Morgunblaðið - 06.04.1988, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 6. APRÍL 1988
Frá Borgarfirði eystra. Örin bendir á Vinaminni sem brann aðfaranótt föstudagsins langa.
Húsbruni á Borgarfirði eystra:
Ég lá á bíiflautunni til að vekja
föður minn og nágrannana
- segir Hallgrímur Vigfússon, einn af íbúum hússins
ÍBÚÐARHÚSIÐ Vinaminni
Fyrsti heildarflutn-
ingur Passíusálmannæ
Þettavar
stórkostleg
tilfinning
- segir flytjand-
inn, Eyvindur Er-
lendsson
„Þetta var stórkostleg tilfinning,
sem ég hafði lengi beðið eftir,“
sagði Eyvindur Erlendsson leik-
stjóri í samtali við Morgunblaðið
um flutning sinn á Passíusálmum
séra Hallgríms Péturssonar öllum
fimmtíu í einu lagi í Hall-
grimskirkju á föstudaginn langa.
Flutningurinn tók alls hálfan
fimmta tíma. Að sögn Eyvindar
komu fjölmargir til þess að hlýða
á flutninginn og sumir sátu allan
t.ímann. „Það er stórkostlegt að
standa svona lengi frammi fyrir
fólki, sem greinilega elskaði það
sem maður var að gera. Ég hef
ekki kynnst þessu liku áður,“ sagði
Eyvindur.
„Þetta gekk svona eins og yið var
að búast," sagði Eyvindur. „Ég var
hræddastur um að eitthvað mistæ-
kist, en svo fór nú ekki. Ég vissi svo
sem ekkert hvað ég var að gera, en
bjóst þó ekki við að þetta yrði nein
sérstök líkamleg eða andleg þolraun.
Ég hef aldrei staðið uppi svona lengi
í einu.“ Eyvindur sagði að hlé hefði
hann ekki gert á lestrinum nema
nokkrum sinnum í tvær mínútur í
senn, þegar stuttum tónlistaratriðum
var skotið inn í lesturinn. Einnig hefði
verið gert stutt hlé, þar sem fyrirsjá-
anlegt hefði verið að nókkrir áheyr-
endur ætluðu að vera allan tímann
og þeim hefði verið gefið tækifæri
að teygja úr sér.
„Það vita allir, sem eitthvað velta
því fyrir sér, hvemig mál er flutt,
að það skiptir máli hvemig Passíu-
sálmamir eru fluttir," sagði Eyvind-
ur. „Þeir, sem halda upp á þennan
kveðskap eru mér sammála í því að
þetta efni sé ákaflega vandmeðfarið,
einkum í því að ofgera því ekki á
neinn hátt. Annars fer það mikið eft-
ir skilningi og þroska hvers og eins,
sem flytur þessa sálma, hvemig það
er gert. Það er auðvitað mikilvægt
að hver og einn skilji þá í samræmi
við sjálfan sig. Þar að auki eru ákveð-
in lögmál um kvæðisflutning, rétt
eins og f söng. Munurinn er sá að f
tónlistinni hafa menn nótur fyrir
framan sig, hún er lengra - eða
styttra, eftir því hvemig á það er lit-
ið - komin en ljóðið, að því leyti að
það er hægt að gefa mjög nákvæm
fyrirmæli um flutningsmáta hennar.
Þetta er ekki hægt að gera í ljóði,
en lögmálin eru þar engu að síður,
og það er alltof mikið gert af því að
bijóta þau eða leita ekki nógu vel
eftir þeim,“ sagði Eyvindur.
Eyvindur sagði að fáir hefðu nennt
að skoða Passfusálmana grannt, bæði
að lesa þá f einrúmi og hlusta á þá
alla f einu lagi. „Það er langir kaflar
í sálmunum afar leiðinlegir og jafn-
vel stagl,“ sagði Eyvindur. „En ein-
mitt af því að Hallgrímur er að yrkja
sig að ákveðnum niðurstöðum, rísa
tindamir miklu hærra í ljósi þess.
Þessi frægu erindi, sem margir kunna
úr Passíusálmunum og kunna að virð-
ast tiltölulega sléttkveðinn kveðskap-
ur, verða allt f einu svo stórkostleg,
þegar þau ero sett í samband við það
sem á undan kemur,“ sagði Eyvindur.
Að sögn Eyvindar vita menn ekki
til þess að Passfusálmamir hafi áður
verið fluttir í einu lagi.
Eyvindur Erlendsson leikstjóri
Borgarfirði eystra brann til
kaldra kola aðfaranótt föstu-
UNDIRBÚNINGUR að Sönglista-
hátfð Pólýfónkórsins, sem haldin
verður f Háskólabfói á laugardag-
inn kemur, stendur nú sem hæst
og hófiist æfíngar með Sinfóníu-
hljómsveit íslands f gær, en af
þessu tilefni bætist hljómsveitinni
liðsauki frá ungu hljómlistarfólki,
sem er að Ijúka námi eða starfar
erlendis. Efnisskráin spannar 400
ár f tónlistarsögunni, frá Monte-
verdi til Carls Orff. Kór, hljóm-
sveit og einsöngvarar flytja hiua
fjölbreyttu efnisskrá, samtals um
220 manns undir sfjórn Ingólfs
Guðbrandssonar.
Unga hljómlistarfólkið, sem kemur
til liðs við Sinfónfuhljómsveitina í til-
dagsins langa. Tvær fjölskyldur
bjuggu f Vinaminni sem var for-
skalað timburhús byggt árið
efni af Sönglistahátíðinni, er ýmist
að ljúka námi við nokkra af þekkt-
ustu tónlistarskólum vestan hafs og
austan eða eru þegar starfandi
hljómlistarmenn erlendis. Fiðluleik-
arinn María Ingólfsdóttir kemur frá
Bem, þar sem hún er búsett og leið-
ir eina af þekktustu kammersveitum
Sviss. Valur Pálsson kontrabassa-
leikari kemur einnig frá Sviss. Hann
er nú starfandi í Genf. Helga Oddrún
Guðmundsdóttir víóluleikari stundar
nám við Konservatoríið í París.
Gunnhildur Halla Guðmundsdóttir
sellóleikari er í framhaldsnámi hjá
Erling Blöndal Bengtson og kemur
frá Kaupmannahöfn. Gerður Gunn-
arsdóttir fiðluleikari kemur frá Köln
þar sem hún er í framhaldsnámi við
1908, ein hæð og ris. Þegar eld-
urinn kom upp, um miðnættið,
voru einungis þijár manneskjur
tónlistarháskólahn. Kristján Matt-
híasson fiðluleikari og Guðmundur
Kristmundsson vfóluleikari eru
menntaðir við tónlistarháskólann f
Brussel. Dóra Björgvinsdóttir fíðlu-
leikari er starfandi í Chicago og kem-
ur þaðan. Auður Hafsteinsdóttir
fíðluleikari kemur frá Boston þar sem
hún er að ljúka framhaldsnámi frá
tónlistardeild háskólans og Svava
Bemharðsdóttir víóluleikari er að
ljúka meistaraprófi frá Juliard tón-
listarskólanum í New York. Eva Mjöll
Ingólfsdóttir fiðluleikarí hefur stund-
að nám undanfarin ár við tónlistar-
háskólana í Brussel og Amsterdam
og er nú stödd hér á landi og leikur
einnig með.
í húsinu, hjónin Hallgrímur Vig-
fússon og Emilía Lorange og
faðir Hallgríms, Vigfús Helga-
son. Þau voru sofandi þegar eld-
urinn kom upp en Hallgrímur,
sem er fatlaður, vaknaði og vakti
eiginkonu sína og föður. Emilía
skarst á hendi þegar hún braut
glugga til að komast út úr húsinu
en að öðru leyti sluppu þau öll
ómeidd. Móðir HaUgríms var
fiutt á sjúkrahús í Reykjavík
daginn fyrir brunann og dóttir
Hallgríms og Emilíu var í
Reykjavík að kaupa sér ferming-
arföt.
Húsið og innbúið var frekar lágt
vátryggt, að sögn Hallgríms, og
ekki tókst að bjarga neinu af inn-
búinu. Talið er að kviknað hafi í
út frá nokkurra ára gömlu sjón-
varpstæki og nýlegu myndbands-
tæki. Fjölskyldumar bjuggu í sitt
hvorum helmingi hússins og þegar
eldurinn kom upp sváfu hjónin í
risinu en faðir Hallgríms á jarð-
hæðinni. Hallgrímur sagði í samtali
við Morgunblaðið að þegar þau
hjónin fóru að sofa hefði verið
kveikt á sjónvarps- og myndbands-
tæki þeirra því þau hefðu ætlað að
taka upp á myndbandstækið.
„Ég vaknaði við reyk og óþæg-
indi,“ sagði Hallgrímur, „og fór því
fram og opnaði svefnherbergis-
dymar. Þá gaus kolbikasvartur
reykjarmökkurinn á móti mér og
ég kallaði þá á Emilíu og vakti
hana. Rafmagnið var farið og því
kolniðamyrkur f húsinu en ég pauf-
aðist þó einhvem veginn niður stig-
ann og út. Emilía viidi hins vegar
frekar fara út um glugga á risinu
vegna hitans og reyksins í stiganum
en það var hins vegar enginn eldur
sjáanlegur. Ég fór út í bílinn okkar
og lagðist á flautuna og vakti þann-
ig föður minn og nágrannana,"
sagði Hallgrímur.
Emilía sagði að vegna þess að
Hallgrímur væri með bæklaðan fót
hefði verið betra fyrir hann að fara
niður stigann en út um glugga.
„Eftir að Hallgrímur var farinn nið-
ur stigann," sagði Emilía, „var ég
fyrst að hugsa um að fara í föt og
bjarga hljómflutningstækjum sem
dóttir mín átti að fá í fermingar-
gjöf. Mér varð hins vegar svo erfitt
um andardrátt vegna reyksins að
ég opnaði glugga til að geta andað.
Það var saumavél í herberginu og
pijónabaukur ofan á henni. Ég tók
baukinn og tókst að brjóta glugga-
rúðuna með honum en skarst á
hendi við það. Ég klifraði svo út á
skúrþak fyrir neðan gluggann,
kastaði mér niður og var gripin,"
sagði Emilía.
Sungið fyrir Jóhannes Pál páfa i Vatikaninu í Róm árið 1985.
Sönglistahátíð Pólýfónkórsins:
Sinfóníuhljómsveitin styrkt
með ungfu tónlistarfólki