Morgunblaðið - 09.04.1988, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 9. APRÍL 1988
Verslunarmenn í Reykjavík sömdu í gærmorgun
Aðalmálið að fá
frí á laugardögnm
Margir telja þó launin of lág
VERSLUNARFÓLK, sem Morg-
unblaðið ræddu við f tveimur stór-
mörkuðum í gær var almennt án-
ægt með að samningar höfðu tek-
ist og verkfalli var aflýst. Greini-
legt var að fólk var ánægðast yfir
þvi að geta notið sumarblfðunnar
á laugardögum, en margir kvört-
uðu þó undan þvf að lftið hefði
farið fyrir launahækkun f samn-
ingnum.
„Mér líst vel á að þurfa ekki að vinna
á laugardögum í sumar,“ sagði Guð-
björg Bjömsdóttir, sem var við verð-
merkingar í Hagkaupi í Skeifunni.
„Ég komst ekki á fundinn þegar
greidd vom átkvæði um fyrri samn-
inginn, en ég hefði fellt hann vegna
laugardagsvinnunnar, maður fær
meira en nóg af því að vinna á laug-
ardögum á vetuma. Að öðm leyti
er ég ekki óánægð með vinnutí-
á móti því að drýgja tekjumar með
laugardagsvinnu.
„Ég hef nú ekki fylgst mikið með
þessum málum, enda nýbyijaður,"
sagði Haraldur Stefánsson, sem
vinnur í kjötvömdeild Hagkaups.
„Mér líst auðvitað vel á að þurfa
ekki að vinna á laugardögum yfir
sumarið og það virtist aðalmálið í
þessum samningum. Annars á ég
eftir að kynna mér málið betur,
hækkun á launum og fleira."
Fyrsta skrefið til
styttri vinnutíma
„Það em allir mjög ánægðir að
þurfa ekki að vinna á laugardögum,
en við hefðum viljað hærri laun -
vilja menn ekki alltaf meira?" sagði
Oddný Sigurðardóttir, sem vinnur á
kassa í Miklagarði hluta úr degi, en
er einnig í skóla. Hún sagði að þótt
skólafólk væri oft á höttunum eftir
helgarvinnu, væri hún ekkert áfjáð
f að vinna á laugardögum yfir suma-
rið - þá vildi fólk frekar njóta góða
veðursins. Á vetuma kemur helgar-
vinnan sér hins vegar vel,“ sagði
Oddný.
Guðbjörg
Björnsdóttír
Ólaffa
dóttír
Karls-
Rakel Þ. Matt-
híasdóttir
Haraldur
ánsson
Stef-
Guðrún
Oddný Sigurð-
ardóttír
mann.“ Guðbjörg sagðist telja að
starfsfólkið væri almennt nokkuð
ánægt með samningana, aðalmálið
hjá fólki hefði verið að eiga sitt frí
í sumar, og það hefði náðst í gegn.
Lítil hækkun frá
seinustu samningum
„Ég er ekki nógu ánægð með
samningana," sagði Ólafía Karls-
dóttir, sem starfar í fatadeild Hag-
kaups. „Launahækkunin var of lítil
frá síðustu samningum að mínu
mati. Launauppbótin og frídagamir
í janúar eru auðvitað bót, en ná engu
að síðiu- skammt. Við fáum yfirleitt
borgað nákvæmlega eftir taxta VR
héma, ég er til dæmis með 38.000
krónur á mánuði en hækka ekki
nema um 1000-1500 krónur núna.
Aðalmálið var nú samt laugardags-
fríið í sumar, og það var gott að ná
því f gegn.“
„Auðvitað er ég ánægð að það
skuli vera búið að semja, það þykir
engum gaman að fara í verkfall,"
sagði Rakel Þ. Matthíasdóttir,
kassadama f Hagkaupi. Hún sagðist
lftið hafa heyrt af viðbrögðum fólks
við samningunum, en þau væm þó
yfirleitt jákvæð. „Við hefðum viljað
fá hærri laun, þau em til dæmis
ekki há hjá mér, sem er nýbyijuð
og fæ greitt nákvæmlega eftir taxt-
anum.“
Rakel sagðist vera sama um laug-
ardagsfríið í sumar, hún hefði ekkert
„Okkur fannst ekkert sérstakt
koma út úr þessum samningum,"
sögðu þær Guðrún og Elín Margrét,
sem vom að raða í hillur í Mikla-
garði. „Það hefði átt að leggja meiri
áherslu á að hækka við okkur laun-
in. Við fáum flest borgað eftir VR-
taxtanum hér, sem er um 38.000 hjá
okkur.“
Þær stöllur sögðu að vinnuálagið
hefði auðvitað aukist með lengdum
opnunartíma verslana, og sögðust
telja að nauðsynlegt væri að taka
upp vaktafyrirkomulag, ef opnun-
artíminn ætti enn að lengjast. Þær
vom þó ánægðar með að verslanir
yrðu lokaðar á laugardögum í sum-
ar. „Það var einum of langt gengið
að láta okkur vinna um sumarhel-
gamar," sögðu þær, en vom sam-
mála um að þessi samningur væri
fyrsta skrefíð í þá átt að stytta vinn-
utímann.
Einu frístundirnar
á sunnudögum
„Hljóðið er mismunandi í fólki,
sumir em ánægðir og aðrir ekki,“
sagði Helgi Guðbjartsson í herrafata-
deild í Miklagarði. Hann sagðist telja
miklu máli skipta að hækka lág-
markslaunin, og það hefði kannski
ekki tekist sem skyldi í nýja samn-
ingnum, en leiðréttingar á starfsald-
urshækkunum væm af hinu góða.
„Vinnuálagið er orðið alltof mikið,
sagði Helgi. „Maður vinnur hér frá
níu til hálfsjö frá mánudegi til
fímmtudags, til átta á föstudögum
og frá níu til fjögur á laugardögum.
Einu frístundimar em á sunnudög-
um. Auðvitað vildi maður hafa sama
kaup og núna, en geta sleppt laugar-
dögunum."
Lokað á laugardögum
yfir sumarmánuðina
Samið um 10% launauppbót í desember
Grunnlaun óbreytt frá heildarsamningum
SAMNINGAR tókust með Versl-
unarmannafélagi Reykjavíkur og
vinnuveitendum á fimmta timan-
um í gærmorgun. Samið var um
kjör afgreiðslufólks f matvöru-
verslunum og stórmörkuðum.
Verkfall hafði verið boðað hjá
þessum hópi VR-félaga n.k.
fimmtudag. I þessu samkomulagi
eru felld brott fyrri samningsá-
kvæði sem gátu heimilað vinnu á
laugardögum og sett var inn nýtt
ákvæði um launauppbót f desem-
ber. Ennfremur var samþykkt
bókun þess efnis, að samningsaðil-
ar skulu leita leiða til þess, að
hægt sé að lengja opnunartíma
verslana án þess að vinnutími
starfsfólks verði óhóflegur.
Grunnlaun eru óbreytt frá heild-
arsamningum, en þá hækkuðu þau
um 2.400 krónur. Samkomulagið
verður kynnt á fundi á morgun
og eftir helgina verða greidd at-
kvæði um það.
Samningaviðræðum hafði lítt mið-
að áfram á fímmtudagskvöld, en þá
kom fram miðlunartillaga frá sátta-
semjara ríkisins, eftir að hann hafði
átt viðræður við aðila, og var hún
samþykkt af báðum deiluaðilum.
Samkomulagið er um eftirfarandi:
Endurskoðun vinnutíma:
Okkar sjónarmið er að
koma eigi á skiptivinnu
- segir Jón Ásbergsson forstjóri Hagkaups
FORRÁÐAMENN stórmarkaða, sem Morgunblaðið ræddi við f gær,
voru tiltölulega ánægðir með samningana við VR. Bæði Jón Ásbergs-
son, forstjóri Hagkaups, og Jón Sigurðsson, framkvæmdastjóri Mikla-
garðs, töldu að við endurskoðun vinnutfmans myndu kaupmenn ljá
máls á einhvers konar vaktafyrirkomulagi eða skiptívinnu til þess að
hægt væri að tryggja langan opnunartíma stórmarkaðanna án of mik-
ils álag á starfsfólk.
„Við erum ekkert mjög óánægðir,
þótt við hefðum ekki haft á móti því
að fá að hafa opið á laugardögum í
júní og síðari hluta ágúst," sagði Jón
Ásbergsson, forstjóri Hagkaups. „Sú
skoðun hefur ekki breyst, en auðvit-
að munum við virða þetta samkomu-
lag.“
„Það er sjónarmið okkar að leiðin,
sem á að fara, sé sú að koma á skip-
tivinnu," sagði Jón. „Þama verður
kannski ekki beinlínis um vaktavinnu
að ræða, enda er ekki verið að tala
um að hafa verslanir opnar dag og
nótt eða alla vikuna. Hins vegar yrði
sett ákveðið þak eða hámark á vinn-
utíma starfsmanna, en ekki á opnun-
artíma verslananna, þannig að hver
og einn búðareigandi geti ákveðið
hvenær hann hefur atvinnutæki sitt
í gangi."
Jón sagðist telja ákvæðin um jó-
lauppbót eðlileg, verslunarfólk ætti
skilda umbun í formi launa eða
frídaga eftir desembertömina.
„Stærsta breytingin í þessum
samningum er auðvitað sú að ekki
verður opið á laugardögum í sumar,"
sagði Jón Sigurðsson, framkvæmda-
stjóri Miklagarðs. „Fólk er ekki til-
búið í svona mikla vinnu á sumrin
og það er ekkert óeðlilegt að verslun-
arfólk fái sem mest frí á meðan lítið
er um að vera í borginni. íslendingar
eiga að njóta sumarsins sem mest.
Það er hins vegar mikið álag á fólki
í desember og langur vinnutími og
því er ekkert eðlilegra en að sérstök
þóknun komi fyrir, eins og gert er
ráð fyrir í þessum samningi," sagði
Jón.
Jón sagðist ekki telja útilokað að
kaupmenn léðu máls á vaktavinnu-
fyrirkomulagi við endurskoðun vinn-
utíma. „Það er ekkert óeðlilegt að
gera ráð fyrir eins konar vaktavinnu
þegar opnunartíminn er orðinn svona
langur," sagði Jón. „Til þess að slíkt
sé hægt þarf hagur verslunarinnar
hins vegar að batna. Hið opinbera
setur henni þröngan ramma; sem
dæmi má nefna að þegar settur var
söluskattur á Iandbúnaðarafurðir,
var álagning verslunarinnar lækkuð.
Samtímis er mikil samkeppni I versl-
uninni. Við vildum gjaman gera bet-
ur við okkar fólk, en það getum við
auðvitað ekki nema reksturinn beri
sig.“
1. Akvæði um afgreiðslutíma á
laugardögum yfir sumarmánuðina
eru felld brott. Þau voru þess efnis,
að heimilt var að taka upp viðræður
og láta fara fram atkvæðagreiðslu á
hverjum vinnustað um breytingu frá
ákvæðum um laugardagslokun í júní,
júlí og ágúst.
2. Nýtt ákvæði var sett inn um
launauppbót í desembermánuði.
Uppbótin nemur 10% af grunnlaun-
um. Þessi uppbót er ætluð starfsfólki
í þeim verslunum, sem nýta sér heim-
ildir um langan afgreiðslutíma í des-
ember. í stað launauppbótarinnar
getur hver starfsmaður fyrir sig val-
ið að taka tvo aukafrídaga í janúar-
mánuði.
3. Launatöflur voru lagfærðar lítil-
lega með tilliti til starfsaldurs.
4. Með nýju ákvæði voru endur-
bættar gildandi reglur um aukavakt-
ir lyQatækna í lyQaverslunum.
5. Tekin voru inn ákvæði um end-
urmenntun fyrir starfsfólk í lyfjabúð-
um.
Þá var samþykkt eftirfarandi bók-
un:„Samningsaðilar hafa orðið ásátt-
ir um að setja á fót nefnd skipaða
fimm fulltrúum frá hvorum aðila sem
hafi það hlutverk að móta hugmynd-
ir að almennum reglum um sveigjan-
legan afgreiðslutíma verslana. í
störfum sínum skal nefndin meðal
annars huga að þvi hvemig samhliða
sveigjanlegum afgreiðslutíma yrði
hægt að koma fyrir frídagakerfí sem
tryggi það að afgreiðslufólk njóti
eðlilegs og sanngjams frítíma jafn-
framt sem nefndin við störf sín hafi
að leiðarljósi þarfir neytenda og jafn-
an rétt verslana tii sveigjanlegs af-
greiðslutíma. Nefndin skili hug-
myndum til samtakanna fyrir fyrsta
nóvember næstkomandi."
Morgunblaðið ræddi við Magnús
L. Sveinsson formann VR um samn-
inginn. Hann var m.a. spurður um
hvort þessi bókun þýddi að sam-
komulag gæti tekist um lengri af-
greiðslutíma verslana í Reykjavík.
„Já, ef tiyggt er í reglunum, eða
hugsanlegu samkomulagi sem kæmi
í kjölfar þessa, að vinnutíminn verði
skikkanlegur. Ég hef oft sagt það
og get endurtekið það, að verslanir
mega hafa opið fyrir mér allan sólar-
hringinn ef það er tryggt að vinnu-
tími fólksins sé skaplegur," sagði
Magnús L. Sveinssön. Hann sagði
bókunina vera f sama anda og laga-
frumvarp það, sem þingmennimi
Guðmundur H. Garðarsson og Halld-
ór Blöndal ætla að leggja fyrir Al-
þingi næstkomandi mánudag og er
um vinnuvemd í verslunum. „Þýðing-
armest fyrir okkur er þetta ákvæði
um afgreiðslutímann og vinnuveit-
endur gerðu sér það held ég ljóst frá
upphafi að við mundum aldrei hverfa
frá því.“ Magnús sagði að verkfalls-
boðunin hefði rekið á eftir vinnuveit-
endum að ganga til samninga og
miðlunartillaga sáttasemjara hefði
brotið ísinn eftir að lítið hafði gengið
í viðræðum á fimmtudag.
VR boðar til fundar á Hótel Sögu
á morgun, sunnudag, kl 14:00 til
þess að kynna samkomulagið. Síðan
verður, að sögn Magnúsar L. Sveins-
sonar, allsheijaratkvæðagreiðsla um
samningana í félaginu eftir helgina.
Ekki er enn ákveðið með hvaða hætti
hún fer fram, en fyrir hádegi á
fimmtudag þurfa niðurstöður að
liggja fyrir, en þá átti verkfall að
koma til framkvæmda.
„Ég er mjög ánægður fyrir hönd
minfia umbjóðenda að hafa náð þessu
samkomulagi við verslunarmenn,"
sagði Magnús E. Finnsson, fram-
kvæmdastjóri Kaupmannasamtak-
anna í samtali við Morgunblaðið. „Ég
vona það að það hafi orðið til þess
að afstýra því verkfalli sem blasir
nú við og ég vona það, að afgreiðslu-
fólk taki þessu vel og þessi samning-
ur verði samþykktur í félaginu.
Þama teygjum við okkur eins langt
og hægt er með þessu og við teflum
á tæpasta vað. Ég held að þessi
samningur feli í sér einhveijar hæstu
greiðslur til launþega af öllum þeim
samningum sem gerðir hafa verið
núna,“ sagði Magnús E. Finnsson.
„Mér líst engan veginn á samning-
inn sem sllkan, kauphækkunin var
engin, hún breyttist ekkert," asgði
Anna Friðriksdóttir afgreiðslustúlka
í Vougue í Kringlunni. Anna á sæti
í samninganefnd VR og tók þátt í
gerð þessa samkomulags i gærmorg-
un. „Svo fengum við smáuppbót á
desemberlaun, sem er 10% af mánað-
arlaunum sem hægt er að velja um
hvort tekin er í fríi eða kaupi. Það
var það eina sem á vannst hjá okk-
ur,“ sagði Anna. Hún bætti því við,
að það væri vissulega gott að fá frí
í sumar, en enn væri óleyst með
annan tíma ársins, hvemig af-
greiðslutíma verði háttað. Anna
sagði að sér litist ekki vel á samning-
inn: „Launin eru skammarlega lág
og við gátum kannski ekki gart ráð
fyrir því að fá eitthvað meira en hin-
ir sem búið var að semja við og það
er náttúrulega alltaf tönnlast á því,
við urðum að sætta okkur við það
en engan veginn er maður ánægður
með það.“ Anna sagði að launin
hefðu þurft að hækka og kvaðst
ekki geta sagt um, hvort þetta sem
nú var samið um nægði til að samn-
ingamir verði samþykktir.
Bjöm Þórhallsson formaður
Landssambands verslunarmanna
sagði í samtali við Morgunblaðið að
hann ætti von á að þessir samningar
hefðu áhrif á samninga annarra fé-
laga. „Þetta voru nú sérákvæði um
laugardagsopnunina hér 1 Reykjavík.
Ég hugsa að það hafi engin áhrif,
en það eru önnur atriði sem hafa að
sjálfsögðu áhrif," sagði Bjöm og
kvað allar breytingar sem snertu
laun hafa þar áhrif. Hann vildi ekki
segja hvemig þau ákvæði kæmu inn
í samninga annarra, það mundi skýr-
ast á næstu dögum.