verði 16% næstu 12
mánuði og menn geta af því dregið
nokkra ályktun hversu fíknir at-
vinnurekendur em í stórtækar
gengisbreytingar. Þeir vilja taka á
en þeir ætlast einnig til þess að
aðrir taki á með þeim og það liggja
núna miklar kröftir á ríkisstjóminni
að hún bregðist rétt við.
Þenslan verður að hjaðna. Ríkis-
sjóður verður að láta fé af hendi
sem hann hefur ranglega tekið og
annaðhvort verður ríkið að afia fjár
eða skera niður. I ljósi þess að þing-
menn, kannski í misskilningi um
að góðærið myndi halda áfram,
samþykktu býsna ríflega útgjalda-
hækkun við fj'árlagagerðina og enn
frekar við gerð lánsfjárlaga, þá
sýnist manni að ef menn telja það
ofurmannlegt fyrir eina ríkisstjórn
að skera niður útgjaldaáform um 1
til IV2 milljarð af pakka upp á 63
milljarða, þá sé það ólíkt ofurmann-
legra að reka frystihús miðað við
þær aðstæður sem ríkja núna,“
sagði Þórarinn V. Þórarinsson.
Þorsteinn Ólafsson
formaður VMSS:
Ríkisvaldið
verður að
skapa for-
sendur fyrir
samningnum
Þorsteinn Ólafsson formaður
Vinnumálasambands samvinnu-
félaganna sagði kjarasamning-
ana hafa verið erfiða því fisk-
vinnslan, sem mest mæddi á í
samningunum, stæði verst. „Að
því leyti til má segja að raun-
verulega hafi ekki verið forsend-
ur fyrir samningunum nema því
aðeins að ríkisvaldið skapaði þær
með ákveðnum aðgerðum og við
vonumst til að sjá þær innan
tíðar. Einnig muni hún í fram-
haldinu tryggja forsendur samn-
inganna með aðhaldi í efnahags-
stjórn sem haldi niður verðbólgu
og komi í veg fyrir launaskrið á
almennum vinnumarkaði sem
eyðilegði þennan annars ágæta
árangur,“ sagði Þorsteinn.
„Þessir samningar eru í raun
framhald af tímamótasamningun-
um 1986. Þeir stuðla að minnkun
verðbólgu, viðhaldi kaupmáttar og
gefa jafnframt möguleika á stöðug-
leika í okkar efnahagslífi sem við
hljótum allir að vera sammála um
að er ákaflega mikilvægt. Mér
fínnst það jákvæðast við þessa
samninga að þetta skuli hafa tek-
ist, eftir það sem á undan var geng-
ið, og samningsaðilar eiga allir hrós
skilið.
En nú bíðum við eftir viðbrögðum
ríkisstjómarinnar og stjórn Vinnu-
málasambandsins mun ekki endan-
lega samþykkja samningana fyrr
en fyrir liggur að það sé trúverðugt
að samningarnir haldi út samn-
íngstímann," sagði Þorsteinn Ólafs-
son.
Ásmundur Stefáns-
son, forsetí ASÍ:
Mat samn-
ingsaðila að
þeirkæmust
ekki lengra
ÞAÐ er augljóst mat þeirra sem
þarna unnu að þeir kæmust ekki
lengra með málið en raunin varð
á; það hefði kostað mikil átök
að bijótast öðruvísi út,“ sagði
Ásmundur Stefánsson forseti
Alþýðusambands íslands þegar
hann var spurður álits á samn-
ingum Verkamannasambandsins
við vinnuveitendur.
Ásmundur bætti við að auðvitað
ættu aðrir hópar, svo sem verslun-
armenn og iðnverkafólk, eftir að
taka á sínum málum. Hann sagðist
þó ekki vera rétti maðurinn til að
meta hvemig þeir samningar
myndu ganga og hópamir mundu
svara fyrir sig.
Karl Steinar Guðna-
son formaður Verka-
lýðs- og sjómannafé-
lags Keflavíkur:
Viðunandi
samningur
miðað við að-
stæður
„Ég tel þetta mjög viðunandi
samning miðað við þær aðstæður
sem hann er gerður við. I samn-
ingnum er að finna ákvæði um
nokkur réttindamál, sem við höf-
um barist fyrir í áraraðir. Það
hefur ekki verið tekið á samn-
ingsatriðum öðrum en kaupliðum
síðustu sex ár og ég vona að
jpessi samningur eigi eftir að
reynast farsæll fyrir verkafólk,
að samningurinn haldi og hann
færi verkafólki þær kjarabætur
sem við væntum," sagði Karl
Steinar Guðnason, formaður
Verkalýðs- og sjómannafélags
Keflavíkur.
Hann sagðist ekki telja nein efni
til annars en samningurinn yrði
samþykktur í verkalýðsfélögunum.
Samningurinn hefði verið sam-
þykktur samhljóða í samninga-
nefndinni. „Þó fjórir einstaklingar
hafí gert grein fyrir atkvæði sínu
þá má segja að einhugur hafi ríkt
um þessa niðurstöðu. Við gengum
eins langt og við gátum og kom-
umst að þessari niðurstöðu,“ sagði
Karl Steinar ennfremur.
Hann sagðist ekki vita hvert
framhaldið yrði hjá þeim félögum
sem ekki stóðu að undirritun samn-
ingsins, en samningsrétturinn væri
í höndum hvers einstaks verkalýðs-
félags um sig, eins og kunnugt
væri.
Arnar Sigurmunds-
son, formaður Sam-
bands fiskvinnslu-
stöðvanna:
Vona að fisk-
vinnslufólk-
ið fái meira
en aðrir
„Samningarnir eru ásættanlegir
fyrir fiskvinnsluna,“ sagði Arnar
Sigurmundsson formaður Sam-
bands fískvinnslustöðvanna, eftir
undirritun kjarasamninganna.
„Þegar við gengum til þeirra lá
fyrir að fiskvinnslufólk hafði dreg-
ist aftur úr öðrum hópum á síðasta
ári og ég vona að niðurstaða þess-
ara samninga sé að fiskvinnslufólk
fái eitthvað meira út úr þeim en
aðrir hópar. En staða fiskvinnslunn-
ar, og sérstaklega frystingarinnar,
er slík að við gengum til þessara
samninga með það á hreinu gagn-
vart ríkisvaldinu að við kæmumst
ekki í gegnum þá nema til kæmu
víðtækar efnahagsráðstafanir,"
sagði Arnar.
Hann sagði fískvinnslumenn hafa
átt í viðræðum við ríkisvaldið að
undanförnu og þegar samningar
komust á lokastig hefðu þeir átt
óformlegar viðræður við ríkisvaldið
með fulltrúum Sambandsfrystihús-
anna þar sem þessi mál voru rædd,
þar með talin endurgreiðsla upp-
safnaðs söluskatts, niðurfelling
launaskatts á fiskvinnsluna, vaxta-
mál og gengismál. „Við fengum
ekki lokasvör en í framhaldi af þess-
um viðræðum undirrituðum við
kjarasamningana með fyrirvara um
samþykkt félaganna og þeir verða
teknir til afgreiðslu í okkar félagi
eftir um viku tíma þegar við sjáum
ráðstafanir ríkisstjómarinnar,“
sagði Arnar.
Spurður um mat á stöðu físk-
vinnslunnar eftir kjarasamningana
og væntanlegar efnahagsaðgerðir
sagði Amar að ekki lægi fyrir hvort
efnahagsaðgerðirnar og leiðrétting
á rekstrarkjörum fiskvinnslunnar
dygði til að koma frystingunni á
núllið, en fiskvinnslumenn vonuðust
þó til að svo yrði.
Víglundur Þorsteins-
son formaður FÍI
Skiptir máli
hvernig til
tekst með að-
haldsaðgerð-
irnar
„ÞETTA eru stífir sanuiingar og
það verður að koma í ljós á næstu
mánuðum hvemig þeir koma út,“
sagði Víglundur Þorsteinsson
formaður Félags íslenskra iðn-
rekenda eftir undirritun kjara-
samninganna. „Það skiptir vem-
legu máli hvernig tekst til með
aðhald í peningamálum, að hér
verði sæmilega stöðugt efna-
hagsumhverfi og ekki þensla. Ef
svo verður ættu þessir samning-
ar að þýða að verðbólgan frá
mars í ár til mars 1989 verði um
16%, og það er talsverð breyting
frá 25% verðbólgu síðustu 12
mánuði,“ sagði Víglundur.
Víglundur sagði iðnrekendur
ekki hafa fengið skýr loforð um til
hvaða aðgerða ríkisstjórnin ætlaði
að grípa í peningamálum en hún
hefði boðað slíkar aðgerðir. Hann
sagði þá heldur engin loforð hafa
séð um gengisbreytingu og sagðist
ekki eiga von á að gengið félli á
næstu dögum en það yrði að koma
í ljósá næstu vikum hvert stefndi.
„Ég er nú einn af þeim sem sögðu
á síðasta hausti að gengið væri
fallið en það er ljóst að gengið eitt
út af fyrir sig er ekki lausnarorðið.
Það er miklu frekar hitt að takist
að draga úr þessari spennu í efna-
hagslífínu og helsta von útflutn-
ingsgreinanna í þessum samningum
er, að með því að dragi úr þenslu
og verðbólgan hjaðni þegar líður á
sámningstímann, þá sjái menn fyrst
nafnvaxtalækkun og síðan vonandi
raunvaxtalækkun. Það gæti helst
og best styrkt stöðu útflutnings-
greinanna varanlega. Menn geta
ekki vænst þess að vera hér með
raunvexti langt fyrir ofan helstu
samkeppnislönd okkar ár eftir ár,“
sagði Víglundur Þorsteinsson.
Þorsteinh Pálsson,
forsætisráðherra:
Eftir atvikum
skynsamleg
niðurstaða
„EFTIR atvikum tel ég að hér
sé um skynsamlega niðurstöðu
að ræða,“ sagði Þorsteinn Páls-
son forsætisráðherra er ieitað
var álits hans á niðurstöðum
kjarasamninganna. „Mér er ljóst,
eftir að hafa fylgst mjög náið
með framgangi viðræðna frá
báðum aðilum að undanförnu,
að þeir hafa verið að kappkosta
að ná samningum, sem gætu
styrkt stöðu þeirra sem hafa
lægri laun, samhliða því sem nið-
urstaðan gæti leitt til lægri verð-
bólgu þegar líður á þetta ár. Mér
sýnist að þeim hafi tekist bæri-
lega að fá niðurstöðu út frá þessu
tvíþætta markmiði við mjög erf-
iðar aðstæður.“
„Það er hætt við því að fyrst í
kjölfar samninganna verði einhveij-
ar verðlagsbreytingar en ég tel að
það séu miklar líkur á því að ef
þetta gengur eftir að þá náum við
því marki að ná verðbólgu talsvert
niður á síðari hluta þessa árs. Það
er meginatriðið,“ sagiði forsætisráð-
herra. „Þessu verður síðan fylgt
eftir með víðtækum ráðstöfunum,
annars vegar til að treysta rekstur
sjávarútvegsins — og þá fyrst og
fremst fískvinnslunnar — og hins
vegar til þess að draga úr hættu á
ofþenslu og koma í veg fyrir að
forsendur samninganna verði
sprengdar upp með launaskriði.
Þessar ráðstafanir hafa verið í und-
irbúningi að undanförnu og það er
ætlun okkar að ljúka endanlegum
ákvörðunum í þeim efnum nú um
helgina, í samræmi við upphafleg
markmið, sem við höfum fyrir löngu
lýst að því er þetta varðar,“ sagði
Þorsteinn Pálsson forsætisráð-
herra.
Steingrímur Her-
mannsson, utanríkis-
ráðherra:
Skynsamleg-
asta leiðin til
að ná tökum á.
vandanum
„VIÐBRÖGÐ mín við þessum
samningi eru mjög jákvæð,“
sagði Steingrímur Hermannsson
utanríkisráðherra, formaður
Framsóknarflokksins. „Ég hef
lengi talið að þetta væri langsam-
lega skynsamlegasta leiðin til að
ná tökum á efnahagsvandanum,
sem hefur því miður farið vax-
andi.“
„Ég hefði að vísu kosið að samn-
ingar hefðu náðst töluvert fyrr,“
sagði Steingrímur, „því að vandinn
hefur aukist, en ég vona — og vissu-
lega munum við gera allt sem við
getum til þess — að aðgerðir af
hálfu ríkisstjórnarinnar verði mark-
vissar, bæði til að draga úr þenslu
þannig að samningarnir verði mark-
tækir og til að skapa útflutningsat-
vinnuvegunum viðunandi rekstrar-
grundvöll."
Aðspurður um hvort hann héldi
að efnahagslegar forsendur samn-
ingsins væru raunhæfar sagði ut-
anríkisráðherra: „Ég held að við
séum alveg á hnífsegg, það þarf
að sýna mikla varúð á næstu mán-
uðum til þess að ekki fari úrskeiðis."
*
Olafur Ragnar
Grímsson, formaður
Alþýðubadalagsins:
Launamunur
mun halda
áfram að vaxa
„ÞESSIR samningar fela engan
veginn í sér þá hækkun lág-
markslauna sem nauðsynlegt
hefði verið að knýja fram.
Launamunurinn í landinu mun
þvi halda áfram að vaxa og var
orðinn ærinn £yrir,“ sagði
afur Ragnar Grimsson for-
maður Alþýðubandalagsins.
„í þeirri launastefnu sem mið-
stjóm Alþýðubandalagsins sam-
þykkti nýlega var lýst þeim
lífskjarasáttmála sem við teljum að
stefna ætti að,“ sagði Ólafur Ragn-
ar. „í þessari stefnu Alþýðubanda-
lagsins er það frumkrafa að lág-
markslaunin verði 45-50 þúsund
krónur fyrir dagvinnuna á mánuði
og fullar verðtryggingar liggi til
grundvallar umsörúdu kaupi. Þær
upphæðir sem samið var um í
Garðastrætinu eru hins vegar mun
lægri. Alþýðubandalagið mun því
áfram halda fram kröfu sinni um
45-50 þúsund króna lágmarkslaun
og nauðsyn þess að stefna að nýjum
lífskjarasáttmála, sem felur í sér
slík lágmarkslaun, jafnframt því
sem launamisréttið í landinu verði
minnkað verulega og skapaður
grundvöllur til þess að stytta hinn
langa vinnutíma,“ sagði Ólafur
Ragnar Grímsson.
„Þessir kjarasamningar sem nú
hafa verið gerðir og þeir samningar
sem gerðir hafa verið á síðustu 1-2
árum sýna að það er nauðsynlegt
að leita nýrra leiða til þess að
tryggja réttlæti í launamálum þegar
samningaleiðin skilar ekki meiri
árangri en raun ber vitni. Það er
því brýnt að umræða um lögbind-
ingu lágmarkslauna og einnig
ákvæði um leyfilegan launamun í
landinu verði tekin á dagskrá til
að tryggja það að fólk hafi það sem
nauðsynlegt er til að lifa í þessu
landi,“ sagði Ólafur Ragnar
Grímsson formaður Alþýðubanda-
, lagsins.
SJÁ NÆSTU SÍÐU
Skrifað undir samingana í húsi Vinnuveitendasambands íslands í
föstudags eftir 36 stunda sleitúlausan samningafund.
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Garöastræti klukkan 4,30 aðfararnótt