Morgunblaðið - 05.03.1988, Qupperneq 23

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 5. MARZ 1988
23
Frímerkjasýningin
LÍFÍL 88 18.—20. marz
Frímerki
Jón Aðalsteinn Jónsson
Frá því var sagt í þætti 23. jan.
sl., að Landssamband íslenzkra
frímerkjasafnara yrði tuttugu ára
gamalt á þessu ári. Stofndagur
þess telst 5. febrúar 1968. í þessum
þætti var saga Landssambandsins
rakin stuttlega, svo að þess gerist
ekki þörf að endurtaka hér það, sem
þar segir. Hins vegar var þar greint
frá því, að stjóm LÍF hefði ákveðið
að minnast þessa afmælis með frí-
merkjasýningu, sem haldin yrði 18.
til 20. marz að Grensásvegi 16 í
sýningarsal Listasafns alþýðu.
Á þeim 20 árum, sem liðin eru
frá stofnun LÍF, hefur sambandið
staðið að mörgum frímerkjasýning-
um, annaðhvort eitt sér eða það,
sem nú er venjulegast, veitt sýning-
um aðildarfélaga vemd sína, eins
og það er kallað. Er það í samræmi
við alþjóðavenju innan Alþjóðasam-
bands frímerkjasafnara (FIP). Hef-
ur þetta m. a. orðið til þess, að æ
fleiri frímerkjasafnarar hér á landi
hafa fengið áhuga á því að taka
þátt í sýningum. Um leið hefur það
veitt þeim brautargengi á norrænar
sýningar og eins á alþjóðasýningar.
Eins og áður hefur komið fram,
neftiist þessi afmælissýning LÍFÍL
88, og felst nokkur orðaleikur í
nafninu, svo sem menn sjá vafa-
laust, þegar það það er borið saman
við skammstöfun á heiti Landssam-
bandsins, LÍF. Þessi sýning verður
svokölluð landssýning, og get ég
fullyrt, að þar verður margt áhuga-
vert og skemmtilegt til sýnis. Sýn-
ingamefndin hefur lagt mikla
áherzlu á að fá sem fjölbreyttast
eftii og þá einkum það, sem höfðað
geti sem bezt til unglinga og ann-
arra þeirra, sem em að byija frí-
merkjasöfnun eða a. m. k. skammt
á veg komnir í henni.
Á þessari sýningu verða liðlega
200 sýningarrammar, en í hveijum
þeirra komast fyrir 16 venjuleg alb-
úmblöð. Sýningunni er skipt í fimm
deildir.
I heiðursdeild standa vonir til að
norskur maður, Harald Tysland,
sýni mjög gott safn af elztu íslenzku
frímerlqunum frá 1873—1902. Hef-
ur það fengið gullverðlaun á erjend-
um sýningum, síðast á HAFNIU
87 í fyrra. í þessari deild verða enn
fremur mjög áhugaverðir og sjald-
gæfir póstsögulegir hlutir úr Þjóð-
skjalasafni íslands. Voru þeir sýnd-
ir erlendis á liðnu ári og vöktu
geysimikla athygli. Fékk þetta safn
gullverðlaun á HAFNIU 87. Þá
verður í þessari deild svonefnt
mótífsafn, sem nefnist Víkingarnir.
Er þar rakin saga hinni fomu „for-
feðra" okkar, eins og hún birtist á
frímerkjaútgáfum víðs vegar um
heim og eins stimplum og umslög-
um. Eigandi þessa merka safhs,
sem hlotið hefur möig og góð verð-
laun á sýningum víða um heim, er
sænskur maður, Gunnar Dahlvig.
Sá hinn sami hefur tekið saman
stuttan leiðarvísi um uppsetningu
safna, og hefur hann verið þýddur
á íslenzku. Er þessi bæklingur mjög
gagnlegur þeim, sem hyggja á upp-
setningu safna til sýningar.
í samkeppnisdeild verða nokkur
mjög skemmtileg söfn. Sum þeirra
hafa áður sézt hér á sýningum, en
önnur ekki. Hjalti Jóhannesson sýn-
ir enn stimplasafn sitt, en ég veit
hann hefur aukið ýmsu góðu við
það frá því hann sýndi það á FRÍM-
EX 87 síðastliðið vor. Þá sýnir Páll
H. Ásgeirsson safn sitt af flug-
bréfum og öðru því efni, sem varð-
ar íslenzka flugsögu og flugferðir.
Raunar skiptir hann þessu efni í tvo
aðskilda hluta, þ.e. íslenzka flug-
póstsögu fýrir síðari heimsstyijöld
og svo aftur eftir lok hennar. Er
þetta orðið æði mikið safn hjá Páli
og margir góðir hlutir í þvi, enda
mun hann alltaf vera að bæta í það
áhugaverðu efni á þessu sviði. Hér
verður svo annað flugsafn, sem
Þorvaldur S. Jóhannesson á. Hann
sýndi hluta af því í nálarflokki í
fyrra, en nú tekur hann þátt í sam-
keppnisdeild. Þetta er þvi einn vitn-
isburður um það, hversu nálarflokk-
urinn svonefndi hlýtur að áorka
ekki síður meðal islenzkra saftiara
en erlendra, þegar menn fara að
átta sig á gagnsemi hans. Þá bæt-
ist í hóp íslenzkra sýnenda Ólafur
Eliasson, en hann er einkum þekkt-
ur meðal safnara fyrir söftiun sína
á Gullfoss-útgáfunni 1931—32.
Með þessu efni sínu leggur hann
áherzlu á notkun frímerkjanna á
margs konar sendingum. Eins sýnir
hann þau með margs konar stimpl-
um. Þá leggur hann hér bæði
áherzlu á burðargjöld og póstleiðir.
Ólafur sýnir svo í nálarflokki póst-
kröfubréf 1966—87.
Af öðrum íslenzkum söfnum í
samkeppnisdeild vil ég hér geta um
tvö, sem danskir menn eiga og
hafa ekki áður verið á sýningum
hjá okkur. Tor C. Jensen sendir til
sýningar sérsafn sitt af í GILDI
’02—’03. Er sennilega óhætt að
fullyrða, að þetta sé eitt albezta
safn af þessari sögufrægu útgáfu,
sem nú er til. Eru bæði í því margs
konar prentafbrigði og eins mikið
af umslögum með þessum frímerkj-
um á. Er ekki að efa, að margur
safnarinn mun hafa gaman af að
sjá hér á einum stað margt af því,
sem hefur verið skrafað og skrifað
um þessa nokkuð svo dularfullu
útgáfu, en ekki allir séð! Þetta safn
var á HAFNIU 87 í haust leið og
fékk þar gyllt silfur. Annar Dani
sendir hingað sérútgáfu af Kristjáni
konungi X. Eru þar bæði stök merki
með ýmsum prentgöllum og svo
mörg bréf. Þessi útgáfa með mynd
af síðasta konungi okkar Islend-
inga, sem fyrst kom út árið 1920,
hefur vakið athygli ýmissa safnara
bæði hér heima og erlendis. Torben
Jensen heitir sá, sem á þetta safn,
og er eins og Tor að góðu kunnur
meðal íslenzkra safnara. Er
ánægjulegt að fá söfn þeirra á þessa
aftnælissýningu LÍF. — Sama má
einnig segja um safn góðkunningja
okkar í Gautaborg, Svíans Ingvars
Anderssons. Það safn, sem er
íslenzkt stimplasafn á stökum
frímerkjum, bréfsnyfsum og heilum
umslögum frá upphafi íslenzkra
frímerkja 1873 til ársins 1893, hef-
ur að vísu sézt hér áður. Ingvar
bætir það hins vegar stöðugt, enda
fékk það stórt gyllt silfur á HAFN-
IU 87. — Nokkur erlend söfn verða
einnig í samkeppnisdeild, t. d. sýnir
Thorolf Björklund í Færeyjum mjög
gott færeyskt safn. Eins verða
nokkur kunn mótífsöfn í þessari
deild. Hér má nefna mjög skemmti-
legt silfursafn frá Noregi um sögu
norrænnar húsagerðarlistar (arki-
tektur) frá miðöldum og fram á
okkar dag, eins og hún birtist á
frímerkjum. Þá er annað mjög gott
safn frá Danmörku um fískveiðar
og fiskiðnað.
Á LÍFÍL 88 verður svo bæði ungl-
ingadeild og nálarflokkur. Eru sum
þau unglingasöfn, sem sýnd verða,
mjög góð og það svo, að fullorðnir
geta margt af þeim lært ekki síður
en unglingar. Kynningardeild verð-
ur einnig á sýningunni og þar kynnt
ýmislegt, sem varðar frímerkjásöfn-
un með ýmsum hætti. Þar verður
Ld. eitthvað sýnt af verðlaunapen-
ingum, sem íslenzkir safnarar hafa
hlotið á frímerkjasýningum. Eins
geta menn séð þar margs konar
efni, sem út hefur verið gefið í sam-
bandi við fyrri sýningar hér á landi.
Sérstök umslög með merki sýn-
ingarinnar verða gefin út og eins
minnispeningur í takmörkuðu upp-
lagi. Hálfdan Helgason hefur teikn-
að hann og eins merki sýningarinn-
ar, sem einnig er notað í stimpli
pósthússins. Ispor hf. í Kópavogi
hefur gert þennan minnispening.
Þá verður gefin út smáörk til ágóða
fyrir sýninguna með mynd af 10
kr. frímerkinu úr Alþingishátíðar-
seríunni 1930.
Sérstakur veiðipottur verður á
sýningunni að hefðbundnum hætti,
og þar geta menn átt von á mörgum
góðum hlutum, sem fengur er í
fyrir safnara.
Þá verður haldið frímerkjaupþ-
boð á vegum Klúbbs Skandinavíu-
safnara laugardaginn 19. marz kl.
14.00. Uppboðið fer fram í húsa-
kynnum LJF í Síðumúla 17. Þar sem
nokkuð er um liðið síðan frímerkj-
auppboð hafa verið haldin, má
vænta þess, að margir safnarar
leggi leið sína í Síðumúlann þennan
dag.
Sú er skoðun og stefna sýningar-
nefndar að hafa alla „ sérfræði"
innan hæfilegra _m_arka, enda er
megintilgangur LÍFÍL 88 á tuttugu
ára afmæli Landssambands
íslenzkra frímerkjasafnara sá að
leiða almenningi 'fyrir sjónir þá
ánægju, sem fólgin er í söfnun
frímerkja, og eins, hversu holl þessi
tómstundaiðja er bæði ungum og
öldnum. Til þess að staðfésta þenn-
an tilgang Landssambandsins hefur
verið ákveðið, að aðgangur verði
ókeypis.
Loks vill sýningamefnd beina því
til allra skólastjóra gmnnskóla á
höfuðborgarsvæðinu, að þeir veki
athygli nemenda sinna á þessari
frímerkjasýningu og hvetji þá til
að kynna sér hana og það mikla
efni, sem þar verður til sýnis. Þar
sem sýningamefnd hefur umráð
yfir sýningarsalnum að Grensásvegi
14 tvo daga eftir auglýstan sýning-
artíma, hefur hún hug á að nota
þá daga fyrir skólanemendur, sem
hug hefðu á að skoða það margvís-
lega frímerkjaefni, sem þar verður
að sjá. í því sambandi geta t.d.
skólastjórar, ef þeir óska þess, snú-
ið sér til mín sem formanns sýning-
amefndar og haft samband við mig
í síma 74977.
Oréttlátur dómur yfir heilli starfsstétt
eftir Guðmundu
Helgadóttur
Á undanfömum dögum hefur
fátt vakið meiri athygli en mistök
tveggja lögreglumanna í starfi.
Varla þarf að rekja þann söguþráð
öllu nánar, svo góð skil hafa honum
verið gerð í fjölmiðlum. Eftir aðra
eins umfjöllun. þarf vart að ríkja
gúrkutíð til þess að atburðir af
þessu tagi hljóti ítarlega umfjöllun.
Það sanna fyrri dæmi samanber
hið svokallaða „Skaftamál" sem
þótti jafnast á við miðlungs náttúru-
hamfarir meðal fjölmiðlamanna. En
hvað veldur? Þykir það svo stórkost-
leg frétt þegar tveir menn í ákveð-
inni starfsstétt gerast brotlegir í
starfí? Hvað veldur þegar heil
starfsstétt er dæmd út frá mistök-
um tveggja manna? Hver er svo
fullkominn að honum verði ekki á
mistök? Vissulega harma allir að
slíkur atburður skyldi geta átt sér
stað og þá einkanlega meðal lög-
reglumanna sem eiga að vera fyrir-
mynd borgaranna í hvívetna.
Lítum á dæmið út frá öðru sjón-
arhomi: Lögfræðingur gerist sekur
um að hafa fé af skjólstæðingi
sínum. Er Lögfræðingafélagið
dæmt af gjörðum hans og allir
starfandi lögfræðingar dæmdir
óhæfir? Lækni verða á mistök við
uppskurð með þeim afleiðingum að
sjúklingurinn hlýtur af varanlegt
heilsutjón. Eru þar með allir læknar
óhæfir? Alþingismanni verður laus
höndin í hita augnabliksins. Eru þar
með allir fulltrúar löggjafarsam-
komunnar ofbeldismenn? Hér mætti
lengi upp telja einstaklinga í
ákveðnum starfsstéttum sem verða
á mistök í starfi án þess að félagar
þeirra séu dregnir með í fallinu.
En lítum nú ögn nánar á starfs-
vettvang lögreglumanna á íslandi:
í hugum fólks er starf lögreglunnar
oftar en ekki bendlað við afskipti
af hinu neikvæða í mannlegu sam-
félagi. Lögreglan upprætir afbrot
og glæpi og framfylgir þar með
gildandi lögum í landinu. Það gefur
því augaleið að oft þurfa lögreglu-
menn að hafa afskipti af skugga-
hliðum samfélagsins; málum sem
oftast eru unnin í skjóli nætur þeg-
ar aðrir sofa. Slík mál þykja ekki
fréttnæm einfaldlega vegna þess
að þar er enginn maður handleggs-
brotinn. Lítum á nokkur dæmi: Stór
þáttur í starfí lögreglumanna er
ýmiss konar aðstoð og fyrirgreiðsla.
Á hveijum degi sinnir lögreglan
fjölda útkalla þar sem ökumenn
hafa læst bíllykla sína inni í bílnum
og þarfnast aðstoðar við að opna
hann. Um langt skeið hefur lögregl-
an einnig flutt fatlað fólk í hjólastól-
um og jafnan verið boðin og búin
til aðstoðar við alia þá sem minna
mega sín. Lögreglumenn eru einnig
jafnan fyrstir á vettvang þegar
óveður skellur fyrirvaralaust á til
þess að hjálpa fólki við að bjarga
verðmætum. Oft á tíðum leggja lög-
reglumenn sjálfa sig í töluverða
hættu með því að klöngrast upp á
húsþök við erfið og hættuleg skil-
yrði. Eru þessi tilfelli þökkuð sem
skyldi? Nei, e.t.v. ekki vegna þess
að lögreglumenn líta á það sem
skyldu sina að aðstoða borgarann
á slíkum stundum. Enn er þó einn
þáttur löggæslustarfsins ónefndur
en það er ýmiss konar fyrirgreiðsla
við hina svokölluðu „útigangs-
rnenn" sem hvergi eiga höfði sínu
að halla. Margir þessara manna eru
þegar orðnir „heimilisfastir“ á lög-
reglustöðinni. Þar er tekið á móti
þeim, þeir eru baðaðir og þeim gef-
ið að boiða og klæddir í hrein fot.
Á vegum lögreglunnar starfar
Guðmunda Helgadóttir
„Miðað við öll þau til-
felli sem lögreg-lumenn
þurfa að takast á við í
starfi er ósanngjarnt
að ætla að engum geti
orðið á mistök á löngum
starfsaldri.“
ákveðinn aðili sem hlutast til um
að koma þeim á viðeigandi stofnan-
ir í áfengismeðferð. Greinarhöfundi
er fullkunnugt um að meðal yfir-
manna logreglunnar er sú stefna
rikjandi að aðstoða þessa undir-
málsmenn samfélagsins eins og
kostur er og þar er ekkert til spar-
að að svo megi verða.
Það vill því miður oft gleymast
að störf lögreglumanna eru bæði
erfið og krefjandi. Það þarf sterk
bein til þess að takast á við þá
mannlegu eymd og niðurlægingu
sem fylgir þessu starfi. Það reynir
því oft á mannlega eiginleika lög-
reglumannsins þegar hann þarf
skyndilega að taka erfíða ákvörðun
og sú ákvörðun VERÐUR að vera
sú eina rétta. Það er hreint meira
en að segja það að koma á vettvang
þar sem Bakkus konungur fer ham-
förum og ætla sér að stilla til frið-
ar! Þegar ölvaðir og hamslausir
menn eiga í hlut getur reynst erfítt
að beita rökum. Og ef við hugsum
okkur öll þau tilfelli sem lögreglu-
menn þurfa að glíma við í sínu
starfi er með ólíkindum að ekki
skuli hafa komið upp fleiri „hand-
leggsbrotatilfelli" og „Skaftamál".
Við skulum einnig minnast þess
að alltof stór þáttur í starfi lög-
reglumanna eru sjálfsvígin sem
fæstir vita af nema þeir sem málið
snertir. Víst er að enginn nema sá
sem kemur að slíkum tilfellum veit
hvers konar ömurleiki er þar á ferð-
um. Þessi störf vinna lögreglumenn
í kyrrþey og hafa ekki hátt um —
enda eiðsvamir í sínu starfi. En við
getum rétt ímyndað okkur hvort
ekki reynir á hinn mannlega þátt
löggæslustarfsins i slíkum tilfellum.
Og til þess að upplýsa lesendur enn
frekar um skuggahliðar lögreglu-
starfsins má geta þess að lögreglan
er jafnan kölluð til þegar sjórekin
lík finnast. Varla geta slfk störf
talist hversdagsleg. Hvað með öll
hin sorglegu umferðarslys og aðra
harmleiki? Jú, það fellur allt undir
starfssvið lögreglumanna. Það
skyldi þvf engan undra þó gerðar
séu kröfur til umsækjenda til lög-
reglustarfs og til þeirra starfa séu
einungis valdir vandaðir og valin-
kunnir menn eins og segir f reglu-
gerðinni. Við megum aftur á móti
ekki gleyma því að á íslandi eru
u.þ.b. sex hundruð starfandi lög-
reglumenn sem allir eiga að upp-
fylla þær kröfur sem gerðar eru til
starfans. Miðað við öll þau tilfelli
sem lögreglumenn þurfa að takast
á við í starfi er ósanngjarnt að
ætla að engum geti orðið á mistök
á löngum starfsaldri. Undantekn-
ingamar sanna regluna um að
langflestir þeirra standa undir nafni
sem sómakærir, vandaðir og valin-
kunnir menn. Það er því hreinn
skortur á dómgreind að dæma heila
stétt út frá mistökum tveggja
manna. Það er einnig umhugsunar-
efni af hveiju þessum tveimur
mönnum hefur ekki verið gefínn
kostur á að svara fyrir gjörðir sínar
f eigin persónu. AUur fréttafiutning-
ur af þessu tiltekna máli er mjög
einhliða og hingað til hefur aðeins
verið dregin upp frásögn þoland-
ans. Yfirmenn löggæslunnar hafa
lftt viljað tjá sig um þetta mál fyrr
en að undangenginni rannsókn. Við
skulum einnig vera minnug þess
að enginn er sekur fyrr en dómur
hefur verið upp kveðinn. í þessu
máli hefur hins vegar verið kveðinn
upp „dómur" yfir tveimur einstakl-
ingum auk þess sem heil starfsstétt
er dregin undir sömu sök. Slíkt
dómgreindarleysi grefur undan
virðingu samfélagsins fyrir lögregl-
unni og getur beinlínis reynst
hættulegt á viðsjárverðum tímum.
Ps. Það skal tekið fram til þess
að koma í veg fyrir misskilning að
undirrituð var ekki að störfum þeg-
ar ofangreindur atburður átti sér
stað.
Höfundur er fangavörður (lög-
neg-lustödinni ( fteykjavík.